Humane surveillance van ziekten die door teken worden

Humane surveillance van ziekten die door
teken worden overgedragen in België
Tinne Lernout
Epidemiologie van infectieziekten
22/09/2016
Rue Juliette Wytsmanstraat 14 | 1050 Brussels | Belgium
T +32 2 642 51 11 | F +32 2 642 50 01 | email: [email protected] | www.wiv-isp.be
ZIEKTE VAN LYME
Surveillance pyramide voor Lyme
PTLDS
M
E
N
S
Hospitalisatie
Gedissemineerde Lyme
Erythema migrans
Geïnfecteerde mensen
Tekenbeten
Blootgestelde populatie
Geïnfecteerde teken
Geïnfecteerde gastheren
Braks et al. Parasites & Vectors 2011, 4:192
Surveillance pyramide voor Lyme
PTLDS
M
E
N
S
Humtick
Hospitalisatie
MZG
Gedissemineerde Lyme
Erythema migrans
Peillaboratoria
Peilpraktijken HA
Geïnfecteerde mensen
Seroprevalentie
Tekenbeten
TekenNet
Blootgestelde populatie
Geïnfecteerde teken
Geïnfecteerde gastheren
Braks et al. Parasites & Vectors 2011, 4:192
1. TekenNet
Start website juni 2015 en app in mei 2016
tekennet.wiv-isp.be
01/07/15 – 31/08/16: meer dan 12.000
tekenbeten ingegeven (60% in Vlaanderen)
Aantal gerapporteerde tekenbeten per week, juli 2015-augustus 2016
2015
2016
In 2015, hoogste incidentie in de provincies Luxemburg
(79/100 000), Limburg (61/100 000), Namen (60/100
000) en Brabant (40-42/100 000)
Incidentie van gerapporteerde tekenbeten per gemeente, juli-december 2015
Merendeel van de beten worden opgelopen
dicht bij huis, tijdens een vrijetijdsactiviteit (91%)
en in een bos of tuin
Afstand tussen plaats van beet en woonplaats, 2015
Omgeving waarin beten worden opgelopen, 2015
2. Seroprevalentie
Residuele bloedstalen (n=3215) verzameld door
27 laboratoria in 2013-2014
Borrelia burgdorferi sl. IgG antibody reactiviteit
met Elisa (Liaison XL) en bevestiging via Western
Blot, in het NRC Lyme (UCL)
Adjusted seroprevalentie Vlaanderen: 1,12%
(95%CI: 0,68-1,82)
Per provincie in Vlaanderen: range
0,44% (95%CI: 0-0,23) in West-Vlaanderen en
2,65% (95%CI: 1,25-5,53) in Limburg
Geen significant verschil per leeftijd
Studies op gezonde mensen/bloedgevers in andere
Europese landen varieert van 1,6% (Slovakije) tot
9,5% (Duitsland). Maar moeilijke vergelijking owv
verschillende populaties en testen
* Clustered sampling en standardisatie voor leeftijd, geslacht en provincie
3. Huisartsenpeilpraktijken
Incidentie (en 95% CI) van raadplegingen voor tekenbeet en EM
per 10.000 personen, huisartsenpeilpraktijken (n=138)
Raadpleging
voor tekenbeet
Raadpleging
voor EM
2003-2004
2008-2009
18,6 (17,2-20,0)
18,6 (17,3-20,1)
8,3 (7,4-9,3)
9,0 (8,1-10,0)
2015
15,0 (13,2-17,0)
16,0 (13,7-18,6)*
9,8 (8,3-11,4)
10,1 (8,3-12,2)*
P value
(2008-2009/2015)
< 0.05
NS
Naar schatting elk jaar 8.000 tot 10.000 raadplegingen voor EM in België
*Data Vlaanderen ∼ 6.500 raadplegingen voor EM in 2015
Vanthomme et al. Eur J Clin Microbiol Infect Dis, 2012
4. Network peillaboratoria
Aantal positieve serologie resultaten per week,
netwerk van peillaboratoria, 2000-2015
5. Minimale
ziekenhuisgegevens
Jaarlijks aantal hospitalisaties voor ziekte van Lyme (primaire diagnose),
2004-2013, België en Vlaanderen, MZG
6. Humtick
Studie van
ziekte- en kostenlast van de ziekte van Lyme in
België
voorkomen en risicofactoren voor post-treatment
Lyme disease syndrome (PTLDS)
voorkomen van andere ziekten overgedragen door
teken
Inclusie van patiënten gestart in juni 2016
Partners: UCL, NRC Lyme (UCL – UZ Leuven),
CHERMID, RIVM
Methode
1) Prospectieve cohorte studie (6 tot 24 maanden)
Groep 1
EM
Kenmerken
Groep 2
Disseminated
LM
Groep 3
Controle
groep
Groep 4
Andere TB
infecties
Arthritis
Neuroborreliosis
Andere
Geen
chronische
aandoening.
Gepaard voor
leeftijd en
geslacht
Koorts < 1
maand na
tekenbeet
Recrutering
HA*
NRC/ziekenhuis
Patiënten
HA*
Sample size
600-800
100-150
700
Max 500
Bloedstaal**
Ja
Ja
*Minstens 200 HA in regio’s met hoog risico voor Lyme
** Screening voor N. mikurensis, A. phagocytophilia, B.miyamotoi, Rickettsia spp., Babesia
2) Case control studie voor PTLDS risicofactoren: co-infectie,
behandeling, geslacht, ernst van acute symptomen …
74 cases en 148 controls binnen cohorte 1
3) Raadpleging van bestaande databanken (RIZIV, MZG,
MFG, Christelijke mutualiteit…)
Surveillance pyramide voor Lyme
Vlaanderen
PTLDS
M
E
N
S
Info verwacht 2019
Hospitalisatie
Gedissemineerde Lyme
∼ 150 per jaar
n=? – geen ↑ trend
Erythema migrans
Geïnfecteerde mensen
Tekenbeten
Blootgestelde populatie
Geïnfecteerde teken
Geïnfecteerde gastheren
Braks et al. Parasites & Vectors 2011, 4:192
6.500 per jaar
Prevalentie 1%
?
ANDERE ZIEKTEN
Anaplasma
Bron surveillance : NRC (Militair Hospitaal Koningin Astrid)
Moeilijke interpretatie van resultaten omwille van gebrek
klinische informatie of 2e bloedstaal.
Classificatie:
bevestigde acute infectie: PCR+/microscopie/4x ↑ titer
waarschijnlijk geval: klinisch compatibel beeld en IM/IgG+
vaak: enkel IgG+ resultaat
Aantal gerapporteerde gevallen van (oude of recente) anaplasmose per jaar,
België, 2005-2015
n=298 n=315 n=477
Dieren:
19,5% van Ixodes teken op 1135 katten en
honden drager van A. phagocytophilum 20082009
PCR+ in milt van 1% geslachte everzwijnen in
2011
Claerebout et al. Parasit Vectors. 2013;6:183
Nahayo et al. BMC Vet Res. 2014 Apr 2;10:80
Tekenencefalitis
Bron surveillance: NRC
WIV tot 09/2015 – ITG sindsdien
Van 2012-2015: 3 geïmporteerde gevallen, op
een 50-tal stalen per jaar
Dieren:
Herten, 2008-2009, Wallonië (n=498): 2 sero+ op 2
verschillende plaatsen
Honden, 2009, België (n=880): 1 sero+ in WestVlaanderen
Runderen, 2010, België (n=650): 17 sero+ en 6
borderline
Everzwijnen, 2013, Limburg/Antwerpen en WestVlaanderen (n=238): 7 pos en 3 borderline
Linden et al. Vet Rec. 2012 Jan;170(4):108
Roelandt et al. Vector Borne Zoonotic Dis. 2011;11:1371–6
Roelandt et al. Vector Borne Zoonotic Dis. 2014 Sep;14(9):640-7
Roelandt et al. Infect Ecol Epidemiol. 2016 Apr 15;6:31099
Tularemie
Meldingsplichtig + surveillance door
referentielabo (CODA)
2012-2015: 5 gevallen vergeleken met 3 tussen
1950-2011
Ook toename in Frankrijk en Nederland
Alle gevallen gediagnosticeerd door zelfde
ziekenhuis in Namen
Bron van infectie: tekenbeet (n=2), jager (n=2),
tuinieren omgewoelde tuin everzwijnen (n=1)
Ricketssiose
Meldingsplichtig Vlaanderen en Wallonië +
surveillance door NRC (ITG)
Jaarlijks twintigtal gevallen
Alle bevestigde recente infecties in België tot nu toe
geïmporteerd (Zuid-Afrika, Marokko)
2015:
18/24 gevallen besmet door tekenbeet. Anderen
onbekend
Species (n=6): R. africae (n=3), Orientia (n=2),
R. typhi (n=1)
14% Ixodes teken katten en honden besmet met R.
helvetica
Claerebout et al. Parasit Vectors. 2013;6:183
Besluit
Humane surveillance vooral voor ziekte van Lyme,
gebaseerd op verschillende complementaire
bronnen van informatie. Geen van de bronnen toont
een significante toename.
Andere ziekten:
•
•
surveillance beperkt tot bepaalde ziekten, via
reflab/NRC en meldingsplicht
studie binnen HUMTICK project lopende
Teken: Tekennet, studie pathogenen gepland
Dank aan
Mathias Leroy en Aviagis - TekenNet
Amber Litzroth en Benoît Kabamba-Mukadi Seroprevalentiestudie
Sarah Moreels, Viviane Van Casteren en huisartsen Huisartsenpeilnetwerk
Peillaboratoria en NRC
Data management FOD Volksgezondheid - MZG
Laurence Geebelen, Katrien Tersago, studiepartners - Humtick