Beyond the top: A new era in particle physics Stan Bentvelsen NWO, 20 oktober 2006 1/20 Experimentele deeltjes fysica Elementaire deeltjes en hun wisselwerkingen Speurtocht naar de bouwstenen van materie Onderzoek met deeltjes versnellers: Quantum mechanica pur sang Creatie nieuwe deeltjes Culminatie in ‘Standaard Model’ Top-quark grootste massa Ontdekt in 1995 NWO 20 okt - P2/12 Dit VICI programma Doel: Het ontdekken van nieuwe elementaire deeltjes Exotischer dan het Higgs deeltje Het top-quark als laboratorium bij LHC: (“erop en erover”) Herontdekking van het top-quark Essentieel voor begrip meetinstrument in detail Zoeken naar nieuwe (exotische) vormen van materie Nieuwe deeltjes die uiteenvallen in top-quarks Nieuwe deeltjes (experimenteel) ononderscheidbaar van top-quarks Benodigdheden: Een team van PHDs en postdocs, en een technische ondersteuning NWO 20 okt - P3/12 Eerste motivatie: kosmologie “dark stuff” 96% ‘Standaard Model’ deeltjes: quarks en leptonen Botsing van sterrenstelsels (Chandra X-ray observatory) Enorme hoeveelheid ‘exotische materie’ in heelal Laat deze materie zich kennen in de LHC? NWO 20 okt - P4/12 Tweede motivatie: deeltjesfysica Vragen over het Standaard Model: Zwaartekracht? Quantum effecten resulteren in ‘fine-tuning’ → Standaard Model niet het einde van deeltjesfysica! Theoretische oplossingen: Onderliggende nieuwe spectaculaire modellen Voorspellingen exotische elementaire deeltjes De ultieme droom verwezenlijkt: Vinden van nieuwe elementaire deeltjes → Deeltjes fysica geeft antwoord “wat is donkere materie?” NWO 20 okt - P5/12 Deeltjesfysica: volgende stap Large Hadron Collider Protonen botsen met ongekende energie Met ongekende intensiteit ATLAS detector Meetinstrument voor detectie van botsing producten Eerste botsingen volgend jaar (2007) ~10 jaar exploitatie na 10 jaar constructie grootste deeltjesfysica laboratorium ter wereld, “where the web was born” NWO 20 okt - P6/12 Analyse botsingen LHC produceert 40 miljoen botsingen/sec 200 goede botsingen/sec geselecteerd door online trigger Top-quark massa Proces Data analyse bv bepaling top-massa #botsingen sec-1 jaar-1 bb 10 6 1012 W eν 15 108 Z e e - /μ μ 1.5 108 Top quarks 1 108 Higgs 0.02 105 (130 GeV) Supersymme trie 0.001 10 4 Enorm potentieel nieuwe fysica Gemiddeld 1 botsing met top-quarks/sec NWO 20 okt - P7/12 Data analyse: GRID computing Enorme behoefte rekenkracht Data analyse: Elke botsing 1 MB data 5 km hoge stapel DVD’s per jaar Canada – Triumf (Vancouver) Spain – PIC (Barcelona) France – IN2P3 (Lyon) Taiwan – Academia SInica (Taipei) Germany – Forschunszentrum Karlsruhe UK – CLRC (Oxford) Italy – CNAF (Bologna) US – FermiLab (Illinois) Netherlands – NIKHEF/SARA (Amsterdam) – Brookhaven (NY) Nordic countries – distributed Tier-1 Simulaties: 1 botsing met top-quarks 30 minuten op PC Organisatie ATLAS: Data gedistribueerd naar 10 centra Dit VICI voorstel Gespecialiseerde simulaties en data-mining Mankracht noodzakelijk! NIKHEF/SARA grootste Opslag van data Reconstructie van gegevens Amsterdam als centre-of-excellence (via NWO BIG-GRID) Bevoordeelde positie research team NWO 20 okt - P8/12 Mijn participatie in Atlas Leidinggevende van Nederlands Atlas programma Looptijd 1997-2015 Mechanische constructies onderdelen detector Het vinden van het Higgs deeltje! Leidinggevende van top-quark groep in Atlas Sturen onderzoek ~20 instituten Lid van Atlas management Positioneren nieuw onderzoek in collaboratie Benutten van mijn expertise in data analyse Eerdere studies inmiddels ‘standaard’ NWO 20 okt - P9/12 Visie: “over the top” Vanuit mijn specialisatie in top-quark fysica Speciale rol top-quark in vrijwel alle speculatieve modellen “Find the tops, and the road to discovery can start…!” (onzichtbaar) dark matter proton top proton proton stop proton stop top dark matter (onzichtbaar) (onzichtbaar) e,m (onzichtbaar) e,m Enorme uitdaging deze ideeën met NL groep te realiseren: NWOwij 20 okt Als er nieuwe fysica in en rond top-quarks bij LHC zit, zullen die- P10/12 vinden Dit VICI programma Postdoc-1 Omvattend programma 2007 Gebalanceerde groep, opereert op forefront van deeltjesfysica Klaar voor ontdekkingen ‘Headlines’ in media 2011 Door Nederlands initiatief (3 years) Fenomenologie voorbij Standaard Model, ontdekkingen PhD-3 (4 years) Top-quark eigenschappen Postdoc-2 (4 years) Top-quark productie PhD-2 Voorbereid op verassingen Top-quark selectie, energie bepalingen PhD-1 - Start met eerste botsingen Relevante ‘eerste’ metingen Bepaling van werking detector met data (3 years) (4 years) Data interpretatie, ontdekkingen Technical support (5 years) Ondersteuning computing NWO 20 okt - P11/12 Elementaire deeltjes ? Kosmologie Menselijke maat Beyond the top: A new era in particle physics 12/20 Backup NWO 20 okt - P13/12 NWO 20 okt - P14/12 Top quark variabelen Top-quarks bij ‘startup’ LHC Meting W-boson massa voor calibratie energie Isolatie top-quark signaal NWO 20 okt - P15/12 Supersymmetry Fase ruimte in mSUGRA Groene gebied consistent met kosmologie NWO 20 okt - P16/12 Bepaling van jets NWO 20 okt - P17/12 Effecten van supersymmetrie Productie van stop NWO 20 okt - P18/12