met oog op teelt van azalea

Bedrijfsoplossingen tegen resistentieproblemen
in de glassierteelt (met oog op teelt van azalea)
M. Vissers - Studiedag Azalea - 24/02/2011
Probleem: voldoende efficiente
plaagbestrijding in de toekomst
Probleem: voldoende efficiente
plaagbestrijding in de toekomst
Weinig producten – Veel resistentie
IPM wordt de methode om nog duurzaam te KUNNEN bestrijden
¾ moeten MINDER FREQUENT SPUITEN om middelen OK te houden
¾ stel zolang mogelijk chemische behandelingen uit !
cfr antibiotica bij ons
¾ Uitstel behandeling =
ƒ minder resistentie-opbouw mogelijk door insecten/mijten
ƒ maar ook minder residu voor biologische bestrijders
► UITEINDELIJK GAAN ZOWEL CHEMIE ALS BIOLOGIE BETER WERKEN
Probleem: voldoende efficiente
plaagbestrijding in de toekomst
MINDER FREQUENT SPUITEN > Hoe ?
¾ Vrijgekomen spuittijd vrijmaken voor scouten > PARAGRAAF 1
¾ Plaagdruk veel lager houden via allerlei trucs > PARAGRAAF 2
¾ Behandelen met niet chemische middelen > PARAGRAAF 3
¾ Chemische behandelingen optimaliseren > PARAGRAAF 4
¾ Efficiënte spuitschema’s = gericht afwisselen > PARAGRAAF 5
¾ Biologie combineren met chemie > PARAGRAAF 6
1. Scouten
Beschouw scouten als een volwaardige opdracht
>>>>> stel een scouter aan of plan scoutingstijd in: dan gebeurt het !!!
1. Scouten
Beschouw scouten als een volwaardige opdracht
>>>>> stel een scouter aan of plan scoutingstijd in: dan gebeurt het !!!
¾ Goed scouten
= kleinere plaag: minder bespuitingen nodig, misschien zelfs plaatselijk
1. Scouten
Beschouw scouten als een volwaardige opdracht
>>>>> stel een scouter aan of plan scoutingstijd in: dan gebeurt het !!!
¾ Goed scouten
= kleinere plaag: minder bespuitingen nodig, misschien zelfs enkel plaatselijk
= scouter merkt snel welk middel nog goed werkt en welk niet
> verkeerd middel = resistentie kweken
1. Scouten
1 keer met verkeerd middel spuiten kost veel geld !
Bv. Mesurol tegen Echinothrips spuiten (= beste tripsmiddel maar niet tegen Echino !)
= verloren kost Mesurol + kost spuitarbeid
1. Scouten
1 keer met verkeerd middel spuiten kost veel geld !
Bv. Mesurol tegen Echinothrips spuiten (= beste tripsmiddel maar niet tegen Echino !)
= kost Mesurol + kost spuitarbeid
= verdere plaaguitbreiding Echinothrips (nu misschien zelfs 4 bespuitingen ipv 2)
1. Scouten
1 keer met verkeerd middel spuiten kost veel geld !
Bv. Mesurol tegen Echinothrips spuiten (= beste tripsmiddel maar niet tegen Echino !)
= kost Mesurol + kost spuitarbeid
= verdere plaaguitbreiding Echinothrips (nu misschien zelfs 4 bespuitingen ipv 2)
= + als al een Californische tripsje voorkomt, ook voor deze plaag al start resistentie-opbouw
tegen Mesurol
1. Scouten
DAAROM Laat uw scouter opleiden én begeleiden !
1. Scouten
DAAROM Laat uw scouter opleiden én begeleiden !
• in het gebruik van hulpmiddelen
¾ Vangplaten, Feromoonvallen, Vanglampen
¾ Methoden voor gewascontroles, opvolging plagen
¾ Berlesetrechters (> mijten), Biotoets Rhodo-blaadjes (> Pythium/Phytopht)
1. Scouten
Biotoets Rhodo-blaadjes
= controle Phytophthora in water (ILVO)
1. Scouten
1. Scouten
cursus
PCS
•
•
•
•
•
•
1. Scouten
proeven
PCS
1. Scouten
trucs voor efficiënte
gewascontrole
1. Scouten
Herkennen schadebeelden
1. Scouten
Laat uw scouter en personeel opleiden én begeleiden !
• gebruik hulpmiddelen
¾ Vangplaten, Feromoonvallen, Vanglampen
¾ Berlese trechters (> mijten), Biotoets Rhodo-blaadjes (> Pythium/Phytopht)
• + zelf opleiden eigen personeel in het herkennen van de typische
schadebeelden, ziekten en plagen op gewassen van het eigen bedrijf
¾ medewerkers hebben signaalfunctie tijdens de werkzaamheden
¾ bv. bij azalea planten met mijten, taxuskevervraat
¾ maar ook Cylindrocladium- en Phytophthora-symptomen, (bladaaltjes,…)
1. Scouten
Verschil Cylindrocladium – Phytophthora
> keuze juist middel
Cylindrocladium
Phytophtora cinnamoni P. citricola, P. ramorum
gedeeltelijke wortelhalsrot
volledige wortelhalsrot
taksterfte
Afsterving vanuit de
wortelhals naar boven
(vaak 1-zijdig bruin)
Afsterving vanuit de
wortelhals naar boven
(volledig bruin)
Afsterving van scheuten van
boven naar onder
Bij 3-stekkers vaak maar 1 Bij 3-stekkers alle stekken
scheut aangetast
aangetast
Vergeling > groeiremming Vaalgroenverkleuring >
> verwelking
volledige verbruining >
volledige afsterving
1. Scouten
Symptomen weekhuidmijt
1. Scouten
Verschil Calif – Echinothrips
> keuze juist middel
1. Scouten
TOT SLOT voor scouting
Opleiding waar ? Adviesdienst Gewasbescherming !
¾ Opleiding scouten voor starters op bedrijf zelf of wintercursus (ook voor azaleatelers !)
¾ momenteel op de bedrijven ook: startbegeleiding bij eerste gebruik van roofmijten
+ advies rond opstellen chemisch/biologische bestrijdingsschema’s
¾ Toekomst ? > Scoutbox – deponeer/post-punt vangplaten > PCS telt voor u
deponeerpunt planten voor wh-mijtentellingen, Rhodo-blaadjescontroles (?)
AGB
acties
2. Ziekte/Plaagdruk laag houden
2. Ziekte/Plaagdruk laag houden
1. Klassieker = meer aandacht hygiene = MINDER AANTASTINGEN
¾ onkruid weg = wittevlieg, echinothrips, bladluis weg
2. Ziekte/Plaagdruk laag houden
1. Klassieker = meer aandacht hygiene = MINDER AANTASTINGEN
¾ onkruid weg = wittevlieg, echinothrips, bladluis weg
¾ geen overwintering van kuip- en andere planten = minder bladluis, wittevlieg, spint,..
2. Ziekte/Plaagdruk laag houden
1. Klassieker = meer aandacht hygiene = MINDER AANTASTINGEN
¾ onkruid weg = wittevlieg, echinothrips, bladluis weg
¾ geen overwintering van kuip- en andere planten = minder bladluis, wittevlieg, spint,..
¾ voor risicobedrijven (jongplanten ea), ontsmettingsbak, gastenjas, insectengaas,..
2. Ziekte/Plaagdruk laag houden
Maar ook:
2. Verander teeltmethoden die problemen veroorzaken
2. Ziekte/Plaagdruk laag houden
Maar ook:
2. Verander teeltmethoden die problemen veroorzaken
¾ kamerplanten: geen spintgevoelige planten op hangboorden, kies voor locaties
onder bovenbegieting > spintrisico ▼
2. Ziekte/Plaagdruk laag houden
Maar ook:
2. Verander teeltmethoden die problemen veroorzaken
¾ kamerplanten: geen spintgevoelige planten op hangboorden, kies voor locaties met
bovenbegieting > spintrisico ▼
¾ stekken: bij stekbedden met directe plastiekafdekking:
leg acryldoek op stekken onder de plastiek > stekken blijven droog > Botrytis ▼
(geldt dit ook voor azalea ????)
2. Ziekte/Plaagdruk laag houden
Maar ook:
2. Verander teeltmethoden die problemen veroorzaken
¾ kamerplanten: geen spintgevoelige planten op hangboorden, kies voor locaties
met bovenbegieting > spintrisico ▼
¾ stekken: bij stekbedden met directe plastiekafdekking:
leg acryldoek op stekken onder de plastiek > stekken blijven droog > Botrytis ▼
¾ specifiek voorbeeld proef KPL 2011 – oplossing voor vliegjes die kweken op
groene vloeimatten (zomer)
2. Ziekte/Plaagdruk laag houden
Maar ook:
2. Verander teeltmethoden die problemen veroorzaken
¾ kamerplanten: geen spintgevoelige planten op hangboorden, kies voor locaties
met bovenbegieting > spintrisico ▼
¾ stekken: bij stekbedden met directe plastiekafdekking:
leg acryldoek op stekken onder de plastiek > stekken blijven droog > Botrytis ▼
¾ specifiek voorbeeld proef KPL 2011 – oplossing voor vliegjes die kweken op
groene vloeimatten (zomer)
•
aanpak bij de bron: algenpreventie of afdoding in waterbassin
2. Ziekte/Plaagdruk laag houden
Aanpak algen bij de bron
Verschillende technieken voor algenpreventie of afdoding in het gietwaterbassin
2. Ziekte/Plaagdruk laag houden
►►►
2. Ziekte/Plaagdruk laag houden
Maar ook:
2. Verander teeltmethoden die problemen veroorzaken
¾ kamerplanten: geen spintgevoelige planten op hangboorden, kies voor locaties
met bovenbegieting > spintrisico ▼
¾ stekken: bij stekbedden met directe plastiekafdekking:
leg acryldoek op stekken onder de plastiek > stekken blijven droog > Botrytis ▼
¾ specifiek voorbeeld proef KPL 2011 – oplossing voor vliegjes die kweken op
groene vloeimatten (zomer)
•
aanpak bij de bron: algenpreventie of afdoding in waterbassin
•
aanpak in de serre: andere soort vloeimatten
•
•
•
•
•
2. Ziekte/Plaagdruk laag houden
•
Oplossing
op korte termijn
kost: 0,595 €/m²
proef
PCS
kost: 0,71 €/m²
2. Ziekte/Plaagdruk laag houden
2. Verander teeltmethoden bij azalea:
¾ Bij AZALEA is al een gigantische stap richting IPM gezet !
2. Ziekte/Plaagdruk laag houden
2. Verander teeltmethoden indien ze op termijn renderen:
¾ teelt UIT de grond: containervelden
2. Ziekte/Plaagdruk laag houden
2. Verander teeltmethoden indien ze op termijn renderen:
¾ teelt UIT de grond: containervelden > herbiciden ▼
¾ optimalisering containervelden: beste doeken, beste drainage> fungiciden ▼
¾ bij gesloten systemen: waterontsmettingssystemen > fungiciden ▼
2. Ziekte/Plaagdruk laag houden
2. Verander teeltmethoden indien ze op termijn renderen:
¾ teelt UIT de grond: containervelden > herbiciden ▼
¾ optimalisering containervelden: beste doeken, beste drainage> fungiciden ▼
¾ bij gesloten systemen: waterontsmettingssystemen > fungiciden ▼
MET NIETS KAN MEER OP MIDDELEN BESPAARD WORDEN, DAN MET
SYSTEMATISCHE MAATREGELEN
> zoals verandering teeltsysteem, systemen voor mechanische vangst,
kweek minder gevoelige soorten,….
2. Ziekte/Plaagdruk laag houden
Teelt UIT de grond
2. Ziekte/Plaagdruk laag houden
Lanzame zandfiltratie
2. Ziekte/Plaagdruk laag houden
2. Verander teeltmethoden indien ze op termijn renderen:
¾ teelt UIT de grond: containervelden > herbiciden ▼
¾ optimalisering van de containervelden: beste doeken, beste drainage
¾ bij gesloten systemen: waterontsmettingssystemen > fungiciden ▼
¾ mogelijke extra verbetering = tegenhouden verspreiding mijten
> wegfilteren weekhuidmijten uit begietingscircuit
proef
Els Pauwels
PCS
2. Ziekte/Plaagdruk laag houden
1. Klassieker = meer aandacht hygiene = MINDER AANTASTINGEN
MAAR OOK
2. Verander teeltsystemen als ze problemen geven
3. Vang zaken mechanisch weg indien praktisch mogelijk
2. Ziekte/Plaagdruk laag houden
3. Vang zaken mechanisch weg indien praktisch mogelijk
¾ Beste voorbeeld: gronddoeken tegen onkruid
2. Ziekte/Plaagdruk laag houden
3. Vang zaken mechanisch weg indien praktisch mogelijk
¾ beste voorbeeld: gronddoeken tegen onkruid
¾ andere zaken, vooral van toepassing op kamerplanten:
•voorkom invlieg plagen:
ƒ
tripsgaas, luisgaas
ƒ
ramen strategisch dicht (mais, kwikstaartjes)
•vang vliegjes weg: vangplaten aan gietwagen, vangplaat/stekbakje
•vang vlinders weg: bv. Duponchelia met feromoonvallen (vanglampen)
2. Ziekte/Plaagdruk laag houden
Microflor - Lochristi
2. Ziekte/Plaagdruk laag houden
Raes - Destelbergen
2. Ziekte/Plaagdruk laag houden
1. Klassieker = meer aandacht hygiene = MINDER AANTASTINGEN
2. Verander teeltsystemen als ze problemen geven
3. Vang zaken mechanisch weg indien praktisch mogelijk
4. Andere
2. Ziekte/Plaagdruk laag houden
¾ Teel minder gevoelige soorten
ILVO
veredeling
2. Ziekte/Plaagdruk laag houden
¾ Gebruik nieuwe technieken/apparatuur
PCS
proef
Stekken ontsmetten met
warm water +/- koper
3. Bestrijding met
niet-chemische middelen
3. Bestrijding met
niet-chemische middelen
Gebruik BIOPESTICIDEN waar mogelijk > ± GEEN RESISTENTIE
• Xentari tegen rups > je spaart hier op pyrethr, Tracer, Dimilin, Mimic, Steward
• Bio 1020 tegen taxuskever > je spaart hier op Dimilin, Steward…
• Diverse aaltjes op stekbed tegen Sciara, taxuskever, (tripspop) > ipv Dimilin, …
• Preferal op stekbed tegen wittevlieg, (trips, luis)… > ipv Confidor, Admiral, Sanmite, …
• Trianum P op stekbed tegen Pythium, Rhizoctonia, Fusarium, … > ipv Previcur, Sporgon,…
• Prestop op stekbed tegen Pythium, Phytophthora, Fusarium, … > ipv Fenomenal, Sporgon,.
Tricho-Prestop
proeven PCS/ILVO
2009-2010
3. Bestrijding met
niet-chemische middelen
Gebruik BIOPESTICIDEN waar mogelijk > GEEN RESISTENTIE
• Xentari, Bio 1020, aaltjes, Preferal, Trianum, Prestop,…
MAAR OOK ELICITOREN = weerstandopwekkers
• Aliette (of Fenomenal) tegen Pythium, Phytophthora > eerste keus, daarna pas Paraat, Previcur…..
• Vacciplant in groenten & fruit tegen bacterievuur, witziekte
Studiedagen 2009
plantweerstand
PCS/Goossens
3. Bestrijding met
niet-chemische middelen
Wat betekent een keer kiezen voor een BIOPESTICIDE of elicitor ?
= triple winst op voorwaarde dat ze werken !!! (dus correct toepassen > RV, neveneff)
• bv: Xentari
= goed afwisselmiddel = andere resistentiegroep, zelfs geen resistentie !
> kan daarom ook preventief !
= chemische insecticiden als Tracer, Steward,… blijven krachtig
(geen resistentie-opbouw bezig)
= biologische bestrijding blijft optimaal (geen kwalijk residu op gewas)
3. Bestrijding met
niet-chemische middelen
MAAR opgelet biopesticide = vaak zelf een schimmelpreparaat
> kan zelf ook gevoelig zijn voor chemische middelen > zie neveneffecttabellen
(zie bv. in Ndl. Botanigard = schimmel Beauveria tegen trips, wittevlieg)
3. Bestrijding met
niet-chemische middelen
NIET-CHEMISCHE MIDDELEN
BIOPESTICIDEN
BIOLOGISCHE BESTRIJDERS
> diverse: overzicht van enkele mogelijkheden
3. Bestrijding met
niet-chemische middelen
¾ start met bodemroofmijten op stekbed/zaaikist
ƒ Hypoaspis om Sciara en tripspoppen af te doden
ƒ nieuw: Macrocheles
Proeven:
- effect van slakkenkorrels op bodemroofmijten
- Gebruikswaarde Macrocheles op tripspoppen (SNBL)
proeven
PCS 2010-2011
•
•
•
•
•
•
3. Bestrijding met
niet-chemische middelen
Sluipwespenkweek op graanluis
Lukt goed in koele geschermde serre
Zomerproeven 2011 onder tafels
proeven
PCS 2010-2011
3. Bestrijding met
niet-chemische middelen
Roofmijtenkweek op Ricinus
A. degenerans lukt prima
Proeven PCS
2010
3. Bestrijding met
niet-chemische middelen
¾ start met ROOFMIJTEN in uw planten
• = oplossing in diverse teelten tegen resistente plagen
• = het systeem om preventief te bestrijden !
• 2011 – 2015 roofmijtenproject > optimalisatie gebruik
(zodat ook bij minder gunstige omstandigheden mogelijk wordt)
Proeven PCS
1996 > 2011
4. Chemische behandelingen
optimaliseren
4. Chemische behandelingen
optimaliseren
Als je dan toch moet spuiten:
¾ verbeter het resultaat van elke bespuiting apart
• kies het meest geschikte middel !
4. Chemische behandelingen
optimaliseren
Kies het meest geschikte middel
Zie eerst op Fytoweb: welke middelen zijn erkend ?
ƒ bv: keuze blad- en takphytophthora-middel: Ranman A, Shirlan, Bravo, Sereno, Acrobat, Tanos, Valbon
4. Chemische behandelingen
optimaliseren
Kies het meest geschikte middel
Zie eerst op Fytoweb: welke middelen zijn erkend ?
ƒ bv: keuze blad- en takphytophthora-middel: Ranman A, Shirlan, Bravo, Sereno, Acrobat, Tanos, Valbon
Zie op resistentiewebsite: welke middel loopt minst kans op resistentie ?
ƒ zie op www.frac.info: uit welke resistentiegroep kies je het eerste middel
• Medium – high risk: Ranman A
• Low – medium risk: Tanos,….
• Low risk: Shirlan, Bravo, …..
4. Chemische behandelingen
optimaliseren
Kies het meest geschikte middel
Zie eerst op Fytoweb: welke middelen zijn erkend ?
ƒ bv: keuze blad- en takphytophthora-middel: Ranman A, Shirlan, Bravo, Sereno, Acrobat, Tanos, Valbon
Zie op resistentiewebsite: welke middel loopt minst kans op resistentie ?
ƒ zie op www.frac.info: uit welke resistentiegroep kies je het eerste middel
• Medium – high risk: Ranman A
• Low – medium risk: Tanos,….
• Low risk: Shirlan, Bravo, …..
Zie andere zaken: artikel productkeuze (neveneffecten, mind,…..)
Artikel
PCS/Goossens
2010
4. Chemische behandelingen
optimaliseren
Kies een gewasveilige
toepassing > FYTOTOXWEB
4. Chemische behandelingen
optimaliseren
Nadat het middel gekozen is, pas het toe aan maximale werking !
4. Chemische behandelingen
optimaliseren
Nadat het middel gekozen is, pas het toe aan maximale werking !
¾ spuit het middel waar het moet zijn
4. Chemische behandelingen
optimaliseren
Nadat het middel gekozen is, pas het toe aan maximale werking !
¾ spuit het middel waar het moet zijn !
Azaleaspuitapparaat
(van onder naar boven)
Project
Spuittechniek
ILVO & PCS
2007 > 2011
•
•
•
•
•
•
4. Chemische behandelingen
optimaliseren
Gebruik van spuitbomen (verticaal)
Project
Spuittechniek
ILVO & PCS
2007 > 2011
4. Chemische behandelingen
optimaliseren
Proeven PCS
Echinothrips
Nadat het middel gekozen is, pas het toe aan maximale werking
!
2010 > 2011
¾ doe suiker bij een tripsmiddel of spuit suiker 4u eerder
¾ grafiek Echinothripsproef PCS 2010
% afdoding
Echinothrips
100
Vgl Exp A
met en zonder
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
Water
1,0 Mesurol
1,5 Mesurol
Exp A
2,5 Exp A
2,5 Exp A + S
5 Exp A
Ex
r
ce
Tr
a
p
C
+
+
B
p
Ex
A
p
Ex
S
S
S
+
A
p
5
Ex
5
2,
5
Ex
p
A
Ex
+
p
S
A
A
p
2,
5
es
M
Ex
l
ur
o
l
ur
o
1,
5
1,
0
M
es
W
at
er
5 Exp A + S
Exp B + S
Exp C + S
Tracer
4. Chemische behandelingen
optimaliseren
Nadat het middel gekozen is, pas het toe aan maximale werking !
¾ haal trips naar de top van het gewas met lokstof of feromonen enkele uren voor
tripsbespuiting
• in grote serres:
• capsule bij begin van aanvoerleiding CO2
• capsules net voor ventilatoren (in luchtstroom)
• in kleine serres: 1 capsule/100 m² ophangen
STOP met Lurem na de bespuiting (weghalen !)
4. Chemische behandelingen
optimaliseren
Effect uithangen Lurem-capsules enkele uren voor tripsbespuiting (Syngenta)
(2 behandelingen)
% afdoding
Calif.
100trips
90
80
70
60
Exp zonder lurem
50
40
Exp met lurem
30
20
10
0
na 1 wk
na 2 wk
4. Chemische behandelingen
optimaliseren
Nadat het middel gekozen is, pas het toe aan maximale werking !
¾ gebruik voorbehandeling of bijmenging van oliën, uitvloeiers bij wolluis
Dag 1
Dag 2
Score op 10
(gemidd. 4 soorten)
Raptol (koolzolie + pyrethr)
Calypso + Raptol
10
Naturen eradibug (koolzolie)
Calypso + Naturen Eradibug
10
Elefant Sommerol
Calypso + Elefant Sommerol
10
Ranman B
Calypso + Ranman B
10
Eradicoat
Calypso + Eradicoat
9
Plant Invigorator
Calypso + Plant Invigorator
9
Eco-insect (K-zout)
Calypso + Eco-insect
9
Trend 90
Calypso + Trend 90
8
Calypso
4
Proeven PCS
2010 > 2011
4. Chemische behandelingen
optimaliseren
Nadat het middel gekozen is, pas het toe aan maximale werking !
¾ MAAR opgelet: uitvloeier geen verbetering voor alle plagen !
Proef
Syngenta
2010
4. Chemische behandelingen
optimaliseren
Nadat het middel gekozen is, pas het toe aan maximale werking !
¾ toepassing middel in de juiste week, zeker voor buitenplagen !!!
Tegen kever:
‘s avonds spuiten
5. Efficiënte spuitschema's:
gericht afwisselen
5. Efficiënte spuitschema's:
gericht afwisselen
Als je dan toch moet spuiten:
¾ verbeter niet alleen het resultaat van elke bespuiting apart,
MAAR zorg voor een efficiënte volgorde van spuitmiddelen
5. Efficiënte spuitschema's:
gericht afwisselen
¾ voorbeeld: spint kamerplanten
anti-resistentie > NOOIT hetzelfde middel in opeenvolgende generaties !
ƒ als er te weinig middelen zijn: BLOKKEN, cfr IRAG spint
• generatie 1: middel A > middel A > middel B > middel B
• generatie 2: C > C > D > D
• generatie 3: E > E > F > F
• generatie 4: A > A > B > B
(A is nu veel effectiever dan wanneer het in generatie 2 opnieuw zou gespoten worden)
5. Efficiënte spuitschema's:
gericht afwisselen
¾ voorbeeld: spint kamerplanten
zie richtlijn ‘Resistentiemanagement van Acariciden’
IRAG
UGent/Firma’s
PCS/Goossens
2010
anti-resistentie > NOOIT hetzelfde middel in opeenvolgende generaties !
ƒ als er te weinig middelen zijn: BLOKKEN, cfr IRAG spint
• generatie 1: middel A > middel A > middel B > middel B
• generatie 2: C > C > D > D
• generatie 3: E > E > F > F
• generatie 4: A > A > B > B
(A is nu veel effectiever dan wanneer het in generatie 2 opnieuw zou gespoten worden)
5. Efficiënte spuitschema’s:
gericht afwisselen
Opstellen spuitschema:
5. Efficiënte spuitschema’s:
gericht afwisselen
Opstellen spuitschema:
(vroegere gedachtengang toen er nog genoeg breedwerkende middelen waren)
5. Efficiënte spuitschema’s:
gericht afwisselen
Opstellen spuitschema:
(vroegere gedachtengang)
“ik heb trips”
“ik spuit ineens een breed middel zoals Vertimec”
¾ trips dood en ineens al preventief tegen whmijt, spint, mineerders
We hadden toen voor weekhuidmijt toch nog volgende andere middelen achter de hand:
Mitac, Endosulfan, Kelthane, Neoron, Peropal
5. Efficiënte spuitschema’s:
gericht afwisselen
Opstellen spuitschema:
(vroegere gedachtengang)
“ik heb trips”
“ik spuit ineens met een breed middel zoals Vertimec”
c
do nd,
en
C In
om 2
W
w an
e
01
m tn
p
oe ie
le 1
te ts m
n
et =
he ee
tm ra
fo
et ch
t
e
Ve r
ut
rti de
m h
e a
¾ trips dood en ineens al preventief tegen whmijt, spint, mineerders
5. Efficiënte spuitschema’s:
gericht afwisselen
• “dan dood ik trips”
> redenering is nog tamelijk OK
(maar toch zou ik in geval azalea geen Vertimec kiezen,
want Vertimec heb je nodig voor weekhuidmijten)
5. Efficiënte spuitschema’s:
gericht afwisselen
• “dan dood ik trips”
> redenering is nog tamelijk OK
“heb ik ineens al preventieve behandeling tegen weekhuidmijt, spint, mineerders”
> redenering niet OK want bij spuiten als de plagen er nog niet echt zijn
= na enkele weken lager geconcentreerd residu op de bladeren
→ resistentie-opbouw tegen Vertimec begint bij de eerste plaagopkomst
5. Efficiënte spuitschema’s:
gericht afwisselen
H
oe
da
n
w
el
?
Opstellen spuitschema:
5. Efficiënte spuitschema’s:
gericht afwisselen
Opstellen spuitschema anno 2011
STARTVRAAG: wat is mijn plaag die het moeilijkst te bestrijden is ?
• = plaag met weinig beschikbare goede middelen
• = plaag waar meest behandelingen voor nodig zijn
• = plaag die meest risico op commerciële schade geeft
5. Efficiënte spuitschema’s:
gericht afwisselen
Opstellen spuitschema anno 2011
STARTVRAAG: wat is mijn plaag die het moeilijkst te bestrijden is ?
• = plaag met minst beschikbare middelen
• = plaag waar meest behandelingen voor nodig zijn
Vo
w o
ee r
kh az
ui ale
dm a
ijt
• = plaag die meest risico op commerciële schade geeft
5. Efficiënte spuitschema’s:
gericht afwisselen
Opstellen spuitschema anno 2011
VRAAG 2: welk erkend middel is essentieel voor bestrijding van de hoofdplaag ?
5. Efficiënte spuitschema’s:
gericht afwisselen
Opstellen spuitschema anno 2011
Ve Vo
rt or
im w
ec e
e
of kh
M ui
ilb dm
ek ij
no t
ck
VRAAG 2: welk erkend middel is essentieel voor bestrijding van de hoofdplaag ?
Erkende
middelen
werking
Resistentiegroep
Vertimec
goed
6
Milbeknock
goed
6
Raptol
slecht
3A
5. Efficiënte spuitschema’s:
gericht afwisselen
Opstellen spuitschema anno 2011
VRAAG 3:
zijn er nog plagen waarvoor weinig goede middelen erkend zijn ?
5. Efficiënte spuitschema’s:
gericht afwisselen
Opstellen spuitschema anno 2011
Ec
hi
Ta no
xu th
sk rip
ev s
er en
VRAAG 3:
zijn er nog plagen waarvoor weinig goede middelen erkend zijn ?
5. Efficiënte spuitschema’s:
gericht afwisselen
Opstellen spuitschema anno 2011
VRAAG 4: Welke erkende middelen moeten we sparen voor Echinothrips ?
5. Efficiënte spuitschema’s:
gericht afwisselen
Opstellen spuitschema anno 2011
VRAAG 4: Welke erkende middelen moeten we sparen voor Echinothrips ?
Tr
V a
er
tim
ec
ce
r,
Erkende
middelen
werking
Resistentiegroep
Tracer
Goed
5
Vertimec
Goed
6
Decis
Matig
3A
Raptol
Matig
3A
Cypertox,..
Matig
3A
Mesurol
zwak
1A
5. Efficiënte spuitschema’s:
gericht afwisselen
Opstellen spuitschema anno 2011
VRAAG 5: Welke erkende middelen moeten we sparen voor Taxuskever ?
5. Efficiënte spuitschema’s:
gericht afwisselen
Opstellen spuitschema anno 2011
D
im
ili
n
VRAAG 5: Welke erkende middelen moeten we sparen voor Taxuskever ?
Erkende
middelen
werking
Resistentiegroep
Matig goed > L + (A)
15
Matig goed > L
geen
Decis
Matig > A
3A
Karate zeon
Matig > A
3A
Cypertox,..
Matig > A
3A
Dimilin
Bio 1020
Voor nuttige aaltjes geen erkenning nodig > L:
Larvesure, Larvanem, Krausseï-system,…
5. Efficiënte spuitschema’s:
gericht afwisselen
Opstellen spuitschema anno 2011
+ Middelen op komst
PCS/Goossens
2010 - 2011
D
im
ili
n
VRAAG 5: Welke erkende middelen moeten we sparen voor Taxuskever ?
Erkende
middelen
werking
Resistentiegroep
Matig goed > L + (A)
15
Matig goed > L
6
Decis
Matig > A
3A
Karate zeon
Matig > A
3A
Cypertox,..
Matig > A
3A
Dimilin
Bio 1020
Voor nuttige aaltjes geen erkenning nodig > L:
Larvesure, Larvanem, Krausseï-system,…
5. Efficiënte spuitschema’s:
gericht afwisselen
Opstellen spuitschema anno 2011
VRAAG 6: Wat zijn de andere plagen ?
(gemakkelijkere of alleszins toch met meer beschikbare middelen)
5. Efficiënte spuitschema’s:
gericht afwisselen
Opstellen spuitschema anno 2011
VRAAG 6: Andere plagen en te gebruiken middelen
Californische trips
Erkende
middelen
werking
Resistentiegroep
Mesurol
Goed
1A
Tracer
Goed
5
Vertimec
Goed
6
Decis
Matig
3A
Raptol
Matig
3A
Cypertox,..
Matig
3A
5. Efficiënte spuitschema’s:
gericht afwisselen
Opstellen spuitschema anno 2011
VRAAG 6: Andere plagen en te gebruiken middelen
Californische trips
Erkende
middelen
Bladluizen
werking
Resistentiegroep
Erkende
middelen
werking
Resistentiegroep
Mesurol
Goed
1A
Pirimor
Goed
1A
Tracer
Goed
5
Plenum
Goed
9B
Vertimec
Goed
6
Teppeki
Goed
9C
Decis
Matig
3A
Movento
Goed
23
Raptol
Matig
3A
Confidor
Goed
4A
Cypertox,..
Matig
3A
……………..
…………..
…………….
5. Efficiënte spuitschema’s:
gericht afwisselen
Opstellen spuitschema anno 2011
VRAAG 6: Andere plagen en te gebruiken middelen
Rupsen
Erkende
middelen
werking
Resistentiegroep
Xentari
Goed
U
Tracer
Goed
5
Karate Zeon
Goed
3A
Dimilin
Matig
15
…………..
…………….
……………..
5. Efficiënte spuitschema’s:
gericht afwisselen
Opstellen spuitschema anno 2011
VRAAG 6: Andere plagen en te gebruiken middelen
Rupsen
Erkende
middelen
Mineermot
werking
Resistentiegroep
Xentari
Goed
U
Tracer
Goed
5
Karate Zeon
Goed
3A
Dimilin
Matig
15
…………..
…………….
……………..
Erkende
middelen
werking
Resistentiegroep
Dimilin
Goed
15
Baythroid
Goed
3A
Vydate CHL
Goed
1A
5. Efficiënte spuitschema’s:
gericht afwisselen
Opstellen spuitschema anno 2011
VRAAG 6: Andere plagen en te gebruiken middelen
Witte vliegen
Erkende
middelen
werking
Resistentiegroep
Confidor
Goed, LA
4A
Gazelle
Goed, LA
4A
Admiral
Goed, L
7
Sanmite
Goed, LA
21A
Raptol
Matig, A
3A
Decis
Matig, A
3A
Preferal
Matig, L
U
…………..
…………….
……………..
5. Efficiënte spuitschema’s:
gericht afwisselen
Opstellen spuitschema anno 2011
VRAAG 6: Andere plagen en te gebruiken middelen
Witte vliegen
Erkende
middelen
Spint
werking
Resistentiegroep
Erkende
middelen
werking
Resistentiegroep
Confidor
Goed, LA
4A
Floramite
Goed
25
Gazelle
Goed, LA
4A
Sanmite
Matig
21A
Admiral
Goed, L
7
Masai
Matig
21A
Sanmite
Goed, LA
21A
Vertimec
Matig
6
Raptol
Matig, A
3A
Milbeknock
Matig
6
Decis
Matig, A
3A
Envidor
Matig
23
Preferal
Matig, L
U
Torque
Matig
12B
…………..
…………….
Apollo
Matig
10A
…………..
…………….
……………..
……………..
5. Efficiënte spuitschema’s:
gericht afwisselen
Samenvatting spuitschema
¾ Vertimec of Milbeknock (6): enkel gebruiken voor weekhuidmijt !
¾ Tracer (5): enkel gebruiken voor Echinothrips
¾ Dimilin (15): enkel gebruiken voor Taxuskever
¾ Confidor of Gazelle (4A): enkel gebruiken voor witte vlieg
¾ Andere:
• Californische trips: Mesurol (1A) > Decis (3A),… > indien echt nodig Tracer
• Bladluis: keus genoeg
• Rupsen: Xentari (U) of Decis (3A),…
• Mineermot: Baythroïd (3A) of Vydate CHL (1A)
• Witte vlieg: Confidor/Gazelle (4A) > Sanmite (21A) + Admiral (7) > Decis (3A)…
• Spint: Floramite (25) > Envidor (23) > Torque (12 B) + Nissorun (10A)
6. Chemie + Biologie
goed combineren
6. Chemie + Biologie
goed combineren
Stel: je wil ook roofmijten gebruiken ?
¾ waarom zou je dat doen ?
6. Chemie + Biologie
goed combineren
Stel: je wil ook roofmijten gebruiken ?
¾ waarom zou je dat doen ?
• Opruiming van resistente stammen weekhuidmijten
(zeker toe te passen als Vertimec niet meer werkt op uw bedrijf)
6. Chemie + Biologie
goed combineren
Stel: je wil ook roofmijten gebruiken ?
¾ waarom zou je dat doen ?
• Opruiming van resistente stammen weekhuidmijten
(zeker toe te passen als Vertimec niet meer werkt op uw bedrijf)
• om Vertimec nog langer uitstellen ! = verdere resistentie-afbouw
6. Chemie + Biologie
goed combineren
Stel: je wil ook roofmijten gebruiken ?
¾ waarom zou je dat doen ?
• Opruiming van resistente stammen weekhuidmijten
(zeker toe te passen als Vertimec niet meer werkt op uw bedrijf)
• Vertimec nog langer uitstellen ! = verdere resistentie-afbouw
• om preventieve bestrijding te kunnen doen zonder resistentie-opbouw
6. Chemie + Biologie
goed combineren
Stel: je wil ook roofmijten gebruiken ?
¾ waarom zou je dat doen ?
• Opruiming van resistente stammen weekhuidmijten
(zeker toe te passen als Vertimec niet meer werkt op uw bedrijf)
• Vertimec nog langer uitstellen ! = verdere resistentie-afbouw
• om preventieve bestrijding te kunnen doen zonder resistentie-opbouw
• om meerdere plagen tegelijk aan te pakken: A. swirski = tegen
weekhuidmijt, trips, wittevlieg (spint)
6. Chemie + Biologie
goed combineren
MAAR opletten bij productkeuzes
Essentieel bij gebruik van roofmijten:
rekening houden met NEVENEFFECTEN
6. Chemie + Biologie
goed combineren
MAAR welke zijn die gele, oranje en rode middelen
6. Chemie + Biologie
goed combineren
NEVENEFFECTENTABELLEN op het internet
6. Chemie + Biologie
goed combineren
NEVENEFFECTENTABELLEN op het internet
6. Chemie + Biologie
goed combineren
Gele middelen:
Wat mag men blijven spuiten als er roofmijten rondkruipen ?
Compatibele middelen
Bladluis
Pirimor, Plenum, Teppeki, Movento
Witte vlieg
Admiral, Preferal
Trips
Tracer
Spint
Apollo, Cascade, Floramite, Nissorun, Envidor, Torque
Weekhuidmijt
Mineervlieg
Tracer, Trigard
Wolluis
Kevers
Bio 1020, Dimilin
Rupsen
Cascade, Dimilin, Mimic, Steward, Xentari, Tracer
6. Chemie + Biologie
goed combineren
Opvallend: geen compatibele weekhuidmijtmiddelen, maar
= geen probleem zolang de ingezette roofmijten werken
Compatibele middelen
Bladluis
Pirimor, Plenum, Teppeki, Movento
Witte vlieg
Admiral, Preferal
Trips
Tracer
Spint
Apollo, Cascade, Floramite, Nissorun, Envidor, Torque
Weekhuidmijt
Mineervlieg
Tracer, Trigard
Wolluis
Kevers
Bio 1020, Dimilin
Rupsen
Cascade, Dimilin, Mimic, Steward, Xentari, Tracer
6. Chemie + Biologie
goed combineren
Oranje middelen:
Welke mag men plaatselijk spuiten of op voorhand (= voor inbreng roofmijten) ?
Kortwerkende middelen
Bladluis
Calypso, Confidor, Gazelle, Raptol, Elefant, Sun spray, Bio-pyretrex
Witte vlieg
Calypso, Confidor, Gazelle, Sanmite, Raptol, Bio-pyretrex
Trips
Vertimec, Raptol
Spint
Masai, Sanmite, Milbeknock, Vertimec, Elefant, Sun spray
Weekhuidmijt
Vertimec, Milbeknock
Mineervlieg
Vertimec, Milbeknock
Wolluis
Confidor, Raptol, Elefant, Sun spray, Envidor (werkt niet op P. citri)
Kevers
Bio-pyretrex
Rupsen
Bio-pyretrex
6. Chemie + Biologie
goed combineren
Rode middelen:
Welke mogen zeker niet gespoten worden ?
¾ Mesurol, Vydate, Perfekthion: tot 12 weken wachttijd !
¾ pyrethroïden: Decis, Cypertox, Karate, Baythroïd > tot 12 weken wachttijd !
6. Chemie + Biologie
goed combineren
Hoe zit dat met fungiciden ?
¾ meeste zijn groene middelen
¾ oranje middelen zijn: Topsin, Sporgon, (TMTD, Dithane, Switch)
¾ rode middelen zijn: zwavel, Trimangol, Polyram
6. Chemie + Biologie
goed combineren
Specifiek voor azalea
• er kunnen nog veel middelen gebruikt worden
• voordeel azalea: stekproductie volledig in eigen handen;
men bepaalt zelf met welke middelen stek wordt behandeld
• start roofmijten > meestal als de plastiek van de stek gaat
• spuiten van dan af met gele (of oranje) middelen
6. Chemie + Biologie
goed combineren
EN TENSLOTTE kan dat roofmijtengebruik zo maar op ieder bedrijf ?
in binnenteelt, opkweekfase, eenvoudig gezegd vanaf daggemiddelde T°>16°C
¾ Els Pauwels zoekt het uit voor azalea
¾ Project roofmijten zoekt de tolerantiegrenzen uit (T°, RV,…)
6. Chemie + Biologie
goed combineren
EN TENSLOTTE kan dat roofmijtengebruik zo maar op ieder bedrijf ?
in binnenteelt, opkweekfase, eenvoudig gezegd vanaf daggemiddelde T°>16°C
¾ Els Pauwels zoekt het uit voor azalea
¾ Project roofmijten zoekt de tolerantiegrenzen uit (T°, RV,…)
• ook voor de plagen, cfr. weekhuidmijten
• stel: er bestaan klimaatsinstellingen die verdragen worden door roofmijten
maar niet door weekhuidmijten,
bv. x aantal uur RV ▼
> 90% weekhuidmijteitjes dood
> maar alle eitjes van roofmijten blijven leven
→ dat zou een mogelijke strategie kunnen worden
SLOTAANBEVELINGEN
Samenvatting TO DO’s
¾ Laat een scout opleiden, neem tijd voor scouten
¾ Hou de plaag/ziektedruk laag door inbouwen van vaste systemen/gewoonten
¾ Wil je preventieve behandeling: kies voor biopesticiden of roofmijten;
biopesticiden ook curatief mogelijk (bv. rupsbestrijding)
¾ Als je toch chemisch moet ingrijpen, zorg voor optimaal spuitresultaat;
niet preventief !
¾ Indien meerdere bespuitingen nodig zijn; kies voor een goede afwisseling
(eventueel in blokken)
¾ Indien je biologisch start, pas je spuitschema aan (en voor importstekken,
kijk naar de spuithistoriek en reeds aanwezige ziekten/plagen).
Indien gewenst laat je bij de start begeleiden bij opmaak van de schema’s en
opvolging gewas/biologie.
SLOTAANBEVELINGEN
Samenvatting NOT TO DO’s
¾ Geen pyrethroïden, Mesurol, Perfekthion gebruiken indien je achteraf roofmijten
wil gebruiken
¾ Geen preventieve chemische behandelingen = resistentie-opbouw
¾ Geen risicosituaties uitlokken: spintgevoelige planten op hangboorden,
kuipplanten overwinteren,…
¾ Zaken niet laten aanslepen: groene vloeimatten, niet ontsmetten water,…
ENZ….
¾ Maar ook niet: lukraak eventjes beginnen met biologische bestrijders
¾ Biologie kan goed werken op bedrijven die er echt voor gaan, werkt slecht als
tussendoortje (alle residu’s die er nog rondhangen,….)
¾ Goede motivatie om heel personeel alerter te krijgen = ‘als jullie goed
meescouten, gaan we biologisch waar mogelijk’
Oproep
Werkgroep Geïntegreerde Bestrijding (Binnenteelten)
= Telersgroep, 2x/jaar bedrijfsbezoek bij collega die biologisch gestart is
(ook koude teelten) > uitwisselen ervaringen
Wie is kandidaat ?
De werkgroep wil er liefst een 10-tal azaleatelers bij !
• Biologie werkt echt: uw proeven en die van Els hebben dit bewezen, PCS
heeft bovendien een ervaring van meer dan 15 jaar met biologische bestrijders
• Azalea is onlangs verkozen tot streekproduct, dus dit is zeker een reden voor
de telers om een innovatieve voortrekkersrol te spelen binnen de sierteelt.
Profiteren van de goede naam en aandacht die de teelt als nieuw streekproduct
heeft bij de consument om geïntegreerde bestrijding te introduceren bij de
gewone mens.
Oproep
BIJ DE WERKGROEP
GEINTEGREERDE BESTRIJDING
Werkgroep > contacteer Joachim Audenaert – 0477/31.10.47
Dank voor de Aandacht