[kop] `Goede seks heeft meer nodig dan liefde` [intro] Hoe houd je de

[kop]
‘Goede seks heeft meer nodig dan liefde’
[intro]
Hoe houd je de passie levend binnen een langdurige relatie? De Amerikaanse
sekstherapeute Esther Perel schreef er een fascinerend boek over. Altijd alles samen
doen en teveel intimiteit is dodelijk voor goede seks, schrijft ze in haar boek ‘Seksuele
Intelligentie’. En: “Een goede relatie betekent niet dat je elkaar ook aantrekkelijk
vindt.”
Het waren niet de eeuwig ruziemakende stellen die haar fascineerden. Of mensen die
vreemdgaan, aan SM doen of iets traumatisch hebben meegemaakt. Nee, Esther Perel,
sekstherapeute in New York, wilde schrijven over stellen die ogenschijnlijk geen problemen
hebben. “In mijn praktijk krijg ik veel stellen die goede vrienden van elkaar zijn, alles met
elkaar delen en zielsveel van elkaar zeggen te houden. Alleen: ze hebben geen seks. Dat vond
ik interessant. Een goede relatie betekent blijkbaar niet dat je ervan geniet om met elkaar te
vrijen.”
In het Amsterdamse Ambassade hotel vertelt de van oorsprong Belgische therapeute vol vuur
over haar nieuwe boek ‘Seksuele Intelligentie’, dat nog voor de verschijning in Amerika is
verkocht aan negen landen. Ze is een frêle verschijning: klein, gekleed in een strak hempje en
dito broek, het haar goed in model geknipt. Esther Perel heeft het druk; haar boek trekt de
aandacht. Vandaag staat ze de Nederlandse pers te woord, morgen staan negen interviews met
journalisten in België op het programma. In Amerika is ze inmiddels een veelgevraagde gast
voor talkshows en congressen. Esther Perel wilde een intelligent boek over seks schrijven,
zegt ze. Niet het zoveelste werkje dat kant en klare oplossingen pretendeert te bieden. Als het
oplossen van seksproblemen zo simpel zou zijn, zou er niet elke twee weken een nieuw boek
over seks verschijnen, denkt ze. “In Seksuele Intelligentie probeer ik mythen en
misverstanden te doorbreken en mensen aan te zetten om op een andere manier over lust en
liefde na te denken. Hopelijk betekent mijn boek een keerpunt in het denken over seks.”
Teveel intimiteit is dodelijk voor lust, schrijf je. Om goede seks te kunnen hebben,
moeten we vrij en onafhankelijk van elkaar zijn.
“In een relatie zoeken we naar geborgenheid, veiligheid en stabiliteit. Natuurlijk is dat
belangrijk, maar soms willen we zoveel zekerheden dat er geen ruimte over blijft voor passie.
We vervallen in vaste patronen, claimen elkaar en komen aan niets nieuws meer toe, terwijl
vlammen lucht nodig hebben, anders dooft het vuur. Mensen hebben vaak het idee dat als een
relatie goed is, de seks als vanzelfsprekend ook goed is, maar dat is niet zo. Ik ken genoeg
stellen die samen een interessant leven hebben, elkaar’s beste vrienden zijn, maar geen
verlangen naar elkaar hebben. Blijkbaar heeft lust meer nodig. Als je alles deelt en samen
doet, valt er in bed niets meer te ontdekken. Met mijn boek wil ik laten zien dat liefde en
verlangen twee verschillende dingen zijn. Liefde betekent voor mensen geborgenheid en rust,
terwijl men bij verlangen aan heel andere dingen denkt. Opwinding bijvoorbeeld, of grenzen
verleggen en je sterk voelen. Hoe sterker en intiemer de liefde, hoe minder het verlangen vaak
wordt. Lust heeft verschil nodig.”
Nogal een paradox.
“Het is tegenstrijdig aan elkaar ja. Mensen kiezen voor een partner die ze zekerheid kan
geven, maar vervolgens klagen ze. Dan zeggen ze: ‘Hij doet me niets op seksueel gebied’ of:
‘Het is saai met hem’. Het is ook niets iets wat je oplost met een paar simpele oefeningen. Ik
geef geen kant en klare oplossingen in mijn boek. Je kunt je alleen bewust worden van de
paradox en erover nadenken. Veel van mijn werk bestaat uit leren toelaten. Sommige mensen
doen altijd alles samen. Ze gaan naar dezelfde feestjes, eten elke dag samen, kijken naar
dezelfde films. Zij fietst niet meer omdat hij er niet van houdt. Mensen hebben de neiging
elkaar te claimen en volledig in elkaar op te gaan. Ik zeg dan: ga eens fietsen met een
vriendin. Onderneem iets voor jezelf. Soms moeten partners anders naar elkaar leren kijken.
Een vrouw kan haar man op een gegeven moment bijvoorbeeld alleen nog zien als degene die
elke avond voor de televisie hangt en zijn sokken laat rondslingeren. Vaak vinden we onze
geliefde al aantrekkelijker als hij of zij aan het werk is of bijvoorbeeld voor een zaal een
spreekbeurt houdt. De partner is dan onafhankelijk, iemand met eigen talenten en dat wekt
verlangen op. We willen graag het idee hebben dat we onze partner kennen, maar passie heeft
mysterie nodig. Overal over praten en geen geheimen hebben voor elkaar is dodelijk voor
seks. We moeten nieuwsgierig blijven. Als een vrouw zegt dat ze haar man seksueel zo saai
vindt, vraag ik: weet je dat zeker? Misschien heeft hij wel heel wilde verlangens. Mensen
vinden het veiliger hun eigen partner te deseksualiseren en stellen zich niet meer open voor de
ander. Ook geloof ik in fantasie. Dieren hebben seks met hun lijf, maar mensen kunnen vrijen
met hun hoofd. Dat kunnen we gebruiken. Ik heb eens een universitaire docente in mijn
praktijk gehad die allerlei seksuele fantasieën had over haar studenten. Daardoor had ze betere
seks met haar man. Prima, denk ik dan.”
Vrouwen hebben het drukker dan ooit. Ze combineren werk en zorg met elkaar en
zeggen aan het einde van de dag: ik ben te moe voor seks. Ook dat is een mythe, schrijf
je.
“Lust is als eb en vloed; het is heel normaal om soms geen zin te hebben. Er kunnen allerlei
dingen gebeuren waardoor de lust een tijd verdwijnt. De komst van een kind bijvoorbeeld, of
de dood van iemand. Maar als het goed is, komt het verlangen naar elkaar na een tijdje weer
terug. Moe zijn is betrekkelijk. Wie een fantastische nacht met een minnaar heeft, kan drie uur
slapen en de volgende dag zonder problemen gaan werken. Ook geloof ik niet dat we nu
drukker en vermoeider zijn dan vroeger. We denken dat seks spontaan gebeurt, maar in
werkelijkheid moeten we het cultiveren. Als mensen net samen zijn, hebben ze spontane en
goede seks omdat ze elkaar nog spannend vinden en elkaar verleiden. Op een gegeven
moment vergeten we dat we ons best moeten doen voor elkaar. Mensen worden cactussen, die
elkaar eens in de paar weken een beetje water geven en hun seksuele leven wordt een
woestijn. Vaak doen we voor alles ons best behalve voor onze partner. We maken interessante
lunchafspraken, kleden ons goed als we gaan werken. Ik zeg dan: maak eens een
lunchafspraak met je eigen partner, zet de televisie een keer uit.”
Hoe erg is het eigenlijk als je samen geen goede seks hebt?
“Er zijn stellen die niet of weinig met elkaar vrijen en daar tevreden mee zijn. Dat is prima.
Maar als de een wel wil en de ander niet, dan is het een tijdbom onder een relatie. In Amerika
loopt veertig procent van de huwelijken uit op een scheiding en nog eens veertig procent van
de gehuwden gaat vreemd. Mensen willen zich levendig voelen en als ze dat gevoel thuis
missen, gaan ze het ergens anders zoeken.”
De komst van kinderen is niet bevorderlijk voor goede seks, schrijf je. Waarom?
“Er zijn verschillende dingen die invloed hebben op ons seksleven als we kinderen krijgen.
Vrouwen zeggen vaak: na een dag zorgen heb ik mijn man ’s avonds niets meer te geven.
Maar ik denk eerder dat zo’n vrouw niets meer nodig heeft. Het contact dat moeders met
kleine kinderen hebben is heel sensueel. Strelen, kussen, lachen. Niet dat moeders seksuele
gevoelens voor hun kinderen hebben, maar de fysieke ervaring lijkt op hoe vrouwen seks
beleven. De erotiek verplaatst zich en moet na een tijdje weer terugkomen bij het stel. Lang
niet altijd ligt het probleem trouwens bij de vrouw. Veel mannen vinden het moeilijk om hun
vrouw na een bevalling niet alleen als moeder te zien en hebben geen zin om te vrijen.
Daarnaast lijdt het seksleven van ouders onder onze overijverige opvoedcultuur. Alles draait
om de kinderen. Ze slapen jaren bij ons in bed, we moeten de hele dag leuke dingen met ze
ondernemen, we gaan nooit meer alleen op pad. Iemand die niet alles overheeft voor zijn
kinderen, voelt zich schuldig. Maar het is voor een relatie gezonder om de deur van de
slaapkamer af en toe dicht te doen en de kinderen voor een video te zetten. Ook voor kinderen
is dat beter. Die willen dat hun vader en moeder het goed hebben met elkaar. Een ouder die
nooit wordt aangeraakt, compenseert dat in contact met de kinderen, waardoor die hun eigen
vrijheid niet kunnen ontdekken. Een kind voelt zich snel verantwoordelijk voor zijn ouders.”
Hoe kunnen ouders toch naar elkaar blijven verlangen?
“Ze moeten waarde blijven geven aan erotiek en hun erotische terrein afbakenen, bijvoorbeeld
door seks te plannen. Wie zich ’s avonds te moe voelt om te vrijen, kan ook s’morgens een
afspraak maken. Waarom vinden we een ontbijtafspraak met een collega heel normaal, terwijl
we geen ruimte maken voor onze eigen partner? Toen ik twee kleine kinderen had, zorgden
mijn man en ik ervoor dat we elke week een ochtend zonder kinderen thuis waren. Dat was
heerlijk. Niet dat het op zo’n ochtend altijd tot seks moet komen, maar je creëert er tenminste
ruimte voor. Misschien is het voor jonge ouders moeilijk om een heel weekend samen op pad
te gaan, maar twee uur samen is altijd te regelen. Wij hebben thuis de afspraak dat we elkaar
aanspreken als we het te lang te druk hebben. Dan gaan we een uur voor elkaar zitten of een
wandeling maken. Ook als er nog een was ligt of het een puinhoop is in huis. Je moet jezelf
tijd voor elkaar gunnen.”
Je ouders overleefden allebei het concentratiekamp. In je boek schrijf je dat ze een diep
erotisch besef hadden. Hoe hebben ze jou geïnspireerd?
“Ik weet niks van het seksleven van mijn ouders, maar ze voelden zich graag levendig. Na de
oorlog waren ze de enige overlevenden van hun familie. Toen ze uit het kamp kwamen,
wilden ze niet alleen overleven, maar ook opleven. Ze hadden een hedonistische levensstijl.
Ze gingen vaak dansen, hielden van lekker eten. Je hebt twee soorten overlevenden: de
slachtoffers en de vechters. Mijn ouders hoorden tot de laatste groep. Ik heb dezelfde energie
als hen. Ik maak graag plezier en vind het belangrijk om vrij te kunnen zijn. Van mijn ouders
weet ik dat je daarvoor iets moet ondernemen; het komt niet vanzelf. Ik heb mezelf vaak
afgevraagd waarom ik zo in erotiek geïnteresseerd ben. Uiteindelijk ben ik tot de conclusie
gekomen dat seks de ultieme vorm is van plezier. Wie van het leven kan genieten, houdt ook
van seks.”
Wie is Esther Perel?
‘Emotionele Intelligentie’ is verschenen bij uitgeverij A.W. Bruna en kost Euro 17,50.
Tekst: Rosa Koelemeijer