dieetadviezen bij peritoneaal dialyse (CAPD en APD)

dieetadviezen bij peritoneaal dialyse
(CAPD en APD)
Waarom deze folder?
Deze folder is bestemd voor mensen die peritoneaal dialyseren (CAPD en APD) ofwel buikvliesspoeling
doen. CAPD staat voor continue ambulante peritoneaal dialyse en APD voor automatische peritoneaal
dialyse (ook wel continue cyclische peritoneaal dialyse genoemd.) Hieronder kunt u lezen welke gevolgen
de behandeling heeft voor uw voeding.
Peritoneaal dialyse en de gevolgen voor uw voeding
De buikvliesspoeling neemt zo goed mogelijk de nierfunctie over. Een van de taken van de nieren is het
verwijderen van afvalstoffen uit het bloed. Dit gebeurt bij peritoneaal dialyse met behulp van spoelvloeistof.
Als de spoelvloeistof uw lichaam weer verlaat, gaan er behalve afvalstoffen onbedoeld ook eiwit, vitamines
en mineralen mee. Deze moeten met uw dieet weer aangevuld worden. Zo voorkomt u klachten en blijft uw
conditie op peil. Niet alle afvalstoffen worden voldoende verwijderd door de buikvliesspoeling. Verwijdering
van fosfaat bijvoorbeeld wordt geregeld met medicijnen.
Eiwit
Bij peritoneaal dialyse is de eiwitbehoefte verhoogd omdat er met de uitloop van de dialysevloeistof eiwit
verloren gaat. Eiwit is een bouwstof die we dagelijks nodig hebben. U krijgt daarom het advies ruim gebruik
te maken van eiwitrijk voedsel.
Veel eiwit zit in vlees, vis, kip, kaas, melk en melkproducten (karnemelk, yoghurt, pap, vla, kwark),
peulvruchten (bonen, erwten, linzen), noten en pinda’s, vleesvervangende producten als tahoe, tempeh,
‘Quorn’, ‘Valess’, ‘Tivall’, enzovoort.
Fosfaat
Fosfaat wordt onvoldoende verwijderd door de buikvliesspoeling. Om een te hoog fosfaatgehalte in uw
bloed te voorkomen, is het noodzakelijk om fosfaatbindende medicijnen in te nemen als u iets eet of drinkt
waar veel fosfaat in zit. Fosfaat zit met name in eiwitrijk voedsel (zie boven) en in chocolade en cola.
Het is niet verstandig om eiwitbeperkt te eten in de hoop minder fosfaatbinders te hoeven innemen.
De fosfaatbinders worden door uw arts voorgeschreven. Ze binden het fosfaat in de darm zodat deze via
de ontlasting uw lichaam verlaat in plaats van in het bloed te worden opgenomen. Zo wordt de
fosfaatbalans niet verstoord. Voorbeelden van fosfaatbinders zijn Renvela, Calci chew, Calcium carbonaat,
Fosrenol, en Phos-ex.
Renvela, Fosrenol en Phos-ex dienen tijdens de maaltijd ingenomen te worden.
Calci chew en Calcium carbonaat vlak voor de maaltijd.
pagina 1 van 2
Natrium (zout)
Het is zinvol om natriumarm te eten als u buikvliesspoeling doet. Dit is beter voor uw bloeddruk en de
buikdialyse. Natrium bemoeilijkt het onttrekken van vocht aan uw lichaam. Bereid de warme maaltijd zonder
zout. U kunt gewoon brood met kaas en vleeswaren kiezen. Wees zuinig met erg zoute producten. Veel
natrium zit in haring, rauwe ham, zoutjes, snacks, kant en klare producten, bouillon, soep, sauzen en
smaakmakers (Ketjap, Maggi). Uw diëtist heeft extra informatie over de natriumbeperking.
Vocht
Teveel drinken kan hoge bloeddruk geven, met name als u niet meer kunt plassen.
Probeert u daarom niet meer dan 1,5 liter per dag te drinken (ongeveer 12 kopjes).
Wanneer uw bloeddruk te hoog is, moet u met hogere concentraties spoelvloeistof spoelen. Uw gewicht
neemt dan sneller toe.Te forse gewichtstoename kan weer tot verhoogde bloeddruk leiden. Om te
voorkomen dat u in deze vicieuze cirkel terechtkomt is de vochtbeperking (1,5 liter = 12 kopjes) belangrijk.
Gewichtstoename
De spoelvloeistof bevat glucose (suiker). Een deel van deze glucose wordt door uw lichaam opgenomen
tijdens de buikvliesspoeling. Dit kan per dag zo’n vijfhonderd calorieën bedragen, zonder dat u een hap
heeft gegeten! Zeker bij een goede eetlust kan peritoneaal dialyse leiden tot ongewenste gewichtstoename.
Wat kunt u doen om dit te voorkomen:
•
vervang suiker door zoetstof in thee, koffie;
•
kies light frisdrank in plaats van gewone;
•
kies magere producten, mager vlees, magere melk en yoghurt, 20+ of 30+ kaas;
•
smeer light botersoorten op brood;
•
wees zuinig met koek, gebak en snacks;
•
neem zo mogelijk dagelijks extra lichaamsbeweging.
Voedingsvezel
Peritoneaal dialyse kan een trage stoelgang veroorzaken. Als u daar last van heeft, is het belangrijk
vezelrijke voedingsmiddelen te kiezen en extra te drinken. Extra drinken betekent 1,75 liter ( = 14 kopjes )
per dag. Dat kan alleen als u geen vochtbeperkt dieet heeft. In volkoren brood en roggebrood, groenten en
fruit, peulvruchten, noten, zilvervliesrijst en volkoren pasta zitten veel vezels.
Hoe kunt u uw diëtist bereiken?
Met vragen en/of voor het maken van een afspraak kunt u telefonisch contact opnemen met de afdeling
diëtetiek. Dat kan op werkdagen tussen 9.00 en 12.00 uur, telefoon (072) 548 3552. Op andere tijden kunt
u een bericht inspreken op het antwoordapparaat. Spreek uw naam, geboortedatum en telefoonnummer
duidelijk in. We bellen u dan terug. U kunt uw vraag ook mailen naar dië[email protected].
De naam van uw diëtist is:
De datum dat u uw diëtist sprak is: …………….
Diëtetiek
110161/2003.03
www.mca.nl
pagina 2 van 2