Dyslexie-onderzoek moet stuk exacter

Interview Fred Hasselman (41)
'Dyslexie-onderzoek moet stuk exacter'
een fout dyslexie-onderzoek?
Fred Hasselman
Promotie: Onderzoek naar dyslexie
staat model voor de crisis binnen
de sociale wetenschappen.
VAN ONZE VERSLAGGEVER MARGREET
VERMEULEN
Voor het ontstaan van dyslexie
bestaan grofweg twintig
verklaringen en evenzoveel
therapieën. Van lezen met
gekleurde lenzen tot en met visolie
slikken. Het is de Nijmeegse
psycholoog en
gedragswetenschapper Fred
Hasselman een graat in de keel. Al
die wetenschappers die op zoek
gaan naar hun eigen unieke
verklaring voor dyslexie, hun
hoogstpersoonlijke 'heilige graal'.
Daar wordt de wetenschap niet
beter van. En de patiënt al
helemaal niet.
Als het dyslexie-onderzoek
vooruitgang wil boeken, moet het
eens te rade gaan bij de
natuurwetenschappen, vindt
Hasselman. Hij promoveerde
vrijdag op een proefschrift met een
zwaar wetenschapsfilosofisch
karakter: De Begrenzing Voorbij.
Daarin staat het dyslexieonderzoek model voor de crisis
waarin de sociale wetenschappen
zich bevinden.
Noemt u eens een voorbeeld van
© de Volkskrant
'Het onderzoek is doorgaans prima.
Het gaat om de interpretatie. Een
bekend voorbeeld is omvangrijk
Zweeds onderzoek met een looptijd
van wel tien jaar waarbij gigantisch
veel data werden bijgehouden van
een grote groep kinderen, van wie
zelfs EEG-metingen waren
verzameld. In die berg aan data
speurden de onderzoekers naar de
beste voorspeller van de
leesvaardigheid bij kinderen. Dat
bleek het aantal boeken te zijn dat
bij hun ouders in de kast stond. Dat
is zo'n voorbeeld.'
Waarom is dat slecht gebruik van
de onderzoeksdata?
'De zoektocht naar de unieke
verklaring leidt al decennia tot
niets. Met deze uitkomst kun je ook
weer niets. Als je tegen ouders
zegt: stop meer boeken in je kast,
gaan die kinderen natuurlijk niet
beter lezen. Maar stel nou dat de
uitkomst was geweest dat kinderen
met een bepaalde afwijking in de
temporaalkwab een grotere kans
hebben op dyslexie. Dan waren er
allemaal therapieën ontwikkeld om
die temporaalkwab beter te laten
functioneren. In de sociale
wetenschappen wordt te vaak
gedacht dat er één unieke oorzaak
is voor een probleem. Dat is te
simpel. We moeten veel meer
denken aan de interactie tussen
allemaal verschillende factoren.'
Een systematische benadering om
te begrijpen hoe dyslexie ontstaat,
zou naar grammatica,
taalonderwijs, sociale
omstandigheden, genetische
factoren, hoorproblemen en
breindefecten moeten kijken. En
hoe de factoren elkaar versterken
of juist afzwakken.'
Zoals bij het onderzoek naar de
oorzaken van schizofrenie wordt
gekeken naar hoe genetische
aanleg door omgevingsfactoren
kan worden versterkt - of juist niet.
'Precies. De medische
wetenschappers zijn sneller
geneigd om complexe fenomenen
te benaderen zoals in de exacte
wetenschappen gebeurt.'
Hebben sociale wetenschappers er
geen last van dat ze elkaar
allemaal tegenspreken?
'Er is een zekere onverschilligheid.
Dit verhaal wil niet iedereen graag
horen. Ik hoop dat er in de
toekomst studies komen waarbij de
verschillende verklaringen worden
getest. Het kan niet zo zijn dat ze
allemaal even waardevol zijn.'
Wat zijn factoren die bij dyslexie
een rol kunnen spelen?
'De moedertaal. In Finland en Italië
zijn het gesproken en geschreven
woord vrijwel identiek en komt
dyslexie nauwelijks voor. Onderwijs
speelt ook een rol, denken we. Er
zijn leraren die nooit een
dyslectisch kind in de klas hebben
gehad. Dat duidt erop dat een
bepaalde aanpak van het
leesonderwijs dyslexie voorkomt.
woensdag 27 mei 2015
Pagina 27 (1)