Wat doet de Provincie Zeeland met het Geografisch

Wat doet de Provincie Zeeland met het Geografisch Informatiesysteem?
Uitvoeringsprogramma GIS 2012-2016
www.zeeland.nl
Wat doet de Provincie Zeeland met het Geografisch Informatiecentrum?
Uitvoeringsprogramma GIS 2012-2016
1
2
Inhoudsopgave
Wat doet de Provincie Zeeland met het Geografisch Informatiesysteem?
1.
Voorwoord
4
2.
Digitale plannen volgens de Wro
6
3.
Digitaal omgevingsplan
8
4.
Zeeuwse Nota Waterkeringen
10
5.
Bedrijventerreinen
12
6.
Buisleidingen
14
7.
Luchtfoto’s Zeeland en 3D
16
8.
Verkeer en vervoer
18
9.
Natuurbeheerplan
20
10. Provinciale Milieuverordening
22
11. Sociale Staten van Zeeland
24
12. Munitie
26
13. Risicokaart
28
14. Evenementen in Zeeland
30
15. Gebiedsagenda MIRT en Zuidwest Walcheren
32
16. Zwemwater
34
17. Veerse Meer
36
18. GIS-machine
38
3
1. Voorwoord
Wat doet de Provincie Zeeland met het Geografisch Informatiesysteem?
GIS, een samenspel van inhoud en andere
ICT-disciplines
Het Geografisch Informatie Systeem (GIS) is
één van de grotere informatiesystemen van
de Provincie Zeeland. GIS brengt de taken
van de Provincie in kaart. Alle beleidsafdelingen gebruiken GIS voor uitvoering van wetgeving, provinciale projecten en bij samenwerking met andere overheidsinstanties.
In 2008 investeerde de Provincie in een vernieuwing van het GIS, waarmee het vanaf de
grond opnieuw is opgebouwd. Het werkt
sneller, is beheersmatig op orde en stabiel.
Gebruikers zien op internet en intranet een
compleet nieuw Geografisch Loket met een
diversiteit aan provinciale wetten en projecten.
deze brochure maken duidelijk waar en hoe
de Provincie geo-informatie inzet. Daarnaast
vind je in het Geografisch Loket op internet
de digitale kaarten die met GIS gemaakt zijn.
Neem hiervoor eens een kijkje op loket.zeeland.nl/geo.
Veel kijk- en leesplezier,
Jasper van Bochove,
coördinator ICT/GIS,
afdeling Bedrijfsvoering (RMW)
Daarnaast heeft de provincie een aantal aansprekende resultaten1 geboekt, die betrokken specialisten in deze brochure1 toelichten. Vaak is het resultaat een samenspel van
inhoud, GIS ondersteuning maar ook een
samenwerking met andere ICT-disciplines
van de Provincie.
We zien dat de vraag naar GIS-diensten
steeds verder toeneemt. De resultaten in
1 Veel
2 In
4
van de thema’ s die besproken worden in deze brochure, zijn ook te raadplegen via www.zeeland.nl.
2008 is er ook een GIS-brochure gemaakt, deze kun je bekijken op loket.zeeland.nl/geo.
Wat doet de Provincie Zeeland met het Geografisch Informatiesysteem?
5
2. Digitale plannen volgens de Wro
Wat doet de Provincie Zeeland met het Geografisch Informatiesysteem?
'Vanaf 1 juli 2008 is de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (Wro) van kracht. Een onderdeel
van deze wet is de digitale verplichting. Sinds
1 januari 2010 is het verplicht om bestemmingsplannen, structuurvisies en verordeningen digitaal vast te stellen en vast te leggen. Dit betekent dat het digitale plan voortaan het rechtsgeldige plan is.'
Aan het woord is Petra Smits, senior beleidsmedewerker regionale samenwerking bij
RMW/RMT. 'Sinds 2010 gebeurt het uitwisselen van gegevens tussen overheden digitaal
en kunnen burgers bestemmingsplannen
raadplegen via ruimtelijkeplannen.nl. Alle
ruimtelijke plannen die afkomstig zijn van
gemeenten, provincies en het rijk worden op
deze site gepubliceerd. Via ruimtelijkeplannen.nl kan iedereen de plankaart bekijken en
achterliggende informatie inzien door op de
kaart te klikken.
Binnen de Provincie worden de plankaarten
ook ontsloten via onze eigen GIS-viewer
(Geoloket). Hiermee kunnen we gemeentelijke bestemmingsplannen combineren met
onze eigen ondergronden (kadaster, luchtfoto's) en kaartlagen. Zo kunnen we bijvoorbeeld controleren of de natuurgebieden, die
zijn opgenomen in het Natuurbeheerplan,
ook de bestemming ‘Natuur’ hebben gekregen, of er risicovolle inrichtingen aanwezig
zijn in het gebied en of cultuurhistorische of
6
archeologische monumenten planologisch
zijn beschermd. Door de Wet ruimtelijke
ordening is GIS in mijn werk een heel belangrijk hulpmiddel geworden.'
'De Provinciale Ruimtelijke Verordening
(PRV) is het eerste product van de Provincie
volgens de Wet ruimtelijke ordening.'
Blaas Ventevogel is senior juridisch
medewerker ruimte bij RMW/RMT en onder
andere verantwoordelijk voor de PRV. 'In
deze verordening stellen Provinciale Staten
regels voor de inhoud van gemeentelijke
bestemmingsplannen. We geven gemeenten
onder andere regels mee op het gebied van
woningbouw, natuur en bedrijventerreinen,
omdat we daar als Provincie ook wat van vinden.
Een verordening opstellen volgens de nieuwe
wet betekent een andere manier van denken
en doen. Voorheen maakten we regels op
papier en hadden we losse kaarten. Nu moeten tekst en locaties op een kaart gekoppeld
worden. De PRV is heel eenduidig, elke regel
is van toepassing op een bepaald gebied. De
koppeling tussen tekst en kaart is dan snel
gemaakt.
GIS is handig tijdens het opstellen van het
plan, maar ook in de fase daarna bij het
beoordelen van gemeentelijke bestemmingsplannen. Met behulp van GIS kunnen
we bestemmingsplannen over onze PRVkaarten leggen. Zo kunnen we in één oogopslag zien of het bestemmingsplan in overeenstemming is met het provinciaal beleid.'
Digitale plannen volgens de Wro
7
3. Digitaal omgevingsplan
Wat doet de Provincie Zeeland met het Geografisch Informatiesysteem?
Leo van den Brand, beleidsmedewerker
omgevingsbeleid, vertelt over het digitale
omgevingsplan. 'Het omgevingsplan moet,
net als bestemmingsplannen en verordeningen, volgens de nieuwe Wet ruimtelijke
ordening digitaal worden gepubliceerd.
Voorheen was het gebruikelijk om eerst de
tekst te schrijven en daarna de kaarten te
maken. Het verschil is dat toen de papieren
versie leidend was. Nu is dat de digitale
versie. Tegenwoordig wordt beleid gekoppeld aan objecten zoals lijnen, punten en
vlakken op een kaart. Door een locatie op
de kaart aan te klikken kun je de beleidsinformatie die bij dat object hoort inzien. Het
is daarom belangrijk dat de tekst en de
kaarten goed op elkaar aansluiten. In
samenwerking met het cluster GIS proberen we deze koppeling tussen beleid en
objecten op de kaart zo goed mogelijk uit te
werken. We hebben eerder al ervaring
opgedaan bij de herziening van het omgevingsplan, nu is het nieuwe omgevingsplan
aan de beurt.
Het digitaal vastleggen van een omgevingsplan is niet eenvoudig. Anders dan de
Provinciale Ruimtelijke Verordening (PRV),
kent het omgevingsplan geen harde
begrenzingen en kan een locatie op een
kaart verschillende beleidsdoeleinden hebben. Het maakt het digitaal dan moeilijker
8
om tekst en kaart op elkaar te laten aansluiten. En het doel is juist om ervoor te
zorgen, dat het voor iedereen begrijpelijk
en toegankelijk is. De verplichting van digitalisering brengt daarnaast ook veel voordelen met zich mee. Zo is het omgevingsplan straks op internet (via ruimtelijkeplannen.nl) te raadplegen én het is altijd actueel. Alle aanpassingen worden direct verwerkt en dat vergroot de toegankelijkheid
en dienstverlening voor burgers en andere
overheden.'
Digitaal omgevingsplan
9
4. Zeeuwse Nota Waterkeringen
Wat doet de Provincie Zeeland met het Geografisch Informatiesysteem?
Lein Kaland senior beleidsmedewerker
water bij RMW/W&N, maakt veel gebruik
van GIS. 'Met behulp van GIS kan ik makkelijk situaties bekijken en verbanden leggen
door meerdere kaartlagen met elkaar te
combineren. Op basis hiervan maak ik dan
een advies. Ook gebruik ik GIS voor berekeningen, zoals de lengte van dammen en
duingebieden.
De Zeeuwse Nota Waterkeringen bevat
allerlei kaarten die met GIS gemaakt zijn.
De kaarten zijn als plaatjes opgenomen in
het rapport. In de Nota Waterkeringen staat
aangegeven hoe wij ons in Zeeland willen
beschermen tegen overstromingen. De
Nota is gemaakt in samenwerking met de
waterschappen, Rijkswaterstaat en de
kustgemeenten. Bij overleg werd vaak
gebruik gemaakt van de kaarten. GIS-informatie van verschillende partijen werd
samengevoegd op één kaart om besluitvorming makkelijker te maken. Voor mij is GIS
dus een handig hulpmiddel bij ondersteuning van beleid.'
10
Zeeuwse Nota Waterkeringen
11
5. Bedrijventerreinen
Wat doet de Provincie Zeeland met het Geografisch Informatiesysteem?
Mathieu van Woerkom, beleidsmedewerker ruimtelijke ontwikkeling bij RMW/RMT,
vertelt over zijn ervaringen met GIS. 'IBIS is
een landelijke database voor bedrijvenlocaties. Eigenlijk een groot en onoverzichtelijk
systeem. Als leek is het moeilijk om er de
juiste informatie uit te halen.
Voor het bedrijventerreinenbeleid zijn kaarten nodig, zodat we precies kunnen zien,
waar een locatie ligt. De Provincie beschikt
over een goed kaartensysteem. Sinds kort
koppelen we ook de informatie vanuit IBIS
aan de kaarten in ons GIS-systeem. Dit
doen we twee of drie keer per jaar, zodat de
kaarten steeds actueel zijn. Als je klikt op
een bedrijfslocatie, verschijnen de IBIS
gegevens zoals het type locatie, de oppervlakte en de beheerder. Het is handig om op
deze manier alle informatie bij elkaar te
hebben.
Ik gebruik de kaarten bij een overleg met
gemeenten. Met één druk op de knop print
ik de gewenste kaart uit. En het is ook handig voor het bijhouden van de ontwikkeling
van bedrijventerreinen.
Ik zeg altijd, ‘meten is weten’. Als alles
goed wordt bijgehouden is het makkelijk
om beleid te maken en aan te passen. GIS
draagt daar zeker zijn steentje aan bij.'
12
Bedrijventerreinen
Kampen
Hengstdijk
Driewegen
Griete
Vo
Schoonoord
Biervliet
Schapershoek
Othene
Reuzenhoek
IJzendijke
Terneuzen
Vogelwaarde
Zaamslag
Hoek
Stoppeldijkveer
Zaamslagveer
Steenovens
Mauritsfort
Spui
Magrette
Philippine
Sluiskil
Schapenbout
Axel
Zandstraat
Absdale
H
Westdorpe
Zuiddorpe
Nieuwemolen
Sas van Gent
Koewacht
Overslag
Kampen
Hengstdijk
Driewegen
Griete
Vo
Schoonoord
Biervliet
Schapershoek
Othene
Reuzenhoek
IJzendijke
Terneuzen
Vogelwaarde
Zaamslag
Hoek
Stoppeldijkveer
Zaamslagveer
Steenovens
Mauritsfort
Spui
Magrette
Philippine
Sluiskil
Schapenbout
Axel
Zandstraat
Absdale
H
Westdorpe
Zuiddorpe
Nieuwemolen
Sas van Gent
Koewacht
Overslag
13
6. Buisleidingen
Wat doet de Provincie Zeeland met het Geografisch Informatiesysteem?
'De kaart die hier is afgebeeld geeft een
overzicht van buisleidingen en buisleidingstroken in Zeeland.' Aan het woord is André
Lindenbergh, beleidsmedewerker Externe
Veiligheid bij RMW/MHY. 'Ik werk veel met
GIS. Deze kaart gebruik ik voor het beoordelen van gemeentelijke bestemmingsplannen. Daarop kan ik precies zien hoe de
omgeving eruit ziet en of er niks in conflict
staat met de veiligheid. Het mooie van GIS
is dat we verschillende kaartlagen over
elkaar heen kunnen leggen. Zo kijk ik of er
geen risicovolle leidingen liggen in gebieden waar gebouwd gaat worden en of er
geen risicoverhogende objecten zoals
windturbines in de omgeving staan. GIS
heeft hier dus vooral een signaleringsfunctie.
Anderzijds worden de kaarten ook door
gemeenten zelf gebruikt bij het opstellen
van de bestemmingsplannen. Via de provinciale website is deze geografische informatie voor iedereen beschikbaar. Gemeenten
zijn heel tevreden over dit systeem. Jaren
terug werden de kaarten namelijk uitgeprint en per post of e-mail toegestuurd. Nu
hebben ze altijd en overal de meest recente kaarten tot hun beschikking.'
14
Buisleidingen
15
7. Luchtfoto’s Zeeland en 3D
Wat doet de Provincie Zeeland met het Geografisch Informatiesysteem?
De taken van Kees Meerman staan volledig
in het teken van GIS bij RMW/BVR. Hij ontwikkelt GIS-systemen, analyseert en
beheert geodata en ondersteunt daarmee
diverse beleidsvelden binnen de Provincie.
'De actuele luchtfoto's van 2009 geven mij
veel informatie over Zeeland, zoals de ligging van wegen, woningen, water, industrieterreinen en natuurgebieden. Sinds kort
hebben we ook de beschikking over historische luchtfoto's van 1959 en 1970. Met GIS
kunnen we op een eenvoudige manier de
verschillen tussen nu en jaren terug in
beeld brengen. Deze informatie kan nuttig
zijn bij het herstel van de cultuur- en
natuurhistorie. Je ziet bijvoorbeeld waar
vroeger kreken waren of drinkputten. Dit is
heel handig voor de collega's van gebiedsontwikkeling.
Verder is veel van ons kaartmateriaal te
raadplegen via ons Geografisch Loket op
internet en intranet. Hiermee wordt
beleidsinformatie van de Provincie visueel
ondersteund.'
Over deze laatste trend vertelt hij: '3D doet
niet alleen haar intrede in de huiskamer,
ook de Provincie werkt ermee. Dit gebeurt
op verschillende manieren: hoogtegegevens in 3D-weergaves, 3D-scene's,
maquettes en zelfs echte 3D-films. We
gebruiken het bij verschillende projecten,
onder andere voor hoogwaterberekeningen
bij het nabootsen van overstromingsscenario's. Op de 3D-afbeelding is de overstroming van de Terneuzense wijk Othene visueel in beeld gebracht. Deze afbeelding is
gebruikt bij een evacuatieoefening in het
kader van het AWARE-project1 . Zo zie je dat
geografische informatie in de vorm van 3D
van groot belang is bij rampenbestrijding.
Maar het kan voor nog veel meer doeleinden worden ingezet. De 3D-technologie is
nog volop in ontwikkeling. Ik verwacht dat
we er in de toekomst zeker nog meer van
gaan zien.'
Collega Bart Willemse werkt net als Kees
dagelijks met GIS bij RMW/BVR. Zijn taken
bestaan voornamelijk uit het digitaliseren
van ruimtelijke plannen en 3D-technologie.
1 AWARE-project:
AWARE staat voor Attention to Warning And Readiness in Emergencies. De Provincie Zeeland is de trekker van
het project, dat tot doel heeft het verbeteren van regionale en grensoverschrijdende rampenbestrijding.
16
Luchtfoto’s Zeeland en 3D
17
8. Verkeer en vervoer
Wat doet de Provincie Zeeland met het Geografisch Informatiesysteem?
Frans Pouwer, medewerker verkeer en
vervoer bij E&M, vertelt over zijn ervaringen
met GIS. 'De directie Economie en Mobiliteit werkt met het Wegen Informatie
Systeem, ook wel WIS genoemd. In dit systeem houden we veel informatie bij over het
Zeeuwse wegennet. Voorbeelden hiervan
zijn: de breedtes van de provinciale wegen,
de opbouw van de verharding, welke kantstrepen we op welke wegen hebben
geplaatst, hoeveel verkeersongevallen er
plaatsvinden en hoeveel auto's er over
welke wegen rijden. De gegevens die in WIS
opgeslagen zijn worden met behulp van GIS
op kaart inzichtelijk gemaakt. Op die
manier ontstaat er een compleet beeld van
wegen en verkeersstromen in Zeeland.
Ook voeren we met GIS regelmatig analyses uit. De kaart die hier is afgebeeld geeft
de bereikbaarheid van de bushalten weer.
Regel is dat in het stedelijk gebied elk huishouden binnen een straal van 500 meter
van een bushalte woont. De kaart geeft
inzicht in de huishoudens die buiten deze
norm vallen. Aan de hand van deze analyse
in GIS kunnen we zien waar de bereikbaarheid van het Openbaar Vervoer tekortschiet.
Kortom, we doen met WIS waar WIS goed in
is: het gestructureerd opslaan van wegge1 Legger:
18
register voor beheer en onderhoud.
gevens. En met GIS waar GIS goed in is: het
geografisch presenteren van die gegevens
en het uitvoeren van analyses.'
Izaak Lamse, regiohoofd vaarwegen bij
Infrabeheer van de directie E&M, vertelt
over de digitale vaarweglegger. 'Het is wettelijk verplicht om voor de vaarwegen een
legger1 te hebben. De Provincie is begonnen met het opzetten van een digitale vaarweglegger in GIS. Deze digitale legger heeft
alleen betrekking op het Kanaal door
Walcheren. Op de legger worden beheeronderwerpen zoals scheepvaartborden,
taludbekleding en de plaatsen waar bomen
langs de oever staan in beeld gebracht. Ook
zijn de contracten waarin beheerafspraken
zijn gemaakt over ankerverboden, pachtcontracten of visrechten opgenomen. En
zelfs videobeelden van het Kanaal door
Walcheren zijn via GIS te raadplegen.
Voorheen hadden we een vaarweglegger op
papier. Deze bestond uit een papieren kaart
en een losse database. Nu is GIS onze database, waarbij de gegevens direct worden
gekoppeld aan locaties op een digitale
kaart. Als we iets willen weten over het
Kanaal van Walcheren, dan zit alles bij
elkaar in GIS.'
Verkeer en vervoer
19
9. Natuurbeheerplan
Wat doet de Provincie Zeeland met het Geografisch Informatiesysteem?
Piet van de Reest is beleidsmedewerker
natuur en landschap bij RMW/W&N en is
onder andere verantwoordelijk voor het
Natuurbeheerplan Zeeland. 'Het Natuurbeheerplan bevat de begrenzing van de
Zeeuwse Ecologische Hoofdstructuur en
toont de mogelijkheden voor aankoop,
inrichting en beheer van natuur in Zeeland.
Het plan is gebaseerd op twee GIS-kaarten,
een 'statuskaart' met bestaande en nog te
ontwikkelen natuur en een 'beheertypenkaart' waarop per perceel het gewenst
natuurbeheer staat vermeld. Het Natuurbeheerplan wordt in samenwerking met
diverse partijen, zoals terreinbeheerders,
Dienst Landelijk Gebied, Waterschap en
andere provincies opgesteld, bijgesteld en
uitgevoerd. Het plan en de GIS-kaart worden jaarlijks geactualiseerd en als
Informatiemodel Natuurbeheer (IMNAB)
database, via een landelijk format, aangeleverd aan het Interprovinciaal Overleg (IPO).
De GIS-kaart vormt ook de basis voor de
subsidieverlening voor natuurbeheer aan
terreinbeheerders, boeren en particuliere
natuurbeheerders en voor de landelijke
budgettering.
Door GIS zijn de gegevens van verschillende partijen gestroomlijnd, waardoor coördinatie mogelijk is. Ook wettelijk moeten we
aan een aantal verplichtingen voldoen,
20
waarbij we niet zonder GIS kunnen. Willen
we landelijk meedoen, dan is het noodzakelijk dat we gegevens digitaal via kaarten
ontsluiten. Vanwege de gedetailleerde
informatie en de vele partijen die eraan
meewerken, is GIS niet meer weg te denken
bij de ontwikkeling van het Natuurbeheerplan en voor de uitvoering van het provinciale beleid voor het landelijk gebied. Door de
jaarlijkse actualisatie van de kaarten blijft
het Natuurbeheerplan steeds up-to-date.'
Natuurbeheerplan
21
10. Provinciale Milieuverordening
Wat doet de Provincie Zeeland met het Geografisch Informatiesysteem?
Aletta Waterman, senior juridisch medewerker milieukwaliteit bij RMW/MHY, vertelt over de inzet van GIS bij de Provinciale
Milieuverordening. 'De milieuverordening
stelt regels ten aanzien van bepaalde
gebieden. Dit zijn bijvoorbeeld regels ter
voorkoming of beperking van geluidshinder
en regels ten behoeve van de grondwaterbescherming met het oog op de waterwinning.
Voorheen werden gebieden waarvoor
regels worden gesteld gedefinieerd. Sinds
twee jaar worden de betreffende gebieden
aangewezen op een bij de verordening
behorende kaart. We willen voor de toekomst werken naar een kaart die interactief
te gebruiken is. De gebieden worden dan
aanklikbaar. Bij klikken op een gebied krijgt
men de desbetreffende informatie over de
Provinciale Milieuverordening. Denkbaar is
ook dat nog andere relevante informatie
zichtbaar wordt. Papieren kaarten zijn in dit
digitale tijdperk ouderwets. Hoe interactiever het gemaakt kan worden, hoe beter het
is.'
22
Provinciale Milieuverordening
23
11. Sociale Staat van Zeeland
Wat doet de Provincie Zeeland met het Geografisch Informatiesysteem?
'In opdracht van de Provincie heeft Scoop een
onderzoek uitgevoerd naar de Sociale Staat
van Zeeland. De uitkomsten van het onderzoek - in de vorm van kansen en bedreigingen op sociaal terrein - zijn verwerkt in een
rapport en digitaal, via kaarten, in GIS.'
Ineke Houmes is werkzaam bij de directie
SBO/Welzijn en heeft vanuit de Provincie
meegewerkt aan dit project. 'De kaarten zijn
een goede aanvulling op het rapport. Een
kaart laat bijvoorbeeld in één oogopslag zien
waar in Zeeland wel en niet voldoende aan
beweging wordt gedaan.
Zoals op de kaart hiernaast te zien is, scoren
de kernen Biggekerke, Serooskerke en
Grijpskerke boven gemiddeld. Dit betekent
dat dit deel van de bevolking meer dan voldoende beweegt. Dit geldt niet voor de hele
Zeeuwse bevolking. In een aantal kernen
wordt niet voldaan aan de Nederlandse
Norm Gezond Bewegen (NGB).
GIS is een handig middel ter ondersteuning
van bestaand en nieuw beleid. De kaarten
worden ingezet bij discussie met maatschappelijk middenveld en gemeenten. Om samen
te streven naar een gezonde samenleving
voor alle inwoners van Zeeland.'
24
Sociale Staat van Zeeland
25
12. Munitie
Wat doet de Provincie Zeeland met het Geografisch Informatiesysteem?
'Ruim 65 jaar na de WOII worden er nog
Niet Gesprongen Explosieven (NGE) in de
bodem gevonden. De Provincie voert een
onderzoek uit naar locaties waar een verhoogd risico is op het aantreffen van NGE in
de Zeeuwse bodem.'
Peter Michielsen, beleidsmedewerker
bodem bij RMW/MHY, vertelt enthousiast
over het munitieproject. 'We brengen de
locaties waar munitie in de bodem zit in
kaart, zodat veiligheidsrisico's en extra
kosten door vertraging van een project binnen de perken blijven. Het GIS gebruiken
we om deze locaties op kaart aan te geven.
Er is zelfs al een GIS-omgeving gecreëerd
voor extern gebruik. De Heemkundekring in
Zeeland is namelijk benaderd om mee te
werken aan het munitieproject. Deze mensen tekenen vanuit huis zelf op een GISkaart locaties in waarvan zij weten dat er
nog munitie in de bodem zit. De gegevens
worden in GIS opgeslagen, waardoor er een
zo compleet mogelijk beeld ontstaat van
waar mogelijk munitie in de Zeeuwse
bodem zit. Met deze locaties kan dan rekening worden gehouden bij bijvoorbeeld de
aanleg van nieuwe wegen of leidingen, de
verbeding van een kanaal of een bodemsanering.
De kracht van GIS voor dit project is met
name de mogelijkheid om er zelf data in op
26
te slaan. Daarnaast is het natuurlijk ook
makkelijk om informatie met anderen te
delen. Kortom, voor dit project is GIS een
fantastisch medium.'
Munitie
27
13. Risicokaart
Wat doet de Provincie Zeeland met het Geografisch Informatiesysteem?
'Bij rampenbestrijding en de voorbereiding
daarop, is geografische informatie van
groot
belang.
Vanuit
de
Wet
Veiligheidsregio's zijn provincies dan ook
verplicht om vanaf 1 oktober 2010 een landelijke risicokaart te hebben. De twaalf
provincies zijn verantwoordelijk voor de
realisatie van de risicokaart en hebben het
beheer ervan gezamenlijk geregeld. Ze
werken daarin samen met gemeenten en
andere overheden.'
Aan het woord is Sjaak Portegies, werkzaam bij SBO/KJB als provinciaal coördinator risicokaart. 'De risicokaart is in eerste
instantie bedoeld voor risicocommunicatie:
omwonenden kunnen zien welke risico's er
zich in hun omgeving bevinden. Daarnaast
kan de risicokaart goed worden ingezet
voor operationele doeleinden of beleidsdoeleinden.
Vanuit Ruimtelijke Ordening kan bijvoorbeeld gekeken worden of bepaalde plannen
binnen of buiten bepaalde risicocontouren
vallen. Bij bestrijding van een ramp is een
bepaalde inzet van hulpdiensten nodig, zij
hebben een meer operationele rol.
Afhankelijk van het type ramp is er dan
informatie nodig over bijvoorbeeld het aantal inwoners, werknemers, waar belangrijke infrastructuur ligt, welke wegen er
1 Webservices:
28
het aanbieden van gegevens via het internet.
lopen, welke natuurgebieden er in het
bedreigde gebied liggen en noem maar op.
Deze gegevens zijn te vinden op de risicokaart.
De bijbehorende website risicokaart.nl is
onlangs volledig herzien en is van informatiesite getransformeerd naar een soort
webportaal voor de risicokaart. Bezoekers
van risicokaart.nl kunnen door middel van
hun postcode informatie krijgen over wat
zich aan onheil kan voordoen in de woonomgeving. Nieuw is ook dat informatie kan
worden gedownload over wat je moet doen
of juist niet moet doen bij rampen of andere calamiteiten.
We zien dat de risicokaart een belangrijke
ontwikkeling doormaakt. De gegevens van
de risicokaart worden met name via webservices1 door steeds meer overheden
gebruikt. En ook omwonenden raadplegen
de risicokaart vaker. Deze toename was
goed te merken bij de brand die januari
2011 in Moerdijk plaatsvond. De risicokaart
is toen vaak geraadpleegd.
Als provinciaal coördinator ben ik samen
met de andere provinciale coördinatoren
verantwoordelijk voor het landelijk beheer
en de doorontwikkeling van de kaart.
Binnen Zeeland zie ik er op toe, dat
gemeenten en provincie zorgdragen voor
de actualiteit van de kaart en probeer ik er
als een soort ambassadeur meer bekendheid aan te geven. Samen met de GIS afdeling zorgen we ervoor, dat de gegevens van
de risicokaart ook een plaats hebben binnen ons eigen Geografisch Loket op intranet en internet.'
Risicokaart
29
14. Evenementen in Zeeland
Wat doet de Provincie Zeeland met het Geografisch Informatiesysteem?
Danny Hafkenscheid, medewerker kartografie en GIS, vertelt: 'Mijn dagelijkse werk
bestaat uit het maken van kaarten voor de
verschillende beleidsafdelingen. Een kaart
geeft visueel de inhoud van het beleid weer.
Het mooie hiervan is dat in één oogopslag
duidelijk wordt waar het om draait.
Interessante opdrachten zijn de voorbereidingen voor de grote evenementen in
Zeeland. Zo heb ik het kaartmateriaal voor
Koninginnedag, Giro d'Italia en Tour de
France gemaakt. In samenwerking met de
politie en het cluster Openbare Orde en
Veiligheid van de Provincie, zijn de routes
uitgestippeld. De kaart voor Koninginnedag
bestaat uit de route die de leden van het
Koninklijk Huis aflegden, een omleidingsroute voor het dagelijks verkeer, maar ook
uit speciale routes voor de hulpdiensten.
Met GIS kunnen analyses uitgevoerd worden, wat heel handig kan zijn bij een groot
evenement als Koninginnedag. Op 30 april
2010 stonden dan ook twee van mijn GIScollega's stand-by voor het geval er een
calamiteit zou optreden. Gelukkig was het
niet nodig, maar met GIS weten we in een
paar minuten hoeveel inwoners er in een
bepaald gebied wonen, welke bedrijven er
zich bevinden en kunnen we de kortste routes voor de hulpdiensten berekenen.'
p
Tour de France
Giro d'Italia
p
Tour de France
Giro d'Italia
30
Evenementen in Zeeland
31
15. Gebiedsagenda MIRT en Zuidwest Walcheren
Wat doet de Provincie Zeeland met het Geografisch Informatiesysteem?
Mathieu van Woerkom is werkzaam bij
RMW/RMT als beleidsmedewerker ruimtelijke ontwikkeling en heeft meegewerkt aan
de Gebiedsagenda voor het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en
Transport (MIRT).
'De Gebiedsagenda MIRT voor Zeeland is
opgesteld in samenwerking met het Rijk.
Het is een visie over de toekomst van
Zeeland. Alle grote projecten op het gebied
van infrastructuur, ruimte en transport
worden hieruit gefinancieerd.
De kaart die hier is afgebeeld bestaat uit vijf
thema's en geeft een overzicht van de projectlocaties. Aan de hand van deze kaart
maken bestuurders keuzes over uitvoering
en financiën. Op de kaart kun je zien hoe en
waarom projecten op een bepaalde manier
worden aangepakt.'
'Zuidwest Walcheren is een project uit het
MIRT. Vanuit de Rijksoverheid is er een
aanpak voor gemaakt. Namelijk kustverdediging koppelen aan ruimtelijke ontwikkeling. We weten dat de kust van Zuidwest
Walcheren over decennia versterkt moet
worden. Dan is het belangrijk dat daar nu al
rekening mee wordt gehouden bij ruimtelijke ontwikkeling.'
Marcel de Theije, werkzaam bij RMW/GBO
als projectleider van Zuidwest Walcheren,
32
vertelt verder. 'Een voorbeeld is de boulevard in Vlissingen. Bij de bouw van nieuwe
gebouwen wordt al rekening gehouden met
kustverdediging in de verre toekomst.
Tijdens vergaderingen maken we veel
gebruik van kaarten en luchtfoto’s. De
maptable is een geweldig instrument om
met meerdere personen tegelijk een kaart
te bekijken en een situatie te schetsen.
Handig is dat deze informatie ook gelijk in
GIS wordt opgeslagen.
Het project Zuidwest Walcheren is net
gestart en we weten op voorhand niet hoe
het zich ontwikkelt. Het is belangrijk dat
alles wat we nu doen, op een goede manier
wordt bewaard. GIS is hierbij een handig
hulpmiddel. Over 20 jaar kunnen we nog
gebruik maken van de gegevens opgeslagen in GIS.'
Gebiedsagenda MIRT en Zuidwest Walcheren
33
17. Zwemwater
Wat doet de Provincie Zeeland met het Geografisch Informatiesysteem?
'Vanuit de Europese Zwemwaterrichtlijn is
de Provincie verplicht om burgers van
informatie te voorzien over de zwemwaterkwaliteit.' Michiel Bil, medewerker beleidsondersteuning water bij RMW/W&N, vertelt
hierover. 'Via de Provinciale website is de
zwemwaterinformatie
voor
iedereen
beschikbaar. Deze informatie wordt aangeboden met behulp van GIS. Op de GIS-kaart
staan alle locaties die in Zeeland zijn aangewezen als zwemwaterlocaties. Door op
de groene stip te klikken verschijnt er informatie over de betreffende zwemplaats.
Zoals de aanwezige voorzieningen, de
waterkwaliteit, waterstanden en zelfs een
routebeschrijving.
Het is belangrijk dat de informatie op de
kaart van mei tot en met september up-todate is. Dit is ook de periode dat het zwemwater elke twee weken wordt gecontroleerd en geanalyseerd.'
Collega Gert-Jan van den Hoven, inspecteur handhaving bij RMW/HNM, inventariseert en controleert elk jaar de zwemwaterplaatsen. 'Dit doe ik met behulp van een
PDA (Personal Digital Assistant). Op locatie
voer ik alle informatie in, die ik gelijk doorstuur naar kantoor. Een GIS-medewerker
voorziet de kaart vervolgens van nieuwe
informatie.
34
Vanaf 2012 verandert de Europese zwemwaterwet. Dan zijn we verplicht om in
Nederland uniform te communiceren over
het zwemwater. We dienen gebruik te
maken van dezelfde borden op locaties.
Ook wordt alle informatie via een landelijke
site ontsloten. Er komt dan één database
met gegevens en één interactieve kaart
voor heel Nederland.'
Zowel Michiel als Gert-Jan zijn tevreden
over het GIS. 'Met behulp van GIS kunnen
we gegevens op een mooie manier visualiseren. Als GIS er niet was zouden we hele
lijsten met zwemwaterlocaties en de gegevens daarvan moeten bijhouden. Nu kan de
informatie handig en snel geactualiseerd
worden.'
Zwemwater
35
17. Veerse Meer
Wat doet de Provincie Zeeland met het Geografisch Informatiesysteem?
'In 2004 is een gebiedsplan voor het Veerse
Meer opgesteld. Dit plan is erop gericht om
in vijftien jaar het Veerse Meer om te vormen tot een optimaal bereikbaar gebied,
goed voor zowel natuur, landbouw en
recreatie. Een gebied dat voor de recreant
aantrekkelijke routes heeft tot een meer
met een gezonde waterhuishouding. Om dit
te realiseren zijn er allerlei projecten opgepakt. Voorbeelden hiervan zijn het instellen
van een nieuw peil in het Veerse Meer, de
herinrichting van de haven in Kamperland,
ontwikkeling van de Veerse Dam en het
ontwikkelen van wandel- en fietsroutes.'
Thecla Westerhof, werkzaam bij RMW/GBO
als projectleider Veerse Meer, vertelt verder. 'Op de kaart die hier is afgebeeld staan
alle projecten die plaatsvinden rondom het
Veerse Meer. Dit zijn alle lopende projecten. Deze kaart gebruiken we bij overleg
met gemeenten, Rijkswaterstaat, Waterschap en enkele maatschappelijke organisaties. De kaart geeft een goed beeld van
wat er zoal speelt en wie met welke projecten bezig is.
Een kaart biedt nog meer mogelijkheden
als deze digitaal met GIS wordt gemaakt.
Dit betekent dat de kaart via internet in ons
Geografisch Loket te raadplegen zal zijn en
achterliggende informatie bevat over de
status van de projecten. Alle projectinfor-
36
matie zit dan bij elkaar in GIS. In de toekomst willen we dit zeker in samenwerking
met het cluster GIS realiseren.'
Veerse Meer
37
18. GIS-machine
Wat doet de Provincie Zeeland met het Geografisch Informatiesysteem?
Jasper van Bochove, coördinator GIS/ICT
(RMW/BVR):
'Producten van het cluster ICT/GIS zijn vaak
een samenspel met de andere ICT-disciplines. Zonder kwalitatief goed netwerk, geen
Geografisch Loket op internet en zonder
digitale vergunningen, geen vergunningenkaart op internet.'
Theo van de Swaluw, afdelingshoofd
Bedrijfsvoering RMW (RMW/BVR):
'GIS-producten en GIS-diensten komen niet
vanzelf uit een machine, maar worden
geleverd door een gemotiveerd team van
GIS-specialisten, die goed samenwerken
met andere ICT-disciplines binnen onze
organisatie en met onze klanten: de
beleidsafdelingen. De techniek maakt veel
mogelijk en GIS is een prachtig informatieen analysesysteem, maar het is en blijft
mensenwerk. Ik merk dat het bij kunnen
blijven op technisch gebied een belangrijke
drijfveer is voor de motivatie van het team.
Door technisch bij te blijven zet de
Provincie Zeeland zich ook in de toekomst
steeds beter op de kaart.'
1 WIS:
38
Wegen Informatiesyteem.
2 PEB:
Provinciaal Eigendom Beheer.
3 IPA:
Integrale Project Administratie.
André Roelse, coördinator ICT (STA/POI):
'De ICT infrastructuur is de basis waarop
alle applicaties, waaronder het GIS,
beschikbaar worden gesteld. Deze basis
moet altijd beschikbaar zijn. Zonder een
(goed) functionerende basis ook geen
(goed) werkende applicaties. Vergelijk het
maar met de elektriciteit uit het stopcontact. Zonder elektriciteit geen werkende
televisie. En net als met elektriciteit merken we er alleen maar wat van als de basis
niet (goed) functioneert.'
Robin Wildschut, afdelingshoofd Bedrijfsvoering SBO (SBO/BVS):
'Het op de kaart zetten van de werkzaamheden van de Provincie Zeeland geeft voor
de bedrijven, instellingen en inwoners van
Zeeland een duidelijk beeld en extra informatie van wat er in hun omgeving afspeelt.
Maar het laat ook zien wat wij als bestuurslaag voor de Provincie Zeeland allemaal
doen. Een goede insteek om steeds meer
klantgericht te zijn.'
Erwin Wondergem, webmaster (SBO/I&D):
'De kracht van GIS op websites van de
Provincie Zeeland is dat bezoekers van
deze websites de informatie ook in de ruimtelijke context kunnen plaatsen. Informatie
over stortplaatsen in Zeeland op www.zeeland.nl wordt een stuk duidelijker als daarbij ook visueel de locaties getoond kunnen
worden op een kaart. GIS verrijkt daarmee
niet alleen de informatievoorziening via de
provinciale websites, maar draagt ook bij
aan de gebruikerservaring van bezoekers
van deze websites en daarmee aan de
begrijpelijkheid van overheidsinformatie.'
Hans Quist, senior medewerker ICT (E&M/
BVE):
'Door een steeds intensievere samenwerking tussen ICT-clusters, wordt de kracht
van GIS ook voor interne applicaties steeds
duidelijker: De koppeling tussen onze
Oracle applicaties en de GIS-omgeving
levert het broodnodige 'plaatje bij het
praatje'. Raadpleeg WIS1 en je weet écht
waar die ene lichtmast staat. In PEB2 zie je
waar en hoe het perceel ligt waar je als
ambtenaar de notariële overdracht van
moet voorbereiden. En met IPA3 weet je
meteen waar dat ene project in Zeeland
speelt. Data en kaart: overzichtelijk bij
elkaar, maar beheerd waar het hoort: juist
daar waar de expertises liggen. Dat is de
kracht van onze organisatie!'
Aart Joziasse, senior medewerker landmeten (E&M/B&R):
'Door de grootschalige topografie (de
basisondergrond voor uiteenlopende toepassingen) te combineren met de verschillende beleids- en beheerthema's, ben je
vaak al voor de helft op weg naar een oplossing.'
Ruud Stroo, informatieanalist (RMW/BVR):
'Door de sterke kanten van het GIS te combineren (visualisate van ruimtelijke gegevens) met die van een relationele database
(RDBMS, gestructureerde inhoudelijke
data) kunnen krachtige applicaties voor de
informatievoorziening van zowel de eigen
organisatie als burgers, bedrijfsleven en
overheidsinstanties ontwikkeld worden.'
GIS-machine
39
40
COLOFON
Uitgave:
Provincie Zeeland
Coördinatie:
Provincie Zeeland,
Directies Ruimte Milieu en
Water en Samenleving,
Bestuur en Organisatie
Cartografie:
Provincie Zeeland
Directies Ruimte Milieu en
Water en Samenleving,
Bestuur en Organisatie
Fotografie
• Mechteld Jansen (p. 24, 25)
• Piet van de Reest (p. 20, 21)
• Cees Traas, bevrijdingsmuseum Nieuwdorp (p.27)
• Jos de Witte (p. 31 boven)
• Provincie Zeeland
Prepress, printen
• Provincie Zeeland,
afdeling I&D