Gespreksmemo Beleidsvisie Informatie Management 2012 - 2016 Gemeente Delft ‘SLIM SAMEN WERKEN, SAMEN SLIMME KEUZES MAKEN’ augustus 2012 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding ________________________________________________________________ 3 2. Besturing en Organisatie ______________________________________________ 4 3. Ontwikkelingen ________________________________________________________ 6 3.1 Ontwikkelingen op de verschillende beleidsterreinen _____________ 6 3.2 Informatie en Communicatie ontwikkelingen ______________________ 7 4. Informatiestrategie ____________________________________________________ 9 4.1 Duurzame infrastructuur ___________________________________________ 10 4.2 Degelijke bedrijfsvoering ondersteuning__________________________ 11 4.3 Hoogwaardige proces ondersteuning _____________________________ 12 4.4 Innovatieve werkomgeving ________________________________________ 14 5. Beleidskaders _________________________________________________________ 15 6. Beheer en Beveiliging ________________________________________________ 17 6.1 Beheer en Exploitatie _______________________________________________ 17 6.2 Beheersing projecten _______________________________________________ 17 6.3 Informatiebeveiliging ______________________________________________ 17 7. Nawoord _______________________________________________________________ 18 Bijlage _______________________________________________________________________ 19 Clusters binnen het 9-vlakmodel _________________________________________________ 19 2 1. Inleiding De gemeente Delft staat voor een aantal nieuwe en grote uitdagingen. Delft moet bezuinigen, wil hervormen en blijven investeren. Dit heeft zijn beslag gekregen in het Bestuursprogramma 2011-2014, waarin voor de verschillende beleidsterreinen doelstellingen zijn geformuleerd. In het afgelopen jaar is met ‘Koers voor Delft’ een organisatieverandering gestart. Dit traject is op 2 manieren randvoorwaardelijk voor de geformuleerde ambities. Met de nieuwe inrichting van de organisatie langs de zogenaamde ‘ruggengraat’ (Strategische beleidsvorming, Programmering, Uitvoering), en met ‘Programmering’ daarbinnen in het bijzonder, kan de sturing op de organisatie worden verbeterd en de regie op de externe ketens worden geoperationaliseerd. Daarnaast is met ‘Koers’ een cultuurverandering ingezet met als kernwaarden; Klantgericht, Open, Extern, Resultaatgericht en Samenwerking. Recentelijk is vanuit de Delftse Rekenkamer (DRK) een onderzoek uitgevoerd naar het Informatiebeleid in de gemeente Delft. Aan de hand van de bevindingen in Delft en een positiebepaling ten opzichte van andere gemeenten zijn conclusies getrokken en aanbevelingen gedaan. De aanbevelingen uit het DRK-rapport vinden hun weerslag in de onderhavige beleidsnotitie. Daarnaast biedt het rapport een analysekader. Van de 4 ‘clusters’ (zie bijlage) die in het DRK-rapport worden onderscheiden, zal in deze beleidsvisie het accent liggen op de ‘informatiestrategie’ en de ‘besturing en organisatie van de informatievoorziening’. Het Bestuursprogramma 2011-2014, de ingezette ‘Koers’ en het onderzoeksrapport van de DRK, fungeren als richtlijnen en handvatten voor deze beleidsvisie. De uitdagingen waarvoor we als gemeente staan dwingen ons tot het maken van keuzes en het aanbrengen van focus. Deze beleidsvisie geeft richting aan de te maken keuzes. 3 2. Besturing en Organisatie De gemeente Delft staat in de komende jaren voor een groot aantal uitdagingen. We kunnen niet alles tegelijk aanpakken. We moeten keuzes maken in de dingen die we doen, die we niet doen of later doen. We moeten met elkaar bepalen hoe goed we dingen doen en of we dingen zelf doen of laten doen. We moeten leren van de dingen die we hebben gedaan. Hier wordt op ingespeeld met deze beleidsvisie. Het raamwerk dat wordt gevormd door de 4 pijlers biedt houvast bij het maken van keuzes en schept duidelijkheid over de wijze waarop we soms organisatiebreed en soms beleidsterrein specifiek aan informatiekundige oplossingen werken. De beleidskaders fungeren daarbij als richtlijnen die ons helpen ‘koers te houden’. De besturing van de informatievoorziening gebeurt op drie verschillende niveaus: 1. Strategisch niveau: Dit is het niveau waarop het strategisch beleid wordt geformuleerd en de informatieplanning plaatsvindt. In het Informatiebeleid worden visie en kaders vastgelegd (deze beleidsvisie). In het Informatieplan worden de belangrijkste ontwikkelingen voor de middellange termijn (2-4 jaar) bepaald. In hoofdstuk 4 is bij elke pijler een informatieagenda toegevoegd. Deze agenda’s vormen gezamenlijk een eerste aanzet voor het informatieplan. 2. Tactisch niveau: Dit is het niveau waarop de vertaling plaatsvindt van informatie beleid en planning in jaarplannen. We onderscheiden 2 jaarplannen. Enerzijds het onderhoudsplan waarin de onderhoudsactiviteiten worden vastgelegd. Daarnaast de project-portfolio waarin de geplande verbeter activiteiten (projecten) worden vastgelegd. 3. Operationeel niveau: Dit is het niveau waarop de geplande verbeter- en onderhoudsactiviteiten worden uitgevoerd. STRATEGIE Informatie beleid Informatie plan PROGRAMMEREN Project portfolio Onderhouds plan UITVOEREN BEHEER & EXPLOITATIE BEHEERSING PROJECTEN 4 De informatiebeleidsvisie is ondersteunend (een middel) aan het Bestuursprogramma en wordt op voorstel van het gemeentelijk managementteam (GMT) vastgesteld door het college. In het Bestuursprogramma wordt gestuurd op de doelstellingen in de beleidsvelden van de gemeente en de middelen (zoals geld, informatie en mensen) die daarvoor moeten worden ingezet. Via de ontwikkelingen in de beleidsvelden wordt aan de raad via de beheersrapportages en de jaarrekening gerapporteerd over de daarvoor ingezette informatievoorziening(sprojecten). De informatiebeleidsvisie (en de wijzigingen daarop), alsmede een jaarlijkse stand van zaken van de belangrijkste projecten op het gebied van informatievoorziening worden via de jaarrekening door het college ter kennis gebracht aan de raad. Het College is verantwoordelijk voor de vertaling van het informatieplan naar het onderhoudsplan en de projectportfolio. Afstemming over de planning van de onderhoudsactiviteiten en de projecten vindt plaats tussen de betrokken clusters om de verwachte kosten (en baten) van de geplande activiteiten in beeld te brengen en prioriteiten te kunnen stellen. Het onderhoudsplan en de projectportfolio kunnen tussentijds worden bijgesteld. Op de uitvoering van de geplande werkzaamheden ‘beheersing projecten’ en ‘beheer & exploitatie’ wordt in de paragrafen 6.1 en 6.2 kort ingegaan. 5 3. Ontwikkelingen In dit hoofdstuk worden zeer globaal enkele van de belangrijkste ontwikkelingen geschetst die bepalend zijn voor de verdere uitwerking van de beleidsvisie. Enerzijds ontwikkelingen binnen de verschillende beleidsterreinen van de gemeente, anderzijds ontwikkelingen binnen de informatie- en communicatietechnologie. In hoofdstuk 3 (de informatiestrategie) wordt ingegaan op de wijze waarop aan de vraag naar informatievoorziening vanuit deze ontwikkelingen zal worden voldaan. 3.1 Ontwikkelingen op de verschillende beleidsterreinen Dienstverlening Dienstverlening is kerntaak van de gemeente. Met het inrichten van een Klant Contact Centrum (KCC) werkt Delft aan een organisatie die haar burgers (en bedrijven) in de rol van klant optimaal bedient vanuit een dienstverleningsconcept met als uitgangspunten: - Voor de klant één ingang voor alle overheids producten en diensten langs alle dienstverleningskanalen (internet, telefoon, balie en post); - De klant levert alleen de minimaal noodzakelijk informatie aan; - De klant weet welk niveau van dienstverlening hij/zij kan verwachten; De dienstverlening van Delft werkt volgens het principe van ‘click-call-face’. Een verdere digitalisering van de dienstverlening krijgt daarom prioriteit. Samenleving Binnen het sociale domein komt er een groot aantal en tevens verstrekkende ontwikkelingen op de gemeente af. Verzelfstandigingen en decentralisaties als gevolg van bezuinigingen en stelselwijzigingen bepalen het beeld voor de komende jaren. We zien dit onder meer terugkomen in de volgende initiatieven: - Centra voor Jeugd en Gezin waar ouders, verzorgers, jongeren, kinderen en professionals terecht kunnen voor informatie, advies en ondersteuning; - Werkpleinen waar werkzoekenden worden geholpen bij het vinden van een baan of het verkrijgen van een uitkering; - Wet maatschappelijk ondersteuning (WMO) om kwetsbare groepen, met name mensen met een lichamelijke, verstandelijke of psychische beperking, bij de maatschappij te betrekken; Al deze ontwikkelingen leiden tot veranderingen in de wijze waarop de gemeente aan de samenwerking met partners in de ketens invulling geeft. Dit heeft consequenties voor de informatie uitwisseling, zowel intern als extern met de betrokken instellingen en maatschappelijke partners. Veel van deze ontwikkelingen krijgen hun beslag in het KCC van waaruit de levering van de gemeentelijke ‘producten en diensten’ plaatsvindt. Ruimte en Economie Ontwikkeling van de (stedelijke) ruimte, grond en vastgoed ontwikkeling, doet de gemeente niet alleen. Zij werkt samen met publieke en private partijen. Voor het samenwerken met deze partners in projecten, zijn (semi-) beveiligde projectomgevingen voor het delen van bestanden, het samen werken aan documenten e.d., onmisbaar. 6 Ook in de keten openbare ruimte, waar het gaat om beheer en onderhoud van de stad, speelt de informatie uitwisseling een belangrijke rol. Of het nu gaat om informatie uitwisseling op basis van de wet WION (ondergrondse infrastructuur) of de mogelijkheden tot samenwerken via het internet met ketenpartners in de stad. Tenslotte wordt binnen dit domein vanuit het dienstverleningsconcept ingespeeld op de behoeften van ondernemers: - Ondernemerspleinen, het loket waar ondernemers met hun vragen, opmerkingen, belastingen, verplichtingen, vergunningen, financiering, informatie over projecten, huisvesting, etc. terecht kunnen. Veiligheid De burger vraagt om een veilige stad en duidelijke regels. De gemeente zorgt voor orde en gezag, weegt individuele belangen af en bewaakt het algemeen belang. De ontwikkelingen binnen dit domein krijgen concreet vorm in regionale samenwerkingsverbanden: - Veiligheidshuizen, waar verschillende veiligheidspartners waaronder gemeenten zich richten op een integrale, probleemgerichte aanpak om de objectieve en subjectieve sociale veiligheid te bevorderen; - Regionale Informatie en Expertisecentra waar gemeenten, openbaar ministerie, politie, belastingdienst en bijzondere opsporingsdiensten samenwerken om georganiseerde criminaliteit aan te pakken; - Regionale Uitvoeringsdiensten / Omgevingsdiensten om de uitvoering rond regelgeving op het gebied van ruimte, bouwen en milieu te verbeteren; Bedrijfsvoering ondersteuning De gemeente Delft onderzoekt verschillende manieren om aan samenwerking invulling te geven. Niet alleen met betrekking tot de hiervoor geschetste ontwikkelingen. De voorgenomen samenwerking van Delft met de gemeente Rijswijk op het gebied van de bedrijfsvoering ondersteuning in een Shared Services Center (SSC) is een grote uitdaging voor de komende jaren. Hierbij is het vakgebied Informatie Management zelf onderwerp van doelstellingen en plannen. De in deze beleidsvisie beschreven informatiestrategie is randvoorwaardelijk voor een SSC; het schetst de beleidskaders voor de wijze waarop vanuit een SSC invulling zal worden gegeven aan de vraag naar en behoefte aan informatievoorziening in de Delftse organisatie. 3.2 Informatie en Communicatie ontwikkelingen Communities Het internet heeft de mogelijkheid gecreëerd om allerlei netwerken en belangengroepen bij elkaar te brengen. Het resultaat van deze ontwikkeling (ook wel web 2.0 of social media genoemd) is, dat voor elk onderwerp en elke interesse ondertussen wel een groep te vinden is op internet. Van lokaal tot internationaal, van klein tot groot, van de 11.000 leden van het wereldwijde Classroom 2.0-netwerk op www.ning.com tot de zeventien liefhebbers van chihuahua’s in Spokane, Washington, USA op www.meetup.com. Op dergelijke (niet specifiek deze) ‘communities’ kunnen we als gemeente inhaken. De energie, kennis en ideeën kunnen we gebruiken als we met een onderwerp verder willen komen. Als ambtenaar hebben we te maken met meer of minder verbonden en georganiseerde maatschappelijke groepen rond onderwerpen op onze taakgebieden. Die groepen kunnen zichzelf organiseren of we kunnen daarin een actieve rol vervullen. We kunnen maatschappelijke discussies op gang brengen, voeden of begeleiden en daarbij de rol van ‘initiator’ of ‘facilitator’ vervullen. 7 Crowd-sourcing Ook als het gaat om samenwerking met maatschappelijke partners zijn er ontwikkelingen. Samenwerken op internet, ook wel ‘crowd-sourcing’ genoemd, biedt mogelijkheden om de totstandkoming van beleid efficiënter te organiseren. Maar ook de uitvoeringkracht kan toenemen door partners vroegtijdig met elkaar in contact te brengen en te betrekken. Crowd-sourcing wordt door omgevingen als PLEIO, Yammer of LinkedIn ondersteund. Open data Het begrip ‘open data’ heeft betrekking op het online beschikbaar stellen van overheidsinformatie in een open format, zoals XML of rss. Het delen en open stellen van deze gegevens maakt dat de uitwisseling van informatie efficiënter kan plaatsvinden. We kunnen hierbij denken aan de samenwerking op het gebied van veiligheid. Bekende voorbeelden zijn www.misdaadkaart.nl of www.alarmeringen.nl. Data mining Een andere ontwikkeling is het zogenaamde ‘data mining’, een techniek waarbij op basis van beschikbare data de kans op bepaalde gebeurtenissen wordt bepaald. Mogelijke toepassingen vinden we bijvoorbeeld op het gebied van toezicht en handhaving. Niet willekeurig door de stad controleren, maar alleen daar waar de kans op overtredingen groot is. Daarnaast kunnen de verschillende toepassingen van internet (sociale media) worden ingezet om gewenst gedrag te stimuleren door communicatie over toezicht in handhaving. Hiermee kan de druk op arbeidsintensieve controles en her-controles verder worden teruggebracht. 8 4. Informatiestrategie De ontwikkelingen die in het vorige hoofdstuk zijn geschetst, vragen om een actuele beleidsvisie op Informatie Management (IM). Een visie die het maken van keuzes en het aanbrengen van focus mogelijk maakt. In dit hoofdstuk wordt de keuze te werken langs 4 ontwikkellijnen, de pijlers van de beleidsvisie, beargumenteerd. DBO HPO Degelijke bedrijfsvoering ondersteuning Hoogwaardige proces ondersteuning DIN IWO Innovatieve werkomgeving IM-visie 2012 - 2016 Duurzame Infrastructuur In het verleden werden soms keuzes gemaakt op een te laag niveau in de organisatie of vanuit een te beperkt perspectief. Met deze beleidsvisie wordt de verbinding gelegd tussen enerzijds het strategisch en uitvoerings niveau en anderzijds tussen vraag en aanbod van de informatievoorziening. Voor elk van de onderscheiden pijlers is een verschillende aanpak gekozen om in te spelen op de informatievoorziening behoeften binnen de inhoudelijke (primaire) beleidsterreinen en de interne (ambtelijke) organisatie. Hierop heeft de ondertitel van de beleidsvisie betrekking: “Slim samen werken, samen slimme keuzes maken” 9 Duurzame infrastructuur DUURZAME INFRASTRUCTUUR DIN 4.1 Een toekomstbestendige en veilige basis structuur Binnen deze pijler worden initiatieven ontplooid om een toekomstbestendige en veilige basis infrastructuur te behouden. Deze pijler vormt tevens het fundament voor de andere pijlers. De infrastructuur is het vakgebied van de informatie en communicatie technologie (ICT). Hierbij moet worden gedacht aan de servers en netwerken, de besturingssystemen en dataopslag, maar ook de basiswerkplek voorzieningen (kantoorautomatisering) en ITapparatuur (computers, printers, telefonie). Binnen de pijler Duurzame Infrastructuur kan het spel tussen vraag (vanuit de verschillende beleidsterreinen en de ambtelijke organisatie) en aanbod (vanuit het vakgebied Informatie Management) gekenschetst worden met ‘demand facilitating’. Dit betekent dat aan de ontwikkelingen in deze pijler wordt gewerkt door ICT-experts, die vanuit hun kennis en kunde rekening houden met de functionele en de beveiligings eisen die moeten worden gesteld aan de infrastructuur. Daarbij is het niet mogelijk om aan individuele wensen of incidentele eisen invulling te geven. Wijzigingen of aanpassingen brengen vaak aanzienlijke investeringen met zich mee en weloverwogen keuzes en een lange termijn planning zijn derhalve noodzakelijk voor deze algemene organisatie brede basisvoorzieningen. Het vakgebied Informatiemanagement faciliteert als het ware de vraag om te voorzien in een toekomstbestendige en veilige basis infrastructuur en doet daarvoor voorstellen. De belangrijkste ontwikkeling voor de komende jaren is gericht op het bieden van een infrastructuur die tijd- en plaats onafhankelijk werken mogelijk maakt. Hierbij beperkt de mobiliteit zich niet tot de gebouwen van de gemeente Delft (een draadloos internet) maar richt zich ook op de mogelijkheid voor de ambtelijke organisatie om thuis op een veilige manier werkzaamheden te kunnen verrichten. Het komende jaar zal in dit kader onderzoek plaatsvinden naar het zogenaamd ‘virtualiseren van werkplekken’, ter vervanging van de huidige basiswerkplek voorziening. Daarnaast wordt gewerkt aan een verdere standaardisering van de IT-apparatuur. Informatie-agenda DIN 2012 - 2016 Opleveren draadloos internet Ontwikkeling ‘virtualiseren’ werkplekken Verdere standaardisering IT apparatuur 10 Degelijke bedrijfsvoering ondersteuning DEGELIJKE BEDRIJFSVOERING ONDERSTEUNING DBO 4.2 Een efficiënte en betrouwbare bedrijfsvoering ondersteuning Binnen deze pijler wordt gewerkt aan een efficiënte en betrouwbare bedrijfsvoering ondersteuning. Hiervoor worden initiatieven ontplooid die gericht zijn op het standaardiseren van de interne bedrijfsvoering processen. Vanuit het vakgebied Informatie Management worden hierbij de informatiekundige aspecten van de bedrijfsvoering ondersteuning belicht; de applicaties en de informatievoorziening ten behoeve van de interne processen. Hierbij moet worden gedacht aan management rapportages (personele en financiële informatievoorziening), het intranet voor de ambtelijke organisatie en de softwarepakketten voor de personeelsen financiële administratie en de documentaire informatievoorziening. Binnen de pijler Degelijke Bedrijfsvoering Ondersteuning kan het spel tussen vraag (vanuit ambtelijke organisatie) en aanbod (vanuit het vakgebied Informatie Management) gekenschetst worden met ‘demand shaping’. Dit betekent dat de wensen en eisen in de organisatie weliswaar breed worden gepeild, maar dat dit moet resulteren in een standaard set van interne producten en diensten. Transparantie over de organisatie brede keuzes, om tot een gezamenlijk overeen gekomen basis niveau van bedrijfsvoering ondersteuning te komen, is daarbij van groot belang. In 2011 is hiervoor het programma Interne Dienstverlening opgestart. Het programma richt zich op verregaande uniformering en standaardisering van de interne dienstverlening en meer self-service. De belangrijkste uitdagingen zijn gelegen in het verder terugbrengen van het aantal applicaties, het standaardiseren van de documentaire en management informatievoorziening (management rapportages) en het verder optimaliseren van het platform voor interne dienstverlening. Daarnaast is er de vraag vanuit de ambtelijke organisatie (en het bestuur) om gebruik te kunnen maken van (eigen) mobiele apparatuur en papierloos vergaderen mogelijk te maken. Hiervoor zijn reeds enkele projecten uitgevoerd. Aan de ontwikkeling van een platform om veilig mobiel (en papierloos) te kunnen werken zal verder worden gewerkt. Informatie-agenda DBO 2012 - 2016 Doorontwikkeling platform voor interne dienstverlening Doorontwikkeling platform veilig mobiel werken Reduceren van het aantal applicaties Ontwikkeling Integrale Management Monitor Digitaliseren Documentaire Informatievoorziening 11 Hoogwaardige proces ondersteuning HOOGWAARDIGE PROCES ONDERSTEUNING HPO 4.3 Een effectieve en passende procesondersteuning Binnen deze pijler wordt gewerkt aan een effectieve en passende ondersteuning van de primaire processen binnen de inhoudelijke beleidsterreinen van de gemeente. De informatiekundige aspecten van de inhoudelijk beleidsterreinen worden hierbij belicht; de applicaties en de informatievoorziening ten behoeve van de primaire processen. Hierbij moet worden gedacht aan de applicaties voor de uitkeringen, belastingen of vergunningen en het stelsel van (landelijke) basisregistraties (zie verder). De informatievoorziening is toegesneden op het effectief kunnen uitvoeren van deze processen. Binnen de pijler Hoogwaardige Proces Ondersteuning kan het spel tussen vraag (vanuit de inhoudelijke beleidsterreinen) en aanbod gekenschetst worden met ‘demand driven’. Dit betekent niet: ‘u vraagt wij draaien’, maar vraagt om kwalitatief hoogwaardige informatie-advisering en projectleiding waarbij nauw wordt samengewerkt tussen de inhoudelijke clusters en het vakgebied Informatie Management om te bepalen op welke wijze daaraan het beste invulling kan worden gegeven. Zoals in het vorige hoofdstuk werd geschetst gaat de gemeente de komende jaren een groot aantal en diverse vormen van samenwerking aan. Verzelfstandigingen, shared services, regionale samenwerking en anders werken in ketens vragen elk om eigen specifiek informatiekundige oplossingen. Voorwaarde voor succes is dat de informatiehuishouding bij alle betrokken organisaties op orde is, de betrokken organisaties kunnen snel, foutloos, plaats onafhankelijk en zo efficiënt mogelijk informatie met elkaar uitwisselen. Landelijk wordt hieraan gewerkt middels de implementatie-agenda dienstverlening eoverheid, kortweg i-NUP. Het i-NUP coördineert de onderlinge afstemming van overheden en de aansluiting op nog te ontwikkelen basisvoorzieningen. In het i-NUP wordt een keuze gemaakt voor een set van rand voorwaardelijke, verplicht te gebruiken bouwstenen voor de e-overheid. De basisvoorzieningen die als prioriteit worden aangemerkt zijn: - E-toegang (Webrichtlijnen, Samenwerkende catalogi, Antwoord voor Bedrijven, MijnOverheid.nl, Overheid heeft Antwoord) - E-authenticatie (DigiD burger, Gemeenschappelijke machtigings- en vertegenwoordigingsvoorziening, DigiD bedrijven) - Basisregistraties (Gemeentelijke Basisregistratie Personen, Registratie Niet Ingezetenen, Nieuw Handelsregister, Basisregistraties Adressen en Gebouwen, Topografie, Kadaster, Basisregistratie Grootschalige Topografie, Basiskaart Nederland) 12 - E-informatie uitwisseling (Overheidsservicebus, Terugmeldfaciliteit, Gemeenschappelijke ontsluiting basisregistraties) Deze landelijke standaards bieden de basis voor doorontwikkeling. In veel gevallen zal de gemeente Delft zelf oplossingen moeten realiseren. Dit heeft 2 redenen: 1. De landelijke basisvoorzieningen zijn deels nog in ontwikkeling, staan deels nog op de planning 2. De gemeente Delft moet vanuit haar eigen huidige informatiehuishouding inhaken op of gebruik maken van op deze basisvoorzieningen, het zijn bouwstenen. Informatie-agenda HPO 2012 - 2016 Doorontwikkeling digitalisering dienstverlening Voldoen aan de implementatie agenda dienstverlening e-overheid (i-NUP) Ontwerpen en implementeren van de informatievoorziening voor de in hoofdstuk 2 beschreven organisatieontwikkelingen (verzelfstandigingen, shared services, samenwerkingsverbanden, decentralisaties, anders inrichten ketens) 13 Innovatieve werkomgeving INNOVATIEVE WERKOMGEVING DBO 4.4 Een flexibele en moderne werkomgeving Binnen deze pijler wordt gewerkt aan een flexibele en moderne werkomgeving. Als gemeente en organisatie is onze blik ook gericht op de toekomst. Of het nu gaat om intern samenwerken in projecten, samenwerken met externe partners of participatie van bewoners, vanuit de gemeente Delft ontwikkelen we nieuwe concepten en toepassingen voor een ‘werkomgeving 2.0’. Een aantal van de mogelijke toepassingen werden reeds geschetst in paragraaf 2.2. De pijler Innovatieve Werkomgeving kan gekenschetst worden met de term ‘demand sensing’. Dit betekent dat we de wensen en behoeften vanuit de organisatie en de inhoudelijke beleidsterreinen proactief vertalen naar nieuwe werkprocessen en nieuwe vormen van informatievoorzieningen. De ontwikkelingen binnen deze pijler vragen om een pragmatische en incrementele aanpak waarbij afhankelijk van de toepassing en de doelgroep wordt samengewerkt door medewerkers uit diverse geledingen van de organisatie. Belangrijk en typerend voor de werkwijze binnen deze pijler is dat gewerkt wordt aan integrale oplossingen. Vanuit verschillende vakdisciplines wordt ‘expertise’ ingebracht. Een voorbeeld is de samenwerking tussen Communicatie, Informatie en Samenleving bij het gebruik van ‘social media’. De uitdaging binnen deze pijler is ‘low-budget-ontwikkelen’, door gebruik te maken van de vele toepassingen en instrumenten die tegen vaak lage kosten worden aangeboden of beschikbaar zijn op het Internet. Hiervoor zal het komende jaar een zogenaamd ‘Innovatie-lab’ (I-lab) worden opgezet. Informatie-agenda IWO 2012 - 2016 Doorontwikkeling gebruik ‘social media’ Ontwikkeling I-lab “Het nieuwe werken” 14 5. Beleidskaders Informatie management is niet meer weg te denken uit organisaties. Niet alleen neemt de hoeveelheid informatie die geregistreerd, geraadpleegd en verwerkt moet worden toe, ook de uitwisseling van informatie tussen allerlei verschillende partijen heeft een grote vlucht genomen. Gemeenten zijn steeds meer informatie verwerkende en informatie producerende organisaties geworden. Nog te vaak wordt ‘de informatievoorziening’ geïdentificeerd met ‘de ICT’. In het voorgaande hoofdstuk werd duidelijk dat dit beeld beperkt is en bijstelling behoeft. ‘De ICT’, als we daar al van kunnen spreken, vinden we in de pijler Duurzame Infrastructuur. In de overige pijlers worden andersoortige informatiekundige expertises ingezet; - applicatiemanagement, - het beheer van de (landelijke) basisregistraties, - documentaire informatievoorziening, - management informatievoorziening, - digitalisering van de dienstverlening, - informatiekundig advies en projectleiding Allemaal expertises waarvan we als informatie verwerkende en producerende organisatie gebruik maken en die we verder moeten doorontwikkelen. Hiervoor is het noodzakelijk organisatie breed afspraken met elkaar te maken. Deze afspraken vormen de beleidskaders voor de informatiehuishouding van de gemeente Delft. Over de beleidskaders hieronder het volgende: 1. het betreft principe afspraken. Het College kan besluiten van deze afspraken af te wijken of deze aan te passen 2. de lijst is niet limitatief. Het College kan de lijst aanvullen met nieuwe afspraken. 15 Beleidskaders Informatie Management gemeente Delft 1. De gemeente Delft conformeert zich aan de informatiekundige beleidskaders zoals deze landelijk (wettelijk) worden opgelegd en gehanteerd (NORA/GEMMA/i-NUP). 2. De gemeente Delft conformeert zich aan de landelijke geldende ‘open source standaards’ en past deze toe of legt uit waar ze dit niet doet. 3. De gemeente Delft zoekt nadrukkelijk de samenwerking met andere gemeenten voor het bieden van informatiekundige oplossingen voor bedrijfsvoering vraagstukken. 4. De gemeente Delft beperkt de ontwikkeling van eigen informatiesystemen en eigen “software” zoveel mogelijk (alleen indien de markt geen goede oplossingen biedt). 5. De gemeente Delft ontwikkelt passende oplossingen voor de primaire gemeentelijke taken, waarbij nadrukkelijk eerst het (her)gebruik van reeds binnen de organisatie in gebruik zijnde applicaties wordt onderzocht. 6. De gemeente Delft gebruikt applicaties met de functionaliteit zoals deze door de aanbieder (producent) is ontwikkeld m.a.w. maakt gebruik van de standaardconfiguratie voor haar werkprocessen en haar rapportages. 7. De gemeente Delft nut de geïmplementeerde applicaties volledig uit d.w.z. dat gebruik wordt gemaakt van alle toepassingen (modules) die deze applicaties bieden, en schaft geen aparte applicaties aan voor specifieke toepassingen. Reeds in gebruik zijnde applicaties voor specifieke toepassingen worden uit gefaseerd. 8. De gemeente Delft definieert organisatie brede standaard oplossingen voor haar interne bedrijfsvoering processen. 9. De gemeente Delft definieert een organisatie brede standaard basis werk set. 10. De gemeente Delft gebruikt apparatuur met de functionaliteit zoals deze door de aanbieder (producent) is ontwikkeld m.a.w. maakt gebruik van de standaard configuratie van deze apparatuur. Reeds in gebruik zijnde apparatuur die afwijkt van het standaard assortiment wordt uit gefaseerd. 11. De gemeente Delft hoort bij de ‘early adopters’, maar gebruikt alleen ‘proven technology’. 12. De gemeente Delft maakt slim gebruik van goedkope reeds beschikbare oplossingen op het Internet. 13. De gemeente Delft is zich bewust van het feit dat gewerkt wordt met gevoelige en/of vertrouwelijke informatie en neemt de verantwoordelijkheid daar op een verantwoorde wijze mee om te gaan. Dit wordt vertaald in een informatiebeveiligingsbeleidsplan. 16 6. Beheer en Beveiliging In dit hoofdstuk wordt kort ingegaan op een drietal onderwerpen. De eerste 2 onderwerpen worden in het rapport van Delftse Rekenkamer genoemd. De conclusie is dat beide ‘clusters’ (zoals ze in het rapport worden genoemd) in voldoende mate zijn ingericht en worden beheerst. In deze beleidsvisie worden alleen de kaders zoals deze binnen de gemeente Delft worden gehanteerd beschreven. Het derde onderwerp betreft de informatiebeveiliging. 6.1 Beheer en Exploitatie De dagelijkse werkzaamheden rondom de informatievoorziening worden zodanig op elkaar afgestemd, zoals het afhandelen van incidenten en het doorvoeren van wijzigingen in de informatievoorziening en informatiesystemen, dat dit de continuïteit van de bedrijfsprocessen optimaal ondersteunt. 6.2 Beheersing projecten Projecten worden beheerst volgens erkende standaarden voor het sturen, organiseren, uitvoeren en bewaken van projecten. Daarbij wordt aandacht besteed aan een heldere rolverdeling tussen opdrachtgever, gebruikersorganisatie en de informatievoorzieningaanbodorganisatie. 6.3 Informatiebeveiliging De gemeente Delft heeft een informatie beveiligingsbeleidsplan. In dit beleidsplan worden alle aspecten met betrekking tot beveiliging van de informatiehuishouding van de gemeente Delft belicht. Ook een onderwerp als ‘privacy’ (bescherming Persoonsgegevens) komt hierin aan de orde. In het beveiligingsbeleidsplan worden beleidskaders geformuleerd en maatregelen voorgesteld om de continuïteit van de bedrijfsvoering te garanderen en de betrouwbaarheid, integriteit en vertrouwelijkheid van de informatievoorziening te bewaken. Het bestaande informatiebeveiligingsbeleidsplan wordt momenteel geactualiseerd. In het najaar zal dit plan aan de Raad worden voorgelegd. 17 7. Nawoord De in deze beleidsvisie beschreven kaders voor de informatievoorziening in de gemeente Delft zijn richtinggevend, het zijn ontwikkellijnen. Dit betekent dat we er nog niet zijn. De komende jaren willen we verder werken aan een duurzame infrastructuur, degelijke bedrijfsvoering ondersteuning, hoogwaardige procesondersteuning en een innovatieve werkomgeving. Aan deze opdracht werken we gezamenlijk, gemeente breed, door slim samen te werken en samen slimme keuzes te maken 18 Bijlage Clusters binnen het 9-vlakmodel Het negenvlakmodel helpt om op een samenhangende en afgewogen wijze op strategisch, structurerend en uitvoerend niveau de relatie te analyseren tussen de primaire processen van de gemeente, de informatie- en communicatieprocessen, de processen rondom de ondersteunende technologie en de daarbij te onderscheiden bestuurlijke rollen en coördinatiemechanismen. De vier clusters Informatiestrategie, Besturing en organisatie van de informatievoorziening, Beheer en exploitatie en Beheersing projecten zijn in onderstaande visualisatie afgebeeld op het negenvlakmodel. Uit: DRK-onderzoeksrapport Informatiebeleid gemeente Delft 19