Bacteriële endocarditis - Máxima Medisch Centrum

Bacteriële endocarditis
Ontsteking van de binnenbekleding
van het hart
Afdeling cardiologie
Locatie Veldhoven
Iedereen heeft wel eens bacteriën in het bloed. Wanneer u gezond
bent kan dat over het algemeen geen kwaad. Soms kunnen de
bacteriën echter een ontsteking op de binnenbekleding van het
hart of hartkleppen veroorzaken. Dit noemt men ook wel bacteriële
endocarditis. Deze folder is bedoeld voor patiënten die (risico op)
bacteriële endocarditis hebben.
U leest in deze folder:
• wat bacteriële endocarditis is;
• wat de verschijnselen en mogelijke oorzaken zijn;
• welke onderzoeken er plaatsvinden;
• hoe het behandeld wordt;
• hoe bacteriële endocarditis voorkómen kan worden.
Wat is bacteriële endocarditis?
Bacteriële endocarditis is een ernstige infectie van het endocard de binnenbekleding van het hart, bloed- en lymfevaten en/of
hartkleppen. De infectie wordt meestal veroorzaakt door bacteriën
die afkomstig zijn uit een infectiehaard elders in het lichaam,
bijvoorbeeld in de mond.
Er is echter meer nodig om bacteriële endocarditis te krijgen dan
alleen deze bacteriën in de bloedbaan. De bacteriën moeten ook
de kans krijgen zich te nestelen op het endocard. Op gezond
endocard gebeurt dit niet zomaar. Wanneer het endocard al
beschadigd is, kunnen bacteriën zich er wél nestelen. Ze gaan
zich er vermenigvuldigen, waardoor ophopingen ('vegetaties') van
bloedplaatjes, stolsels, witte bloedlichaampjes en bacteriën
ontstaan. Als deze ophopingen loslaten en door de bloedbaan
gaan circuleren spreekt men van embolieën. Door embolieën kunt
u bijvoorbeeld een herseninfarct krijgen.
Bacteriële endocarditis is in de meeste gevallen een acute
aandoening. Het is niet leeftijdgebonden en kan zowel op jongere
als oudere leeftijd voorkomen. Patiënten met kunsthartkleppen
lopen een verhoogd risico.
1
Verschijnselen van bacteriële endocarditis
Bacteriële endocarditis kent geen specifieke verschijnselen die
alleen bij deze ziekte voorkomen. Acute bacteriële endocarditis
begint meestal met hoge koorts, een versnelde hartslag en
vermoeidheid. Bij een niet-acute bacteriële endocarditis beginnen
de klachten soms pas na enkele weken. Meestal zijn er algemene
ziekteverschijnselen zoals (lichte) koorts, transpireren, koude
rillingen, hoofdpijn, vermoeidheid en een ziek gevoel zoals bij
griep. Soms ontstaan er roodzwarte stippen onder de nagels
(door kleine bloedingen) of vlekjes op de huid. Hartkleppen die
door endocarditis zijn aangetast kunnen gaan lekken. Dit kan
hartklachten veroorzaken of verergeren.
Mogelijke oorzaken
De bacteriën die endocarditis veroorzaken zijn meestal afkomstig
van een ontsteking elders in het lichaam. Dat kan onder andere
komen door:
• trekken van een tand of kies en/of ontsteking bij uw gebit;
• operatie;
• ontstekingen, steenpuist of het weghalen daarvan.
Onderzoeken
Als u (mogelijk) bacteriële endocarditis heeft wordt u opgenomen
in het ziekenhuis. Vóórdat de behandeling start, stelt men via
bloedonderzoek vast welke bacterie de veroorzaker is.
(Slokdarm)echografie wordt gebruikt om de diagnose bacteriële
echografie te ondersteunen. Hieronder leest u in het kort over
deze onderzoeken.
Bloedonderzoek
Medewerkers van het laboratorium nemen een aantal buisjes bloed
bij u af. Het bloed wordt onderzocht op eventuele aanwijzingen
voor een infectie. Tijdens uw opname wordt dit bloedonderzoek
enkele malen per week herhaald. Deze onderzoeken worden
gedaan om het verloop van de infectie goed te kunnen vervolgen.
2
De bloeduitslagen worden door de cardioloog beoordeeld,
eventueel in overleg met de microbioloog.
Echo-Doppler
Medewerkers van functieafdeling cardiologie kunnen met EchoDopplerapparatuur een echografie van het hart maken. De
cardioloog beoordeelt deze echo’s. Hierop kan hij de diverse
structuren van het hart onderscheiden en kan hij ook kijken naar
de werking van de hartkleppen. Eventuele afwijkingen in de vorm
van de kleppen (bijvoorbeeld door bacteriën en schimmels)
kunnen hierbij zichtbaar worden gemaakt.
In de onderzoekkamer gaat u met ontbloot bovenlichaam op de
onderzoektafel liggen. Tijdens het onderzoek ligt u op de
linkerzijde. De functielaborant gaat met een scanapparaatje
over de borstkas en registreert de beelden op een videoband.
Het echo-onderzoek duurt ongeveer twintig minuten en is niet
pijnlijk.
Slokdarmechografie (TEE)
Als een Echo-Doppler te weinig informatie geeft, is een
slokdarmechografie nodig. Tijdens dit onderzoek schuift de
cardioloog een buigzame slang vanuit de slokdarm naar het hart.
Door middel van geluidsgolven kan hij of zij het hart nu op een
monitor zien en de werking en eventuele afwijkingen beoordelen.
Voor een slokdarmechografie dient u zes uur nuchter te zijn.
Het onderzoek zelf duurt ongeveer 20 tot30 minuten.
Meer informatie vindt u in de folder ‘Slokdarmechografie’.
Behandeling
Als de diagnose bacteriële endocarditis is gesteld, moet u direct
worden behandeld met antibiotica die via een ader (intraveneus)
worden toegediend. De duur van uw behandeling is zes weken en
wordt beëindigd als het bloed geen afwijkingen meer vertoont.
Als de hartklep door bacteriële endocarditis ernstig beschadigd is
moet deze tijdens een hartoperatie worden vervangen door een
kunstklep. Deze operatie vindt in principe plaats na de
3
behandeling met antibiotica. Bij zeer ernstige afwijkingen wordt de
hartklep vervangen tijdens de behandeling met antibiotica.
Als een stabiele situatie is bereikt, kan de antibioticabehandeling
thuis worden voortgezet. Dit bespreken de cardioloog en de
verpleegkundige met u. Men spreekt van een stabiele situatie als
de laboratoriumuitslagen stabiel zijn en er zich geen complicaties
voordoen.
Bacteriële endocarditis voorkómen
U kunt de kans op endocarditis verkleinen door:
• uw tanden en tandvlees goed schoon te houden en regelmatig
door de tandarts na te laten kijken;
• uw kunstgebit goed passend te laten maken waardoor het niet
knelt en geen wondjes kan veroorzaken.
Het voorkomen van endocarditis is vooral belangrijk voor mensen
met hartklepafwijkingen, een (hartklep)prothese en (aangeboren)
hartafwijkingen. Bespreek dit daarom ruim voor een onderzoek,
behandeling of operatie met uw arts of tandarts.
Bij een verhoogd risico op endocarditis dient de arts of tandarts
meestal voor een operatie of behandeling antibiotica toe
(bijvoorbeeld bij het trekken van een tand of kies).
Meer informatie
De Nederlandse Hartstichting heeft veel informatiemateriaal en
een informatieve website: www.hartstichting.nl. U kunt hen ook
bellen via telefoonnummer (0900) 3000 300.
Heeft u vragen?
Als u vragen heeft, raden we u aan ze op te schrijven en ze een
volgende keer voor te leggen aan uw arts.
Voor dringende vragen kunt u contact opnemen met de polikliniek
cardiologie locatie Veldhoven, via telefoonnummer (040) 888 82 00
(maandag t/m vrijdag van 8.00 – 17.00 uur).
4
Hoe tevreden bent u over uw arts, specialist of ziekenhuis?
Geef uw mening over MMC op ZorgkaartNederland.nl
Máxima Medisch Centrum
www.mmc.nl
Locatie Eindhoven:
Ds. Th. Fliednerstraat 1
Postbus 90 052
5600 PD Eindhoven
Locatie Veldhoven:
de Run 4600
Postbus 7777
5500 MB Veldhoven
De informatie in deze folder is van algemene aard en is bedoeld om u een beeld te
geven van de zorg en voorlichting die u kunt verwachten. In uw situatie kunnen
andere adviezen of procedures van toepassing zijn. Deze folder is dan ook slechts
een aanvulling op de specifieke (mondelinge) voorlichting van uw specialist of
behandelaar.
© MMC.020.225_11_14