Experimenteergebied Energietransitie en Deltatechnologie

Verslag Proeftuin Maak Verschil Zeeland
Titel: Experimenteergebied Energietransitie en Deltatechnologie
Vraag Wat loopt er al binnen de opgave (projecten en/of samenwerkingsverbanden), wat komt
er al tot stand op dit terrein, wie spelen hierin een rol, wie zouden hierin verder een rol moeten
spelen.
Wat loopt er
- Energie uit water – Tidal Technology Center Grevelingen (TTC) – project
gestart in 2012 is in 2018 klaar. Een project met een hoog
productiepotentieel voor Zeeland. Er liggen in totaal voor 200Mw aan
plannen in het water voor de komende 15 jaar. Hiermee is een investering
van 800 mlj gemoeid. Water blijkt vele malen (tot circa 800x) efficiënter
dan windenergie. De TTC is nu een iconisch project met wereldwijde
uitstraling. Er wordt momenteel gewerkt aan een infotainment centrum
om de kennis uit te dragen. Naast de technische, kennis en arbeidsfactor
biedt het project daarmee ook een toeristische factor. Techniek blijkt een
toeristische factor te hebben gekregen.
-
Waardevolle stoffen filteren uit afvalwater. Inmiddels zijn er hiervoor een
aantal bewezen technieken, bekeken wordt hoe die in te zetten. Zo wordt
de afvalwaterzuivering in Ritthem verbouwd naar een duurzame zuivering
die zelfs stroom kan opwekken.
-
Een zoetwaterprogramma is opgestart om te kijken hoe de
zoetwaterproblematiek te kunnen handelen. Hiervoor lopen een aantal
experimenten. Dit moet nog een gestructureerde plek krijgen.
Wie spelen
nu rol
Bij projecten spelen zowel ondernemers als de overheid een grote rol. Vaak komen
projecten in een stroomversnelling als de bestuurlijke medewerking wordt
uitgesproken en er middelen ter beschikking komen. Dit zou sneller mogen
gebeuren, het kan veel tijd in een project winnen.
Wie moet
erbij
Projecten moeten worden ontwikkeld in een brede samenwerking van
stakeholders. Bedrijfsleven en overheid, maar ook in een vroegtijdig stadium
onderwijs betrekken. Dit zorgt er voor dat vele kleine onderdelen in een project
door verschillende specialismen kunnen worden bekeken en uitgewerkt. Dit draagt
bij aan tot stand komen van een project.
Zeeland heeft veel potentie voor alternatieve energieproductie. Maar die moet
wel worden herkend, omarmd en uitgewerkt.
Een herkenbaar en aansprekend ‘boegbeeld’ kan een project snel verder helpen.
Daarnaast is steun en betrokkenheid tonen van de overheid op lokaal niveau, maar
ook regionaal (waterschap) en landelijk (bijv. RWS en EZ) van groot belang en legt
veel gewicht in de schaal.
Deze partijen zijn ook vaak asset-owners en vanuit die rol toch al betrokken.
Wat is er nodig om meer tot stand te brengen
Om energietransitie in Zeeland te bespoedigen zijn zowel betrokkenheid, financiële middelen als
bestuurskracht nodig. Het samenbrengen van partijen op alle niveaus en het beter afstemmen van
de verschillende niveaus, regels en middelen is al grote winst.
Ook iets simpels als betrokkenheid tonen kan al veel doen in een projecct. Innovatie wordt bij de
overheid met gematigd enthousiasme ontvangen. Het is vreemd en past niet, dus brengt het
risico’s en onzekerheden mee. De overheid blijkt slecht met die risico’s en onzekerheden om te
kunnen gaan.
Innovatie kost in eerste instantie geld en energie, maar vergt ook creativiteit en bestuurskracht.
De overheid en ondernemers moeten veel meer gezamenlijk optrekken als partners.
Wat betekent dit voor overheid/overheden? Wat moet zij meer/minder/anders doen?
Wat betekent Wat blijkt is dat de overheid zeer lastig kan omgaan met onzekerheden en ze alle
dit
risico’s op voorhand wil uitsluiten. Maar regelgeving betekent niet dat men in
control is. Toch blijft de overheid vasthouden aan de regeltjes.
De ambtenaren zitten ‘gevangen’ in de budgetten en regels, dit houdt aan de
overheidszijde veel tegen. Maar houdt ook de mkb-er en dus innovatie tegen.
Fouten voorkom je niet door regels en structuren. Laat los en geef meer ruimte,
uiteraard binnen randvoorwaarden.
Meer doen
Er wordt een parallel getrokken naar het topsectoren beleid op nationaal niveau.
Daarin wordt ruimte gegeven voor verantwoordelijkheid en creativiteit. Bewezen
is dat dit de innovatie ten goede komt.
Kennis is kracht en deel het, wees open met het delen van informatie.
Minder doen
Strikte gebondenheid aan regels en budgetten.
Anders doen
Heel nadrukkelijk wordt genoemd de bestaande SDE systematiek (Stimulering
Duurzame Energieproductie) voor de subsidiering van duurzaamheidsprojecten.
Deze werkt niet!
Bij de indiening van een aanvraag verlangt de overheid dat alles klaar ligt en
vergund is. Maar juist het vergunnen is een zeer lastige bij innovatieve projecten,
omdat deze vaak niet in de bestaande regels passen. Wanneer het vervolgens
wel lukt om de benodigde vergunningen te krijgen en een aanvraag wordt
ingediend, blijkt de toetsing weer zeer lang te duren. Omdat op dat niveau de
kennis ontbreekt om projecten goed te kunnen beoordelen.
Dit geeft blijk van een mismatch tussen de verschillende overheidsniveaus en
regels. Voorgesteld wordt experimenteerruimte bij vergunningverlening. Zodat
vergund kan worden en de voorschriften gedurende het project mee
ontwikkelen. Voer daarvoor een handhavings- en monitoringsprogramma in en
doe dit samen. Daarmee kan de overheid een vinger aan de pols houden, maar
wordt niet de creativiteit en snelheid uit de innovatie gehaald.
Algemeen (bijvangst) items opmerkingen die niet direct onder de vorige vragen vallen
- Zeeland heeft al veel. Maar het unieke wordt intern niet herkend, extern juist wel. Zie de
aantrekkingskracht van de HZ op gebied van Deltatechnology dat studenten van over heel
de wereld trekt. De Deltatechnologie past perfect bij de cultuur en het DNA van Zeeland,
bouw dit verder uit. Deze technologische kennis wordt momenteel veel te weinig gebruikt.
- Benader de complexiteit als een vraagstuk en gebruik elkaar om het complexe op te
lossen. Zeeland moet de complexiteit als kracht benutten.
- Overheid moet meer naar buiten kijken. Voorbeeld aanbestedingen worden veel te veel
met oogkleppen op gedaan en bovendien ouderwets. Er is daarbij nog veel te winnen.
Duurzaamheid zou veel meer meegenomen moeten worden in de aanbestedingen. Bijv.
10% moet in duurzaamheid worden geïnvesteerd, ook kunnen middelen worden ingezet
voor de omgevingsfactoren. In aanbesteding zou winst zijn om te werken met twee
soorten EMVI’s. Punten voor de traditionele ‘Economisch Meest Voordelige Inschrijving’
en een tweede punten systeem ‘Economisch Meest Veelbelovende Innovatie’.
- Zeeland moet zijn bescheidenheid afgooien en meer en nadrukkelijker Den Haag
confronteren met het potentieel van Zeeland. Ook moet Zeeland de passiviteit afwerpen
en veel actiever reageren om grootschalige ontwikkelingen. Als voorbeeld worden de
grootschalige windparken voor de kust genoemd, waar nauwelijks revenuen terugvloeien
naar de gebieden aan de kust. Dit was zeer wel mogelijk geweest. Maar op deze
ontwikkeling is nauwelijks gereageerd. Daarnaast was het mogelijk geweest om vanuit een
dergelijk project te eisen dat een deel (bijv. 10%) wordt benut voor innovatie.