Boeddhisme - intothecenter

Boeddhisme
Boeddhisme is de laatste jaren meer en meer geïntegreerd in het westerse leven dan
ooit. In vele woon, slaapkamers en tuinen staan tegenwoordig Boeddhabeeldjes.
Prachtig en sereen. En dat is natuurlijk ook waarom wij ze aanschaffen. Het besef dat
wij in onze hectische levens ergens een gemis hebben. En wel een gemis aan rust en
stilte. Alleen al de aanblik van een Boeddhabeeldje kan ons de zoete herinnering aan
mooie momenten van stilte geven. Maar is dat genoeg? Wil jij eigenlijk niet iets meer
weten over het Boeddhisme? Of hoe Boeddhisme toepasbaar is in jouw “westerse”
leven?
Boeddha
Gautama Boeddha of Siddhartha Gautama Boeddha leefde van ca. 450 v.Chr. tot ca.
370 v.Chr. in India.
Boedha of Boeddha is een titel die wordt gegeven aan iemand die op eigen kracht,
zonder leraar Dhamma [ de waarheid, de natuurlijke ordening der dingen ] ontdekt
heeft en verlichting heeft bereikt.
Natuurlijk is het interessant om te schrijven over wie deze man nu was of waar hij
vandaan kwam, maar deze informatie is overal wel te vinden. Interessanter is het om
wat dieper in te gaan op het boeddhisme. Zeker omdat deze informatie moeilijker te
vinden is. Er is natuurlijk genoeg geschreven over dit onderwerp, maar het meeste
daarvan is niet echt toegankelijk. Met dit artikel wil ik trachten je te laten zien dat
boeddhisme niet complex is en ook makkelijk toepasbaar in ons dagelijks leven en wij
ook als leek profijt hiervan kunnen hebben.
Het Boeddhisme
Boeddha had vele omzwervingen gemaakt, vele spirituele leraren gehad en eindeloos
gemediteerd, yoga gedaan en gevast. Hij leefde als een asceet in de bossen en dit
vasten kostte hem zelfs bijna het leven. Maar waar was hij nu eigenlijk precies naar op
zoek? Wat wilde hij bereiken met deze zoektocht. Het antwoord op deze vraag is
eigenlijk eenvoudig.
Maar hoeveel leraren hij ook bezocht, hoeveel oefeningen hij ook deed en hoeveel
discipline hij ook opbracht hij vond het antwoord hierop niet. Toch wist hij dat er een
antwoord moest zijn. Dit was het bijzondere moment waarop hij besloot onder de
Bodhi boom te gaan zitten en niet eerder op te staan alvorens hij het antwoord had
gevonden. Maar hoe vond hij het antwoord dan wel? Door met een eindeloos geduld
en grote discipline zijn Mind te onderzoeken kwam hij erachter dat onze problemen niet
liggen in externe factoren, maar vooral in de manier waarop wij als mens naar dingen
kijken en ze beoordelen. Onze problemen worden veroorzaakt door de grote behoefte
aan controle over ons leven en juist daar begint alle ellende. Deze behoefte controleert
ons leven i.p.v. dat we het leven zelf leven.
Laat ik beginnen met te zeggen dat Yoga, meditatie en andere soortgelijke disciplines
wel degelijk hun nut hebben. Het feit dat Boeddha hier niet in vond wat hij zocht zegt
weinig hierover. Tot het einde van zijn leven beoefende hij Yoga en liet zijn volgelingen
Yoga doen en mediteren. Dus blijf vooral hiermee doorgaan als dit voor jou zijn nut
bewijst. Het kalmeren van de mind door middel van het beoefenen van Yoga of andere
disciplines helpt sowieso om met meer rust onderzoek te kunnen doen.
Samatha & Samadhi &
Nirvana
In het Boeddhisme wordt
onderscheid gemaakt tussen
Samatha, Samadhi en Nirvana of
verlichting.
Samatha:
Oefenen in het kalmeren van de mind.
(Yoga en meditatie zijn hier ook
voorbeelden van)
Samadhi:
De staat van rust en stilte waarin men
langdurig kan verkeren, veroorzaakt door
beoefenen van Samatha.
Doch een staat die niet permanent is en
elke keer weer opnieuw moet worden
opgeroepen.
Nirvana:
Permanente staat van verlichting die
eenmaal bereikt nooit meer verdwijnen
kan.
Waar wij allen eigenlijk op zoek naar zijn is de dag dat wij niet meer gekweld worden
door het leven.. Of door onze gedachten. Naar de dag dat wij niets meer vrezen, niets
meer verwachten en gewoon happy zijn. Dat klinkt als een illusie of als Verweggistan
nietwaar? Doch dit is wat Boeddha voor ogen had en uiteindelijk realiseerde. Dan nog
kunt u denken…. maar dat is niet voor iedereen weggelegd. En nee ik zal niet zeggen
dat het eenvoudig is, maar iedereen kan dit bereiken.
Boeddhisme Hoe doe je dat?
Door onderzoek te doen. Boeddhisme betekent vooral zelfonderzoek doen.
En dan heb ik het niet over zelfonderzoek zoals wij in het westen gewend zijn. Geen
onderzoek zoals een psycholoog doet met als doel een acceptabeler mens te worden
of makkelijker door het leven te gaan. Nee, ik heb het over onderzoek van de MIND en
hoe deze functioneert. De manier waarop wij in het westen leren is vooral gebaseerd
op aanname van de dingen die ouders ons leren of op school de leerkrachten e.d.
Maar heb je ooit onderzocht of dit allemaal wel klopt? Ons leven is hierdoor verworden
tot een opeenstapeling van aanname op aanname. Zonder ooit maar de vraag te
stellen of hiervan de basis wel klopt.
Voorbeeld 1
Ik ben boos. Ik ben verdrietig. Ik ben bang.
Vraag je, je wel eens af wie deze IK dan is?
In het westen gaan we voorbij aan deze vraag. We vragen ons af
waarom we boos zijn, of op wie en hoe we deze boosheid kunnen
vermijden of op zijn minst hanteren.
Maar WIE is er nu eigenlijk boos?
Is mijn vraag nog niet helemaal duidelijk? Geeft niets. Om dingen van uit een totaal
ander perspectief te kunnen bekijken kost wat tijd en moeite. Realiseer dat kwartjes
soms pas later vallen.
Als jij degene bent die boos is. Wie is dan degene die de boosheid waarneemt? Wie is
dan degene die niet wil boos zijn?
Jezelf deze vraag stellen heeft ook een heel leuk bijkomend voordeel. Probeer het zelf
maar eens. Je kan nml. niet tegelijkertijd boos zijn en je realiseren dat je boos bent.
Aangezien we echt geen 2 dingen tegelijkertijd kunnen. Geloof je dat niet? Des te beter
want lessen over boeddhisme gaan namelijk niet over geloof maar over zelf
onderzoeken. Ik kan je misschien een bepaalde richting wijzen, maar het is ten alle
tijden jouw onderzoek. Aan mijn persoonlijke bevindingen heb je helemaal niets.
Voorbeeld 2
We hebben een lichaam en een geest [ verstand of mind ] En hoe vervelend
dit ook klinkt [ zeker voor vrouwen als multi taskers
] wij kunnen letterlijk
maar 1 ding tegelijkertijd doen, hoe onwaarschijnlijk het misschien ook
klinkt. Wij kunnen niet eens horen en zien tegelijkertijd. Weliswaar kunnen
we de binnenkomende visuele en auditieve informatie zo snel opnemen in
onszelf dat het lijkt alsof dat wel zo is. Maar toch doen we het niet gelijk.
Voorbeeld 2 gaat over volledige aandacht.
Probeer eens je volledige aandacht te richten op 1 ding.
B.v. een bloem. En probeer dan eens jouw aandacht te volgen. En waar te nemen wat
er precies gebeurt.
a) Hoe lang kan je jouw volledige aandacht bij de bloem houden? ( dus zonder te
denken aan andere dingen )
b) Wat gebeurt er zodra je jouw aandacht niet meer bij de bloem kunt houden? Waar
gaat jouw aandacht dan naartoe? Kan jij ervaren dat je gedachten afdwalen en je de
focus niet vast kan houden?
c) Wie is zich nu precies gewaar van het verschil?
Bij het kijken naar een bloem ben jij het beginpunt van de aandacht en de bloem is het
eindpunt. Doch ongetwijfeld komt er een moment waarop de aandacht weer terugkeert
naar jouw zelf nietwaar? Je bent je dan onmiddellijk gewaar van het feit dat je de
aandacht niet langer kan focussen op de bloem toch? Maar wie is nu degene ( de IK )
die zich daarvan bewust is? Ik besef dat dit voor velen nog een beetje abracadabra is.
En geloof me dat was het voor mij ook toen ik voor het eerst kennis maakte met deze
materie. Eerlijk gezegd werd ik er zelfs een beetje boos van. Wilde het wegschuiven en
er niets van weten. Maar de reden daarvan was natuurlijk dat het me raakte. Ik kon het
nog niet helemaal bevatten, maar er werd wel degelijk in mij iets geraakt omdat ik
besefte dat ik nog nooit in mijn leven op die manier dingen onderzocht had.
Deze oefeningen zijn ogenschijnlijk makkelijk maar tegelijkertijd ook helemaal niet. Het
vergt namelijk een totaal andere manier van waarnemen dan die wij gewend zijn. I.p.v.
na te denken over WAT we denken leren we na te denken over HOE we denken.
Hoe zit dat nu precies met die MIND, dat verstand…Ons denken.
In het westen gaan we er van uit dat wij ZIJN omdat we denken. Maar waar komen
gedachten dan vandaan? Wie is degene die gedachten creëert? We weten allemaal en
kennen het allemaal die momenten waarop ons hoofd ons plaagt met de ene gedachte
na de andere of niet? Eindeloze dialogen schijnen er in onze hoofden te kunnen
afspelen. Om gek van te worden nietwaar? Als wij nu in plaats van te trachten dit een
halt toe te roepen eens proberen objectief deze stroom te volgen. Kan je dat dan? Ja
op een bepaalde manier ben je in staat rustig te beschouwen wat er in je hoofd
omgaat. Dit kan zelfs een leuk spelletje zijn en hoe vaker je dat spelletje doet hoe
makkelijker het wordt. Gedachten worden dan als het ware wolkjes die voor bij drijven
in ons hoofd. En nu wordt het interessant en raken we de kern van het boeddhisme.
Wie is degene die dit alles kan waarnemen? De gedachten kunnen waargenomen
worden door IEMAND. Wie is die iemand. Want als jij van een afstand kan waarnemen
wat je denkt kan dat niet tegelijkertijd degene zijn die denkt. In het boeddhisme maken
ze dan ook onderscheid tussen IK en ikje. IK is de persoon die je werkelijk bent en ikje
is zeg maar ons ego… het persoontje die we denken te zijn. Het ikje..is degene die al
die gedachten in ons hoofd creëert en de IK is degene die dit alles kan waarnemen.
Deze IK is dus het gene waar het allemaal om draait. Deze IK is hetgeen waarna we op
zoek zijn ( zonder het te beseffen misschien ). Waarom? Omdat in deze IK de rust en
stilte ligt. De meesten mensen zijn best slim en heel goed in staat hun verstand te
gebruiken doch hoe vaak wij ook trachten ons hoofd stil te krijgen, het lukt nooit. Toch
proberen we het elke keer weer. Niet waar? We keren ons hoofd binnenste buiten op
zoek naar antwoorden of plekjes om rust en stilte te vinden en vinden het niet. Zou het
dan kunnen dat het antwoord daar niet te vinden is? Het is net zoiets als je huissleutels
zoeken en toch 3 keer de zelfde lade te doorzoeken ondanks het feit dat we al lang
weten dat de sleutels daar niet liggen, toch gaan we onvermoeid door met zoeken op
plekken waar het antwoord niet te vinden is. Waarom is deze IK dan de bron van stilte
en rust? Om drukte of rumoer te kunnen waarnemen moet er stilte zijn. vanuit drukte
kan je geen drukte waarnemen. Vanuit licht kan je geen licht waarnemen. Dus om waar
te kunnen nemen dat het druk is in je hoofd moet de IK of waarnemer van die drukte de
stilte zijn of niet? In het boeddhisme gaat men dus op zoek naar de bron van rust, naar
de IK. Boeddha ontdekte dat menselijk lijden vooral gecreëerd wordt door het
identificeren met ons ikje. En maak je nu eens een voorstelling van wat wij doen in ons
hoofd.. Wij bedenken in ons hoofd een vraag ( b.v. ben ik wel goed genoeg ) dan geven
we zelf daarop het antwoord en vervolgens gaan we met onszelf in de clinch door ons
af te vragen of dat antwoord wel juist is…..en zo verder en verder. Onze gedachten
draaien rond in een eindeloze loop en komen nergens uit. En toch nemen we deze
gedachten allemaal heel serieus nietwaar? Heb je er wel eens op deze manier naar
gekeken? Het serieus nemen van al onze gedachten leidt dus tot problemen. Het non
stop identificeren met hetgeen we denken laat ons dus geloven dat we zijn wat we
denken. Het onderbreken van dit alles kan dus alleen maar als we ons distantiëren van
die gedachten en van dat ikje en als we onszelf gaan trainen in waarnemen. En met
waarnemen bedoel ik neutraal en objectief kijken naar onze gedachten. We hoeven niet
meer te doen dan alleen maar proberen bewust te worden welke gedachten er langs
komen. Dus als je boos bent alleen maar even bewust te zijn ” ik ben boos” en er
verder niets mee te doen. Niet proberen dan boosheid uit te bannen, maar alleen maar
constateren. Als je dit proces in jezelf op gang brengt ontstaat er uiteindelijk geheel
vanzelf een afstand tussen JOU en wat je denkt en verliest de identificatie met deze
gedachten zijn kracht. Dit beoefenen noemt men Samatha.
Nog even kort samengevat:
Samatha beoefenen is niet moeilijk doch vergt wel enige discipline. Het kan perfect
bestaan naast Yoga of meditatie. Yoga b.v. maakt dat je al rustiger bent en dat maakt
het dus makkelijker om op een neutrale manier gedachten waar te nemen.
Bij oefenen in Samatha is het enige wat er van je gevraagd wordt gewaar te zijn.
Gewaar zijn van je gedachten. Zonder oordeel, zonder ze weg te willen drukken omdat
je ze niet wil. Louter en alleen je bewust te zijn van het feit dat gedachten van allerlei
aard komen en gaan als wolkjes aan de lucht. Als je dit langere tijd doet zie je meer en
meer dat gedachten komen en gaan en jij louter en alleen de waarnemer daarvan bent.
Je bent dan niet langer meer je gedachten. Noch hoef je langer bang te zijn voor je
eigen gedachten…..want dat gedachten komen is dan duidelijk, maar ook dat ze altijd
weer verdwijnen. Ze verschijnen aan de IK, maar de IK is niet meer dan de waarnemer.
Ik heb deze introductie geschreven omdat ik in mijn leven zo veel mensen tegenkom
die aan het worstelen zijn met zichzelf, met zingeving van het leven en wat al niet meer.
Het boeddhisme geeft in mijn optiek handvatten om het leven en de zin hiervan zelf te
onderzoeken. Niet op basis van wat andere je vertellen of voorkauwen…maar echt de
mogelijkheid om in je eentje antwoorden te vinden. Niet langer de antwoorden buiten
jezelf zoeken…of met behulp van anderen. Maar JIJ en JIJ alleen kunt dit doen. Niet
langer sta JIJ machteloos aan de zijlijn van het leven met al je vragen. Jij begeeft je op
het pad van onderzoek. Onderzoek naar wat werkelijk waar is. Niet langer gebaseerd
op wat je verteld werd, maar nu als een “wetenschapper” die zijn of haar eigen leven
onder de loep neemt. Met de beoefening van Samatha zal je dan ook bemerken dat je
leven al snel een andere wending neemt. En nee je wordt hier niet per definitie
gelukkiger van, maar wel zal je ontdekken dat je niet langer machteloos bent. En
natuurlijk kan ik niet in 1 artikel hier volledig uit de doeken doen wat het boeddhisme
nu eigenlijk inhoud en als blijkt dat er vraag is naar meer, zal ik graag de komende
maanden meer artikelen hier aan wijden. Doch ik hoop dat deze korte introductie iets in
u heeft wakker gemaakt. Even laten zien dat je dingen ook anders kan benaderen.
Laten zien en ervaren dat WETEN & WAARNEMEN niet altijd hetzelfde zijn.
Warme
groet,
Paul
Links naar interessante sites over Boeddhisme:
http://www.boeddhisme.nl/
http://www.bosrtv.nl/wat-is-boeddhisme
http://www.spiridoc.nl/boeddhisme.htm
20
Like
Posted in extra items.
1
0
Tweet
0