De zoektocht van de raadsgriffie op sociale media

De zoektocht van de raadsgriffie op sociale media
Bijna alle gemeenten zijn inmiddels actief op sociale media. Ook raadsleden maken, de één
succesvoller dan de ander, veel gebruik van sociale media. Vooral Twitter is een kanaal om eenvoudig
je mening als raadslid te verkondigen. Sinds het dualisme wordt de gemeenteraad ondersteund door
de raadsgriffie. Zij heeft, onder anderen, de taak om de communicatie voor de gemeenteraad als
geheel te verzorgen. Hoe gebruiken zij sociale media? Dat hebben Simone van den Hurk en David Kok
onderzocht.
Raadsgriffies zijn nog voorzichtig op sociale media
Van de respondenten (233, 57%) geeft de helft aan gebruik te maken van sociale media. Zij maken
vooral gebruik van Twitter (58%) en Facebook (17%). Een overgrote meerderheid van 83% verwacht
komend jaar ook meer gebruik te gaan maken van deze kanalen. Iets meer dan de helft van de
respondenten (52%) heeft nog geen strategie of visie voor het gebruik van sociale media. Ongeveer
een kwart heeft er wel één en een kwart werkt er aan.
Twitter wordt vooral ingezet om de agenda van de raadsvergadering te verspreiden en te volgen wat
raadsleden en bewoners online zeggen. Twitter wordt het minst gebruikt om discussies aan te gaan
en voor meningsvorming. Van de raadsgriffies die Facebook gebruiken, geeft 22% aan hier de agenda
van de raadsvergadering te verspreiden.
Van den Hurk: “Je kunt goed zien dat de helft van de Raadsgriffies in Nederland voorzichtig begint te
werken met sociale media. Vooral Twitter wordt ingezet om informatie te zenden en te volgen wat er
online gebeurt”.
Veel raadsgriffies zien nog geen meerwaarde in sociale media
Van de raadsgriffiers die nog geen gebruik maken van sociale media, geeft 60% aan dit in de
toekomst wel te willen gaan doen. Twitter en Facebook zijn dan de eerste kanalen waar men aan
denkt.
Kok: “veel raadsgriffies willen wel sociale media gaan inzetten, maar weten gewoon nog niet goed
hoe. Daarom zien ze alleen de voor de hand liggende mogelijkheden als het volgen van wat
raadsleden en bewoners online zeggen en het verspreiden van de agenda van de raadsvergadering”.
Op de vraag waarom ze nog geen gebruik maken van sociale media, antwoorden de meeste
respondenten dat het vooral een kwestie is van capaciteitsgebrek en prioriteit. Ook geven zij aan dat
het gebruik van sociale media bij de raadsleden zelf ligt of dat de raad hier niet voor open staat. In
veel gemeenten communiceert daarnaast de afdeling communicatie al via sociale media, ook voor de
raadsgriffie.
“Toch zijn er ook nog veel gemeenten waar de griffier zelf nog geen meerwaarde ziet in het gebruik
van deze kanalen. Daar zien ze sociale media nog als kanalen die alleen door raadsleden en
bestuurders gebruikt mogen worden”, aldus Kok. “En dat is niet meer van deze tijd.”
Toch zijn het wellicht niet alleen griffiers die de meerwaarde van sociale media niet zien. Ook veel
raadsleden zijn nog zoekende. In Amstelveen valt het bijvoorbeeld op dat lang niet alle raadsleden
aanwezig zijn op sociale media. En van de raadsleden die wel gebruik maken van sociale media, volgt
het merendeel het algemene gemeenteraadsaccount niet. “Door samen het gemeenteraadsaccount te
versterken, zouden we juist de onafhankelijkheidspositie van dit account kunnen versterken”, aldus
Van den Hurk, “Een veel gehoord argument om als griffie geen sociale media in te zetten”.
Kok: “Ook raadsgriffies ontkomen niet aan het feit dat bewoners de gemeenteraad via sociale media
willen gaan benaderen, of je het nu leuk vindt of niet. En als je daar geen capaciteit voor hebt, dan
moet je goede afspraken maken met de afdeling communicatie. Bijvoorbeeld dat je tweets over de
gemeenteraad niet over de huis-tuin-en-keuken- tweets van de gemeente komen. Ook dat is
dualisme”.
Verkiezingen bieden wel een kans
In maart 2014 zijn er gemeenteraadsverkiezingen. Daarom is de raadsgriffies gevraagd of ze denken
sociale media hiervoor in te gaan zetten. Bijna de helft van de raadsgriffies (49%) is dit van plan,
ongeveer een derde (30%) heeft er nog niet over nagedacht.
Op de vraag welke kanalen ze hierbij denken te gaan gebruiken is het antwoord duidelijk: Twitter en
Facebook.
Van den Hurk: “de verkiezingen bieden grote kansen om als raadsgriffie de sociale media wereld in te
duiken. Je kunt, op een objectieve manier, algemene informatie communiceren rondom de
verkiezingen. Maar je zou bijvoorbeeld ook, als je van een stemhulp gebruik maakt, de stellingen van
deze stemhulp (of nog beter: zorg er voor dat je extra stellingen hebt!) via sociale media kunnen
communiceren en hiermee een debat kunnen oproepen”.
Zoeken naar de rol van de raadsgriffie
Op 29 oktober 2013 was er in Almere een netwerkbijeenkomst voor raadsgriffies. Op de agenda stond
het onderwerp sociale media. De rode draad uit deze bijeenkomst was toch vooral dat veel
raadsgriffies op zoek zijn naar hun rol op sociale media.
Kok: “De vraag die bij raadsgriffies leeft, is vooral waarover de raadsgriffie zou kunnen of moeten
berichten. Uiteraard is de meest genoemde optie de agenda van de raadsvergadering. De zoektocht
gaat er vooral om dat we niet politiek kunnen bedrijven, maar er is nog zoveel meer informatie
rondom vergaderingen die juist niet politiek zijn! De raadsgriffie kan namelijk op een objectieve
manier over het raadswerk en de besluiten communiceren, terwijl raadsleden altijd met een bepaalde
kleur communiceren”.
“Het is bovendien opvallend dat raadsgriffies Twitter als het meest geschikte kanaal zien om met
burgers te communiceren. Facebook heeft namelijk aanzienlijk meer gebruikers dan Twitter. Daar kun
je ook meer kwijt, bijvoorbeeld samenvattingen van agendapunten van de raadsvergadering, waar
burgers op Facebook ook weer makkelijker op kunnen reageren”, aldus Van den Hurk.
Kok: “Daarnaast zijn veel mensen niet meer direct betrokken bij politieke partijen, maar nog wel in
politiek geïnteresseerd. Uiteraard ligt hier een grote verantwoordelijkheid bij de politieke partijen zelf,
maar juist een raadsgriffie kan deze mensen betrokken houden bij de lokale politiek. In Almere
worden raadsleden en de accounts van de politieke partijen gemiddeld door 366 accounts gevolgd,
terwijl het gemeenteraadsaccount op Twitter al ruim 2.000 volgers heeft”.
“Ten slotte kunnen bewoners via nieuwe media (niet per se sociale media, maar bijvoorbeeld ook via
online raadspanels) betrokken worden bij de agendapunten van de gemeenteraad. De raadsgriffie kan
deze online groepen onderhouden en onafhankelijk van partijvoorkeuren alle politieke partijen
informeren over wat er leeft in de stad. Dit kan nog makkelijker als gemeenten via sociale media
volgen wat online over de gemeente geschreven wordt. De raadsgriffie kan, door het juist inzetten
van sociale media, heel goede omgevingsanalyses maken, die raadsleden vervolgens kunnen
gebruiken voor hun agenda en hun eigen raadswerk”, aldus Van den Hurk.
Kortom, raadsgriffies kunnen sociale media gebruiken om een stap dichterbij de burgers te komen,
wat wellicht zal bijdragen aan een brug tussen burgers en de gemeenteraad. Dat vergt capaciteit,
maar kan juist ook voor gemeenteraadsleden van grote meerwaarde zijn.
Over de onderzoekers:
Simone van den Hurk is medewerker van het team communicatie
binnen de gemeente Amstelveen. Daarvoor heeft ze voor haar
afstudeeropdracht voor de Hogeschool van Amsterdam een onderzoek
gedaan hoe de raadsgriffie haar raadscommunicatie kon intensiveren met
sociale media. In het kader van dit onderzoek kwam ze in contact met
David Kok en werd dit onderzoek samen opgepakt.
David Kok is social media manager voor de raadsgriffie van de gemeente
Almere. Daarvoor werkte hij 11 jaar voor de gemeente Amsterdam. Sinds
drie jaar doet hij op persoonlijke titel onderzoek naar het gebruik van
sociale media binnen de lokale overheid. Onder zijn redactie zijn twee
bundels verschenen: Sociaal kapitaal, de meerwaarde van sociale media
voor gemeenten (Eburon, 2012) en Sociale gemeenten, de kracht van
nieuwe media (Eburon, 2013). Beide boeken zijn een verzameling van
korte hoofdstukken van experts uit het bedrijfsleven, de overheid en
onderwijsinstellingen.
Meer informatie over het onderzoek naar het gebruik van sociale media
door raadsgriffies is te vinden in het boek Sociale gemeenten, de kracht van
nieuwe media. Dit boek is te koop via uitgever Eburon (eburon.nl) en
daarnaast gratis als PDF te downloaden vanaf de website
www.socialmediameetlat.nl.
Noot voor de redactie (niet voor publicatie)
Voor aanvullende vragen of het afnemen van een interview, kunt u contact opnemen met David Kok:
06 514 73 087, [email protected]
Voor het aanvragen van een recensie-exemplaar kunt u terecht bij Karin de Zwaan van Uitgeverij
Eburon. U kunt haar bereiken via [email protected] of 015 213 14 84.