Gecombineerd onderzoek van de maag, slokdarm en twaalf

Endoscopiecentrum
Gecombineerd onderzoek
van de maag, slokdarm en
twaalf­vingerige darm
(gastroscopie) en de dikke darm
(coloscopie)
Endoscopiecentrum
Inleiding
U bent naar het Endoscopiecentrum verwezen voor een
gastroscopie en een coloscopie. Dit onderzoek gebeurt met
behulp van een endoscoop, een soepele kijkslang. Die wordt via de
mond in de maag (gastroscoop) en via de anus (coloscoop) in uw
darm gebracht. Op een beeldscherm bekijkt de arts de binnenkant
van de slokdarm, maag en twaalfvingerige darm en de dikke darm
en kan hij/zij zien of er afwijkingen zijn.
In deze brochure leest u hoe u zich op de onderzoeken moet
voorbereiden. Verder leest u over de gang van zaken tijdens de
onderzoeken en de nazorg.
Vooraf
Vervoer regelen
De onderzoeken gebeuren niet onder narcose. Wel krijgt u een
rustgevend middel en een pijnstiller toegediend. Daardoor kunt u
het beter verdragen. Dat betekent ook, dat u na de onderzoeken
niet zelfstandig naar huis mag en zeker niet mag autorijden of
fietsen e.d. Er moet dus iemand zijn die u ophaalt en naar huis
brengt. U kunt ons ook een taxi laten bellen.
De staat van uw gebit
Voor de gastroscopie krijgt u een bijtring in de mond. Deze bijtring
beschermt uw tanden en de scoop. Als u te hard op deze bijtring
bijt, kan dat uw gebit beschadigen. Dit is mede afhankelijk van de
toestand van uw gebit. Als u weet dat u een zwakke plek in uw
gebit heeft, overleg dan met uw tandarts of het verstandig is deze
te laten verstevigen voor het onderzoek.
1
Gecombineerd onderzoek van de maag, slokdarm en twaalfvingerige
darm (gastroscopie) en de dikke darm (coloscopie)
Als u denkt dat uw gebit schade kan ondervinden van het te hard
bijten op de bijtring, bespreekt u dit dan voorafgaand aan het
onderzoek met de arts die u voor het onderzoek heeft
doorverwezen.
Meenemen
In het geval van het darmonderzoek kan het voorkomen dat u zich
een keer moet verschonen. Wij raden u aan schoon ondergoed
mee te nemen. Omdat u zich koud en rillerig kunt voelen is het
handig om een paar warme sokken mee te nemen. Een lang T-shirt
kan helpen u wat minder ‘bloot’ te voelen tijdens het onderzoek.
Voorbereiding
Het is voor de onderzoeken belangrijk dat u op tijd stopt met
bepaalde medicijnen, dat uw darmen leeg zijn en dat u nuchter
bent. Leest u de instructies hieronder daarom goed. Als u niet
goed bent voorbereid, kunnen de onderzoeken niet doorgaan.
Stoppen met bloedverdunners
Als u bloedverdunners gebruikt en daarvoor onder controle staat
van de trombosedienst, moet u hiermee een aantal dagen voor de
onderzoeken stoppen.
•
Als u Sintrom of acenocoumarol gebruikt stopt u drie
dagen tevoren.
•
Als u Marcoumar of fenprocoumon gebruikt stopt u vijf
dagen tevoren.
Als u nooit mag stoppen met bloedverdunners, overleg
dan eerst met de arts die de bloedverdunners
voorschrijft
•
Als u Plavix of clopidogrel gebruikt (meestal op
voorschrift van een cardioloog), moet u zonder meer
eerst met uw arts overleggen of u hiermee mag stoppen.
2
Endoscopiecentrum
Als u na overleg met uw arts niet mag stoppen met bloed­
verdunners, geeft u dit dan alstublieft door aan de arts die u voor
de onderzoeken heeft doorverwezen.
Stoppen met staaltabletten
Als u staal- of ijzertabletten gebruikt, moet u daar zeven dagen
voor de onderzoeken mee stoppen. Deze tabletten kleuren de
darminhoud zwart en kunnen daarom het onderzoek bemoeilijken.
Overleg over insulinebeleid
In voorbereiding op de onderzoeken mag u niet eten. Als u
diabetes mellitus (suikerziekte) heeft en insuline gebruikt is het
raadzaam om voor de onderzoeken met uw arts (internist of
huisarts) te overleggen over het insulinebeleid (vóór de
onderzoeken en zodra u weer mag eten). We raden u aan om
insuline, insulinepen en de bloedsuikermeter mee te nemen naar
het Endoscopiecentrum.
Pacemaker of Intracardiale Defibrillator
Als u een pacemaker of een intracardiale defibrillator (ICD) heeft,
vertel dit dan aan de arts die u voor deze onderzoeken heeft
doorverwezen. Mogelijk moet de cardioloog voorzorgs­
maatregelen nemen.
Anticonceptiepil
Als u een anticonceptiepil (‘de pil’) gebruikt, kunt u deze gewoon
blijven gebruiken. Houdt er echter rekening mee dat u door de
darmspoeling niet meer goed beschermd bent. U bent weer
beschermd nadat u met de volgende strip bent begonnen. Lees de
bijsluiter voor de precieze termijn.
3
Gecombineerd onderzoek van de maag, slokdarm en twaalfvingerige
darm (gastroscopie) en de dikke darm (coloscopie)
Darmvoorbereiding
Voor het maagonderzoek (gastroscopie) moet de maag leeg zijn.
Om het darmonderzoek (coloscopie) goed te kunnen uitvoeren,
moet de darm helemaal schoon zijn. Daarvoor is het volgende
nodig:
•
drie dagen voor het onderzoek: zo min mogelijk vezels
en pitjes eten;
•
de dag voor het onderzoek: spoelvloeistof voor de
darmen innemen;
•
niet meer eten nadat u met de darmspoeling bent
begonnen.
Zo min mogelijk vezels en pitjes eten
Vezels en pitjes spoelen moeilijk uit de darm. Eet daarom vanaf
drie dagen voor het onderzoek zo min mogelijk vezels en pitjes.
Vezels zitten vooral in donker (volkoren / bruin) brood, fruit en
groente. Pitjes zitten bijvoorbeeld in kiwi’s en druiven. Drink
verder ten minste 1,5 tot 2 liter per dag.
Spoelvloeistof voor de darmen innemen
U ontvangt een recept voor Colofort, waarmee u bij de apotheek 4
zakjes poeder krijgt voor het aanmaken van een speciale spoel­
vloeistof voor de darmen. Deze vloeistof is er voor om uw darmen
goed schoon te spoelen. In totaal zult u vier liter moeten drinken.
Het innemen is afhankelijk van het tijdstip waarop het onderzoek
plaats vindt. Bij de Colofort zit een gebruiksaanwijzing van de
fabrikant. De tijden van innemen verschillen met die van ons:
houdt u onze tijden aan alstublieft.
Gebruik een lichte maaltijd voordat u de Colofort gaat innemen,
bijvoorbeeld twee crackers of beschuitjes met suiker of jam zonder
pitjes (geen vleeswaren of kaas). Hierna mag u niets meer eten.
4
Endoscopiecentrum
•
Onderzoek ’s morgens
U drinkt de dag voor het onderzoek vier liter spoelvloeistof, tussen
13.00 en 20.00 uur.
•
Onderzoek ’s middags
U drinkt de dag voor het onderzoek twee liter, tussen 17.00 en
19.00 uur. Op de dag van het onderzoek de resterende twee liter,
tussen 7.00 en 9.00 uur.
Mocht het innemen van de spoelvloeistof de dag voor het
onderzoek al veel problemen geven (bijvoorbeeld braken), neem
dan tijdig contact op met het Endoscopiecentrum. Het telefoonnummer vindt u achter in deze folder.
U kunt rillerig en koud worden van het niet eten en het drinken
van de Colofort
Tips voor het gebruik van Colofort
Colofort is niet lekker. U kunt proberen de smaak wat te
verdoezelen:
•
drink de spoelvloeistof gekoeld;
•
drink de Colofort met een rietje, zodat de vloeistof wat
verder in de mond komt;
•
voeg wat citroensap, aspartaam (kunstmatige zoetstof)
of suikervrije limonadesiroop (zonder sorbitol) toe. Let
op: u mag geen gewone suiker gebruiken!
•
gebruik tussendoor en tijdens het drinken kauwgum. Let
op: niet doorslikken!
Voor een goed resultaat kunt u het beste zo snel mogelijk de
Colofort opdrinken, op de volgende manier.
5
Gecombineerd onderzoek van de maag, slokdarm en twaalfvingerige
darm (gastroscopie) en de dikke darm (coloscopie)
Drink elke 10 tot 15 minuten 250ml van de vloeistof. Om aan het
drinken te wennen kunt u beter de eerste liter niet te snel drinken,
neem er gerust 1,5 uur de tijd voor.
•
Vanaf het moment dat u begint met de Colofort mag u
niets meer eten.
•
U mag nog wel drinken. Drink alleen heldere vloeistoffen
(dus waar u doorheen kunt kijken zoals thee, heldere
vruchtensappen, limonade of gezeefde bouillon). U mag
geen suiker gebruiken, ook limonade en vruchtensap
moeten suikervrij zijn. Drink kleine beetjes, zodat u geen
‘vol’ gevoel krijgt. Drink om dezelfde reden geen
koolzuurhoudende dranken.
Nuchter blijven
Voor de onderzoeken moet u nuchter zijn. Dat wil zeggen dat u
een aantal uur tevoren niet meer mag eten en drinken. Vanaf het
moment dat u begint met de Colofort mag u niets meer eten.
•
Als de onderzoeken in de ochtend plaatsvinden, mag u
vanaf 24.00 uur niets meer drinken.
•
Als de onderzoeken ’s middags plaatsvinden, drinkt u
’s morgens tussen 7.00 en 09.00 uur, de resterende twee
liter Colofort. U mag ook nog twee kopjes thee drinken.
Na 9.00 uur mag u niets meer drinken.
•
Als u medicijnen gebruikt, mag u deze op de dag van de
onderzoeken met een klein slokje water innemen. Als u
medicijnen met een groot glas water moet innemen, doe
dit dan vroeg in de ochtend.
Verloop van de onderzoeken
Nadat u zich gemeld heeft bij de balie van het Endoscopiecentrum,
kunt plaatsnemen in de wachtkamer. Omdat er verschillende
onderzoeken bij ons plaatsvinden, kan het lijken, dat een ander
6
Endoscopiecentrum
voorgaat. Een verpleegkundige haalt u op en brengt u naar de
onderzoekskamer.
De arts en/of de verpleegkundige leggen u de onderzoeken uit en
beantwoorden eventuele vragen. De onderzoeken worden direct
na elkaar uitgevoerd. De voorbereidingen voor beide onderzoeken
gebeuren in één keer.
Voor de gastroscopie krijgt u een drankje dat schuim­
vorming in de maag tegengaat. Verder wordt uw keel verdoofd.
U slikt hiervoor een lepel lidocaïnegel. Als u een gebitsprothese
draagt, of andere losse onderdelen, doet u deze uit. Voor de
coloscopie wordt u gevraagd u van onderen uit te kleden.
Hierna gaat u op uw linkerzij op de onderzoekstafel
liggen. Vervolgens krijgt u een infuusnaaldje ingebracht. Daardoor
wordt een rustgevend middel en pijnstilling toegediend, zodat u
slaperig en ontspannen wordt. De hartslag en het zuurstofgehalte
in het bloed wordt permanent gemeten met een sensor
(knijpertje) op de vinger.
Meestal wordt eerst de gastroscopie gedaan. U krijgt de bijtring in
uw mond. De arts schuift de gastroscoop voorzichtig via de keel
naar de slokdarm, maag en twaalfvingerige darm. Dit is niet pijnlijk
maar wel een onprettige ervaring. In het begin krijgt u mogelijk
braakneigingen, deze gaan echter snel weer over. Het is belangrijk
dat u zich zo goed mogelijk ontspant.
Als de slang in de maag ligt, brengt de arts via de slang
lucht in de maag, zodat deze kan ontplooien. Het kan zijn dat u
daardoor een vol gevoel krijgt en moet ‘boeren’. De luchtwegen
blijven vrij, zodat u rustig kunt ademhalen. Aan het uiteinde van de
slang zit een lampje. Hiermee bekijkt de arts de binnenkant van uw
slokdarm, maag en twaalfvingerige darm inspecteren. Hij ziet dit
op een beeldscherm.
7
Gecombineerd onderzoek van de maag, slokdarm en twaalfvingerige
darm (gastroscopie) en de dikke darm (coloscopie)
Hierna vindt de coloscopie plaats. De arts brengt de coloscoop via
de anus in uw dikke darm. Dit is een wat vervelend en pijnlijk
gevoel. Probeert u zich zoveel mogelijk te ontspannen.
Om goed te kunnen kijken is het belangrijk dat de darm
zich ontplooit. Daarom brengt de arts via de scoop wat lucht in uw
darmen. Dit kan een gevoel van kramp geven. U kunt dit gevoel
kwijt raken door de lucht te laten ontsnappen, anders gezegd:
winden te laten. Dit is voor de medewerkers een normaal
verschijnsel, u hoeft er zich niet voor te schamen.
De arts kan u tijdens het onderzoek vragen van houding
te veranderen. De verpleegkundige helpt u daarbij.
Tijdens beide onderzoeken kan het nodig zijn een stukje weefsel
(biopt) weg te nemen. Soms voelt u dit, maar het doet geen pijn.
De arts kan eventuele poliepen (uit de darm) tijdens hetzelfde
onderzoek verwijderen. Ook dit doet geen pijn. Biopten en
poliepen worden in het laboratorium onderzocht.
Duur van het onderzoek
Met de voorbereidingen duurt de gastroscopie ongeveer
20 minuten en de coloscopie ongeveer 30 tot 40 minuten. Als er
extra handelingen worden verricht (zoals het verwijderen van
weefsel of poliepen) duurt het onderzoek langer.
Na de onderzoeken blijft u een tot twee uur ter
observatie in de uitslaapkamer.
Uitslag
De arts op het Endoscopiecentrum vertelt u direct na de
onderzoeken de (voorlopige) uitslag.
Als er bij u een stukje weefsel is weggenomen voor
nader onderzoek in het laboratorium, dan krijgt u de uitslag
daarvan van de arts die de onderzoeken heeft aangevraagd. Dit
duurt ongeveer twee weken.
8
Endoscopiecentrum
De arts op het Endoscopiecentrum voert enkel de onderzoeken
uit. Hij of zij stuurt een verslag naar de arts die de onderzoeken
heeft aangevraagd. U bespreekt vervolgens met uw huisarts of uw
specialist of u (verder) behandeld moet worden, en waar een
behandeling eventueel uit bestaat.
Als u vragen heeft over de uitslag van de onderzoeken of over uw
verdere behandeling kunt u die bespreken met de arts die de
onderzoeken heeft aangevraagd.
Nazorg en leefregels
•
•
•
•
•
•
Uw keel kan na het maagonderzoek wat rauw aanvoelen.
U mag dan ook niet eten of drinken totdat u weer
normaal kunt slikken. Dit duurt ongeveer een uur.
Op de uitslaapkamer krijgt u iets te eten en te drinken.
Als u weer helder bent gaat u naar huis.
Wij adviseren u om het op de dag van de onderzoeken
rustig aan te doen. De medicijnen die zijn toegediend,
beïnvloeden uw reactie vermogen. U kunt de rest van de
dag niet autorijden, machines bedienen of belangrijke
beslissingen nemen.
Verder kunt u last hebben van winderigheid. Wanneer
dat het geval is, kunt u proberen de lucht kwijt te raken
door te ontspannen of zo nu en dan op het toilet te gaan
zitten.
Drink geen alcohol op de dag van het onderzoek.
Bloedverdunners en insuline kunnen vaak ’s avonds weer
volgens uw schema gebruikt worden. Volg daarbij de
afspraken die u met uw arts heeft gemaakt.
9
Gecombineerd onderzoek van de maag, slokdarm en twaalfvingerige
darm (gastroscopie) en de dikke darm (coloscopie)
Wanneer bellen
Als er stukjes weefsel zijn weggenomen, kan er bij de ontlasting
wat bloed meekomen. Dit gaat vanzelf weer over. U hoeft zich daar
niet ongerust over te maken.
Als er een poliep is weggenomen, is er een klein risico op
een bloeding. Soms is dan een spoedbehandeling nodig. Neem
contact op met het Endoscopiecentrum:
•
als u moet overgeven;
•
als u ernstige pijn heeft;
•
als u zwarte ontlasting heeft;
•
als er aanhoudend rood bloed blijft sijpelen uit de darm.
U kunt ons bellen van maandag tot vrijdag van 8.00 tot 14.00 uur
op telefoonnummer (050) 361 23 66. Buiten deze tijden belt u het
algemene nummer van het UMCG (050) 361 61 61 en vraagt u naar
de dienstdoende arts maag-, darm- en leverziekten.
10
Endoscopiecentrum
Aantekeningen
11
Gecombineerd onderzoek van de maag, slokdarm en twaalfvingerige
darm (gastroscopie) en de dikke darm (coloscopie)
12
Patiënteninformatie vlk 189/1105