01 - Organische stof in bodem opkrikken door inzet

Organische stof in bodem opkrikken door
inzet bodembedekkers
Demoproject bemesting in de vollegrondssierteelt:
het totaal concept gedemonstreerd!
Verónica Dias (PCS)
Stijn Moermans (BDB)
Projectpartners
Financiering
maart 2015 – februari 2017
© PCS | SD Potchrysant, 8 december 2015, Destelbergen
DLVT_14_02
1
Bemesting in de vollegrondsierteelt
• Doel: vollegrondsiertelers sensibiliseren om de
bemesting op een doordachte manier toe te passen
• Uitvoering:
 Demoproeven op bedrijven:
•
Belang van mineralisatie van
organische stof bij het opmaken van
een bemestingsstrategie
•
Invloed van bekalking op mineralisatie
•
Plaatsspecifieke bemesting
•
Gefractioneerde toediening van
organische bemesting tijdens de teelt
•
De invloed van mechanische
onkruidbestrijding op mineralisatie
•
 Deelsectoren:
•
Knolbegonia
•
•
Potchrysant
Boomkwekerij: laanboomkw,
bosboomkw en heesters
 Communicatie:
•
Per deelsector
•
Proefveldbezoeken, studiedagen
•
Artikels in S&G en brochure
Groenbedekkers
 Extra sensibilisering om:
•
Juiste type meststof te kiezen
•
Het nut van een bodemstaal
© PCS | SD Potchrysant, 8 december 2015, Destelbergen
ADLO_14_02
2
Belang organische stof in de bodem
Bodemstructuur
Organische stof
Verluchting van de bodem ↗
Wortelgroei ↗
Infiltratiecapaciteit ↗
Sorptiecomplex ↗
kruimelstructuur
aggregaatstabiliteit
Vochtretentie ↗
Slempgevoeligheid ↘
Erosiegevoeligheid ↘
Bodemverdichting ↘
© PCS | SD Potchrysant, 8 december 2015, Destelbergen
3
Organische stof in de bodem: evolutie
1989-1991
1996-1999
2004-2007
1992-1995
2000-2003
2008-2011
Groenbedekkers
Voordelen
Nadelen
Vasthouden van voedingselementen
N – nalevering: kostenbesparing in
bemesting
Ongewenste N – nalevering
Toevoer aan effectief organische stof
Verhoogt bovengrondse en
ondergrondse biodiversiteit die de
hoofdteelt beschermen tegen ziekten
en plagen
Mogelijk waardplant voor ziekten en
plagen
Betere bodemstructuur
Onkruidbestrijding
Onkruidontwikkeling/zaadopslag
Bedekking van de bodem –
erosiebestrijding
Teeltkosten
© PCS | SD Potchrysant, 8 december 2015, Destelbergen
5
Groenbemesters: invloed op organische stof
• Fractie van de organische stof draagt bij tot stabiele humusfractie in de bodem
Effectieve organische stof (EOS)
Organische stikstof
ammonificatie
H2O, t
© PCS | SD Potchrysant, 8 december 2015, Destelbergen
NH4
+
nitrificatie
NO2
O2, pH, t
Nitrosomonas
nitrificatie
NO3-
O2, pH, t
Nitrobacter
6
Groenbemesters: invloed op organische stof
• Bijdrage effectieve organische stof van groenbemester afhankelijk van:
Bovengrondse plantendelen
– Verhouding
Wortelstelsel
– C/N-verhouding
– Drogestofopbrengst groenbemester
Afhankelijk van zaaitijdstip + tijdstip van inwerken
Grasachtige
© PCS | SD Potchrysant, 8 december 2015, Destelbergen
Bladrijke
Vlinderbloemige
7
Groenbemesters: invloed op organische stof
Drogestofopbrengst (kg/ha)
Bovengronds
Ondergronds
Totaal
Aandeel
ondergronds
(%)
Effectieve
organische
stof (kg/ha)
(indicatie)
Gele Mosterd
3100
800
3900
21
750-950
Bladrammenas
3100
800
3900
21
750-950
Bladkool
3000
1000
4000
25
750-950
Facelia
2300
700
3000
23
650-850
Engels raaigras
2200
2000
4200
48
900-1100
Italiaans raaigras
2500
2000
4500
44
900-1100
Westerwolds raaigras
2400
1700
4100
41
900-1100
Snijrogge
2800
600
3400
18
600-800
Wikke
2500
500
3000
17
600-800
Klaver
2500
1100
3600
31
750-950
Lupine
2500
600
3100
19
600-800
Gele Mosterd
3100
800
3900
21
750-950
Hermans et al., 2010. Groenbemesters en nitraatresidu. BDB
© PCS | SD Potchrysant, 8 december 2015, Destelbergen
8
Groenbemesters: invloed op organische stof
• Significantie input organische stof door groenbemesters op langere
termijn?
scenario’s bekijken met behulp van de Koolstofsimulator
– Ontwikkeld door BDB en Universiteit Gent in opdracht van LNE, ALBON
– Simuleren en beheren van de evolutie van het koolstofgehalte in akkerbouwpercelen op
lange termijn (30 jaar)
– Gratis verkrijgbaar via: http://www.lne.be/themas/bodem/organische-stof
– Gebaseerd op de koolstofdynamiek in de bodem
© PCS | SD Potchrysant, 8 december 2015, Destelbergen
9
Koolstofsimulator
• Gebaseerd op het RothC-model (Jenkinson et al. 1987)
– Principe: houdt rekening met verschillende C-pools
δC/δt = -k1C1 - k2C2
C(t) = C01 * e-k1t + C02 * e-k2t
– Afbraakconstanten afhankelijk van externe factoren zoals
• Temperatuur
• Vochtgehalte
• Textuur
• C/N-verhouding
• ,,,
© PCS | SD Potchrysant, 8 december 2015, Destelbergen
10
Koolstofsimulator
• Gebaseerd op het RothC-model (Jenkinson et al. 1987)
© PCS | SD Potchrysant, 8 december 2015, Destelbergen
11
Koolstofsimulator
Gewas
C-aanvoer
gewasresten (t/ha)
DPM/RPM
Akkerbouwteelten
aardappel
1,76
1,52
gras, tijdelijk grasland
1,78
1,44
maïs, korrelmaïs
3,20
1,35
gele mosterd
1,36
1,36
Italiaans raaigras
2,03
1,33
facelia
1,12
1,36
wikke
1,10
1,37
bladrammenas
1,36
1,36
59% DPM
41% RPM
Groenbedekkers
Mestsoort
C-aanvoer
(t C/10 t mest)
DPM/RPM
Runderstalmest
0.928
0.93
Varkensstalmest
1.131
0.93
Groencompost
1.16
0.0001
GFT-compost
1.537
0.15
© PCS | SD Potchrysant, 8 december 2015, Destelbergen
12
Koolstofsimulator
Demonstratie
© PCS | SD Potchrysant, 8 december 2015, Destelbergen
13
Groenbemesters en organische stof
• Belangrijk weloverwogen keuze groenbemester te maken in functie van teeltdoel
• Rekening houden met hogere mineralisatie bij hoger bodemgehalte organische stof
Nitraatresidu BDB, 2014
100%
% percelen
80%
60%
40%
> 90 kg N/ha
20%
<= 90 kg N/ha
0%
zeer laag
laag
tamelijk normaal tamelijk
laag
hoog
hoog
Beoordelingsklasse C-gehalte
© PCS | SD Potchrysant, 8 december 2015, Destelbergen
14
Demoproeven met groenbemesters
Op niet beteelde
percelen
• Bijdrage tot
OS.
• aaltjes reductie.
Tijdens de teelt
Na de teelt
• Opvolging nitraatresidu in 2015 en 2016
• N-opname
• Gewenst en ongewenst N-nalevering
• Tussen de
boomrijen
• Boomkwekerij
• Potchrysant
• Knolbegonia
© PCS | SD Potchrysant, 8 december 2015, Destelbergen
• Boomkwekerij
(Laanboom)
• Potchrysant
• Knolbegonia
15
Demo groenbemesters op niet beteelde percelen
Facelia en bladrammenas als bladrijke
groenbedekkers: snellere en aanzienlijke Nopname maar geringe bijdrage aan organischestofvoorziening.
Japanse haver als grasachtige groenbedekker:
hoge maar langzame N-opname en hoge
bijdrage aan organische-stofvoorziening.
Tagetes tegen aaltjes.
© PCS | SD Potchrysant, 8 december 2015, Destelbergen
16
Demo groenbemesters op niet geteelde percelen
Facelia – 12 kg/ha
Tagetes – 10 kg/ha
© PCS | SD Potchrysant, 8 december 2015, Destelbergen
17
Demo groenbemesters op niet geteelde percelen
Demo BKW (Oostkamp)
Demo Potchrysant (Zonnebeke)
• Gezaaid op 16-07-15
• Gezaaid op 11-08-15
• Geoogst op 09-10-15
• Geoogst op: 17-11-15
• Bemest met 40 kg N/ha
• Bemest met 40 kg N/ha
• Voorafgaande teelt:
bosgoed
• Voorafgaande teelt:
aardappelen
© PCS | SD Potchrysant, 8 december 2015, Destelbergen
18
N-opname kg/ha
N-opname is sterk afhankelijk van: beschikbare hoeveelheid N in de bodem, type
groenbedekker, zaaidichtheid, zaaidatum, aantal groeidagen en de
weersomstandigheden.
© PCS | SD Potchrysant, 8 december 2015, Destelbergen
19
Vanggewassen tussen de bomenrijen
2 vanggewassen gezaaid in week 37
– Japanse haver en snijrogge
Nitraatresidu opvolgen in 2015 en in 2016
© PCS | SD Potchrysant, 8 december 2015, Destelbergen
20
Demo vanggewas potchrysant
Zaaidatum: 21-09-15
Zaaidichtheid:
– Japanse haver – 50 kg/ha
– Italiaans raaigras – 35 kg/ha
– Snijrogge – 100 kg/ha
© PCS | SD Potchrysant, 8 december 2015, Destelbergen
21
Vanggewas potchrysant
Nitraatresidu opvolgen
in 2015 en in 2016
Japanse haver
50 kg/ha
Italiaans raaigras
35 kg/ha
Snijrogge
100 kg/ha
Braak
(Controle)
Maaien en laten staan
Maaien en afvoeren
Maaien en laten staan
Maaien en afvoeren
Maaien en laten staan
– Maaien en afvoeren
180 m lang
– Maaien en laten staan
Maaien en afvoeren
N-residu verschil tussen:
6 m breed
© PCS | SD Potchrysant, 8 december 2015, Destelbergen
22
Vanggewas knolbegonia
Snijrogge gezaaid op 03-11-15
Braak
(controle)
Nitraatresidu opvolgen
in 2015 en in 2016
N-residu verschil tussen:
Snijrogge
– Groenbemester vs. braak
– Tijdstippen van inwerken
© PCS | SD Potchrysant, 8 december 2015, Destelbergen
23
Heb je nog vragen?
[email protected]
[email protected]
Bezoek ook www.pcsierteelt.be
www.bdb.be
Volg jij het PCS al op LinkedIn?
proefcentrum-voor-sierteelt