Minder voedselverspilling en betere maaltijden in de zorg Herinvesteer in maaltijdkwaliteit De voedselconsumptie in de Nederlandse zorgsector is groot, met meer Benefits dan een miljoen consumpties per dag (CBS, 2010). De totale • voedselverspilling in ziekenhuizen en zorginstellingen wordt geschat op 25% in waarde. Het besparingspotentieel door minder voedselverspilling snel inzicht in de voedselverspilling in uw instelling • gedetailleerde analyse en verbetermaatregelen op maat is dus groot. Voor een gemiddelde Nederlandse zorginstelling gaat het om een jaarlijks terugkerende besparing van circa 2 ton. • begeleiden verbetertrajecten Door minder voedsel te verspillen krijgen ziekenhuizen en zorginstellingen • herinvesteren in maaltijdkwaliteit de mogelijkheid te investeren in betere en gezondere maaltijden. • benchmark voedselverspilling, Wageningen UR Food & Biobased Research (FBR) kan organisaties hierbij maaltijdbeleving en patiënt- begeleiden met inzicht, analyse en oplossingen. tevredenheid Meten van voedselverspilling Our expertise & facilities Verspilling verminderen begint altijd met het in kaart brengen van de • huidige situatie. Food & Biobased Research heeft een meetprotocol ontwikkeld dat zich heeft bewezen in diverse ziekenhuizen (o.a. voedselverspilling • Ziekenhuis Gelderse Vallei, Rijnland Ziekenhuis en UMC Utrecht). Het geeft de verspilling weer, zowel in volume als in waarde. De methodiek is Analyse gegevens Wij analyseren de meetgegevens, bijvoorbeeld op patiëntniveau en afdelingsniveau. Samen met de betrokkenen worden de uitkomsten, de oorzaken voor de verspilling en mogelijke verbeteringen besproken. Na invoering van verbeteringen of introductie van een nieuw maaltijdconcept wordt de meting herhaald. Het voordeel van de gestandaardiseerde meetmethode is dat data van verschillende ziekenhuizen objectief kennis van ziekenhuizen, zorginstellingen en maaltijdconcepten • procesgericht en onafhankelijk van het maaltijdconcept. Dankzij een praktisch handboek zijn de metingen snel en makkelijk uitvoerbaar. gestandaardiseerd meetprotocol objectieve meetmethodes maaltijdbeleving en patiënttevredenheid • voedingskennis ‘Haak aan bij de meetsystematiek die ontwikkeld is door FBR zodat je je eigen prestaties kunt vergelijken met die van andere ziekenhuizen’ vergelijkbaar zijn. (Leonie Braskamp, Consultant voeding bij UMC Utrecht) Information Joost Snels T +31 (0)317 48 11 55 E joost.snels @wur.nl Bornse Weilanden 9 6708 WG Wageningen The Netherlands www.wageningenUR.nl/fbr Waar ontstaat verspilling? Uit onderzoek van Food & Biobased Research bij Nederlandse ziekenhuizen blijkt dat: • van de circa 300.000 patiëntenmaaltijden 40% in de vuilnisbak • vooral voedsel uit de warme maaltijd wordt weggegooid • groente bij de warme maaltijd het vaakst wordt weggegooid • op donderdag en vrijdag de meeste maaltijden retour komen • vooral bij het portioneren eten overblijft; bijna de helft van de beland verspilling ontstaat daar • er minder verspilling ontstaat naarmate het moment van bestellen dichter bij het moment van eten ligt Dit zijn gemiddelden en de getallen verschillen per ziekenhuis. Bij praktijkmetingen in ziekenhuizen blijkt de gemiddelde verspilling in waarde dus nog hoger dan de voorzichtige schatting van 25%. Minder retour en beter eten Analyse van de data geeft inzicht waar verbetermogelijkheden liggen. Een goede communicatie tussen de zorgafdeling en de facilitaire afdeling kan het aantal retourmaaltijden verkleinen. Die ontstaan vaak doordat patiënten voor het weekend worden ontslagen, nadat ze al hun maaltijdbestelling hebben gedaan. Maaltijdconcepten met keuzevrijheid tot vlak voor het moment van eten en aan het bed opscheppen, geven ook minder voedselverspilling. Ziekenhuizen die dit type concepten ‒ zoals At your Request en Meals on Wheels ‒ invoerden, zagen niet alleen de verspilling dalen, maar ook de patiënttevredenheid stijgen. Patiënten eten hun bord beter leeg. Patiënttevredenheid en maaltijdbeleving De besparingen door minder voedselverspilling kunnen worden ingezet voor kwalitatief betere maaltijden. Een indicatie voor de kwaliteit van de maaltijd komt van de patiënt zelf. Hoe beleeft de patiënt de maaltijd en hoe tevreden is hij of zij? Hoe snel sterkt de patiënt weer aan? Food & Biobased Research heeft objectieve meetmethoden in huis voor maaltijdbeleving en patiënttevredenheid. Goede maaltijden die worden opgegeten, zijn belangrijk voor gezondheid en herstel. Dat de urgentie voor betere maaltijden hoog is, blijkt uit ondervoedingscijfers van Nederlandse ouderen in ziekenhuizen en zorginstellingen. Maar liefst 40-50% van de oudere volwassenen is hier ondervoed of loopt risico hierop. Iemand die ondervoed is, herstelt vaak langzamer en heeft een hogere kans op complicaties. De extra kosten voor de Nederlandse gezondheidszorg door ondervoeding worden geschat op 1,9 miljard euro (2011). Hoe zit het bij u? Waar ontstaat in uw zorginstelling of ziekenhuis de meeste verspilling? Hoe is de maaltijdbeleving en tevredenheid van uw patiënten? Wanneer u dit weet, kunt u gericht voedselverspilling tegengaan én werken aan betere zorg door betere maaltijden. Bij het meten en het vinden van oplossingen helpt Food & Biobased Research u graag. Wageningen UR Food & Biobased Research | 2014 | 028