GRIP studie; De rol van de huisarts in de gestructureerde eerstelijns zorg Overzicht De GRIP studie verdeelt de begeleiding voor patiënten met kanker in drie fases "Na diagnose”, “Tijdens primaire behandeling” en “Na behandeling”. Met een totale duur van één jaar followup. Gedurende deze fases vindt volgens vaste stappen structurering in de eerstelijnsbegeleiding plaats. Deze stappen zijn beschreven in figuur 1. Onderstaand vindt u per fase een beschrijving van de stappen in de eerstelijn. Na diagnose Tijdens behandeling Na behandeling • Onderzoeker neemt contact op met de huisarts voor uitleg over het gestructureerde zorgpad • Huisarts voert Time Out gesprek voor het therapie gesprek in het ziekenhuis. Therapie gesprek is vlak na diagnose. Time Out gesprek z.s.m. plannen. Maximaal binnen 1 wk na diagnose. • Huisarts consulteert eerstelijns oncologie verpleegkundige (EOV) • EOV doet een huisbezoek en stemt met patiënt de zorg af (min 1 contact moment tijdens behandeling) en screent op benodigde extra zorg • Huisarts en EOV stemmen af hoe de begeleiding van patiënt verdeeld wordt • EOV doet verslag van contact momenten, indien nodig overleg met huisarts over extra zorg • Eind van de behandeling wordt gecommuniceerd door EOV aan huisarts • EOV stemt met patiënt de zorg af (min. 2 contact momenten na behandeling) en screent op benodigde extra zorg • Huisarts en EOV stemmen af hoe de begeleiding van patiënt verdeeld wordt • EOV doet verslag van contact momenten, indien nodig overleg met huisarts over extra zorg Figuur 1. Stappenplan interventie patiënt. EOV = Eerstelijns oncologieverpleegkundige. LET OP: Indien u een patiënt heeft die NIET is ingedeeld is voor gestructureerde eerstelijnzorg (alle patiënten voor wie u niet gebeld wordt) vragen wij u om zorg aan te bieden zoals u dat normaal gesproken doet. Dit is nodig om uiteindelijk goed het verschil tussen de beide groepen te kunnen evalueren en zo de waarde van de structurering te kunnen meten. Na diagnose Belangrijke momenten na de diagnose zijn een moment van bezinning en de keuze voor een behandeling. Patiënten geven aan hierin graag begeleid te willen worden door de huisarts.1 Kennis over de details van de verschillende behandelingen is hiervoor niet noodzakelijk. De huisarts krijgt een coachende rol zodat het gesprek in het ziekenhuis beter verloopt. Om gezamenlijk besluitvorming in het ziekenhuis te waarborgen is het van belang dat de patiënt zich bewust is dat er keuzes zijn, dat de patiënt genoeg informatie krijgt en dat de specialist de patiënt betrekt in de besluitvorming. Aan de hand van 3 vragen zoals beschreven in het Time Out gesprek (zie kader) worden deze laatste twee genoemde facetten nagestreefd.2 Voor het Time Out gesprek zal de onderzoeker contact opnemen met de huisarts om de patiënt aan te kondigen en uitleg te geven over het Time Out gesprek. Bovendien wordt aangestipt waar de patiënt in zijn zorgpad is. Niet elke kankertype doorloopt namelijk hetzelfde zorgpad. Deze gegevens (en andere informatie zoals de verwachte stappen voor het onderzoek) zijn terug te vinden op: http://tinyurl.com/GRIP-huisarts Time Out gesprek De inhoud van het Time Out gesprek is ontstaan op basis van literatuur, rapporten en consensus met huisartsen (PreventZorg/HUS/MediBilt) en patiënten organisaties. Het omvat o Begrip van patiënt m.b.t. diagnose, behandeling en consequenties daarvan navragen.3,4 o Stilstaan bij de diagnose en consequenties daarvan.2 o Bewustzijn creëren dat er keuzes zijn in zowel behandelkeuze als behandelaar/behandelcentrum.5 o Resterende vragen opschrijven voor bezoek aan behandelaar. Voorbereiding op therapiekeuze-gesprek bij specialist: introductie van de drie minimaal te stellen vragen voor maken optimale behandelkeuze. 5,6 1. Wat zijn de behandelopties? 2. Wat zijn de mogelijke voordelen dan wel risico’s van deze opties? 3. Wat is de kans voor mij (déze patiënt) op deze voordelen/risico’s? Vergeet niet: o Oncologische verpleegkundige inschakelen voor begeleiding volgens GRIP studie. o Meegeven informatie voor patiënten zie Appendix 1. Tijdens behandeling Het is van belang dat de huisarts de eerstelijns oncologie verpleegkundigen consulteert. De zorg voor de patiënt wordt namelijk verdeeld tussen de eerstelijns oncologie verpleegkundigen en de huisarts, waardoor optimale begeleiding geleverd kan worden zonder de huisarts overmatig te belasten. De eerstelijns oncologie verpleegkundige zal de rol van casemanager op zich krijgen. Wilt u een overzicht van de duur van de behandeling van het kankertype in het behandelende ziekenhuis dan kunt u gebruikmaken van de zorgpaden op http://tinyurl.com/GRIPhuisarts. Oncologie verpleegkundigen De oncologie verpleegkundigen zullen werken aan de hand van een geprotocolleerde opzet. Deze opzet is gebaseerd op literatuur en de al bestaande opzet van de gesprekken van oncologie verpleegkundigen. Er zullen minimaal 4 contactmomenten zijn. Na elk contact moment wordt de huisarts van dit contact op de hoogte gebracht en de geplande contactmomenten doorgegeven zodat er geen dubbele afspraken met de patiënt staan. Wanneer er extra zorg behoefte is zal de verpleegkundige met u in overleg gaan. De taken van oncologie verpleegkundigen zijn beschreven in Appendix 2. In het eerste consult (huisbezoek) zal de patiënt op verschillende domeinen in kaart gebracht worden. (Appendix 3.) Tijdens de volgende contactmomenten zullen zij (achteraf) een checklist aflopen. (Appendix 4.) Er wordt gebruik gemaakt van de al bestaande zorg: de oncologieverpleegkundige teams van Careyn en Vitras zullen de omschreven zorg op zich nemen. Afhankelijk van de locatie van de huisartspraktijk heeft u te maken met Careyn of Vitras Oncologieverpleegkundige teams in de eerstelijn Careyn is verdeeld over de stad Utrecht. In Appendix 5. staan de contact gegevens van de oncologieverpleegkundige per werkgebied. Foto 1. Careyn Oncologie verpleegkundige team. Vlnr Jessica Blom, Bea van Stappershoef, Anja Flipsen, Miranda Mooiman, Ben Berkvens. Vitras is verdeeld over de gemeente Utrecht. In Appendix 6. staan de contact gegevens van de oncologieverpleegkundige per werkgebied. Foto 2. Vitras Oncologie verpleegkundige team Vlnr. Nella Oudijn, Anke van Bentum, Netty van Oostenbrugge, Janneke Bijman. Op de individuele foto: Ria Anda. Vergoeding Vanuit het onderzoek is geen extra financiering beschikbaar voor het overleg met de oncologie verpleegkundige. Hieronder enkele mogelijkheden om de door u gedane inzet vergoed te krijgen. Bespreek met uw oncologieverpleegkundige de mogelijkheden: - Wanneer er uit overleg met de oncologie verpleegkundige blijkt dat er behoefte is aan extra zorg/ondersteuning/verwijzing, kan er telefonisch overleg zijn met de patiënt vanuit de huisarts. Waarna dit gerekend kan worden als consult. - Zo mogelijk kan de oncologieverpleegkundige tezamen met de patiënt vanuit het patiënten portaal via een e-mail consult de huisarts inschakelen. Wij vragen u nogmaals om, bij een deelnemende patiënt, de oncologieverpleegkundige in te schakelen. Door te werken als een team kan optimale zorg met minimale belasting worden gewaarborgd. Na behandeling Patiënten ervaren na de behandeling vaak een ‘zwart gat’. Dit gevoel ontstaat vooral doordat het intensieve contact met het ziekenhuis afneemt, er ruimte in het leven van de patiënt ontstaat om emoties te laten binnendringen terwijl het steunsysteem denkt dat de kanker (en het probleem) bestreden zijn. Ondersteuning door de huisarts blijft vaak uit doordat deze vaak vraaggericht werkt en de patiënt niet om hulp vraagt.3 Om dit zwarte gat te vermijden is er na de behandeling juist behoefte aan contact. Dezelfde oncologie verpleegkundige zal de rol als casemanager ook na de behandeling vervolgen. De continuering van de zorg is in principe hetzelfde. De oncologie verpleegkundige zal aangeven wanneer de primaire behandeling (exclusief hormoontherapie en immunotherapie) gestopt is en wederom met de huisarts afstemmen wanneer er contactmomenten zijn. Standaard zullen de eerstelijnsoncologieverpleegkundigen twee contactmomenten binnen drie maanden inplannen en wederom kijken of er ondersteunende zorg nodig is. Deze contactmomenten worden teruggekoppeld aan de huisarts. Als er additionele zorg wordt ingeschakeld, vindt eerst overleg met de huisarts plaats. Appendix 1. Appendix 2. Appendix 3. Appendix 4. Appendix 5. Informatie voor patiënten. Taken eerstelijns oncologie verpleegkundigen gedurende de GRIP studie. Persoonlijk begeleidingsplan. Checklist voor eerstelijns oncologie verpleegkundigen tijdens gesprekken. Contact gegevens oncologie verpleegkundige Careyn per werkgebied. Appendix 6. Contact gegevens oncologie verpleegkundige Vitras per werkgebied. Referenties 1. Patienten krijgen onvoldoende informatie bij diagnose [Internet] 2014 sept 30 [cited 2015 jan 1] Available from: https://www.kanker.nl/organisaties/doneer-je-ervaring/4748patienten-krijgen-onvoldoende-informatie-bij-diagnose 2. Shepherd HL, Barratt A, Trevena LJ, McGeechan K, Carey K, Epstein RM, Butow PN, Del Mar CB, Entwistle V, Tattersall MH. Three questions that patients can ask to improve the quality of information physicians give about treatment options: a cross-over trial. Patient Educ Couns. 2011 Sep;84(3):379-85. 3. Jabaaij L, Van den Akker M, Schellevis FG. Excess of health care use in general practice and of comorbid chronic conditios in cancer patients compared to controls. BMC FamPract, 2012;13:60. Appendix 1. Informatie voor patiënten bij Time Out gesprek. Belangrijke vragen om te stellen als er behandelkeuzes gemaakt moeten worden 1. Wat zijn de behandelopties? 2. Wat zijn de mogelijke voordelen en risico’s van deze opties? 3. Wat is de kans voor mij op deze voordelen/risico’s? Resterende vragen: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Voor extra informatie ga naar: http://tinyurl.com/GRIP-informatie-over-kanker Appendix 2. Taken eerstelijns oncologie verpleegkundigen gedurende de GRIP studie. Wanneer Gedurende het hele zorgproces Wat moet er gebeuren? Bijhouden in patiënt plan: het aantal contacten wat gelegd is met: - Ziekenhuis - Patiënt - Huisarts - Andere zorgverleners Wanneer? Na diagnose Wat moet er gebeuren? Onderzoeker mailt thuiszorg organisatie over komst patiënt bij een huisarts (geen patiënt gegevens) dit moet in de gaten gehouden worden door de oncologie vpk.. Retour mail onderzoeker als patiënt door de huisarts verwezen is. Bij nieuwe patiënt (verwezen door HA). - Contact leggen - Afspraak inplannen binnen 2 wk na verwijzen Week 1-2 Tijdens therapie Einde therapie Waar? - Administratie patiënt: rapportage in persoonlijk begeleidingsplan. 1e GRIP contact = huisbezoek - Kennismaking - Uitleg procedure van het zorgtraject1 - Patiënt in kaart brengen a.d.h.v. GRIP persoonlijk patiënt plan.2 o Persoonlijk plan toegankelijk maken voor patiënt of kopiëren. - Afspraken maken volgende contact momenten a.d.h.v. persoonlijke behoeftes. (minimaal 1 tijdens therapie en 2 erna.) - Altijd terugkoppeling met huisarts. Methode is afhankelijk van afspraken met huisarts. evt. extra zorg/hulp inschakelen, maar niet voordat terugkoppeling met huisarts plaatsvindt. o Indien er hulp wordt ingeschakeld 2e lijn hiervan op de hoogte stellen. - Registratie voor GRIP onderzoek = GRIP persoonlijk patiënten plan.2 2e GRIP contact = 1e consult huisbezoek, teleconferentie of telefonisch. - Lastmeter afnemen. Hardcopy of gemengd in gesprek - Administratie: GRIP checklist3 + rapportage2 bijwerken. - Evt. extra zorg/hulp inschakelen niet voordat: - Terugkoppeling met huisarts. Afhankelijk van afspraken met huisarts. o Indien er hulp wordt ingeschakeld 2e lijn hiervan op de hoogte stellen. - Registratie voor GRIP onderzoek = rapportage + checklist. Bijhouden wanneer einde therapie is. - A.d.h.v. persoonlijk contact en van te voren ingeschat einde van de primaire therapie. - Onderzoeker + huisarts op gehoogde stellen van einde therapie. Na primaire therapie z.o.z. Binnen 3 maanden na primaire therapie 3e GRIP contact = huisbezoek, teleconferentie of telefonisch. - Lastmeter afnemen. Hardcopy of gemengd in gesprek - Administratie: GRIP checklist3 + rapportage2 bijwerken. - Evt. extra zorg/hulp inschakelen niet voordat: - Terugkoppeling met huisarts. Afhankelijk van afspraken met huisarts. o Indien er hulp wordt ingeschakeld 2e lijn hiervan op de hoogte stellen. - Registratie voor GRIP onderzoek = rapportage + checklist. 4e laatste GRIP contact = huisbezoek, teleconferentie of telefonisch. - Lastmeter afnemen. Hardcopy of gemengd in gesprek - Administratie: GRIP checklist3 + rapportage2 bijwerken. - Evt. extra zorg/hulp inschakelen niet voordat: - Terugkoppeling met huisarts. Afhankelijk van afspraken met huisarts. o Indien er hulp wordt ingeschakeld 2e lijn hiervan op de hoogte stellen. - Afsluiting doorgeven aan onderzoeker. 1= Minimaal aantal contacten. Eerst contactpersoon met eerstelijnsoncologie verpleegkunde tijdens werkdagen 8.00-17.00. 2= Persoonlijk begeleidingsplan zie. Appendix 3 3= Checklist zie. Appendix 4. Appendix 3. Persoonlijk begeleidingsplan. In beheer van naam oncologie verpleegkundige: …..zelf invullen… Kopie naar patiënt. 1e contactpersoon. (uitleggen) Bereikbaar op werkdagen tussen 8.00-17.00. Tel: Email: Thuiszorg organisatie: ☐ Careyn ☐ Vitras Cliëntgegevens. Contactpersoon. Relatie tot cliënt: BSN: Naam: Geboortedatum: Adres: Tel. vast: Mobiel: Email: Huisbezoek Datum huisbezoek Huisarts Tel. nr Email Verzekeringsgegevens Verzekering Datum diagnose Ziekenhuis: Specialist: 1econtact persoon in zkh UMCU/Diak/Antonius Verzekering nr. Medicijngebruik exclusief chemotherapie Datum Medicatie + dosis (toediening) Pijnstilling Anti emetica Laxantia Overige Einddatum medicatie Medische Voorgeschiedenis Diagnose Co morbiditeit(en) Verloop Contacten ziekenhuis Behandeling* Datum 1e contact Opmerking Datum Opmerking Datum Opmerking Datum Opmerking Datum Opmerking Verwachte einddatum Chirurg / Chirurgie Radiotherapeut / RT Oncoloog / Chemo Wel / Niet Wel / Niet Wel / Niet *Definitie behandeling de daadwerkelijke chirurgische ingrepen/RT afspraken/chemokuren, excl. controles. Maatschappelijk ☐ Geen probleem ☐ Problemen in relatie tot ☐ Zorg voor kinderen ☐ Huishouden ☐ Financiën ☐ Huisvesting ☐ Vervoer ☐ Verzekering ☐ Werk ☐ Mobiliteit Toelichting: (schets kort de woon/leefomstandigheden van dhr./mevr. Ook indien er geen problemen zijn.) Sociale problemen / naasten ☐ ☐ Geen probleem ☐ ☐ Partner Kinderen ☐ ☐ Problemen in relatie tot Familie/vrienden Sociaal netwerk (staat niet in lastmeter) ☐ ☐ Ontspanning/hobby’s Mantelzorg (staat niet in lastmeter) Toelichting: (schets kort het sociale netwerk van dhr./mevr. Ook indien er geen problemen zijn.) Emotionele problemen / existentiële problemen ☐ ☐ Geen probleem Problemen in relatie tot ☐ ☐ ☐ Grip op emoties Zelfvertrouwen Neerslachtigheid ☐ ☐ ☐ Herinneringen Angsten Spanning ☐ ☐ ☐ Eenzaamheid Concentratie Schuldgevoel ☐ ☐ ☐ Controle verlies Zin van het leven Vertrouwen in geloof ☐ Lichaamsbeeld (staat niet in lastmeter) Toelichting: (schets kort het mentaal welbevinden van dhr./mevr. en naasten. Ook indien er geen problemen zijn.) Somatische problemen ☐ Geen probleem ☐ Problemen in relatie tot ☐ Mondslijmvlies ☐ ADL Benauwdheid ☐ Misselijkheid ☐ Veranderde urine Duizelig ☐ Droge, verstopte neus ☐ Obstipatie Praten ☐ ☐ Diarree Pijn Smaak ☐ Seksualiteit ☐ Voeding Gewichtsveranderingen ☐ Huid ☐ Opgezwollen Neuropathie gevoel ☐ ☐ Slaap ☐ Koorts Fitheid Toelichting: (schets kort het lichamelijk welbevinden van dhr./mevr. Ook indien er geen problemen zijn.) ☐ ☐ ☐ ☐ ☐ ☐ Begeleidingsplan Contact momenten: 1e contact tijdens behandeling 2e contact na behandeling 3e contact na behandeling Acties per domein Datum Maatschappelijk Probleem Doel Actie Verantwoordelijke* Datum Inhoud van contact Datum Datum Evaluatie Sociaal Probleem Doel Actie Verantwoordelijke* Evaluatie Mentaal / existentieel Probleem Doel Actie Verantwoordelijke* Evaluatie Lichamelijk Probleem Doel Actie Verantwoordelijke* Evaluatie *Patiënt/zorgverlener eerstelijn / zorgverlener tweedelijn Datum Beschrijving van gedane consulten + administratie (type contact + initiator van contact + overleg met tweedelijn.) BB= Beeld bellen, vpk.=eerstelijns oncologie verpleegkundige, pat.=patiënt, *= doorhalen wat niet van toepassing is Datu m Type Initiator* consult* Tel/Huis/BB Vpk. /pat. Feedback nodig van de tweedelijn? Ja/nee* Tel/Huis/BB Vpk. /pat. Feedback nodig van de tweedelijn? Ja/nee* Tel/Huis/BB Vpk. /pat. Feedback nodig van de tweedelijn? Ja/nee* Tel/Huis/BB Vpk. /pat. Overleg met de tweedelijn? Rapportage Ja/nee* Tel/Huis/BB Vpk. /pat. Feedback nodig van de tweedelijn? Ja/nee* Tel/Huis/BB Vpk. /pat. Feedback nodig van de tweedelijn? Ja/nee* Tel/Huis/BB Vpk. /pat. Feedback nodig van de tweedelijn? Ja/nee* Tel/Huis/BB Vpk. /pat. Feedback nodig van de tweedelijn? Ja/nee* Appendix 4. Checklist voor oncologie verpleegkundigen tijdens gesprekken. Appendix 5. Contactgegevens oncologie verpleegkundige Careyn per werkgebied. Algemene contact gegevens van Careyn oncologie verpleegkundigen Utrecht Stad: Neckardreef 6 3562 CN Utrecht T: 030 2588212 E: [email protected] Jessica Blom Binnenstad Leidse Rijn Maarssenbroek Maarssen Overvecht Utrecht noordoost Utrecht oost Utrecht zuid Utrecht zuidwest Utrecht west Utrecht noordwest Vleuten-de Meern Miranda Mooiman Anja Flipsen Bea van Ben Stappershoef Berkvens X X X X X X X X X X X Jessica Blom Miranda Mooiman Anja Flipsen Bea van Stappershoef Ben Berkvens T: 06-30717352 E: je.blom@ careyn.nl T: 06-13472792 E: m.mooiman@ careyn.nl T: 06-22494880 E: a.flipsen@ careyn.nl T: 06-22604025 E:b.vanstappershoe f@ careyn.nl T: 06-52364657 E: b.berkvens@ careyn.nl Bereikbaarheid: ma/di/wo/do Bereikbaarheid: ma/di/do/vr Bereikbaarheid: ma/di/do/vr Algemene mail: [email protected] Bereikbaarheid: ma/di/wo/do Bereikbaarheid: ma/di/do/vr Appendix 6. Contactgegevens oncologie verpleegkundige Vitras per werkgebied. Overzicht werkgebied per oncologie verpleegkundige Amerongen Bilthoven Bunnik Cothen`` De Bilt Den Dolder Doorn Driebergen Elst Groenekan Hollandse Rading Houten IJsselstein Langbroek Leersum Lekstroom Lopik Maarn Maarsbergen Maartensdijk Nieuwegein Odijk Polsbroek Renswoude Rhenen Scherpenzeel Utrechtse Heuvelrug Veenendaal Werkhoven Westbroek Wijk bij Duurstede Zeist Anke van Bentum X X X X X X X X Netty van Oostenbrugge X X X X X X X X Janneke Bijman Nella Oudijn Ria Anda X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X Anke van Bentum Netty van Oostenbrugge T: 06-55816620 T: 06-20701252 Janneke Bijman T: 06-20701109 E:[email protected] Bereikbaarheid: Bereikbaarheid: Bereikbaarheid: di/vrij ma/di/woe/do di/woe/do/vrij Algemene email: [email protected] Nella Oudijn Ria Anda T: 06-51112901 T: 06-20701068 Bereikbaarheid: ma/di/do/vrij Bereikbaarheid: ma/di/do