Perslucht conditionering: de vergeten schakel

VMT FOOD . 23 SEPTEMBER . NR 3
TECHNOLOGIE & TECHNIEK
Perslucht
conditionering:
de vergeten schakel
Voedingsbedrijven kijken vanuit de voedselveiligheid en
voedselkwaliteit steeds kritischer naar elk ingrediënt, elk
apparaat en elke processtap. Een miskend risico daarbij is
perslucht. Deze gecomprimeerde lucht komt vaak in nauw
contact met voedingsproducten en kan een substantiële
contaminatiebron zijn.
• Water(damp) die microbiële groei kan
veroorzaken en stof doet aaneenkitten;
• Olie(damp), deels afgescheiden door de
compressor. Het gebruik van food-grade
olie, een olievrije compressor of voldoende filtratie is vereist;
• Corrosieve gassen zoals zwaveloxide,
automatische kleppen, transport van droge
stikstofoxide en chloorverbindingen.
stoffen of poeders gebeurt met behulp van
lucht. Lucht is ook een ingrediënt, bijvoor-
Risico’s voor voeding
beeld in mousses. Het is noodzakelijk een
De ISO-norm 8573.1:2010 verdeelt lucht-
persluchtsysteem nauwgezet te optimalise-
kwaliteit onder in 9 klassen op basis van
ren met het oog op een laag energiever-
aanwezige partikels, water en olie. Elk
bruik, een lange levensduur van het systeem
bedrijf maakt een keuze welke kwaliteit
en apparaten, een goede kwaliteit van eind-
vereist is. De ISO-norm specificeert niet
producten en een gezonde werkomgeving.
welke categorie vereist is voor de voedingsindustrie. IFS, BRC en andere normeringen
Conditioneren
ook niet; ze beschrijven enkel dat een regel-
Vooraleer perslucht door het leidingsys-
Foto: BEKO Technologies
teem en naar de aangesloten componenten
Het is mogelijk restoliedamppercentages in perslucht te meten.
030
gaat, is een behandeling vereist. Lucht bevat
Seminarie
namelijk vocht, olie en vuil. Het comprime-
Op 29 oktober 2015 organiseert BEKO
ren van atmosferische lucht tot 7 bar resul-
Technologies in de Food Pilot in Melle een
teert in een concentratie van de vervuiling
seminarie over het gebruik en de kwaliteit
met 800%. De compressor kan bovendien
van perslucht in relatie tot persluchtsyste-
olie afscheiden in het systeem.
men en productieprocessen. Deskundigen,
Omgevingslucht bevat:
met veel praktijkervaring in de voedingsin-
• Stof, stuifmeel, micro-organismen, roet,
dustrie, gaan dieper in op de soorten pers-
uitlaatgassen en andere stofdeeltjes.
luchtsystemen, onderhoud en metingen,
Dergelijke deeltjes kunnen het leiding-
maar ook op de microbiologie van perslucht
Voedingsbedrijven zetten perslucht breed
netwerk beschadigen, onder de vorm van
en omgevingslucht en de risico’s voor de
in. Het aandrijven van luchtcilinders, lucht-
roest, corrosie of groefvorming door een
kwaliteit en veiligheid van de eindproducten.
motoren, verpakkingsmachines, messen,
zandstraaleffect;
kan een drukdauwpunt van -20°C bereiken
overeenkomstig luchtkwaliteitsklasse 3.
In een adsorptiedroger gaat lucht over een
adsorptiemiddel dat waterdamp aan de
lucht onttrekt. Een drukdauwpunt van
-40°C (luchtkwaliteitsklasse 2) is mogelijk.
Foto: Food Pilot
Filteren
De Food Pilot zet perslucht onder meer in voor het maken van producten.
Om stof, olie en ander vuil uit de lucht te
filteren, wordt in de eerste plaats een aanzuigfilter vóór de compressor geplaatst. Om
de comprimeerde lucht vervolgens te conditioneren, kan een serie van filters ingebouwd worden. Beginnende met voorfilters
matige controle van perslucht vereist is om
kan hierdoor condensatie optreden. Dit
die bestaan uit gevlochten materiaal die
besmetting te voorkomen. Een risicobeoor-
gebeurt ook bij temperatuurdaling van de
partikels tot 2-5 micron kunnen tegenhou-
deling houdt rekening met de impact van
lucht. Deze relatie wordt drukdauwpunt
den. Voor veel toepassingen is dit voldoen-
perslucht op het productieproces of het
genoemd en is één van de parameters in de
de om vastlopen of beschadiging van het
eindproduct en met de externe omgevings-
negen kwaliteitsklassen in ISO 8573.1.
systeem te verhinderen. Fijnfilters bestaan
factoren.
Door lucht te drogen worden beide kansen
uit meerdere lagen filtermateriaal en kun-
op condensatie voorkomen. Voor processen
nen partikels tot 1 micron scheiden. Ultra-
Microbiële groei
fijnfilters daaropvolgend
Stof, water en onreinheden bieden de mo-
kunnen zeer kleine deel-
gelijkheid tot microbiële groei, zeker wanneer temperaturen gunstig zijn. Voor de
voedingssector betekent dit een gevaar, vanwege het direct of indirect contact met de
‘Ook allergenen kunnen
door perslucht in voeding
gebracht worden’
tjes, waterdruppels en
oliemist (aërosolen)
tot 0,1 micron uit de
lucht verwijderen. Een
eindproducten. Voor voedingsproducten
actiefkoolfilter is in staat
met beperkte houdbaarheid, gevoelig voor
om gasvormige stoffen
bederf of bestemd voor welbepaalde doel-
zoals koolwaterstoffen,
groepen (YOPI groep) kan deze additionele
waarvoor zeer droge lucht nodig is (ISO
geur- en smaakstoffen uit de lucht te filte-
contaminatie nefast zijn.
klasse 1, 2 of 3) is een geavanceerde droog-
ren. Ook het restgehalte aan olie kan verder
Een oplossing zijn sterielfilters ter hoogte
techniek nodig, zoals een adsorptie- of een
gereduceerd worden.
van het processing toestel en het drogen
membraandroger.
Kwaliteitscontrole
van de perslucht. Allergenen zijn een andere verontreiniging die door perslucht in
Behandelingswijze: drogen en filteren
Het inbouwen van meettoestellen maakt
voeding gebracht kunnen worden. Hiervoor
Een koeldroger maakt gebruik van het prin-
een permanente opvolging van het goed
is een inspectie van de omgevingslucht ter
cipe dat koude lucht weinig waterdamp kan
functioneren van het systeem mogelijk.
hoogte van het aanzuigpunt vereist. Een
bevatten en via condensatie verwijderd
Parameters die gemeten worden zijn het
slecht onderhouden persluchtsysteem kan
wordt. Met deze milde technologie kan een
drukdauwpunt (een maat voor het vocht-
ongewenste roestdeeltjes, oliedruppels of
drukdauwpunt van 2°C bereikt worden,
gehalte), de flow en de lekken. Andere
scaling in de eindproducten brengen.
overeenkomstig luchtkwaliteitsklasse 4. Het
parameters zijn de hoeveelheid oliedamp
condensaat wordt afgevoerd en mogelijk
en gassen.
Rol van vocht
behandeld. In membraandrogers wordt
Afhankelijk van de temperatuur kan lucht
lucht gestuwd door dunne membraanvezels
• KAREN VERSTRAETE •
slechts een bepaalde maximale hoeveelheid
en komt het vocht aan de andere zijde van
Dr. ir. K. Verstraete, wetenschappelijk medewerker Food
waterdamp bevatten. Bij het samendrukken
het membraan terecht. Deze technologie
Pilot, Melle
031