Opleiding ondergrondse pijpleidingen

Opleiding:
Bestrijden van incidenten met
ondergrondse pijpleidingen
Deel 2 : Actiekaart aardgas
Uniformiteit van alle actiekaarten
Stralingseffecten bij brand
Wolkvorming van het gas
Drukeffecten
Geluidsoverlast
Principe Aardgasdistributie
HD
84 bar
Compressiestation
Grootverbruik
Ontvangstation
15 bar
Drukbeperker
Grootverbruik
Grootverbruik
16 bar
Distributiecabine
MD
Eigenschappen Aardgas
Aardgas is
niet giftig
nagenoeg reukloos (onzuiverheden)
lichter dan lucht (rel. dichtheid 0.55)
brandbaar
Oplosbaarheid in water
0.01 g/100ml
Explosiegrenzen
3
Afkoeling bij ontspanning:
1°C per 2 bar
16 %
- 5– 15 -
Je wordt opgeroepen !
Breuk van een HD aardgasleiding?
Waar is de BW veilig ?
Waar is de bevolking veilig?
Evacueren ?  Schuilen?
Blussen ?
Andere gevaren ?
Je moet snel antwoorden vinden!
Breuk van een HD aardgasleiding?
Effectafstanden brand, ontploffing, giftigheid, …
en dit voor BW en bevolking!
Acties!
Wie verwittigen !
Risico’s !
Ligging!
Actiekaart Aardgas!
Tekenen mogelijk incident met gas!
Wat je ziet – klein lek:
bruine of verdorde vegetatie rond een pijpleiding
een wolk of mist rond de pijpleiding
opstijgend vuil
bellen uit een gracht, meer of een rivier
vlammen
ijsvorming rond de pijpleiding
(1°C per 2 bar !)
dode insecten
Wat je ziet – groot lek:
witte opstijgende wolk (condensatie waterdamp in lucht = mistvorming)
Een gaswolk
09.01 AM
09.00 AM
Foto’s genomen
vanop ong. 9 km
Met ong. 1 min
interval
9:01 AM
9:00 AM
Foto genomen op
ongeveer 15 km
van Ghislenghien
Tekenen mogelijk incident met gas!
Wat je ruikt:
niets of een specifieke geur
Wat je hoort:
een sissend tot rommelend geluid
Andere waarnemingen - Een vlammenzee
Hoogte max. 450m
Hoogte gem. 250m
Actiekaart aardgas - voorkant
Actiekaart aardgas - achterkant
Actiekaart aardgas
De getallen dienen
NIET
Voor preventieve doelen!
WEL
Voor interventiegerichte doelen!
Zones
Zones
ZONE 1: de verboden zone wordt omschreven als de zone met een hoge
kans op letaliteit, die enkel in zeer uitzonderlijke omstandigheden na
gepaste risico-afweging en met de vereiste beschermende kledij mag
betreden worden.
ZONE 2: zone die alleen mag betreden worden door de brandweer in de
vereiste beschermende kledij en met inachtneming van de eigen
veiligheid
(= Rode zone KB).
ZONE 3: de isolatiezone: enkel de interveniërende hulpdiensten mogen van
buitenaf naar binnengaan. Wie binnen deze zone is mag er blijven.
Personen die uit binnengelegen zones geëvacueerd werden moeten
minstens tot buiten deze zone gebracht worden (= Oranje zone KB)
Effectafstanden - Straling
Effectafstanden - Straling
Hittestraling
1 kW/m² : Zon (warme zomerdag)
3 kW/m² : 10 s = pijngrens (onbeschermde huid), men is (zonder
nog juist in staat om zich in deze 10 s voldoende ver
van de brandhaard te verwijderen
bescherming)
5 kW/m² : * 5 s = pijngrens (onbeschermde huid)
* minuten = 2° en 3° gr brandwonden
8 kW/m² : 0.1 % sterftekans na 20 s
10 kW/m² * 1 % sterftekans na 20 s
* koelen installaties om bezwijken te voorkomen
* secundaire branden na minuten blootstelling
Hittestraling
12.5 kW/m² : * 7 % sterftekans na 20 s
* seconden = 2° en 3° gr brandwonden
20 kW/m² : * 50 % sterftekans na 20 s
* secundaire branden na seconden blootstelling
30 kW/m² : 10 seconden = dodelijk
60 kW/m² : Benzinebrand (rand vlammen)
300 kW/m²:Maximale warmtestraling (rand) LPG BLEVE :
Hittestraling
Hittestraling is omgekeerd evenredig met het
kwadraat van de afstand tot de bron!
Vb:
afstand (m)
50
100
150
250
500
750
Ps:
Hittestraling (kW/m2)
x1
x2
x3
x5
x10
x15
10 s in zone 30 kW/m2 is dodelijk!
300
75
33
12
3
1,3
:1
:4
:9
: 25
: 100
: 225
Hittestraling
Bescherming tegen warmtestraling door:
• Afstand
• Kledij
kan een beschermende werking hebben, mits ze niet
ontsteekt, want dan negatieve invloed!
Interventiekledij BW : “doorslag” = verbranden
na 20 s aan 7 kW/m2
• Gebouw (of boom, …)
achter muur volledige bescherming, maar hittestraling
op structuren kan stabiliteit van het gebouw aantasten!
Acties - algemeen
Acties
 Acties
 Blijf bovenwinds
 Voer explosiegevaars- en zuurstofmetingen uit met adembeschermingen
volledige interventiekledij, en activeer indien mogelijk het meetplan.
Specifieke acties voor aardgas
 Ontstekingsbronnen indien mogelijk verwijderen
 Laat bij aankomst alle elektrische apparatuur achter in de auto.
 In geval het gas brandt: niet blussen.
 Nevenbranden buiten de zone 1 (met inachtneming van eigen
veiligheid) blussen.
 Bescherming bieden aan aangestraalde structuren met nevelstralen.
Acties - ontsteking
Voorstelling
Uitgestelde
evacuatie
buiten zone
3 kW/m² na 300 s
actie brandweer mits gepaste bescherming
Evacuatie
buiten zone
3 kW/m² na 300 s
Verboden zone
Personen binnen deze zone
kunnen er blijven
Bescherming
binnenshuis
binnenshuis
buiten in open lucht
binnenshuis
buiten in open lucht
3 kW/m2 na 300 s
HBD
Veiligheidsafstanden bij brand
Effectief ontsteking!
buiten in open lucht
binnenshuis
Ø Guillotine 10%
200
140m
24m
Ø Guillotine 10%
200
60m
7m
Preventieve
Preventieve
Uitgestelde
evacuatie
evacuatie
evacuatie
evacuatie
buiten zone
3 kW/m² na 30 s
buiten zone
3 kW/m² na 30 s
buiten zone
3 kW/m² na 30 s
buiten zone
3 kW/m² na 30 s
Preventieve
Ø Guillotine 10%
200
200m
50m
actie brandweer mits gepaste bescherming
Personen binnen deze zone
kunnen er blijven
Bescherming
binnenshuis
binnenshuis
Veiligheidsafstanden bij gasontsnapping
Nog geen ontsteking!
buiten in open lucht
binnenshuis
HBD
Ø Guillotine 10%
200
60m
7m
buiten in open lucht
binnenshuis
buiten in open lucht
3 kW/m2 na 30 s
Ø Guillotine 10%
200
210m
24m
Ø Guillotine 10%
200
200m
50m
Zone 1 - brand
Zone 1
Doel: Bepaling verboden zone!
Brand:
HBD : House Burning Distance
=
de straling die een beschermende
structuur in brand kan steken
(warmtestralingintensiteit vanaf 15 à 20 kW/m²)
Zone 1 - brand
ZONE 1
Verboden zone
Binnenshuis
Veiligheidsafstanden bij brand
Effectief ontsteking!
buiten in open lucht
HBD
………….. meter
Zone 2 - brand
Zone 2
Brand:
3 kW/m² na 300 s
Na 300 s (= 5 min.) komt de brandweer op de inzetplaats
Zone 2 - brand
ZONE 2
Uitgestelde evacuatie
buiten zone
3 kW/m² na 300 s
Bescherming
binnenshuis
Binnenshuis
Evacuatie
buiten zone
3 kW/m² na 300 s
Buiten in open lucht
HBD
3 kW/m2 na 300 s
………… .. meter
………… .. meter
Zone 3 - brand
Zone 3
Doel : bescherming bevolking
Vuistregelperimeter in m = leidingdiameter in mm !
Zone 3 - brand
ZONE 3
Personen binnen deze zone
kunnen er blijven
Binnenshuis
Buiten in open lucht
2
3 kW/m na 300 s
………….. meter
………….. meter
Acties - ontsteking
Ontsteking van het gas (fakkelbrand)!
Ga nooit in Zone 1!
Ga, indien strikt noodzakelijk, enkel in de zone 2 met interventiekledij,
adembescherming en hittewerende kledij voor specifieke actie zoals
- reddingen met inachtneming van eigen veiligheid en met minimale
personeelssterkte!
- acties teneinde het ontsnapt product te beheersen (o.a. hulp bij
dichtdraaien afsluiter–brandweer doet dit nooit zelf!)
Uitgestelde evacuatie = personen die zich binnen zone 2 bevinden en
beschermd zijn door een gebouw worden binnen gehouden
(De evacuatie wordt uitgesteld totdat de stralingsintensiteit beduidend
gedaald is!)
Acties – Nog geen ontsteking
Voorstelling
Uitgestelde
evacuatie
buiten zone
3 kW/m² na 300 s
actie brandweer mits gepaste bescherming
Evacuatie
buiten zone
3 kW/m² na 300 s
Verboden zone
Personen binnen deze zone
kunnen er blijven
Bescherming
binnenshuis
binnenshuis
buiten in open lucht
binnenshuis
buiten in open lucht
3 kW/m2 na 300 s
HBD
Veiligheidsafstanden bij brand
Effectief ontsteking!
buiten in open lucht
binnenshuis
Ø Guillotine 10%
200
140m
24m
Ø Guillotine 10%
200
60m
7m
Preventieve
Preventieve
Uitgestelde
evacuatie
evacuatie
evacuatie
evacuatie
buiten zone
3 kW/m² na 30 s
buiten zone
3 kW/m² na 30 s
buiten zone
3 kW/m² na 30 s
buiten zone
3 kW/m² na 30 s
Preventieve
Ø Guillotine 10%
200
200m
50m
actie brandweer mits gepaste bescherming
Personen binnen deze zone
kunnen er blijven
Bescherming
binnenshuis
binnenshuis
Veiligheidsafstanden bij gasontsnapping
Nog geen ontsteking!
buiten in open lucht
binnenshuis
HBD
Ø Guillotine 10%
200
60m
7m
buiten in open lucht
binnenshuis
buiten in open lucht
3 kW/m2 na 30 s
Ø Guillotine 10%
200
210m
24m
Ø Guillotine 10%
200
200m
50m
Zone 3 – geen brand
Zone 3
Doel : bescherming bevolking
 Vuistregelperimeter in m = leidingdiameter in mm !
Zone 3 – geen brand
3 kW/m² na 300s
ZONE 3
Personen binnen deze zone
kunnen er blijven
ZONE 2
Binnenshuis
Buiten in open lucht
3 kW/m² na 30 s
………….. meter
………….. meter
Zone 2 – geen brand
Zone 2
Geen brand:
3 kW/m² na 30 s
Na 30 s zal de vlam zijn maximale uitstraling geven.
Zone 2 – geen brand
ZONE 2
Uitgestelde evacuatie
buiten zone
3 kW/m² na 30 s
Bescherming
binnenshuis
Binnenshuis
Evacuatie
buiten zone
3 kW/m² na 30 s
Buiten in open lucht
10 kW/m² na 30 s
3 kW/m² na 30 s
………… .. meter
………… .. meter
Zone 1 – geen brand
Zone 1
Doel: Bepaling verboden zone!
Geen brand:
10 kW/m² na 30 s
Na 30 s zal de vlam zijn maximale uitstraling geven.
Zone 1 – geen brand
ZONE 1
Preventieve evacuatie
Buiten zone
3kW/m² na 30 s
Binnenshuis
Veiligheidsafstanden bij gasontsnapping
Nog geen ontsteking!
Preventieve evacuatie
Buiten zone
3kW/m² na 30 s
Uitgestelde evacuatie
Buiten zone
3kW/m² na 30 s
Buiten in open lucht Binnenshuis
HBD
………… .. meter
10 kW/m² na 30 s
Acties – Nog geen ontsteking
Nog geen ontsteking van het gas !
Ga nooit in zone 1 tenzij met interventiekledij, adembescherming en
eventueel hittewerende kledij om
- preventieve evacuaties en
- acties teneinde het ontsnapt product te beheersen (o.a. hulp bij
dichtdraaien afsluiter–brandweer doet dit nooit zelf!)
Preventieve evacuaties = evacuatie van alle personen binnen de HBD en
van de niet door gebouwen en structuren beschermde personen in
zone 1+2, met inachtneming van eigen veiligheid en met minimale
personeelssterkte.
Uitgestelde evacuatie = personen die zich binnen zone 2+1, maar buiten
de HBD, bevinden en beschermd zijn door een gebouw worden binnen
gehouden
(Evacuatie wordt uitgesteld tot stralingsintensiteit beduidend gedaald is!)
Acties – Visuele voorstelling
LEGENDE
= actie brandweer mits gepaste bescherming
ZONE 2
ZONE 1
ZONE 3
Uitgestelde evacuatie
Evacuatie
buiten zone
3 kW/m² na 300 s
buiten zone
3 kW /m² na 300 s
Verboden zone
Personen binnen deze zone
kunnen er blijven
Bescherming
binnenshuis
Binnenshuis
Binnenshuis
buiten in open lucht
buiten in open lucht
Binnenshuis
Veiligheidsafstanden bij brand
Effectief ontsteking!
buiten in open lucht
2
HBD
3 kW/m na 300 s
………….. meter
………….. meter
ZONE 1
………….. meter
ZONE 2
Preventieve evacuatie
Preventieve evacuatie
buiten zone
3 kW /m² na 30 s
buiten zone
3 kW/m² na 30 s
Uitgestelde evacuatie
Preventieve evacuatie
buiten zone
3 kW /m² na 30 s
buiten zone
3 kW /m² na 30 s
ZONE 3
Personen binnen deze zone
kunnen er blijven
Bescherming
binnenshuis
Binnenshuis
Veiligheidsafstanden bij gasontsnapping
Nog geen ontsteking!
Binnenshuis
buiten in open lucht
HBD
………….. meter
Binnenshuis
buiten in open lucht
2
10 kW/m na 30 s
buiten in open lucht
2
3 kW/m na 30 s
………….. meter
………… .. meter
Andere effecten - Geluid
Geluid
Het geluid overtrof de pijngrens?
Geluidsterkte dB(A) Beleving
F16A straaljager op
een hoogte van:
90
Zeer hinderlijk,
gehoorschade na 8u
1000 m
95
Luid
600 m
100
Zeer luid
300 m
110
Extreem luid
90 m
135-140
pijngrens
?
Andere effecten
Andere effecten
- Drukeffecten:
Liggen binnen de gevarengrenzen bij brand.
- Bij gasontsnapping:
De ontstekingsgrens ligt ruim binnen de
gevarengrenzen bij brand.
Wolkvorming, onstekingsgrenzen
Dispersiecontouren na 30s (~5800kg/s), wind 0 m/s,
krater 10.2 m, 1000 mm, 80 barg
1000
900
800
0%
hoogte [m]
700
0%
5%
600
5%
15%
15%
500
400
300
200
100
0
-140 -120 -100
-80
-60
-40
-20
0
20
afstand [m]
40
60
80
100
120
140
Druk
Druk in bar
Schade
Mens
0.01
0.02
Materieel
Incidentele ruitbreuk
Tijdelijke gehoorschade
0.03
Ruitbreuk (kans op dodelijke scherfwerking)
0.05 - 0.1
Vernieling daken en puien
0.1 - 0.2
Omvallen
0.2
0.3
Vernieling bakstenen muren
Atmosferische opslagtanks beschadigd
Scheuren trommelvlies
Apparatuur beschadigd
0.4
Vernieling betonmuur (20 cm)
0.5
Omvallen volle ketelwagon
1.0
Longschade
2.0
Dood
Meten is weten
Organizeer “asap” metingen
In veilige condities!
Het is beter om niets te meten dan niet te meten!
Verwittiging
Verwittiging
 Verwittig
 Alarmeer de ploegen en de officieren volgens de lokale procedure.
 Schaal op bij twijfel inzake in te zetten middelen
Fluxys 0800 90102 HC 100 en AGS 100 / 112 Politie 101
 Geef de juiste locatie door: Merkpaal, adres ....
 Groot lek aan hoge/middendrukleiding :  Kondig het Nood- en
InterventiePlan af (gemeentelijke niveau)!
 Procedure ongevallen gevaarlijke stoffen toepassen!
 Verwittig buurbedrijven of rechtstreeks aangesloten bedrijven.
Stofinformatie
Stofinformatie
 Informatie Gas
Mogelijke Risico’s






Hitte
Drukeffecten: Enkel significant in besloten ruimten of op korte afstanden
Scherfwerking
Lawaai
Verstikking
Bevriezing
Product : Aardgas
 gasvormig in de leiding - gasvormig bij ontsnappen uit de leiding
 UN nr. 1971 Casnr. 74-82-8 Gevi 23
 explosiegrenzen 5-15 vol%- explosiemeter type IIC T1 - minimum
ontstekingsenergie 0.28 mJ
 zal fakkelbrand geven. geelrood gekleurde vlam met roetvorming
 afkoeling bij ontspanning: ong. 1°C per 2 bar drukdaling - ophopen in
lagere delen uitzonderlijk mogelijk bij nevelig, koud en rustig weer.
Waarnemingen
 kleurloos bij klein lek - witte opstijgende wolk bij groot lek
 geurloos - bij midden- en hoge druk zijn geen geurstoffen toegevoegd
onzuiverheden kunnen geroken worden bij hoge concentraties
Korpsspecifieke info
Korpsspecifieke info
In te vullen door het korps (voorbeeld Geel)
Druk:
66 bar
Diameter:
150 mm Westelijke deel naast E313 tot aan aftakking Ineos
300 mm Oostelijke deel naast E313 vanaf aftakking Ineos
300 mm nabij Bosheide
Afsluitpost:
variabele afstanden, sluit op 60 s, afstandsbediend te sluiten
Aangesloten bedrijven:
TFC, Janssen Pharmaceutica en Alcatel op het westelijke deel - 150 mm
Exxon en Ineos op het oostelijke deel - 300 mm
Luchtbaken en merkpaal:
Traject en cartografie:
Noordelijk van de E 313
Deze leiding loopt op vele plaatsen langs de andere kant van de straat (kant Geel) ten
opzichte van de andere leidingen naast de E313!
Als ze langs dezelfde kant loopt ligt ze kortst bij de weg!
100 m ten noorden van noordelijkste deel van Bosheide
Andere informatie : Geen
Andere informatie
Afsluitposten:
Afstanden tussen afsluiters max 30 km
Sluittijd 60 s, 120 s, 240 s …
Automatisch  Afstandsbediend  Manueel
Deel 2: Actiekaart aardgas