ANTARCTICA Trial Cryo-thawed embryo transfer: natural versus artificial cycle. A non inferiority trial. (Onderzoek naar verschillende wijzen van voorbereiding op het terugplaatsen van gecryopreserveerde embryo’s) Onderzoek naar verschillende wijzen van voorbereiding op het terugplaatsen van gecryopreserveerde embryo’s. Versie 2 15-07-2009 Kenmerk: NL.23273.075.09 -1- TITEL ONDERZOEK: Onderzoek naar verschillende wijzen van voorbereiding op het terugplaatsen van gecryopreserveerde embryo’s. Geachte mevrouw, meneer, U bent door ons uitgenodigd om deel te nemen aan een wetenschappelijk onderzoek gericht op het voorbereiden van het baarmoederslijmvlies op de terugplaatsing van een ingevroren (gecryopreserveed) en ontdooid embryo. Hierover bent u zowel mondeling door een fertiliteitsartsarts, als schriftelijk via onze patiënteninformatiefolder ingelicht. Deze informatiebrief is bedoeld om u uit te leggen wat deelname aan het onderzoek precies inhoudt en om u de mogelijkheid te geven te overwegen of u al dan niet wilt deelnemen. De onderzoeksarts (de arts die het onderzoek in deze instelling uitvoert) zal bij onduidelijkheid uitleg geven en al uw vragen beantwoorden. Als er zaken zijn die u uitgebreider wilt bespreken, aarzel dan niet vragen te stellen voordat u erin toestemt aan dit wetenschappelijke onderzoek deel te nemen. U krijgt een kopie van dit informatie- en toestemmingsformulier om mee naar huis te nemen en de onderzoeksarts zal ook een kopie in uw medisch dossier bewaren. Inleiding: Tijdens uw IVF of ICSI behandeling zijn een of meerdere embryo’s ingevroren (cryoembryo’s). Deze embryo’s worden binnenkort ontdooid en -als de ontdooiing goed verloopt, teruggeplaatst in de baarmoeder. Voor de terugplaatsing van een cryo-embryo moet de baarmoeder worden voorbereid. Deze voorbereiding heeft twee doelen: ten eerste wordt ervoor gezorgd dat het baarmoederslijmvlies van goede kwaliteit is zodat een embryo kan innestelen en ten tweede wordt het juiste moment bepaald om de embryo’s te ontdooien. Om de kans op zwangerschap na het terugplaatsen van een cryo-embryo zo groot mogelijk te maken moet aan een aantal voorwaarden worden voldaan. Het is natuurlijk belangrijk dat de embryo’s die teruggeplaatst worden van goede kwaliteit zijn. Daarnaast is het belangrijk dat de omstandigheden in de baarmoeder optimaal zijn. Het baarmoederslijmvlies moet bijvoorbeeld dik en rijp genoeg zijn om een embryo te laten innestelen. Doel van het onderzoek Er zijn twee manieren waarop het baarmoederslijmvlies kan groeien en rijpen: via de natuurlijke cyclus of de artificiële cyclus. Beide manieren worden wereldwijd en in Nederland gebruikt en hebben goede resultaten. De kans op zwangerschap is waarschijnlijk gelijk tussen beide behandelingen maar iedere methode heeft zijn eigen voor- en nadelen (zie verder). In dit onderzoek worden beide methoden met elkaar vergeleken. Allereerst wordt onderzocht of er inderdaad geen verschil in zwangerschapskans is. Daarnaast wil het onderzoeksteam meer weten over hoe patiënten beide behandeling ervaren en wat de kosten van de behandelingen zijn. Om dit te kunnen onderzoeken vragen wij patiënten, die binnenkort een terugplaatsing van cryo-embryo‘s ondergaan, om hun medewerking. U komt in aanmerking voor het onderzoek. Daarom hebt u deze brochure gekregen. Wij vragen u om deze aandachtig door te lezen en om na te denken of u zou willen meewerken aan deze studie. Opzet en duur van het onderzoek Bij ieder paar dat in aanmerking komt voor terugplaatsing van een cryo-embryo wordt gekeken of zij mee mogen doen aan deze studie. Aan deze studie zullen ± 1150 paren mee gaan doen verdeeld over verschillende IVF centra in Nederland. Deze paren worden verdeeld over 2 groepen: 50 % van de paren ondergaat een cryo terugplaatsing met een natuurlijke cyclus als voorbereiding, de andere 50 % ondergaat een cryo terugplaatsing met Onderzoek naar verschillende wijzen van voorbereiding op het terugplaatsen van gecryopreserveerde embryo’s. Versie 2 15-07-2009 Kenmerk: NL.23273.075.09 -2- een artificiële cyclus als voorbereiding. Welke behandeling een paar ondergaat wordt bepaald door loting. Uw arts of de onderzoekers hebben hier geen invloed op. Na afloop van de loting wordt de uitslag direct bekend gemaakt aan u. In dit onderzoek kan elk paar 1 cyclus mee doen. De wijze van voorbereiding op de terugplaatsing van het embryo wordt dus eenmalig bepaald door de loting. Indien u niet zwanger wordt tijdens deze behandeling, bepaald uw arts hoe uw verdere behandeling(en) plaats vinden. Behandeling 1 Als u behandeling 1 loot, dan vindt de terugplaatsing van het cryo-embryo plaats in de natuurlijke cyclus. Dit houdt in dat u op de 11de, 12e of 13de dag van uw menstruatie cyclus (in overleg met uw arts) een inwendige echo krijgt. Hierbij wordt gekeken naar de dikte van het baarmoederslijmvlies en de grootte van het spontaan groeiende eiblaasje in de eierstokken. Deze echo zal misschien één of meerdere keren herhaald worden om de ontwikkeling van het baarmoederslijmvlies en het eiblaasje te vervolgen. Als het baarmoederslijmvlies dik genoeg is en het groeiende eiblaasje een goede doorsnede heeft dan krijgt u eenmaal Pregnyl® of Ovitrelle® toegediend. Dit is een hormoon dat zorgt voor de eisprong. Toediening gaat door middel van een injectie onder de buikhuid, net als de toediening van hormonen tijdens de IVF of ICSI behandeling die u eerder heeft ondergaan. Op de dag waarop de toediening van Pregnyl® of Ovitrelle® plaatsvindt, vragen wij u één keer bloed af te staan. Dit bloed wordt later geanalyseerd en heeft geen invloed op de behandeling. Dit bloedonderzoek is een controle van verschillende hormoon spiegels en de invloed daarvan op de kans op zwangerschap. Na het toedienen van Pregnyl® f Ovitrelle® worden de embryo’s ontdooid en teruggeplaatst. Het ontdooien en terugplaatsen van het embryo zal volgens de standaardmethode van het ErasmusMC plaatsvinden. Behandeling 2 Als u behandeling 2 loot dan vindt de terugplaatsing plaats in een artificiële cyclus. Hierbij begint u op de eerste dag van de menstruatie met driemaal daags een tablet oestrogenen (Progynova®). Op de 12e, 13e of 14e dag (in overleg met uw arts) vindt een controle echo plaats. Hierbij wordt gekeken naar de dikte van het baarmoederslijmvlies en de grootte van de eiblaasjes. Als het baarmoederslijmvlies dik genoeg is en de eiblaasjes niet te groot wordt gestart met progesteron tabletten (Utrogestan®). Belangrijk om te weten is dat deze tabletten via de vagina ingebracht moeten worden. Op de 3e of 4e dag na het starten met de progesteron tabletten vindt de ontdooiing plaats. De terugplaatsing vindt enkele dagen later plaats. Ook bij deze manier van voorbereiden vinden de ontdooiing en terugplaatsing van het embryo plaats volgens de standaardmethode van uw ziekenhuis. Als het baarmoederslijmvlies te dun is of een eiblaasje te groot kan de medicatie aangepast op uw situatie. Bij beide manieren van voorbereiding kan het gebeuren dat er iets in de voorbereiding niet goed gaat (bijvoorbeeld onvoldoende ontwikkeling van het baarmoederslijmvlies, te vroege eisprong etc.) en dat de kans op zwangerschap mogelijk verminderd is. Uw behandeld arts kan dan besluiten om voor de zekerheid bloedonderzoek te doen of de embryo’s niet te laten ontdooien en de voorbereiding in een volgende behandeling aan te passen. Dit geldt ook als u meewerkt aan deze studie. Mocht dit het geval zijn dan bepaalt uw eigen arts in de volgende cyclus wat de beste behandeling voor u is en doet u niet meer mee aan de studie. Na de behandeling Als u na de terugplaatsing gaat menstrueren, kunt u contact opnemen met uw ziekenhuis. Zij zullen verdere vervolgafspraken met u maken en eventuele vervolgbehandelingen met u bespreken. Aangezien u voor 1 cyclus mee doet met dit onderzoek, neemt uw behandelend arts de beslissing over de volgende stap in de behandeling. Onderzoek naar verschillende wijzen van voorbereiding op het terugplaatsen van gecryopreserveerde embryo’s. Versie 2 15-07-2009 Kenmerk: NL.23273.075.09 -3- Als de menstruatie uitblijft, kan een zwangerschapstest met behulp van urine gedaan worden. Dit kan met een thuistest. Is de test positief kunt u bellen nar het secretariaat om een afspraak te maken voor een zwangerschapsecho. De echo wordt herhaald als u ongeveer 12 weken zwanger bent. Graag willen wij weten hoe de zwangerschap afgelopen is. Hiervoor krijgt u een formulier mee dat u kunt invullen na het eindigen van de zwangerschap. Enquête invullen Naast dat we de kans op zwangerschap willen onderzoeken willen we ook graag inzicht krijgen in de kosten die gemaakt worden tijdens de behandeling en hoe patiënten de behandeling ervaren hebben. Om dit in te kunnen schatten vragen wij aan alle patiënten of zij voor ons een enquête willen invullen. Het invullen van deze enquêtes kosten u ongeveer 2 x 30 minuten. Wat betekent deelname voor u? Meedoen aan een wetenschappelijk onderzoek is voor de meeste mensen een moeilijke beslissing. Wij realiseren ons dat wij deze vraag stellen in een periode die toch al spannend voor u is. Daarom vinden wij het belangrijk dat u goed geïnformeerd te bent. Naast de informatie van uw arts, heeft u daarom deze brochure meegekregen. U kunt de brochure thuis nog eens doorlezen en overleggen met, voor u, belangrijke personen. Naast deze folder is er ook een website die u kunt bezoeken. (www.antarcticatrial.nl) De beslissing om mee te doen hoeft u dus niet meteen te nemen, u heeft hier bedenktijd voor. Zijn er risico’s aan verbonden? Medicatie Indien u loot voor terugplaatsing in de natuurlijke cyclus, wordt een injectie met Pregnyl® of Ovitrelle® toegediend. Dit is het zwangerschapshormoon (hCG). Bijwerkingen van deze medicatie zijn kneuzing, pijn, roodheid, zwelling en jeuk op de plaats van de injectie. Indien u loot voor terugplaatsing in de artificiële cyclus, moet u Progynova® en Utrogestan® innemen als voorbereiding op de terugplaatsing. Progynova® is een medicijn dat lijkt op het lichaamseigen oestrogeen. Het zorgt voor de opbouw en ontwikkeling van het baarmoederslijmvlies. Progynova® mag niet gebruikt worden door patiënten die in het verleden een trombose (bloedpropje) gehad hebben, patiënten met borstkanker of andere hormoongevoelige kankersoorten. Meestal wordt progynova® goed verdragen en treden er weinig bijwerkingen op. De belangrijkste bijwerking is een verhoogd risico op trombose. Utrogestan® is een middel dat de werking van progesteron nabootst. Het zorgt voor een verdere ontwikkeling van het baarmoederslijmvlies. Om een goede plaatselijke werking te krijgen wordt Utrogestan® vaginaal ingebracht. Utrogestan® mag niet gebruikt worden door patiënten met leverziekten. Utrogestan® is een middel dat doorgaans goed verdragen wordt. Mogelijke bijwerkingen zijn slaperigheid, pijnlijke gespannen borsten, misselijkheid en braken, hoofdpijn en stemmingswisselingen. Transvaginale echografie: Tijdens de behandeling wordt er op verschillende momenten inwendig echografisch onderzoek gedaan om de ontwikkeling van het baarmoederslijmvlies en de eiblaasjes te controleren. Hoe vaak dit onderzoek noodzakelijk is, hangt af van de behandeling die u geloot heeft en de wijze waarop het baarmoederslijmvlies en de eiblaasjes reageren. Gemiddeld zal 2 tot 3 keer een vaginale echografie plaatsvinden. Dit onderzoek wordt meestal als vervelend maar niet pijnlijk ervaren. Bloedafname: Het kan zijn dat u eenmalig bloed moet prikken tijdens de behandeling. In dit bloedonderzoek wordt gekeken naar verschillende hormonen. De uitslag van dit bloedonderzoek kan gevolgen hebben voor uw behandeling maar is ook onderdeel van het onderzoek. Indien bloedonderzoek nodig is, zal uw arts dit met u bespreken. Bloedafname is een veilige Onderzoek naar verschillende wijzen van voorbereiding op het terugplaatsen van gecryopreserveerde embryo’s. Versie 2 15-07-2009 Kenmerk: NL.23273.075.09 -4- procedure die doorgaans weinig klachten geeft. Er is een klein risico op blauwe plekken of een infectie, dit gaat meestal vanzelf weer over. Mogelijke voordelen en nadelen van deelname Beide behandelingen in dit onderzoek vinden al lange tijd plaats in Nederland. De kans op zwangerschap is waarschijnlijk voor beide behandelingen gelijk. De behandelingen verschillen wel op andere punten van elkaar bijvoorbeeld de kosten, de bijwerkingen en aantal controles op de polikliniek. Er zijn dus geen voordelen als het gaat om de kans op zwangerschap maar misschien wel op andere punten, zoals patiënttevredenheid en kostenefficiëntie. Dit is wel afhankelijk van de behandeling die u loot en uw persoonlijke omstandigheden. Terugplaatsing in een natuurlijke cyclus heeft als voordeel dat er geen medicijnen ingenomen hoeven te worden (geen bijwerkingen en minder kosten) maar heeft als nadeel dat patiënten vaker naar de polikliniek moeten komen voor een controle echo en dat de planning van de behandeling afhankelijk is van de uitslag van de echo. In de artificiële cyclus moeten patiënten medicijnen innemen als voorbereiding op de terugplaatsing. Deze kunnen bijwerkingen geven. Daar staat wel tegenover dat de behandeling vaak makkelijker te plannen is en dat patiënten minder vaak voor controle hoeven te komen. Alternatieve behandeling Patiënten die niet deelnemen aan dit onderzoeksprotocol krijgen het standaard protocol zoals dat gebruikt wordt in het Erasmus MC. Bij dit protocol wordt gebruikt gemaakt van de natuurlijke cyclus waarbij het moment van eisprong wordt opgespoord aan de hand van LH testen in de urine die u zelf thuis moet verrichten. Mocht u, ongeacht de reden, niet mee willen doen aan deze studie dan zullen wij dit respecteren. Uw behandeling of het contact met uw arts zal op geen enkele wijze beïnvloedt worden door dit besluit. Als u tijdens het onderzoek alsnog wilt stoppen met het onderzoek, dan is dat mogelijk. Wel willen we dan graag van u weten waarom u wilt stoppen, dit is belangrijk voor het onderzoek. Vertrouwelijkheid van uw gegevens Voor dit onderzoek is goedkeuring verkregen van de Raad van Bestuur na een positief oordeel van de Medisch Ethische Toetsingscommissie Isala klinieken in Zwolle. De voor dit onderzoek geldende internationale richtlijnen worden nauwkeurig in acht genomen. Informatie van dit onderzoek zal worden doorgegeven aan nationale en internationale gezondheidsinstanties. U kunt er zeker van zijn dat uw medisch dossier strikt vertrouwelijk zal worden behandeld en dat uw identiteit niet zal worden bekend gemaakt, zowel binnen als buiten de EU. De coördinerende onderzoeker, de Medisch-Ethische Commissie / Institutionele Beoordelingscommissie, medewerkers van de Inspectie voor Gezondheidszorg of vertegenwoordigers van de desbetreffende geneesmiddelregistratie autoriteiten zullen direct toegang hebben tot uw oorspronkelijke medische gegevens om de gegevens te controleren. Als er onderzoeksresultaten worden gepubliceerd, zal uw identiteit niet worden onthuld. Onderzoekgegevens worden bewaard gedurende het onderzoek en na afloop gedurende 15 jaar. Lichaamsmateriaal zoals bloed wordt na afloop van het onderzoek vernietigd. Persoonlijke kosten verbonden aan dit onderzoek De voorgeschreven medicatie, gebruikt in dit onderzoek zal door uw zorgverzekeraar worden vergoed. Er zijn voor u geen kosten verbonden aan tests en procedures die in verband met dit onderzoek worden uitgevoerd. Vrijwillige deelname/terugtrekking uit het onderzoek Uw deelname aan dit onderzoek is geheel vrijwillig. U kunt weigeren deel te nemen of u kunt zich op elk moment uit het onderzoek terugtrekken zonder dat dit nadelige gevolgen heeft of leidt tot verlies van voordelen waarop u recht heeft. Uw beslissing om u terug te trekken zal Onderzoek naar verschillende wijzen van voorbereiding op het terugplaatsen van gecryopreserveerde embryo’s. Versie 2 15-07-2009 Kenmerk: NL.23273.075.09 -5- geen negatieve gevolgen hebben voor uw medische zorg in de toekomst. Ook de onderzoeksarts kan u uit het onderzoek terugtrekken als hij/zij meent dat dit in uw belang en veiligheid is. Met uw toestemming wordt uw huisarts over uw deelname aan dit onderzoek geïnformeerd. Indien nieuwe informatie beschikbaar komt over het onderzoek zal u hierover worden ingelicht. Waar kan ik terecht met vragen? Als u vragen heeft over uw deelname aan dit onderzoek, als zich bij u tijdens uw deelname aan dit onderzoek een ongebruikelijke reactie heeft voorgedaan of in geval van nood dient u contact op te nemen met uw behandelende arts via het IVF secretariaat 010 7040116, of met de onderzoeker Dr. N.G.M. Beckers via het IVF secretariaat 010 7040116. In spoedeisende gevallen kunt u de dienstdoende arts van de afdeling verloskunde en gynaecologie in het Erasmus MC bellen via het algemene telefoonnummer van het ziekenhuis: 010-7040704. Bovendien kunt u zich voor advies en inlichtingen ook wenden tot een onafhankelijke arts: Dr. E.J.G. Sijbrands. internist, Erasmus MC. Telefoon: 010-703 3283. Als u niet tevreden bent over het onderzoek of de behandeling, kunt u terecht bij de onafhankelijke klachtencommissie van het Erasmus MC, via telefoonnummer: 010-70 33198 Vriendelijke groet, namens het onderzoeksteam Dr. N.G.M. Beckers, Arts Voortplantingsgeneeskunde Dr. J.S.E. Laven Gynaecoloog Hoofd subafdeling voortplantingsgeneeskunde Onderzoek naar verschillende wijzen van voorbereiding op het terugplaatsen van gecryopreserveerde embryo’s. Versie 2 15-07-2009 Kenmerk: NL.23273.075.09 -6- Toestemmingsformulier Antartica studie: Wij verklaren dat wij geïnformeerd zijn over het onderzoek “Verschillende wijze van voorbereiding op het terugplaatsen van cryo embryo’s”. Wij hebben deze informatie zowel mondeling als in de vorm van een patiënten informatie brochure gekregen. Wij hebben de mogelijkheid om vragen te stellen gehad. Wij zijn tevreden met de ontvangen informatie en begrijpen dit. Wij zijn geïnformeerd over onze rechten en plichten. Wij begrijpen dat deelname aan dit onderzoek volledig vrijwillig is en dat wij op elk moment kunnen afzien van verdere deelname aan deze studie zonder dat dit gevolgen heeft voor verdere behandeling. Ik geef toestemming voor het verwerken van de gegevens voor de doeleinden van dit onderzoek zoals beschreven in de informatiebrief, op voorwaarde van geheimhouding van de identiteitsgegevens. Ik geef toestemming om mijn onderzoekgegevens gedurende maximaal 15 jaar na afloop van de studie te bewaren. Ik geef toestemming voor het opvragen van de gegevens bij mijn verloskundige en andere medische hulpverleners die mij begeleiden in mijn zwangerschap, uitsluitend ten behoeve van dit onderzoek. Ik geef wel /geen toestemming om mijn huisarts en/of behandelend specialisten op de hoogte te brengen van deelname aan dit onderzoek Ik geef wel /geen toestemming voor benadering voor eventueel vervolg studies na afloop van dit onderzoek. Ik wil wel /niet na afloop van het onderzoek de algemene resultaten van de studie ontvangen. Ondertekend door: …………………………………………Naam patiënte ………………………………………... geboortedatum patiënte …………………………………………Datum …………………………………………Handtekening …………………………………………Naam partner ………………………………………... geboortedatum partner …………………………………………Datum …………………………………………Handtekening Onderzoek naar verschillende wijzen van voorbereiding op het terugplaatsen van gecryopreserveerde embryo’s. Versie 2 15-07-2009 Kenmerk: NL.23273.075.09 -7- Ik verklaar dit onderzoek uit te voeren volgens het onderzoeksprotocol van deze studie. …………………………………………Naam arts …………………………………………Datum …………………………………………Handtekening Onderzoek naar verschillende wijzen van voorbereiding op het terugplaatsen van gecryopreserveerde embryo’s. Versie 2 15-07-2009 Kenmerk: NL.23273.075.09 -8-