Project- L Liefde Lust Lekker Leuk

Les(s) & More
Docententraining ter voorbereiding
van de lessenserie
Deel 1
Maeva Bonjour,
adviseur seksuele gezondheid, GGD Gelderland Midden
Doel van dit eerste deel docententraining:
• Uitleg geven over de interventie Les(s) & More
• Jullie opfrissen voor de lessenserie
• Extra tips voor alternatief lesmateriaal
Programma:
- Project Les(s) & More
- Uitleg lesopzet
- Inventariseren knelpunten/lastige situaties
Les(s) & More in vogelvlucht
GGD
MBO niveau 1 leerlingen:
risicogroep ongezonde leefstijl
ROC Rijn IJssel
MBO niveau 1 leerlingen:
risicogroep schoolverzuim
SOA
Docenten & ZAT
JGZ
Interventie Les(s) & More
Lessenserie seksualiteit
Vragenlijst
Gezondheidspreekuur
Doel:
Bewustwording & (preventieve) hulpverlening
> Minder verzuim!
Opzet interventie Les(s) en More
•
•
•
•
•
Docententraining deel 1 & 2
4 lessen door docent (1 per week)
5e les i.s.m. GGD: afname vragenlijst
Zelfde dag spreekuur JGZ & SOA
Indien nodig: bezemspreekuurdagen
• Per leerling: evt. doorverwijzing naar ZAT
of externe hulpverleners
Resultaten evaluatie 2012:
Lessenserie
± 200 leerlingen hebben de lessenserie gevolgd
– 116 LL hebben de evaluatie ingevuld
– LL beoordelen lessenserie gemiddeld met een 7.6
Score voormeting kennistoets: 6.9
Score nameting kennistoets: 8.1
Leerlingen hebben echt wat geleerd!
Aanpassingen n.a.v. evaluatie
Suggesties voor verbetering van docenten & leerlingen:
– Niet alle lessen konden op tijd worden afgerond >
waar mogelijk ruimer inplannen
– Afwisseling werkvormen: stellingen en stoplichtenspel
worden saai, meer up to date filmpjes > Lang Leve de
Liefde MBO
– Meer aandacht voor het aangeven van grenzen >
Interactieve filmpjes
– Les over seks & genotsmiddelen vraagt om
verdieping > Iriszorg
– Mogelijk een 5e les voor reflectie op de lessen >
afname vragenlijst
Gezondheidsvragenlijst
Onderwerp
% LL met zorgbehoefte
Psychische Gezondheid
24
Roken
18
Alcohol en/of drugs
11
SOA-test
38
Anticonceptiemiddelen
22
Zwangerschap/abortus/kinderen
12
Lichaam & seksuele disfuncties
14
Seksuele dwang & ruilseks
7
Een ander onderwerp
8
Spreekuur
Van alle leerlingen heeft 58% één of meer
zorgbehoeften
– 127 LL hebben het spreekuur aangeboden gekregen
• 54 LL wilden gebruik maken van het spreekuur
• 43 LL hebben gebruik gemaakt van het spreekuur
Beoordeling leerlingen spreekuur (N= 39)
– LL beoordelen spreekuur gemiddeld met een 8.8
– 94% zou bij een volgend probleem weer komen
– 94% zou het spreekuur bij een vriend(in) aanraden
Opzet interventie Les(s) en More
Nog verdere vragen over de opzet?
De lessenserie
Lessen
1. Relaties, seksualiteit en je lichaam
2. Gezonde seks, soa, anticonceptie, zwanger en dan?
3. Seks, grenzen, media en internet
4. Seks en genotsmiddelen
5e les:
- nabespreken lessenserie,
- filmpjes over soa test en uitleg over GGD spreekuren
- invullen vragenlijst
- optioneel: evaluatie lessenserie & kennistoets
Uitvoer lessenserie
Benodigde materialen:
•
Docentenhandleiding
•
Leskist met materialen
•
Aanvullende lessuggesties via
www.langlevedeliefde.nl > MBO docenten
•
Online filmpjes (o.a. via
www.langlevedeliefde.nl/mbo/beeldmateriaal/
De basis: Veiligheid in de klas
•
•
•
•
•
•
•
•
Stel regels met elkaar
Maak afspraken over woordgebruik en privacy
Ontspannen en uitnodigend
Bespreken verlegenheid en schaamte gevoelens bij praten over seks
Respect voor elkaars mening, gevoelens of leefstijl
Evt. deels werken in gescheiden groepjes (bv. jongens - meisjes)
Lachen mag, uitlachen niet!
Anonieme vragenbox
Omgaan met persoonlijke vragen
– Gericht op docent
•
•
•
•
•
Pedagogisch verantwoord reageren
Onderzoek de vraag achter de vraag
Herformuleer de vraag naar algemeenheid
Geef de algemenere vraag terug aan de groep
Eigen grenzen bewaken!
– Gericht op andere leerlingen
• Respect staat voorop.
• Vragen naar mening of uitleg mag, vragen naar
mate van ervaring in principe niet
• Bewaken grenzen leerlingen
Omgaan met diversiteit
• Respect voor elkaar betekent ook het
serieus nemen van diversiteit in
relaties, zoals los-vast, homo-hetero,
geen seks voor het huwelijk etc.
• Niet standaard beginnen met: ’Als een
jongen en een meisje verliefd zijn…..
• Als homoseksualiteit veel losmaakt in
de klas kunt u er een extra les aan
wijden > voor tips zie
www.langlevedeliefde.nl onderdeel
voor MBO docenten
Omgaan met diversiteit
• Houdt rekening met verschillen in religie
en achtergrond
• Waar moet je op letten binnen een klas
met (enkele) allochtone leerlingen/
(meerderheid) autochtoon?
• Laat de informatie van de leerlingen zelf
komen
• Basiskennis van allochtone leerlingen is
lager dan je denkt
• Rustig beginnen
Gesprekstechniek en taalgebruik
• Stimuleer leerlingen actief deel te nemen en betrek alle
jongeren bij de discussies bv. door groepsrondjes
• Passieve luisteraar in waarde laten en niet dwingen tot
spreken.
• Wees alert op reacties en signalen van jongeren.
• Ga serieus in op vragen en geef eerlijke antwoorden
– Bewaak hierbij wel ook je eigen grenzen!!
Gesprekstechniek en taalgebruik
• Niet alleen aandacht aan risico’s van seksualiteit, benadruk zeker
de positieve kanten
• Spreek eerst in het algemeen alvorens leerlingen te vragen naar
eigen ervaringen
• Toon oprechte belangstelling en respect voor mening en gevoelens
van de leerlingen
• Met vragen als: Hoe vond je dat? Kun je daarover meer vertellen?
kunnen leerlingen gestimuleerd worden dieper op het onderwerp
in te gaan.
Voorbereiding en aandachtspunten
op school
• Zorg voor veilig klimaat
• Wees je bewust van de diversiteit in
ontwikkeling en achtergrond
• Open houding, positieve benadering
• Denk van tevoren na over onverwachte
situaties
• Weet hoe en waarnaar door te verwijzen
• Bespreek met elkaar wie je wilt
betrekken (ouders/directie)
• Inbedding in lessen gezondheid/leefstijl
of schoolproject
Ondersteuning en tips?
• Kijk op www.langlevedeliefde.nl/docenten/mbo
voor lessuggesties, oefeningen, tips,
filmpjes van andere docenten, etc.
Les 1. Relaties, seksualiteit en je lichaam
DOEL:
Kennis:
- Jongeren kunnen verschillen tussen
(het lichaam van) man en vrouw benoemen.
Houding:
- Jongeren onderkennen dat elk individu relaties en
seksualiteit op een eigen manier kan beleven en
opvatten en onderkennen daarin het belang van
gelijkwaardigheid en respect voor elkaar.
Vaardigheden:
- Jongeren kunnen ideeën en meningen vormen
over relaties en seksualiteit en deze ook onderling
met elkaar uitwisselen.
Aandachtspunten
– Verschil in normen en waarden
• Eigen normen en waarden
• Bewaken respectvolle omgang met verschillen: ruimte maken
voor diversiteit
– Omgaan met weerstand
• Terugtrekken, openlijke kritiek, persoonlijke vragen
• Vaak onzekerheid en/of schaamte: blijf in dialoog!
Advies van docenten via filmpjes:
http://www.langlevedeliefde.nl/mbo/docenthandleiding
Werkvormen en materialen
Werkvorm 1 t/m 3
1.1 Regels afspreken met elkaar
1.2 Woorden en stellingen over relaties en seksualiteit
1.3 Stoplichtenspel met vragen over je lichaam
Materiaal
* Docenten instructies 1.1 t/m 1.3
* Leerlingen stencils 1.1 t/m 1.3
* Rode en groene geplastificeerde kaartjes
* Aanvullende filmpjes via Lang Leve de Liefde:
- Mannelijk geslachtsorgaan (4.03 min.)
- Vrouwelijk geslachtsorgaan (5.37 min.)
- Vruchtbaarheid (3:22 min.)
- Menstruatiecyclus (3:22 min.)
Zie: www.langlevedeliefde.nl/mbo/beeldmateriaal
Werkvorm 1.2 Mening vormen
Liefst in 2 groepen
• 1 leerling krijgt stelling > legt zijn/haar
mening uit aan groep
• Groep reageert en leerlingen delen evt
hun afwijkende mening
Plenaire afsluiting oefening
Leerlingenblad 1.3 Maagdenvlies
Dit is een vrij
zeldzame
afwijking!
Aanvullende filmpjes
via Lang Leve de Liefde:
- Mannelijk geslachtsorgaan (4.03 min.)
- Vrouwelijk geslachtsorgaan (5.37 min.)
- Vruchtbaarheid (3:22 min.)
- Menstruatiecyclus (3:22 min.)
Zie:
www.langlevedeliefde.nl/mbo/beeldmateriaal
Les 2. Gezonde seks, SOA, anticonceptie,
zwanger en dan?
DOEL:
Kennis:
- Jongeren weten hoe zij een SOA kunnen oplopen en voorkomen
- Jongeren kennen de meest voorkomende anticonceptiemiddelen en
hoe zij een (ongewenste) zwangerschap kunnen voorkomen.
Houding:
- Jongeren kunnen aangeven dat zowel een jongen als meisje
verantwoordelijk is voor het hebben van veilige seks
- Jongeren onderkennen de consequenties van een
zwangerschap op een jonge leeftijd
Vaardigheden:
- Jongeren kunnen een condoom omdoen
- Jongeren kunnen argumenten noemen om een partner te
overtuigen van veilig vrijen
- Jongeren zijn in staat om informatie op te zoeken op de
site van www.sense.info
Aandachtspunten
• Correcte risico-inschatting
• Correcte kennis en ‘besef werkelijkheid’
• Niet alleen angst zaaien, ook oplossingen bieden!
• Naast kennis ook vaardigheden
• Communicatie over veilig vrijen
• Hoe & waar anticonceptie te verkrijgen
• Chlamydia
• Zeer besmettelijk, geen symptomen, evt. onvruchtbaarheid
• Verscheidenheid aan anticonceptie
• Meer dan alleen de pil: http://anticonceptievoorjou.nl
• Alleen bescherming soa door condooms!
• Morning after pil
Werkvormen en materialen
Werkvorm 1 t/m 3:
2.1 Krasloten
2.2 Stoplichtenspel
2.3 Condoomdemonstratie
Alternatief: o.a. anticonceptie-grabbelton (zie
www.langlevedeliefde.nl/les/anticonceptie)
Materiaal:
–
–
–
–
–
–
–
Docenten instructies 2.1 t/m 2.3
Leerlingenblad 2.1 t/m 2.3
Krasloten
Oefendildo en oefencondooms
Anticonceptie koffer en gelamineerd e folder ‘Wel seks, geen zorgen’.
Visitekaartjes GGD Sense spreekuur
Filmpjes via Lang Leve de Liefde:
• Anticonceptie met hormonen (6.08 min.) Bevruchting en zwangerschap (4.36 min.)
• Soa's (3.13 min.)
Tienermoeder (2min39)
Werkvorm 2.1 Krasloten
Per tweetal 3 krasloten
Plenaire nabespreking
Leerlingenblad 2.2
Soa kun je ook hebben zonder klachten!
SOA-TEST IS ZONDER WATTESTAAF IN PENIS!
Aanvullend materiaal
Anticonceptie grabbelton
Kieswijzer anticonceptie:
http://anticonceptievoorjou.nl
Filmpje tienermoeder (2min39):
http://youtu.be/xCAkTN0QVk0
Verwijzen naar sense!
GGD: telefoonnummer: 088- 355 6600
www.sense.info
Filmpje over soa spreekuur: http://youtu.be/sb81RnZsseo
(9 minuten, zeer informatief)
Trailer over sense: http://vimeo.com/39615553#
(1’45 minuten)
Werkvorm 2.3. Condoomdemonstratie
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Verpakking, datum, keurmerk checken
Openen zonder nagels, mes of schaar
Condoom eruit duwen (geen nagels)
Checken dat condoom goede kant op zit
Topje dichtknijpen (zonder lucht erin)
Op penis zetten en helemaal afrollen
Na seks uit de vagina voordat penis slap wordt,
en condoomrand vasthouden zodat condoom niet
afglijdt
8. Voorzichtig van de penis afhalen
9. Knoop erin zonder te knoeien
10. Niet door wc spoelen, maar netjes weggooien in
vuilnisbak
Zie ook filmpjes:
•
•
•
http://www.sense.info/voorbehoedmiddelen/condooms/
www.sense.info/vrijen/veilig-vrijen/
http://www.sense.info/voorbehoedmiddelen/
condooms/condoomgebruik/
Les 3. Seks, grenzen, media en internet
DOEL:
Kennis:
- Jongeren kunnen aangeven wat de invloed
is van media, internet en groepsdruk.
- Jongeren kunnen aangeven hoe zij zich
kunnen verweren tegen seksueel
grensoverschrijdend gedrag (via internet).
Houding:
- Jongeren zijn zich bewust van de risico's
bij confrontaties met seksueel getinte
berichten via bijvoorbeeld de media en
internet.
Vaardigheden:
- Jongeren kunnen onderling het gesprek
aangaan over grenzen, wensen, groepsdruk
en de risico's van seksueel getinte media en
internet.
Aandachtspunten
• Vaardigheden om vertrouwen binnen
seksuele relatie op te bouwen
• Erkennen dat niet iedereen (altijd) hetzelfde wil
• Duidelijke communicatie
• ‘Nee' kunnen zeggen en 'nee' kunnen accepteren
• Mogelijke ervaringen met seksueel
grensoverschrijdend gedrag
• Benoemen tijdens de les
• Ruimte geven (tijdens en na de les)
• Rol docent: signlaeren en doorverwijzen
Werkvormen en materialen
Werkvorm 1 t/m 3
3.1 Stellingen over seks, grenzen, media & internet
3.2 Filmpje over seks & internet + discussie
3.3 Stoplichtenspel
Materiaal
- Docenten instructies 3.1 t/m 3.3
- Leerlingenblad 3.1 t/m 3.3
- DVD & Handleiding Let's talk of filmpje UP2U
- Rode en groene geplastificeerde kaartjes
Werkvorm 3.2 Filmpje Cyberseks
Van DVD Let’s Talk:
• Nr 23 Filmpje webcamseks
• Nr 26 Filmpjecyberseks
En/of filmpje met keuzemomenten UP2U:
http://youtu.be/U8vLgoCCAZE
Tips voor veilig internet

Op internet weet je nooit zeker met wie je te maken hebt

Geef nooit je persoonlijke gegevens aan anderen

Spreek niet zomaar af met iemand die je alleen van internet kent

Als je een afspraak maakt via internet, ga dan nooit alleen, of spreek af op
een openbare plek en zorg dat iemand weet waar je bent

Denk na over wat je op internet zet en wat je doet voor een webcam. Als een
(naakt)foto eenmaal op internet staat blijft dat er voor altijd op staan!

Als iemand vervelende dingen vraagt, weiger of blokkeer de afzender en
reageer niet meer. Laat je niet chanteren maar zoek hulp

Verspreiden van materiaal zonder toestemming, bedreigen en stalken is
strafbaar!! Ook door je vriend(in), en ook als je het materiaal vrijwillig aan
die persoon hebt gegeven.
Les 4. Genotsmiddelen en seks
DOEL:
Kennis:
- Jongeren hebben kennis over de invloed
van alcohol en cannabisgebruik in
combinatie met het thema seksualiteit.
Houding:
- Jongeren zijn zich bewust van de
veranderende houding in combinatie met
middelengebruik.
Vaardigheden:
- Jongeren kunnen ideeën en meningen
vormen over genotsmiddelen en
seksualiteit en deze ook onderling met
elkaar uitwisselen.
Voorblad
Werkvorm 1 t/m 3
4.1 Stoplichtenspel over genotsmiddelen en seks
4.2 Filmpje over drugs/alcohol en discussie
4.3 Stellingen over genotsmiddelen en seks
Materiaal
- Docenten instructies 4.1 t/m 4.3
- Leerlingenblad 4.1 t/m 4.3
- DVD Findout of internet filmpjes UP2U
- Rode en groene geplastificeerde kaartjes
Aandachtspunten
* Invloed genotsmiddelen op relationeel en seksueel vlak
* Omgaan met weerstand bij leerlingen
4.2 Filmpje over drugs en discussie
DVD FIND- OUT:
Aflevering: 'Blowen is dat nou crimineel?'
En/of filmpje UP2U: http://youtu.be/pnaronxzTKc
Filmpje over alcohol en seksueel grensoverschrijdend
gedrag en groepsdruk, met keuzemomenten
>>>Via www.langlevedeliefde.nl/mbo lesbrief bij dit UP2U filmpje
Les 5: Reflectie en evaluatie lessen,
vragenlijst
Optioneel
• Kennistoets leerlingen
• Evaluatie leerlingen
• Filmpjes spreekuur op school en soa spreekuur
• Vragenlijst afnemen
Na de lessenserie:
• Evaluatie docenten
Vragen voor, tijdens of na de les?
Als docent kun je contact opnemen met de
GGD:
– [email protected]
– 088-355 5332
Doorverwijzen leerlingen
Vragen over seks en soa:
• www.sense.info
• SOA/sense op de GGD, afspraak via 088-355 6600
GGD:
• JGZ/Soa/Sense spreekuur op school ikv Les(s) & More
• JGZ arts ikv schoolverzuim spreekuren (via Zorg advies
team)
Iriszorg: www.irisz.nl
Nog vragen?
Veel succes en plezier
bij het voorbereiden en geven
van deze lessenserie!