Prikkelbare darm

Prikkelbare darm
Een prikkelbare darm is een onschuldige darmaandoening, die
wel veel lichamelijke klachten kan geven. Men spreekt niet van
een ziekte omdat een prikkelbare darm niet samengaat met
zichtbare of aantoonbare afwijkingen in het lichaam. De
aandoening wordt ook wel 'spastische dikke darm' of 'spastisch
colon' genoemd (colon betekent dikke darm).
Een prikkelbare darm komt bij veel mensen voor: ongeveer 20% van
de mensen in Nederland heeft wel eens een periode met klachten van
een prikkelbare darm. Vooral jongvolwassenen hebben last van deze
aandoening. De klachten treden ongeveer twee keer zo veel op bij
vrouwen als bij mannen.
Verschijnselen
De belangrijkste verschijnselen bij een prikkelbare darm zijn buikpijn en
ontlastingsproblemen. Meestal komen de klachten in een bepaalde
periode veel voor, om daarna voor langere tijd te verdwijnen of te
verminderen. Sommige mensen voelen constant een zeurderige buikpijn,
met af en toe een kortdurende verergering. De buikpijn gaat vaak samen
met een opgeblazen gevoel, waardoor uw kleding kan knellen. De
buikpijn ontstaat meestal tijdens de maaltijd - soms al na enkele happen
- of vlak erna. Na een vlotte stoelgang of het laten van enkele winden
kan de pijn verdwijnen. Soms ontstaan flinke buikpijnaanvallen,
vergelijkbaar met een gal- of niersteenaanval. De buikpijn kan steeds op
dezelfde plaats optreden of juist wisselen. Uitstralende pijnen naar de
rug of de zij komen regelmatig voor.
Tijdens een periode met buikpijn komen vaak ook ontlastingsproblemen
voor, bijvoorbeeld een brijachtige ontlasting met een zeer plotselinge
aandrang. Na de stoelgang blijft soms het gevoel alsof de darm niet
leeg is. Anderen hebben juist vooral last van verstopping. Bij veel
mensen wisselen verstopping en diarree elkaar af.
Andere klachten bij een prikkelbare darm zijn: een verminderde eetlust,
een vol gevoel in de maag en opboeren. U kunt ook last hebben van
gasvorming, rommelingen en winderigheid. Verder zijn hoofdpijn,
rugklachten en een verstoorde nachtrust bekende klachten bij een
prikkelbare darm. Slecht slapen kan leiden tot vermoeidheid overdag,
waardoor de pijn weer moeilijker te verdragen is.
Oorzaken
Het is niet precies bekend hoe de klachten van een prikkelbare darm
ontstaan. De bewegingen van de dikke darm, nodig om de ontlasting te
kneden en te verplaatsen, kunnen onregelmatig of krampachtig zijn. Dit
is echter niet bij iedereen met een prikkelbare darm het geval. Het is ook
mogelijk dat de darmwand gevoelig is en reageert op prikkels waar een
normale darmwand niet op reageert.
Stress speelt een rol in het ontstaan van een prikkelbare darm. De
klachten beginnen vaak (of nemen toe) in een periode van verhoogde
spanning. Ook voeding heeft invloed op de darmbewegingen. Een te
weinig vezelrijke voeding heeft invloed op de werking van de darm.
Vezels zijn onverteerbare plantaardige deeltjes die vocht vasthouden,
waardoor de ontlasting smeuïg en omvangrijk wordt. Vezels zijn nodig
voor een normale werking van de darm. Het lijkt soms alsof bepaalde
voedingsstoffen de klachten uitlokken, maar over het algemeen is dat
toeval.
Diagnose stellen
Hebt u veel darmklachten, duren ze lang of bent u ongerust over de
verschijnselen, dan kunt u contact opnemen met de huisarts. Om de
diagnose prikkelbare darm te stellen is de anamnese (uw verhaal over de
voorgeschiedenis en de verschijnselen) van belang, aangevuld met een
lichamelijk onderzoek. Soms zijn meer onderzoeken nodig om de
diagnose met zekerheid te stellen.
Kloppen uw klachten niet helemaal met de verschijnselen van een
prikkelbare darm, dan kan verder onderzoek nodig zijn. Dit geldt
bijvoorbeeld als één klacht lang aanhoudt, de klachten op oudere
leeftijd beginnen (boven de 50 jaar), er veranderingen zijn in het
klachtenpatroon of als u verschijnselen hebt die niet bij een prikkelbare
darm horen (bijvoorbeeld bloed in de ontlasting, vermagering of koorts).
U krijgt dan waarschijnlijk een endoscopie. Bij dit onderzoek kijkt de arts
via een speciaal buisje in de darm.
Medische behandeling
Een prikkelbare darm hoeft meestal niet behandeld te worden door een
arts. Over het algemeen verminderen de klachten als u zich aan
bepaalde leef- en voedingsregels houdt. Er zijn ook enkele middelen die
helpen de klachten te verminderen. Een voorbeeld zijn 'bulkvormers':
middelen met dezelfde eigenschappen als voedingsvezels. Daarnaast
zijn er medicijnen die de darmwand laten ontspannen en daardoor de
krampen bestrijden. Hebt u in een bepaalde periode heel veel klachten,
dan kan de arts eventueel deze medicijnen voorschrijven. Ze hebben
overigens meestal maar tijdelijk effect. Bij sommige mensen worden de
klachten minder met middelen die de darm juist stimuleren in plaats van
ontspannen.
Tegen verstopping of diarree bestaan ook medicijnen. Laxeermiddelen
(tegen verstopping) hebben echter als nadeel dat de darm lui wordt en
dat ze de darmwand kunnen beschadigen. Langdurig gebruik van
laxeermiddelen wordt dan ook afgeraden.
Leefregels bij een prikkelbare darm
Om de klachten van een prikkelbare darm te voorkomen is een goede,
gevarieerde en vezelrijke voeding van groot belang. Daarnaast moet u
veel vocht innemen, ten minste twee liter per dag. Voldoende vocht is
nodig om de voedingsvezels hun werk te laten doen.
Probeer stress te vermijden wanneer u merkt dat spanningen de klachten
verergeren. Zorg voor voldoende nachtrust en een evenwichtige
dagindeling. Vaak is het wegnemen van de angst voor kanker een
belangrijke maatregel om de klachten te verminderen. Een endoscopisch
onderzoek kan aantonen dat er geen sprake is van darmkanker.
Patiënten- en belangenorganisaties prikkelbare darm De
belangen van mensen met een prikkelbare darm worden behartigd
door de PDS Belangenvereniging. PDS staat voor prikkelbare darm
syndroom. Bij deze organisatie kunt u tevens terecht voor informatie
over deze aandoening. Ook biedt de PDS Belangenvereniging
lotgenotencontact.
Contactgegevens PDS Belangenvereniging:
PDS Belangenvereniging
Postbus 1061, 3800 BB Amersfoort
www.pdsb.nl
U kunt ook bellen met de PDS Infolijn op tel.nr.: 033-4766247. Deze
infolijn is op de volgende tijden bereikbaar:
maandag van
dinsdag
van
woensdag van
donderdag van
14.00
19.00
19.00
14.00
- 16.00 uur
- 21.00 uur
- 21.00 uur
- 16.00 uur