1105 Intra uteriene groei retardatie

1105
Intra uteriene groei retardatie
Wanneer uw kindje in verhouding tot uw zwangerschapsduur te klein is, wordt er gesproken
van Intra Uteriene Groei Retardatie, vaak afgekort tot IUGR. ‘Intra-uterien' betekent: in de
baarmoeder, en ‘retardatie’ betekent: vertraging. Deze folder geeft informatie over de
oorzaak, gevolgen en behandeling van intra uteriene groei retardatie.
Algemeen
Er zijn twee vormen van IUGR:
 asymmetrische groeivertraging: dat wil zeggen dat de IUGR niet in verhouding staat tot
het hele lichaam van het kindje, bijvoorbeeld als het kindje een veel te kleine buik heeft in
verhouding tot de rest van zijn lichaam
 symmetrische groeivertraging: dat wil zeggen dat de IUGR wel in verhouding staat tot het
lichaam van het kindje; in dat geval is het kindje in zijn hele lichaam vertraagd in de groei.
Vrouwen met risicofactoren bij het begin of in het verloop van de zwangerschap worden naar
het ziekenhuis verwezen. De zwangerschap wordt dan begeleid door een gynaecoloog.
Een mogelijke groeivertraging wordt meestal opgemerkt bij uitwendig onderzoek, als de
verloskundige of arts met beide handen uw buik aftast. Door het aftasten van uw buik kan
men een globale schatting maken van de grootte van uw baby.
Vervolgens wordt in ons ziekenhuis - door middel van echoscopie - de grootte van uw baby
‘gemeten’. Deze maten worden vervolgens vergeleken met de ‘normaalwaarden’. Zo wordt
er bepaald of er echt sprake is van een groeivertraging.
Tijdens de echo wordt ook gekeken naar de hoeveelheid vruchtwater. De hoeveelheid
vruchtwater geeft vaak een goede informatie over het functioneren van de placenta en de
conditie van de baby. Te weinig vruchtwater is vaak een teken voor een te kleine baby.
Als er bij uw kindje gedacht wordt aan een IUGR, dan zal de gynaecoloog u altijd vragen of u
een regelmatige menstruatiecyclus heeft, zodat u zeker bent van uw zwangerschapsduur. Dit
is erg belangrijk, omdat bij een verkeerd berekende zwangerschapsduur misschien helemaal
geen sprake hoeft te zijn van een IUGR.
Misschien heeft u na het lezen van deze folder nog vragen. Uw gynaecoloog geeft u dan
aanvullende informatie.
Oorzaken
Verminderde placentafunctie
De groei van het kindje wordt bepaald door het eigen groeivermogen en door de aanvoer
van zuurstof en voedingstoffen vanuit de placenta. Bij het overgrote deel van de zwangere
vrouwen met groeivertraging is de oorzaak een aanvoerstoornis ten gevolge van een
verminderde placentafunctie. Doordat de placenta niet goed functioneert, krijgt het kindje
steeds minder aanvoer van zuurstof en voedingsstoffen. Met name in de tweede helft van de
zwangerschap kan het aanbod vanuit de placenta tekort gaan schieten. Het is een proces
dat zich niet meer herstelt of verbetert in de zwangerschap.
7-12-2015
1-4
1105
Bij een hoge bloeddruk in de zwangerschap, zoals bij pre-eclampsie en het HELLPsyndroom, is de kans verhoogd om IUGR te krijgen. Bij pre-eclampsie en het HELLPsyndroom is namelijk ook de functie van de placenta verminderd. Omgekeerd kan ook de
slechte placentafunctie een te hoge bloeddruk in de zwangerschap veroorzaken.
Karakteristiek voor de kindjes met groeivertraging ten gevolge van verminderde
placentafunctie is de asymmetrische groeivertraging.
Andere oorzaken van groeivertraging
Ook leeftijd, het aantal gebaarde kinderen, ras, voedingstoestand en leefgewoontes (roken,
drugs, alcohol) van een vrouw spelen een rol in het ontstaan van IUGR. Roken en het
gebruik van drugs of alcohol tijdens de zwangerschap zorgt voor beschadiging van de
bloedvaten van de placenta.
Soms wordt de groeivertraging veroorzaakt door een aangeboren afwijking of infecties
(bijvoorbeeld malaria, rubella, toxoplasmose of HIV).
Kindjes met aangeboren afwijkingen zijn in het hele lichaam vertraagd in de groei; dit wordt
symmetrische IUGR genoemd.
Het is goed om te weten dat in 60% van de gevallen van groeivertraging, er geen duidelijke
oorzaak gevonden wordt.
Behandeling IUGR
De behandeling is afhankelijk van de duur van de zwangerschap, uw conditie en die van uw
kind. Het kan zijn dat ze de baby gaan “halen”, u wordt dan ingeleid. Maar meestal wordt u
alleen opgenomen.
Het doel van de opname op de afdeling Verloskunde is om uw ongeboren kindje intensief te
bewaken zodat het tijdstip van ingrijpen vanwege tekenen van nood bij uw kindje optimaal
kan worden beoordeeld. Daarnaast wordt geprobeerd de groei en longrijping van uw kindje
zo veel mogelijk te stimuleren.
Omdat groeivertraging als gevolg van bijvoorbeeld een verminderde placentafunctie vaak
een geleidelijk proces is, is het onzeker te zeggen hoelang u nog zwanger zal zijn als u
eenmaal opgenomen bent. Tijdens de opname wordt geprobeerd elke dag een compleet
beeld van u en uw kindje te krijgen.
Het eerste wat men voorschrijft is bedrust. Het liefst in linker zijligging, omdat dit zorgt voor
een betere doorbloeding van de placenta en een toename van de hoeveelheid vruchtwater.
Overmatige activiteit en stress is schadelijk voor de groei van het ongeboren kindje.
Als u bedrust moet houden wil dit zeggen dat u alleen op mag om naar de douche of het
toilet te gaan.



U wordt dagelijks ongeveer een half uur met het CTG apparaat ‘aangesloten’ om de
conditie van uw baby te controleren.
Ook wordt er één keer in de week een echo en doppler onderzoek gedaan door de
echoscopist.
Een keer in de twee weken maakt men een groei echo om te zien of de groei van de
baby voldoende is en om de hoeveelheid vruchtwater te meten.
2-4
1105
Echo en flowmeting
Tijdens de echo wordt niet alleen het gewicht van het kindje geschat, maar wordt er ook een
flowmeting gedaan. Bij een flowmeting wordt gekeken naar de bloeddoorstroming in diverse
vaten van uw kindje (hoofd, romp en navelstreng) en in de baarmoederslagader. Bij IUGR
die is veroorzaakt door een verminderde placentafunctie, is aan de uitslag van de flowmeting
te zien dat het kindje bijvoorbeeld aan het ‘herverdelen’ is. Herverdelen is een slimme manier
van het kindje om te overleven in de baarmoeder. Het kindje laat dan meer bloed gaan naar
zijn belangrijkste organen zoals de hersenen, het hart en de bijnieren, en het laat minder
bloed gaan naar bijvoorbeeld het buikje. Vandaar de asymmetrische groeivertraging. De
flowmeting zegt dus wat over de conditie van de placenta en de aanpassing van uw kindje
op de tekorten. Tijdens de opname wordt de echo en flowmeting zonodig herhaald.
CTG
De conditie van uw kindje wordt nauwkeurig geobserveerd door CTG’s te maken. Een CTG
is een hartfilmpje van uw kindje. De gynaecoloog spreekt af hoe vaak per dag de
verpleegkundige een CTG moet maken.
Verder wordt dagelijks uw bloeddruk gemeten en eventueel uw bloed gecontroleerd.
Longrijping
Meestal zijn de longen van uw kindje bij 32 tot 34 weken zwangerschap rijp. Alleen als u
onder de 32 à 34 weken bent, krijgt u gedurende twee dagen een injectie om de longrijping
te versnellen. De injectie krijgt u in uw bil of bovenbeen.
Leefgewoontes
Roken schaadt de gezondheid. In de zwangerschap is bewezen dat roken de groei en
ontwikkeling van het kindje remt. Het stoppen met roken is daarom een belangrijke
maatregel als bij het kindje groeivertraging is vastgesteld.
Ervaringen
Als u opgenomen bent met IUGR, blijft u in het ziekenhuis tot en met de bevalling. Soms is
de situatie een lange tijd stabiel en is het voor u gevoelsmatig ‘raar’ om opgenomen te zijn
omdat u zich verder niet ziek voelt. Toch beleven u en uw partner de opname van dag tot
dag en soms van uur tot uur. De onzekerheid en spanning over de conditie van het kindje
maakt dat het een zeer intensieve periode is. Het is goed te beseffen dat die ene dag
verlenging van de zwangerschap mogelijk weer een betere prognose betekent voor uw (nog)
ongeboren kindje. U kunt in deze intensieve en onzekere periode altijd steun vragen van de
verpleging en/of het maatschappelijk werk.
3-4
1105
Kinderafdeling en kinderarts
Wanneer u opgenomen bent en de kans is groot dat de baby na de geboorte opgenomen
moet worden op de couveuseafdeling, is het vaak mogelijk om al voor de bevalling de
couveuse/kinderafdeling van het ziekenhuis te bezoeken.
Zo krijgt u een idee waar uw kind na de bevalling terechtkomt. Ook een gesprek met de
kinderarts geeft vaak al veel duidelijkheid. Het is dan belangrijk om te bespreken of er
problemen te verwachten zijn, nu of later.
Wat kunt u zelf doen?!



Als u rookt probeer dan nu ook echt te stoppen.
Een gezond voedingspatroon heeft effect op de groei van uw kind, u krijgt dan ook
voldoende vitaminen binnen.
Het beperken van cafeïne is ook iets wat u kan doen, bewezen is dat meer dan 300mgr
cafeïne per dag schadelijk is. Dit komt overeen met 3 kopjes koffie of 6 kopjes thee.
Patiëntenorganisaties
Vereniging van Ouders van Couveusekinderen
Landelijk Secretariaat V.O.C. Postbus 1024, 2260 BA Leidschendam,  (070) 386 2535,
Website: http://www.xs4all.nl/-vockind, email: [email protected]
Stichting Lichtgewicht
Postbus 81, 3960 BB Wijk bij Duurstede,  (0343) 576 369
Vereniging Keizersnede-Ouders (VKO)
Postbus 233, 2170 AE Sassenheim,  (076) 503 7117, ma. t/m vrij, 10.00-21.00 uur
Nederlandse Vereniging voor Ouders van Meerlingen (NVOM)
Postbus 14, 1300 AA Almere,  (036) 531 8054 (tussen 9.00-17.00), www.nvom.net
Verklarende woordenlijst
Flowmeting: hierbij wordt de doorbloeding van de navelstreng gemeten.
HELLP: een vorm van ernstige pre-eclampsie waarbij ook laboratoriumafwijkingen aanwezig
zijn.
Placenta: moederkoek.
Pre-eclampsie: situatie in de 2e helft van de zwangerschap waarin de bloeddruk verhoogd is
in combinatie met eiwitverlies in de urine.
Rubella: Rode hond.
Toxoplasmose: een infectie die kan worden opgelopen door eten van rauw vlees of door in
aanraking te komen met voedsel dat is besmet door kattenuitwerpselen.
4-4