Persdossier - Evelyne Huytebroeck

Persdossier van Evelyne Huytebroeck
« Bestrijding van voedselverspilling »
15 maart 2006
1. Vaststelling « voedselverspilling »
Op verzoek van het BIM, werd door RDC-Environnement in 2004 een onderzoek van de
huishoudelijke afval in het Brussels Gewest ondernomen, en meer bepaald van de
voedselafval. Dit onderzoek was gebaseerd op 9 metingscampagnes op het jaar.
202 gezinnen hebben aan elk van deze campagnes meegedaan.
Resultaten :
o De verspilling van voedsel vertegenwoordigt 12% van het gewicht van de
afvalzak (witte zak) :
 = 15kg per persoon en per jaar;
 = 15.000T/jaar in het BHG;
 = 30.000 maaltijden van 450 gr 3 x per dag gedurende 1 jaar.
o Dit voedselafval bestaat uit :
 48% aangebroken producten (probleem van beheer van de gekochte
hoeveelheden), waarvan voornamelijk brood, gebak, koekjes, fruit en
groenten;
 27% verlopen producten (probleem van beheer van de vervaldata),
vooral fruit en groenten en vervolgens vlees, zuivel en bereide
schotels;
 25% gekookte restjes.
o Seizoenverschijnselen :
 Nieuwjaar : 17% verspilling;
 In september : piek van weggegooide verlopen producten.
o Profiel van de bevolking : verspilling raakt iedereen en dus alle
inkomenscategorieën :
 « Sjiek » profiel : 29 kg/jaar verspilling per gezin.
 « Niet sjiek » profiel : 31 kg/jaar verspilling per gezin.
Evolutie voedselverspilling in 2004
Evolution du gaspillage alimentaire en 2004
% gewicht
huishoudelijk
afval
% en poids de la poubelle
ménagère
14%
2-janv
20-févr
30-mars
14-mai
12%
22-juin
13-août
14-sept
29-oct
7-déc
Moyenne 2004
10%
8%
6%
4%
2%
0%
Entamé (ouvert)
Périmé (non ouvert)
Type de déchets
aangebroken
verlopen (onaangebroken)
Voornaamste aangebroken voedsel (gemiddelde 2004)
Principaux aliments "entamés" (moyenne 2004)
8
kilo's per gezin en
per jaar
7.3
7
6.2
kg/mén.an
6
4.8
5
4
3
1.8
1.5
2
0.5
1
0
cuisiné
fruits et
légumes
(végétal)
pain, pâtisserie,
biscuits
animal
produits laitiers
Autres
Type de déchets
soort afval
gekookt – fruit en groenten – brood, gebak, koekjes – dierlijk – zuivel – overige
Vergelijking tussen sjiek en niet sjiek
Comparaison entre strates "chics" et pas "chics"
23.5
25
20.2
"Chics"
"Pas chics"
kg/mén.an
20
15
8.6
10
7.1
5
0
Entamé (ouvert)
aangebroken
Périmé (non ouvert)
Type de déchets
verlopen (onaangebroken)
2. Context « afvalplan »
De vermindering van voedselafval behoort tot de uitwerking van het 3de afvalplan (plan
voor preventie en beheer van afval 2003-2007).
Dit plan omvat immers een becijferd doel terzake. Het Gewest beoogt een vermindering
van de te behandelen organieke huishoudafval van 10% door een vermindering aan de
bron van de productie van huishoudelijke organieke afval (het niet verspillen van voedsel)
en door gedecentraliseerd composteren.
Wat de voedselverspilling betreft, staat in het plan volgend voorschrift : « om
voedselverspilling te bestuderen en vervolgens te bestrijden, zal het BHG financieële
steun geven aan testprojecten met een reële evaluatie op het gebied van vermindering
van de afval op dat gebied. Volgens de resultaten zullen overtuigende experimenten op
een grotere schaal worden gesteund ».
 het BIM heeft via een overeenkomst Inter-Environnement Brussel gesteund om een
testexperiment te voeren voor de vermindering van de afvalzak door
voedselverspilling te bestrijden (zie hieronder).
 via de subsidie aan het OIVO voor de activiteiten van het Brussels observatorium
voor duurzaam verbruik, worden onderzoeken en instrumenten ontwikkeld.
3. Resultaten van studies over meningen
Volgens een enquête van Sonecom (2003), verklaart 52% van de Brusselaars weinig
voedsel te versplillen; 27% verklaart veel te verspillen, en 21% verklaart niet te verspillen.
Het BIM heeft de ULB (Centre de psychosociologie de l’opinion - CPSO) gemandateerd
om de percepties te bestuderen inzake voedsel en leefmilieu en om de omstandigheden te
bestuderen van een verandering in de houding om voedselverspilling te bestrijden.
Volgens deze studie van het CPSO, zijn de Brusselaars zich niet bewust van hun
voedselverkwisting.
In eerste instantie kunnen de Brusselaars zich niet voorstellen dat hun keuzen op het
gebied van voedsel gevolgen op het leefmilieu kunnen hebben.
Tweede vaststelling : ook al is de Brusselaar zich bewust van het feit dat hij voedsel
weggooit, toch geeft hij toe dat hij door tijdgebrek niets doet om verandering in deze
situatie te brengen.
4. Overtuigend testexperiment van Inter-Environnement Brussel
Zes gezinnen met een zeer verschillend profiel (alleenstaanden of koppels, met of zonder
kinderen…) hebben ermee ingestemd om drie maanden lang mee te doen aan een
testexperiment :




Modaliteiten : groepsdynamiek, 3 vergaderingen, een bezoek aan een middelgrote
supermarkt;
Eerste vaststelling : tijdens de lanceringsvergadering, beschouwden de zes gezinnen
zich niet als « bijzonder verspillend ».
Ingevolge de eerste analyse van de afvalzak, vertegenwoordigde de verspilling
gemiddeld 12% van het gewicht van de witte afvalzak.
Ingevolge de laatste analyse van de afalzak, is de verspilling gemiddeld met 80 %
gedaald ten opzichte van de eerste analyse, wat de afval op 3

%
brengt in de witte zak.
Oplossingen die door de gezinnen worden aangewend om dat resultaat te
bereiken :
o Geplande aankopen (minder grote hoeveelheden, vaker in verhouding tot de
inhoud van de koelkast, met een lijst, waarbij op de vervaldata wordt gelet);
o Correct bewaarde aankopen (naleving van de koelketen, goed beheer van
de koelkast, …);
o Bewerking van restjes of diepvriezen van restjes

Hoe hebben de gezinnen dit project beleefd :
o De verspilling is inderdaad gedaald ;
o Elk gezin ontwikkelt zijn eigen kneepjes : « we slagen er niet in etensresten
te verwerken en dus proberen we precies de juiste hoeveelheid te koken »;
o Er blijven remmingen bestaan: « je voelt je alleen ten opzichte van andere
verbruikers », en ook « verstrooidheid, druk leven, humeur »;
o Voor vier van de zes gezinnen is, « verminderen van de verspilling mogelijk,
het is een kwestie van organisatie ». Voor twee van de zes gezinnen is het
« mogelijk maar wel lastig ».
Evolutie van de samenstelling van de verspilling
deel verlopen
deel aangebroken
totale
wegen 1
verspilling
wegen 2
5. Door het BIM ontwikkelde instrumenten
wegen 3
wegen 4
Het testproject met IEB heeft de haalbaarheid aangetoond van de bestrijding van
voedselverspilling, voor zover er een omkadering van de gezinnen is.
Twee eenvoudige en verstandige instrumenten worden genoemd als oplossingen : de
boodschappenlijst en recepten voor restjes.
Daarom heeft het BIM deze beide instrumenten ontwikkeld die gratis bij het BIM besteld
kunnen worden : 02/775.76.28 ou [email protected] :
● De receptkaart : een gratis kaart met een eenvoudig recept :
het recept van de « geplande en correct bewaarde aankopen en recepten om
restjes te verwerken ». Een makkelijk recept waarmee je veel kan uitsparen. Je
hebt er alleen wat organisatie voor nodig. Deze receptkaart is het begin van een
serie over voeding en leefmilieu.
● De boodschappenlijst : traditioneel opschrijfboekje met magneet om op de
koelkastdeur te plaatsen en om de gezinnen eraan te herinneren niet te verspillen.
6. Door het BODC ontwikkelde instrumenten
Het Observatorium is een initiatief van het Onderzoeks- en Informatiecentrum van de
Verbruikersorganisaties (OIVO)en van het Brussels Instituut voor Milieubeheer (BIM).
Het werd in 1999 ingehuldigd in het kader van de uitwerking van het 2 e plan voor
afvalpreventie in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
Het Observatorium is volledig onafhankelijk ten opzichte van handelsbelangen. Het heeft
tot doel een onpartijdige informatie te verzamelen inzake verantwoordelijk verbruiken.
De voornaamste verzamelde technische informatie wordt via de internetsite verspreid
www.observ.be.
In het kader van het voedingsproject, ontwikkelt het BODC onderzoek en praktische
instrumenten die op deze site ter beschikking worden gesteld.
Beschikbare instrumenten :
–
–
–
–
–
–
informatie over het goed begrijpen van vervaldata, kennis van seizoenfruit en groenten;
« quizzen »;
een test over de ontwikkeling van bacteriën in voedingswaren die buiten de koelkast
worden bewaard;
een test om de voedselverspilling te meten;
een lexicon (om etiketten beter te begrijpen);
12 recepten om restjes van de maaltijdt smakelijk te verwerken.
7. De Internationale dag van het recht van de verbruiker :
een gelegenheid om aankoopgewoonten te veranderen
De internationale dag van het recht van de verbruiker werd in 1983 opgestart en wordt elk
jaar op 15 maart gehouden.
Dit is de gelegenheid voor de verbruikersorganisatie om de basisrechten van de
verbruikers te laten gelden via mobilisatieacties van de burgers.
De verbruikersorganisatie « Consumers International » probeert die dag plaatselijke
initiatieven op te starten ten opzichte van het geheel van de rechten van de verbruikers,
ook het duurzame verbruik (thema van 1997).
Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft in 2003 in samenwerking met Consumers
International een Europese dag van het duurzaam verbruik ingesteld in het kader van de
internationale dag van het recht van de verbruiker.
Sinds 2000, voert het BIM samen met het OIVO in het kader van de activiteiten van het
BODC elk jaar op 15 maart concrete acties.
Persinfo ?
Pascal Devos : 0478 34 23 77.
Info voor het publiek ? Dienst Info-Leefmilieu van het BIM : 02 775 75 75 :
www.ibgebim.be
http://evelyne.huytebroeck.be