01 Agglomeratie Arnhem-Nijmegen

01 Agglomeratie Arnhem-Nijmegen
De motor van Gelderland wordt gevormd door de agglomeratie Arnhem-Nijmegen, het stedelijk
netwerk dat zich uitstrekt tussen de zuidflanken van de Veluwe en de noordflanken van de
stuwwal van Nijmegen. De steden Arnhem en Nijmegen zijn belangrijke
bevolkingsconcentraties en krachtige, economische hotspots. Vanuit deze steden steken
verstedelijkte 'vingers' haar ommelanden in en tussendoor stromen ook nog eens prachtige
rivieren. Tussen Arnhem en Nijmegen ligt Park Lingezegen.
De meeste van de 17 gemeenten van de stadsregio Arnhem-Nijmegen liggen met grondoppervlak in
dit gebied. Gemeente Nijmegen en gemeente Westervoort liggen in z’n geheel in dit gebied, gemeente
Duiven voor het grootste deel. Gemeenten Arnhem, Overbetuwe, Beuningen, Wijchen. Lingewaal en
Zevenaar met een aanzienlijk deel en gemeenten Renkum, Rozendaal en Rheden met een veel
kleiner deel in Agglomeratie Arnhem-Nijmegen. Gemeente Berg en Dal raakt de stadsranzone van
Nijmegen. Gemeente Rijnwaarden maakt geen deel uit van dit gebied en is in z’n geheel onderdeel
van het gebied Gelderse Poort. Gemeente Doesburg van gebied Boven IJssel en gemeente
Montferland van het gebied Montferland.
De agglomeratie vertoont een heldere ruimtelijke structuur, voornamelijk bepaalt door de grote
rivieren, Waal in het zuiden en Nederrijn / Pannerdens Kanaal (inclusief splitsingspunt met de IJssel)
in het noorden. Oost-west geörienteerd. Zo ook de veel kleinere rivier de Linge (sterk gekanaliseerd)
die door het lage rivierland stroomt van de Betuwe. Het rijkswegennet heeft met de A12 een belangrijk
oost-west verbinding, in het noorden van de agglomeratie, de verbinding met de Randstad en met
Duitsland. De andere oost-west verbinding is de A15 (met vooruitzicht op doortrekking naar de A12)
in het midden van de agglomeratie. Noord-zuid verbinding verloopt – intern – via A348/N325/A325 en
– extern (buiten het gebied) – via A50 (noordwaards richting Apeldoorn, zuidwaards richting ‘sHertogenbosch) met splitsing A73 (zuidwaards richting Venlo). De agglomeratie ligt aan de
internationale spoorverbinding Utrecht-Arnhem-Oberhausen en de noord-zuid spoorverbinding ZwolleArnhem-Nijmegen-’s-Hertogenbosch. Drie regionale spoorlijnen gaan richting Doetinchem, Venlo en
Tiel. In het midden van het gebied loopt de Betuweroute.
De steden Arnhem en Nijmegen zijn voor Gelderland twee zwaargewichten. Twee complete steden
met elk een eigen sigantuur. De één heeft een universiteit, innovatieve industrie, vierdaagse, Valkhof
en Waalfront. De ander een kunstacademie, modekwartier, living statues, Sonsbeek en Rijnkade.
Beide zijn over hun rivier gesprongen. Arnhem eerder dan Nijmegen. Beide steden zijn getekend door
de tweede wereldoorlog. Beide steden profileren zich met een voetbalclub. Beide steden bieden een
totaal pakket aan wonen, werken en recreëren, met stedenbouwkundige vingers richting OosterbeekRenkum, Velp en Westervoort-Duiven-Zevenaar, richting Beuningen, Wijchen, Malden en UbbergenBeek. En tussenin Elst-Bemmel-Angeren-Huissen.
Het bestaand stedelijk gebied van de agglomeratie Arnhem-Nijmegen kent vanwege haar vorm veel
stadsrandzone, een grillig-langwerpig gebied met verschillende sferen, variërend van attractties in
bossen, bedrijventerreinen langs wegen, kassencomplexen, recreatiegebieden, natuurgebieden op de
overgangen naar het buitengebied. Park Lingezegen is een landschapspark in aanleg tussen Arnhem
en Nijmegen met ruimte voor mens, water, landbouw, cultuur en natuur.
In de stadsregio Arnhem-Nijmegen ligt het stedelijk netwerk – de agglomeratie – prominent centraal.
Een dynamisch en divers gebied. Urbaan en suburbaan en groen. Rondom de agglomeratie liggen als
een soort regionale stadsrandzone de volgende gebieden: Gelderse Poort, Groesbeekse Heuvelland,
Land van Maar en Waal oost, Overbetuwe, (de zuidrand van de) Veluwe, Boven IJssel en
Montferland. Gebieden die elk op eigen wijze onder invloed staan van de agglomeratie.
Hoe kijk jij naar het gebied Agglomeratie Arnhem-Nijmegen? Ik wil je vragen om jouw kennis, ideeën
en ervaringen met ons en elkaar te delen.
1
2