Zika-FAQ Meer informatie over zika Wat is het zikavirus (zika)? In

Reisgeneeskunde
Brochure 'Gezond op Reis'
Een afspraak maken
Ziekten en vaccinaties
Zwangerschap, kinderen en huisdieren
Dichtbijreizen
Vaccinaties
Huidproblemen
Luchtweginfecties
Maag-darminfecties
Hoogteziekte
Vossenlintworm
Westnijlvirus
Veilig met de auto op reis
Informatie voor de deskundige
Zika-FAQ
Meer informatie over zika
Zika-nieuws
Ziekten en vaccinaties: zika
Laatste update: 18/04/2017
Wat is het zikavirus (zika)?
Zika is een ziekte die wordt veroorzaakt door het zikavirus. Dit virus behoort tot de flavivirussen, zoals het denguevirus.
In welke landen komt zika voor?
Het zikavirus is voor het eerst in 1947 ontdekt in Afrika (Oeganda). In 2015 brak een epidemie uit in Zuid-Amerika, Centraal-Amerika en de Caraïben en
enkele eilanden in de Stille Oceaan. Zika komt eveneens voor in sommige landen in Zuid-Oost-Azië en Afrika en in de VS (Florida en Texas). Een
overzicht van de landen (voor zwangere vrouwen raden we af om naar de rode, de oranje en gestreepte gebieden te gaan).
Wat zijn de symptomen van zika?
Slechts één op vijf personen die besmet zijn met het zikavirus wordt ziek. De symptomen treden 2 tot 7 dagen na infectie op en uiten zich voornamelijk
onder de vorm van:
Moeheid
Koorts
Gewrichts- en spierpijn
Huiduitslag
Conjunctivitis (rode ogen)
De griepachtige symptomen duren maximaal een week. Na genezing is men lange tijd immuun voor het zikavirus.
Hoe wordt zika overgedragen?
Het zikavirus wordt voornamelijk overgedragen via steken door de Aedes-mug. Deze mug kan ook andere ziekten overbrengen zoals dengue en
chikungunya (knokkelkoorts). Bij zwangere vrouwen kan het virus worden overgedragen naar het ongeboren kind. Er zijn ook enkele gevallen gerapporteerd
van seksuele overdracht. Ook via bloedtransfusie is besmetting mogelijk
Kan zika door seksueel contact worden overgebracht?
Hoewel het zikavirus voornamelijk wordt overgedragen door muggen, is seksuele overdracht tussen man en vrouw en tussen mannen ook mogelijk. We
weten dat het virus langer aanwezig kan blijven in sperma dan in het bloed, maar hoe lang het sperma besmettelijk is, blijft nog onduidelijk. Tot nu toe werd
het virus tot 6 maanden na besmetting in sperma teruggevonden en heeft men seksuele overdracht vastgesteld tot 44 dagen na het begin van de
symptomen. Het aantal beschreven gevallen is op dit moment nog erg beperkt, dus de interpretatie van de gegevens moet met de nodige omzichtigheid
gebeuren.
Het gebruik van een condoom of seksuele onthouding kan overdracht van het zikavirus voorkomen. Indien u zich zorgen maakt over eventuele seksuele
overdracht, adviseren we een raadpleging in een gespecialiseerd centrum voor een risicoanalyse en, indien nodig, verder onderzoek. In afwachting raden
we aan een condoom te gebruiken. Deze aanbevelingen gelden in het bijzonder voor koppels waarvan de vrouw zwanger is of in de nabije toekomst
zwanger wil worden.
Wie loopt risico om besmet te worden?
Iedereen die leeft of reist in de gebieden waar het zikavirus voorkomt en die nog nooit eerder geïnfecteerd werd met die ziekte, kan besmet worden.
Besmetting is eveneens mogelijk door seksueel contact met een persoon die geïnfecteerd is met het virus, ongeacht of deze persoon wel of geen
symptomen heeft. Wie de infectie heeft doorgemaakt, is waarschijnlijk lange tijd immuun.
Wat is het risico van zika voor zwangere vrouwen?
Wanneer een zwangere vrouw wordt besmet met het zikavirus, kan het virus worden overgedragen naar het ongeboren kind. Dit kan een groeiachterstand,
oogafwijkingen, gehoorschade, arthrogrypose (gewrichtsmisvormingen) en schade ter hoogte van de hersenen met psychomotorische
ontwikkelingsstoornissen, microcefalie (abnormaal kleine schedel) en miskramen veroorzaken.
Wat is het advies van het ITG voor vrouwen die zwanger zijn of kunnen worden?
Het ITG adviseert vrouwen die zwanger zijn - of zwanger willen worden tijdens of vlak na de reis - om niet naar gebieden te reizen waar zika voorkomt (op
de ECDC-kaart de rode, oranje en de gestreepte gebieden).
Indien de reis niet kan worden uitgesteld raden we aan dat zwangere vrouwen zich maximaal beschermen tegen muggen die overdag actief zijn:
Draag lange bedekkende kleren.
Breng frequent muggenwerende middelen op de blootgestelde huid aan.
Verblijf in een omgeving met airconditioning.
Vermijd overdag in een tropische tuin te vertoeven.
Aan de seksuele partner van een zwangere vrouw of van een vrouw die zwanger wil worden in de nabije toekomst, raden aan om zich te laten testen
en in afwachting van het resultaat een condoom te gebruiken.
Hoe lang mogen vrouwen niet zwanger worden na terugkomst uit een risicogebied?
Er is nog geen sluitend antwoord op deze vraag. Indien u zwanger wilt worden kort na een verblijf in een gebied waar een zika uitbraak is, consulteert u best
een gespecialiseerd centrum voor advies.
Kan zika ernstige gevolgen hebben voor niet-zwangeren?
Na een zika-infectie kunnen neurologische complicaties optreden, namelijk het Guillain-Barré-syndroom. Deze aandoening veroorzaakt spierzwakte en
verlamming als gevolg van een immunologische reactie. Mits correcte behandeling en soms revalidatie kan men hiervan genezen. Deze complicatie is
echter niet uniek voor zika, maar kan ook voorkomen na andere infectieziekten.
Kan ik mezelf laten testen?
Zwangeren en koppels met een zwangerschapswens die in een gebied zijn geweest waar een zika-uitbraak is, kunnen zich laten testen. Indien u ziek bent
(of geweest bent) gebeurt dit best zo snel mogelijk. Indien u geen klachten heeft gehad, is het beste moment om te testen 3 weken na terugkeer.
Contacteer uw arts, een afdeling infectieziekten of een reiskliniek voor meer informatie.
Hoe kan men zich beschermen tegen zika?
Men kan zika vermijden door zich te beschermen tegen muggenbeten overdag. Gebruik daarom muggensprays en draag bedekkende kleding. Deze
maatregelen beschermen echter niet 100%. Men kan zich beschermen tegen seksuele overdracht door het gebruik van een condoom of abstinentie.
Er bestaat geen vaccin.
Wat is de behandeling voor zika?
Op dit moment kan men enkel symptomatisch behandelen.
Komt het zikavirus voor in Europa?
Het zikavirus wordt overgedragen via Aedes-muggen. De Aedes aegypti-mug komt niet voor in Europa, maar de Aedes albopictus-mug komt wel voor in
Zuid-Europa tijdens de zomer. Lokale uitbraken van het zijn dus mogelijk in Zuid-Europa wanneer iemand zou terugkeren met het zikavirus en vervolgens
wordt gestoken door een Aedes albopictus, naar analogie met wat er soms gebeurt na een importgeval van dengue of chikungunya.
Wat te doen bij klachten?
Wie griepachtige klachten ontwikkelt na een reis uit een gebied waar zika, dengue of chikungunya voorkomt, consulteert best een arts in een
gespecialiseerd centrum. Artsen kunnen voor diagnostiek contact opnemen met het Nationaal Referentiecentrum voor arbovirussen van het ITG.
© 2017 Instituut voor Tropische Geneeskunde
Datum: 18/07/2017