boeddhisme

......................................................................
......................................................................
......................................................................
...................................................................................................................
...................................................................................................................
Het soefisme is de mystieke richting in de Islam.
In ‘de orde van de dansende derwisjen’ beleeft men door de dans
de vereniging met God.
..................................................................................................
..................................................................................................
Offers komen bijna in alle godsdiensten voor. Maar niet in het christelijke geloof. Lees Hebreeën
10:11,12 en leg in een regel uit, waarom wij christenen het niet nodig vinden om te offeren.
.......................................................................................................................................................................
protestants evangelische godsdienst tweede graad www.jartvoortman.be 2010
13
Bedevaarten en processies
...............................................................................
Islam De bedevaart naar Mekka is de 5e zuil van de
Islam. Iedere Moslim wordt geacht die te verrichten.
Bij aankomst in Mekka maken de moslims zeven maal
een rondgang rond de Ka’ba. Moslims geloven dat deze
kapel door Abraham en zijn zoon Ismael is gebouwd.
Daarna lopen de pelgrims heen en weer tussen Safa en
Marwa ter nagedachtenis aan Hagar en drinken ze uit
de bron Zamzam.
Andere rituelen zijn: het gebed om vergeving in Arafat
en op de derde dag gooien de pelgrims kiezelstenen
naar een zuil die symbolisch is voor de Satan.
..................................................................................
..................................................................................
Eten
protestants evangelische godsdienst tweede graad www.jartvoortman.be 2010
14
In het jodendom zijn er strikte regels over eten: men mag geen varkensvlees eten, men mag geen
producten gebruiken waarin vlees en melk met elkaar zijn vermengd (op grond van Deutr 14:21). De
regels voor kosher eten worden zeer strikt toegepast. Een joodse keuken heeft alles (fornuis, aanrecht,
koelkast, enz.) dubbel.
Verder moet het bloed uit het vlees gereinigd zijn.
In de Islam is eveneens varkensvlees verboden, maar ook het drinken van alcoholhoudende dranken.
Toegestaan eten noemen ze Halal.
In het boeddhisme en hindoeïsme is vegetarisme belangrijker dan bij ons.
In het jaïnisme is het vegetarisme tot in het extreme toegepast.
een bezem om
.....................................................................
een lap voor de mond om
...............................................
In het christelijk geloof is het niet echt van belang wat je eet. Jezus heeft ons geleerd dat de onreinheid
in het hart zit en niet in wat wij eten (Marc 7:19). Paulus zegt dat ieder voor zichzelf tegenover God
moet uitmaken wat hij eet (Rom 14:3).
Maar daar zit wel een hele geschiedenis achter voor deze verandering ten opzichte van het jodendom
definitief was.
Een belangrijk verhaal daarbij is het verhaal van Cornelius, dat aan het eind besproken wordt.
Op de eerste synode van de kerk werd besloten dat de spijswetten van het O.T. niet meer nageleefd
hoefden te worden. Maar men moest zich wel ver houden van geofferd vlees en vlees met bloed erin
(Hand 15:20).
Lichaam
Dit zijn twee tegenstrijdige foto’s.
Bij de sikhs in Punjab is het verboden om je haar af te knippen, want God heeft ons zo gemaakt.
Bij boeddhisten is het kaalscheren van het hoofd bij nieuwe maan juist een teken dat men de wereld
mijdt.
Er is in het O.T. een verhaal van een man die zijn haar niet mocht afknippen. Wie was dat?
..............
protestants evangelische godsdienst tweede graad www.jartvoortman.be 2010
15
In het hindoeïsme neemt de zelfkastijding soms extreme
vormen aan.
De man linksboven wordt als een heilige vereerd; hij staat al
12 jaar op een been.
Daarnaast mediteert een man op het heetst van de dag in een
cirkel van smeulend vuur.
Op die manier wil hij aan deze zichtbare werkelijkheid
ontsnappen om te komen tot de goddelijke kern in zichzelf.
De sadhoe hiernaast ontzegt zich slaap en wereldlijke
geneugden en vergt het uiterste van zijn lichaam om zo de
verlossing te vinden. Spreken met anderen mensen doet hij
ook niet
* Wat zou de christelijke boodschap zijn voor mensen die zo leven?
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
………..............................................................
………..............................................................
………..............................................................
………..............................................................
protestants evangelische godsdienst tweede graad www.jartvoortman.be 2010
16
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
uitgangspunten
hindoeïsme
Hindoeïsme is de verzamelnaam die vanaf de 19e eeuw
wordt gegeven aan diverse godsdiensten van Indiase
oorsprong. De benaming is afgeleid van het Perzische woord
'hindoe', dat "rivier" betekent. Later verwees het woord
'hindoe' naar de bewoners van de Indusvallei en ging zo
"Indiër" betekenen.
Van de 1 miljard tellende bevolking van India noemt 80%
zichzelf hindoe.
Binnen het hindoeïsme bestaan veel verschillende
Het Ohm-teken is het symbool voor
stromingen. Er zijn hindoes die monotheïstisch zijn, hindoes
geestelijke volmaaktheid en duidt het geluid
die polytheïstisch zijn en hindoes die monistisch zijn. De
aan dat aan de oorsprong ligt van ons
universum
monotheïsten zien elke 'god' als facet van de ene God. De
monisten geloven dat God en de ziel één zijn.
Hindoe’s geloven in Karma en reïncarnatie. Daaraan verbonden is het kastenstelsel.
De belangrijkste goden in het hindoeïsme zijn:
Karma ...........................................................................................................................................
Reïncarnatie .................................................................................................................................
Brahma vertegenwoordigt het genererende of scheppende aspect van God
Vishnu is het onderhoudende (beschermende) aspect van God
Shiva vertegenwoordigt het transmuterende of vernietigende aspect van God.
Krishna is van oorsprong waarschijnlijk een historisch persoon en wordt wel de God van de
bhakti (overgave) of devotie genoemd.
Rama is de held van het prachtige heldenepos de Ramayana
Ganesha, de god met het "olifantenhoofd", neemt hindernissen weg en is de beschermheilige
van reizigers.
boeddhisme
Het verhaal van het boeddhisme begint met het optreden van Siddhartha
Gautama, een prins die hevig schrok toen hij het ellendige leven
ontdekte buiten het paleis. Siddhartha sluit zich aan bij een groep
asceten, maar keert zich later van hen af. Onder een boom krijgt hij zijn
inzichten, die later de vorm kregen van de vier nobele waarheden:
1. Er is lijden en ontevredenheid in het leven
protestants evangelische godsdienst tweede graad www.jartvoortman.be 2010
17
2. Er is een oorzaak voor dit lijden: verlangens
3. Er is een einde aan het lijden wanneer er een permanent einde komt aan het ontstaan
van verlangens door het behalen van de bevrijding/verlichting
4. Er is een weg die hier naartoe leidt: Het Achtvoudige Pad.
Het edele achtvoudige pad bestaat uit: juist begrijpen, juiste intenties, juist spreken, juiste
handelingen, juist levensonderhoud (beroep), juiste aandacht, juiste inspanning en juiste
mentale absorptie.
De vijf voorschriften zijn het basisniveau van moraliteit voor een praktiserende boeddhist:
niet doden, stelen, liegen, seksueel wangedrag of bedwelmende middelen gebruiken.
Je zou kunnen zeggen dat het boeddhisme een correctie is op het hindoeïsme.
Boeddha wees het (1) veelgodendom en (2) het kastenstelsel af.
Het idee van Karma en reïncarnatie aanvaarde hij wel.
Tolerantie en identiteit
Godsdienst kan het hoogste in een mens naar boven halen en mensen aanzetten tot
bewonderingswaardige offers. Moeder Theresa en M.K. Gandhi zijn daar voorbeelden van.
Maar in veel landen leidt Godsdienst tot conflicten. In Indonesië bestaat er af en toe
gewelddadige conflicten tussen christenen en moslims. In India zijn er conflicten tussen
hindoe’s en moslims.
Uitspelen van fragmenten van het toneelstuk van Philippe Blasband in Goden een
handleiding.
*
Bekijken via www.uitzendinggemist.nl Sporen uit het Oosten - India - zelfbewustzijn en
verwarring
*
Onderstaande foto werd gemaakt van een tekst bij de muur die Israël scheidt van
Palestijns gebied. Wat vind je van de tekst?
Hoe we ook over geloof denken en hoe absoluut ook onze standpunten zijn - toch zullen wij
als mensen samen moeten leven. Door exclusivisme kunnen we onszelf afsluiten voor onze
medemens. Om onze samenleving leefbaar te houden is tolerantie noodzakelijk.
protestants evangelische godsdienst tweede graad www.jartvoortman.be 2010
18
Als we ons open stellen voor de ander kunnen we vervallen tot relativisme. We gaan alles
betrekkelijk vinden ook ons eigen geloof. Maar dat hoeft niet. Ook als we open omgaan met
anderen kunnen we onze eigen identiteit, ons geloof, behouden.
Het juiste evenwicht tussen tolerantie en identiteit vinden we in het verhaal van Cornelius.
tolerantie ...................................................................................................................................
exclusivisme ..............................................................................................................................
relativisme .................................................................................................................................
identiteit ....................................................................................................................................
Cornelius
Cornelius was een militair in Caesarea, die veel bad tot God, maar hij was geen jood. Op een
dag kreeg hij een visioen van een engel die zei dat hij een paar van zijn mensen moest sturen
naar Simon bijgenaamd Petrus in Joppe.
De volgende dag was Petrus rond 12 uur aan het bidden en hij zag in een visioen
een linnen kleed met daarop allemaal verschillende soorten dieren.
12 Op
het kleed bevonden zich alle lopende en
kruipende dieren van de aarde en alle vogels van de
hemel. 13 Hij hoorde een stem zeggen: ‘Ga je gang,
Petrus, slacht en eet.’ 14 Maar Petrus antwoordde: ‘Nee,
Heer, in geen geval, want ik heb nog nooit iets gegeten
dat verwerpelijk of onrein is.’ 15 En voor de tweede
maal hoorde hij de stem: ‘Wat God rein heeft verklaard,
zul jij niet als verwerpelijk beschouwen.’ 16 Tot
driemaal toe hoorde hij de stem, en direct daarna werd
het voorwerp weer in de hemel opgenomen. 17 Petrus
vroeg zich verbijsterd af wat de betekenis kon zijn van
het visioen dat hij had gezien. Juist op dat moment
arriveerden de afgezanten van Cornelius bij de
poort, nadat ze overal navraag hadden gedaan naar
het huis van Simon. 18 Ze trokken door geroep de
aandacht van de bewoners en vroegen of Simon
Petrus in dit huis verbleef. 19 Terwijl Petrus nog
nadacht over het visioen, zei de Geest tegen hem:
‘Er zijn hier drie mannen die naar je op zoek zijn.
20 Ga meteen naar beneden en ga zonder aarzelen
met hen mee, want ik heb hen gezonden.’
De volgende dag ging Petrus met de mannen naar Caesarea. Daar stonden een heleboel
mensen hem op te wachten.
28 Hij
zei tegen hen: ‘U weet dat het Joden verboden is
met niet-Joden om te gaan en dat ze niet bij hen aan
huis mogen komen, maar God heeft me duidelijk
gemaakt dat ik geen enkel mens als verwerpelijk of
onrein mag beschouwen.
Daarna vertelde Cornelius over het visioen dat hij gehad had.
34 Daarop nam Petrus het woord en zei: ‘Nu begrijp
ik pas goed dat God geen onderscheid maakt tussen
mensen, 35 maar dat hij zich het lot aantrekt van
iedereen, uit welk volk dan ook, die ontzag voor hem
heeft en rechtvaardig handelt. 36 God heeft aan de
Israëlieten bekendgemaakt dat hij door Jezus Christus
het goede nieuws van de vrede is komen brengen. Deze
Jezus is de Heer van alle mensen. 37 U weet wat er in
heel het Joodse land is gebeurd, hoe het begon in
Galilea, hoe God, na de doop waartoe Johannes opriep,
38 Jezus uit Nazaret met de heilige Geest heeft gezalfd
en met kracht heeft bekleed. Hij trok als weldoener
door het land en genas iedereen die in de macht van de
duivel was, want God stond hem bij. 39 Wij zijn de
getuigen van alles wat hij gedaan heeft, in het land van
de Joden en ook in Jeruzalem. Zeker, ze hebben hem
gedood door hem aan een kruishout te hangen, 40 maar
God heeft hem op de derde dag weer tot leven gewekt
en hem aan de mensen laten verschijnen, 41 niet aan het
hele volk, maar aan enkele getuigen die daartoe door
God waren aangewezen, aan ons namelijk, die samen
met hem gegeten en gedronken hebben nadat hij uit de
dood was opgestaan. 42 Hij heeft ons opgedragen
daarvan getuigenis af te leggen en aan het volk bekend
te maken dat hij het is die door God is aangesteld als
rechter over de levenden en de doden. 43 Van hem
getuigen alle profeten dat iedereen die in hem gelooft
door zijn naam vergeving van zonden krijgt.’
44 Terwijl Petrus nog aan het woord was, daalde de
heilige Geest neer op iedereen die naar zijn toespraak
luisterde. 45 De Joodse gelovigen die met Petrus waren
meegekomen, zagen vol verbazing dat ook heidenen
het geschenk van de heilige Geest ontvingen, 46 want
ze hoorden hen in klanktaal spreken en God prijzen.
Toen merkte Petrus op: 47 ‘Wie kan nu nog weigeren
deze mensen met water te dopen, nu ze net als wij de
heilige Geest hebben ontvangen?’ 48 En hij gaf
opdracht hen te dopen in de naam van Jezus Christus.
Daarna vroegen ze hem of hij nog enkele dagen wilde
blijven.
protestants evangelische godsdienst tweede graad www.jartvoortman.be 2010
19
* Wat kunnen volgens jou uit dit verhaal leren?
herhalingsvragen
Verklaar alle foto’s van dit programma
Wat zijn de publieke feesten in België?
Leg het verschil uit tussen de joodse, christelijke en islamitische kalender
Wat is in het kort de jaarcyclus in het jodendom en in de Islam?
Wat is de jaarcyclus in het christelijk geloof?
Noem 3 goden in het hindoeïsme; wat betekent karma en reïncarnatie?
In welke twee opzichten brak het boeddhisme met het hindoeïsme
Wat is het achtvoudige pad in het boeddhisme; wat zijn de vier nobele waarheden?
Leg uit naar welke godsdienst en naar welke gedachte de afgebeelde foto’s verwijzen.
Wat is het verhaal van Cornelius?
verantwoording
Het concept van dit programma werd ontleend aan de tentoonstelling God[en] in 2006 in
Brussel.
verantwoording foto’s
Barnavi en Kleinberg, God[en] een handleiding, Borgerhoff & Lamberigts Gent 2006, 69, 70,
82, 91, 95, 97, 99, 101, 107, 114, 121, 125, , 129, 144,145, 149
God[en] een handleiding, Museum van Europa 2006, 53, 56, 64, 69, 76, 77, 92 , 124
Terhart en Schulze, Wereldreligies, Parragon Books Ltd, 2007, 94, 105, 153, 154. 201
Sperna Weiland, Antwoord, Meulenhoff Amsterdam 1975, 130,131
Doreen Fine, Wat weten wij over het jodendom?, KIT en Novib, 1995, 18, 24
Joseph Poindexter, A la conquête des sommets, Könemann 1998, 57
Niet meer te achterhalen: 2 christelijke jaarcyclus, 8 (rondgang Kaaba en kosher en halal
eten), 9 Sikh, 18 uit MO magazine zonder datum.
protestants evangelische godsdienst tweede graad www.jartvoortman.be 2010
20
inhoud
feesten ..................................................................................................................................1
feesten in België ...............................................................................................................1
het kerkelijke jaar .............................................................................................................2
kalenders ..........................................................................................................................3
feesten in verschillende godsdiensten ..............................................................................4
joodse feesten ...............................................................................................................4
de islamitische jaarcyclus ............................................................................................6
feesten in het hindoeïsme .............................................................................................7
feesten in het boeddhisme ............................................................................................7
rituelen .................................................................................................................................8
overgangsrituelen .............................................................................................................8
beelden en relikwieën ....................................................................................................10
vormen van gebed ..........................................................................................................11
bedevaarten en processies ..............................................................................................14
eten .................................................................................................................................14
lichaam ...........................................................................................................................17
uitgangspunten ...................................................................................................................17
hindoeïsme .....................................................................................................................17
boeddhisme ....................................................................................................................17
Tolerantie en identiteit .......................................................................................................18
herhalingsvragen ................................................................................................................20
verantwoording ..................................................................................................................20
protestants evangelische godsdienst tweede graad www.jartvoortman.be 2010
21