Trekvogels verspreidden het vogelgriepvirus H5N1 over Azië

Trekvogels verspreidden het
vogelgriepvirus H5N1 over Azië
Vogeltrek
Het vogelgriepvirus H5N1 waart sinds 1997 rond in Azië. Wilde vogels verspreiden het
virus elk jaar met de vogeltrek.
Door onze redactie wetenschap
AMSTERDAM.
Amsterdam. Trekvogels hebben vrijwel zeker het vogelgriepvirus H5N1 tussen 2003 en 2012
over Azië verspreid. Dat schrijven virologen vandaag in PNAS (early edition online). Ze
zagen dat de vogeltrek in Azië steeds samenvalt met uitbraken op pluimveebedrijven. En dat
virussen die langs dezelfde vogeltrekroute gevonden zijn, meer aan elkaar verwant zijn dan
virussen van verschillende trekroutes.
Wilde eenden, ganzen en zwanen zijn natuurlijke gastheren van vogelgriepvirussen. Ze
dragen het virus zonder dat ze perse zelf ziek worden of doodgaan. Maar of trekkende
watervogels vogelgriepvirussen ook helpen verspreiden, is nogal altijd onduidelijk. Ook bij de
recente uitbraak van de vogelgriepvariant H5N8 in Nederland laaide de trekvogeldiscussie
weer op.
De Chinese virologen onderzochten de rol van trekvogels bij de verspreiding van H5N1, een
gevaarlijke virusvariant die vanaf 1997 door Azië waart. In 2007 vreesden virologen dat
H5N1 oversloeg naar Europa. Nederland bleef toen gespaard.
De virologen onderzochten vier vogelsoorten op twee verschillende trekroutes. De zwaangans
(Anser cygnoides) en pijlstaart (Anas acuta) volgen een Oost-Aziatische trekroute, de casarca
(Tadorna ferruginea) en Indische gans (Anser indicus) trekken langs een Centraal-Aziatische
route.
Uit GPS- en satellietgegevens van trekkende vogels bleek dat waar deze vogels verschenen,
ieder jaar H5N1 op pluimveebedrijven uitbrak. Een snellere trek betekent ook dat het virus
zich sneller verspreidt.
De virologen vonden daarnaast langs beide trekroutes specifieke H5N1-varianten die niet
buiten die route voorkwamen. Alleen in Mongolië, waar de trekroutes elkaar kruisen, heersten
beide H5N1-varianten.
De onderzoekers merken op dat de vogelgriep zich ook kan verspreiden via de handel in
pluimvee en wilde vogels. Mogelijk was dat het geval in Japan en Hong Kong: daar brak de
vogelgriep consequent eerder uit dan de virologen op basis van de vogeltrek hadden verwacht.
Daarnaast is het best mogelijk dat wilde vogels nu en dan via pluimvee besmet raken.