Duurzaam en menselijk

12 INTERVIEW
INTERVIEW
13
psychosebehandeling volgens soteria
Duurzaam
en menselijk
Geen opname maar ‘goede ontvangst’, wie wil dat niet?
Het lijkt Rita Loholter alleen maar logisch dat mensen
beter herstellen als ze ‘gezien’ worden. Zij bezoekt het
Soteriahuis in Goes.
tekst Rita Loholter | [email protected] illustratie Loek Weijts
Soteria Nederland spant zich in
voor een duurzame en vooral
menselijker behandeling van
mensen in een psychose.
Een innovatieve aanpak vanuit
een holistische mensvisie, met
als belangrijkste uitgangspunten
een normale, warme en geïnteresseerde omgang en zo min
mogelijk inzet van medicatie.
Bij het overwinnen van de crisis speelt het sociale netwerk
een centrale rol. Met opvang
in vertrouwde kring wordt het
contact hersteld, het isolement
opgeheven en voorkomen dat
de cliënt van zijn omgeving vervreemd.
Door zo min mogelijk medicatie
toe te passen, krijgt de cliënt
de kans zelf om te gaan met
de emoties en belevingen die
de psychotische crisis hebben
veroorzaakt.
www.ypsilon.org
I
k lees mooie dingen over Soteria, over
menselijke interactie en echt contact.
Mensen herstellen beter als zij gezien
en gehoord worden. Komen beter uit een
crisis in een veilige omgeving.
De hulpverleners stellen zich open voor
de patiënt, benaderen hen met respect,
maken hoe dan ook contact. Het gebeurt
in Goes waar het eerste (en nog enige)
Soteriahuis in Nederland staat. Ik praat
met GGZ-psycholoog Pien Leendertse en
met Arja, moeder van ex-bewoner Ron.
Psycholoog Jan van Blarikom, inmiddels
directeur bij Zeeuwse Gronden, realiseerde begin 2011 het Soteriahuis bij GGZinstelling Emergis in Goes. Een opnamehuis voor mensen met een (eerste) psychose. Van Blarikom werkt niet meer bij
Emergis maar het huis heeft zijn meerwaarde bewezen. Pien Leendertse werkte
al bij Emergis op de dubbele-diagnoseafdeling en is sinds november behandelaar in het Soteriahuis. Het huis telt tien
kamers en heeft een gemeenschappelijke
keuken en woonkamer.
‘Gemiddeld blijven cliënten zes tot twaalf
weken, als het nodig is langer. Lange wachtlijsten hebben we niet.’ Het huis ligt aan
de rand van het Emergisterrein, los van de
andere gebouwen.
Leendertse: ‘De gemiddelde leeftijd van
de cliënten is tussen de 18 en 35 jaar.
Sommigen komen direct op Soteria terecht, anderen worden eerst opgenomen
op een gesloten afdeling en komen dan
naar Soteria. Er zijn zowel vrijwillige opnames als opnames met een rechterlijke
machtiging. Ook mensen die eerder een
psychose hebben gehad en een terugval
hebben zijn welkom bij Soteria.’
Leendertse werkt bij Soteria samen met
een team van verpleegkundigen, begeleiders, een psychiater, een maatschappelijk werker en een secretaresse.
Continuïteit
Zo mogelijk vindt de behandeling ambulant plaats, maar als opname onafwendbaar is, hoopt Soteria een zo prettig mogelijke ontvangst te bieden. Cliënten die
‘Samen eten is een hele klus,
maar het gaat altijd goed’
onderdeel, maar niet het zwaartepunt.
‘Wij werken met twaalfuursdiensten,
zodat de hele dag dezelfde persoon aanspreekpunt is. Voor de patiënt en de
familie is dat prettig.
Moeder Arja bevestigt dit: ‘Het is fijn als
je na een opname belt en diegene aan de
lijn krijgt die jouw kind heeft opgevangen, dan hoef je niet alles nog een keer
uit te leggen.’
naar Soteria komen blijven contact houden met hun ambulante behandelteam.
‘Zo bewaren we de continuïteit.’ Soteria
organiseert de activiteiten het liefst buiten de kliniek.
Veilig en zorgzaam
Bij de opname is naast de patiënt ook de
familie, een psychiater en Leendertse als
psycholoog aanwezig. Familie wordt actief bij de behandeling betrokken, er zijn
regelmatig gesprekken. De behandeling
richt zich op sociale, psychologische én
medische aspecten. Medicatie is een
Soteria creëert zoveel mogelijk een thuissituatie, met een dagelijkse structuur, een
normaal leven in een veilige en bestendig
zorgzame omgeving. Alle bewoners hebben
een sleutel van hun eigen kamer en van
de voordeur.
De dagstructuur is een belangrijk onderdeel van de behandeling. Zomaar weg-
blijven is geen optie, als het een keer niet
lukt wordt iemand door medebewoners
er weer bijgehaald. De week is gevuld.
Psycho-educatie, boodschappen doen,
koken, yoga, grosepsgesprekken met
humanistische raadsvrouw, individuele
gesprekken met de psycholoog, paardrijden, fitness, muziek maken en werken
bij een fruitteler of bij De Zeeuwse Schuur.
‘We eten drie keer per dag gezamenlijk.
Dat is een hele klus, er eten regelmatig
twaalf mensen mee. Maar het gaat altijd
goed.’
Als cliënten school of werk weer kunnen
oppakken gaan zij op de begane grond
wonen, waar zij in hun eigen tempo kunnen uitstromen.
lees verder
→
Ypsilon Nieuws 1 | 2014
14 INTERVIEW
→
vervolg
In het Soteriahuis wordt geen dwang en
drang toegepast. Arja: ‘Dit was voor mij
een hele opluchting, eindelijk zórg.’ Arja
is enthousiast over de psycho-educatie.
De laatste gedwongen opname van haar
zoon Ron was in 2013. ‘Jan van Blarikom
plukte hem gelukkig van de gesloten afdeling van Emergis. Het fijne is dat ouders
een actieve rol hebben’, vertelt Arja.
‘Je hoeft niet te vragen om een gesprek
met de hulpverlener, je bent er direct bij
betrokken.’
Uitbehandeld? Niet bij Soteria!
Ron, een jongeman van zesentwintig jaar,
woonde het afgelopen half jaar in het
Soteriahuis en is sinds tien dagen weer
thuis bij zijn ouders. Als hij er klaar voor
is zoekt hij woonruimte voor zichzelf,
maar van Arja hoeft het niet zo snel.
‘De problemen begonnen in de puberteit.
Toen Ron zestien jaar was liep het uit de
hand met drank en drugs, hij kreeg zijn
eerste psychose en is gedwongen behandeld. Maar er was niet altijd plek, Ron
heeft zelfs in de jeugdgevangenis gezeten
omdat hij nergens terecht kon.
‘Ik ga hier pas weg als ik sterker ben’, zegt
de tot inzicht gekomen Ron nu.
Zijn moeder is opgelucht. ‘Soteria heeft
aan deze omslag een grote bijdrage geleverd. Ron heeft de gedwongen opnames
met veel dwang als traumatisch ervaren.
Bij Soteria voelt hij zich met respect behandeld, als mens gezien. Ron voelt zich
goed als hij bezig is, de dagelijkse structuur bij Soteria helpt hem. Hoewel Ron
www.ypsilon.org
automonteur is, werkt hij als bouwvakker
bij de Zeeuwse Schuur, een coöperatie
van ondernemers in de kleinschalige
zorg die complete huizen aflevert. ‘Hij is
altijd blijven werken, maar durfde daarnaast helemaal niets meer. Ron gaat nu
de stad weer in.’
Effect gemeten
Soteria in heel Nederland? ‘Dat zou mooi
zijn, maar zover is het nog niet’, antwoordt
Pien Leendertse. ‘Op dit moment onderzoekt een verpleegkundig specialist de
tevredenheid van de cliënten, van opname
tot ontslag. Voor wetenschappelijke onderbouwing van het effect van Soteria missen
we een vergelijkingsgroep. Uit metingen
blijkt wel dat de tevredenheid van cliënten
toeneemt en de klachten afnemen, maar
hoe dit zich verhoudt tot een gewone opnameafdeling, of wat het effect op langere
termijn is, is nog onduidelijk.’
Ik hoop dat Soteria zich uitspreidt over
Nederland. Want ik zag mooie dingen.
Informatie: soterianederland.nl
Soteria Emergis: www.emergis.nl (zoek op: soteria)