Epitrix tuberis, Epitrix similaris Epitrix cucumeris, Epitrix subcritina

Datasheet Fytobewaking
Epitrix sp. : Epitrix tuberis, Epitrix similaris Epitrix cucumeris, Epitrix subcritina
Systematiek:
Coleoptera (kevers): Chrysomelidae (bladhaantjes): Galerucinae: Alticini ( aardvlooien)
Epitrix tuberis Gentner : Tuber flea beetle ; Altise des tubercules
Epitrix cucumeris (Harris): Potato flea beetle (synoniem Haltica cucumeris)
Epitrix subcrinita (LeConte) : Western potato flea beetle (synoniem Haltica subcrinita)
Epitrix similaris Gentner:
De vier genoemde soorten aardvlooien uit het geslacht Epitrix hebben aardappel en andere
Solanaceae als waardplant in Noord Amerika.
Epitrix tuberis wordt als de meest schadelijke beschouwd, maar alle Epitrix soorten zijn in het veld
niet van elkaar te onderscheiden.
Er komen in Nederland twee soorten Epitrix aardvlooien voor: Epitrix atropae, de wolfkers aardvlo,
en E. pubescens, de nachtschade aardvlo. Van beide soorten is geen schade aan teeltgewassen
bekend. Een bekende schadelijke aardvlo in Nederland is Phyllotreta nemorum, de grote
gestreepte aardvlo, die bladschade op gewassen als vlas, suikerbiet, en koolzaad veroorzaakt.
In enkele landen van Europa (Azoren,Turkije, Griekenland, Italië, Bulgarije) komt een andere
Noord Amerikaanse soort voor: Epitrix hirtipennis. Deze doet vooral schade aan tabak.
Status met name Epitrix tuberis
Afwezig in Nederland, aanwezig in Portugal en in gebied in Spanje grenzend aan Noord-Portugal.
• Niet op EU Q lijst , ingebracht in PFC
• wel op EPPO lijst: E. tuberis: EPPO A1 list: No. 165; E. cucumeris : EPPO A1 action list
no. 299 (EPPO code: EPIXCU) (Bayer computer code: EPIXTU)
• Staat op Q lijst voor derde landen oa Oekraïne en Rusland
Herkenning:
• Kleine kevertjes van 1,5 tot 2 mm, behaard en glanzend of dof van uiterlijk, zwart tot
bronsachtig van kleur, eirond met een kleine driehoekige kop en lang ovale ogen.
Halsschild is breed ten opzichte van de dekschilden. Putjes op halsschild en putjes in rijen
op de dekschilden
• Larven bleekgeel met bruine kop 2-3 mm
• Eieren zeer klein licht doorzichtig wit
• Poppen 1,5 – 2 mm wit
• Schade aan planten: vraatschade door de kevers : als een schot kleine hagel door de
bladeren – variërend van enkele gaatjes tot veel gaatjes. Ook schade op tomaten vruchten.
• Schade aan knollen van aardappel: larven vreten gangen over het oppervlak van de
aardappelknol , maar kunnen ook dieper in de knol een gang maken (+/- 5mm).
Gevonden exemplaren inzenden voor bevestiging identificatie.
© 2010 Wageningen. Het auteursrecht van deze publicatie berust bij de Plantenziektenkundige Dienst te Wageningen. Niets uit
deze uitgave mag zonder voorafgaande toestemming van genoemde dienst op enigerlei wijze worden vermeerderd, openbaar
gemaakt of voor commerciële doeleinden worden gebruikt.
Versie 1 Ingangsdatum: 23-03-2010
2
Waardplanten:
Belangrijke (“major”)waardplanten:
Solanaceae :
teelten
Solanum tuberosum
S. lycopersicon (Lycopersicon esculentum)
S. melongena
Nicotiana tabacum
Capsicum spp.
Aardappel
Tomaat
Aubergine
Tabak
Paprika
Wilde Solanaceae oa:
Datura stramonium
Solanum nigrum
Andere
Chenopodiaceae
mogelijke waardplanten:
Siergewassen Solanaceae oa:
Browallia,
Schizanthus,
Salpiglosus,
Petunia,
Physalis
Incidentele (“minor”) waardplanten
Allium spp.
Cucurbitaceae
Brassica oleracea
Beta vulgaris
Lactuca sativa
Phaseolus
Zea mays
Spinacia oleracea
Ribes rubrum
Medicago sativa
Armoracia rusticana
Ui, prei, knoflook
Komkommer
Kool
Biet
Sla
Boon
Maïs
Spinazie
Rode bes
Lucerne
Mierikswortel
Geografische verspreiding :
Canada, V.S., Zuid Amerika, Portugal, en Spanje (gebiedje net over de grens met noord Portugal)
Biologie:
Biologie van Epitrix tuberis in landen boven de evenaar:
De volwassen kevers overwinteren in grond en worden aangetroffen in aanhangende grond van
aardappelen. Zodra de aardappel in het veld kiemt, gaan de kevers van het jonge blad eten en
leggen eieren in de grond dicht bij de steel van de plant. De larven kruipen naar de wortels of de
knollen en maken groeven in de knol waarin kurkweefsel ontstaat. Ook boren de larven op
bepaalde aardappelcultivars diepere gangetjes in de knol waardoor de aardappelen voor de
chipsindustrie niet meer verwerkbaar zijn. Bij verstoring van de larven kruipen ze in de grond en ze
worden nooit daadwerkelijk in of op de knollen aangetroffen.
Verpopping heeft plaats in de grond. In begin juli sterven de laatste kevers die hebben
overwinterd, en vervolgens komt de volgende generatie kevers vanaf eind juli. In
september/oktober kan bij gunstige omstandigheden een derde generaties kevers uitkomen.
In de periode mei tot september/oktober kunnen kevers in het gewas gevonden worden met een
dip in begin juli, vanaf september gaan de kevers overwinteren in de grond.
Larven en poppen en eieren komen voor in de grond vanaf mei tot eind september.
© 2007 Wageningen. Het auteursrecht van deze publicatie berust bij de Plantenziektenkundige Dienst te Wageningen. Niets uit
deze uitgave mag zonder voorafgaande toestemming van genoemde dienst op enigerlei wijze worden vermeerderd, openbaar
gemaakt of voor commerciële doeleinden worden gebruikt.
auteur J.J.Fransen datasheetepitrixversie22032010
2
3
De kevers zijn zeer mobiel: ze springen en kunnen minstens 1 km vliegen.
Symptomen/Schade:
• Schade aan gewas: kevers veroorzaken schade: als een schot kleine hagel door de
bladeren – variërend van enkele gaatjes tot veel gaatjes. Ook schade op tomaten vruchten.
• Schade aan knollen: larven vreten gangen/groeven over het oppervlak van de
aardappelknol , maar kunnen ook dieper in de knol een gang maken loodrecht op het
oppervlak (+/- 5mm). Dit gebeurt met name bij aardappelen met een wat ruwere schil.
Waarnemings-/bemonsteringsmethode:
• Aardappelen bemonsteren en inspecteren op schade (groeven) en gangetjes (bij
verdenking gangen aardappel schillen)
• Planten inspecteren op typische gewasschade
• Grondmonsters opsturen naar NRL
• Springende kevers (vandaar de naam aardvlooien) vangen en opsturen voor determinatie
Monitoringstijdstip:
• Jaarrond bij importen van aardappelen (grond en schade aan knollen), maar met name
nieuwe aardappelen uit Portugal en Spanje in de periode april, mei, juni.
• Jaarrond bij importen van (Solanaceae) planten, knol en bolgewassen met aanhangende
grond of in potten (grond)
• Rondom verwerkings- en verpakkingslocaties bekijken van aardappelopslag en onkruiden
(wilde Solanaceae) in periode mei- augustus voor schade op de planten
Locaties voor fytobewaking:
Importlocaties van consumptie - (en poot)aardappelen uit Portugal (inclusief Azoren) en aan
Portugal grenzende regio van Spanje.
Verwerkingslocaties van consumptie - (en poot)aardappelen (waar bijvoorbeeld aardappelen
worden gewassen of geborsteld)
Verpakkingstations/overslag van aardappelen
Locaties met teelten van kuipplanten of sierplanten, geïmporteerd in potten of met aanhangende
grond, uit Portugal (inclusief Azoren) of uit gebied van Spanje grenzend aan Portugal.
Locaties van import van (sier/ fruit/groente) planten, in potten of met aanhangende grond, of
knol/bolgewassen met aanhangende grond, uit Noord Amerika (V.S. Canada) en Zuid Amerika,
komend uit gebieden met teelten van Solanaceae.
© 2007 Wageningen. Het auteursrecht van deze publicatie berust bij de Plantenziektenkundige Dienst te Wageningen. Niets uit
deze uitgave mag zonder voorafgaande toestemming van genoemde dienst op enigerlei wijze worden vermeerderd, openbaar
gemaakt of voor commerciële doeleinden worden gebruikt.
auteur J.J.Fransen datasheetepitrixversie22032010
3
4
Schade knol:
Oppervlakkige groeven met verkurkt weefsel (Germicopa )
(J.F.Germain)
Epitrix kevers op aanhangende grond/aardappel in winteropslag (C.Boavida)
Geschilde aardappels met tunneltjes bij aardappels met ruwere schil ( W.Cranshaw)
© 2007 Wageningen. Het auteursrecht van deze publicatie berust bij de Plantenziektenkundige Dienst te Wageningen. Niets uit
deze uitgave mag zonder voorafgaande toestemming van genoemde dienst op enigerlei wijze worden vermeerderd, openbaar
gemaakt of voor commerciële doeleinden worden gebruikt.
auteur J.J.Fransen datasheetepitrixversie22032010
4
5
Schade blad
Gewasschade op aardappel E.cucumeris (W.Cranshaw)
Gewasschade op Chenopodium (J.F. Germain)
Vraatschade door Epitrix cucumeris kevers aan tomaat ( W.Cranshaw)
© 2007 Wageningen. Het auteursrecht van deze publicatie berust bij de Plantenziektenkundige Dienst te Wageningen. Niets uit
deze uitgave mag zonder voorafgaande toestemming van genoemde dienst op enigerlei wijze worden vermeerderd, openbaar
gemaakt of voor commerciële doeleinden worden gebruikt.
auteur J.J.Fransen datasheetepitrixversie22032010
5
6
Vraatschade door Epitrix tuberis kevers op vrucht en blad van tomaat ( W.Cranshaw)
Epitrix cucumeris
(streepje ongeveer 1 mm)
Epitrix similaris (J.F. Germain)
Epitrix sp. (B.Chaubet INRA)
Eieren, larven, poppen van Epitrix tuberis (tekening: Art Cushman, Foto’s Agriculture Canada, Ottawa )
© 2007 Wageningen. Het auteursrecht van deze publicatie berust bij de Plantenziektenkundige Dienst te Wageningen. Niets uit
deze uitgave mag zonder voorafgaande toestemming van genoemde dienst op enigerlei wijze worden vermeerderd, openbaar
gemaakt of voor commerciële doeleinden worden gebruikt.
auteur J.J.Fransen datasheetepitrixversie22032010
6