Slide 1

“Dan heb je het gevoel dat je
nog bestaat”
Ervaringen met en voorkeuren voor
huisartsenzorg tijdens behandeling en
nacontrole van patiënten met
colorectaal carcinoom:
Een kwalitatieve studie
Daan Brandenbarg, Carriene Roorda, Michelle Stadlander, Truuske de Bock,
Marjolein Berger, Annette Berendsen
Afdeling Huisartsgeneeskunde, Rijksuniversiteit Groningen, Universitair Medisch Centrum Groningen
Achtergrond
• Dankzij verbeterde behandeling/screening methodes
toename overlevenden colorectaal carcinoom (CRC)
• Intensief schema nacontroles  toenemende druk (2e lijns)zorg
• Geen formele rol huisarts in huidige richtlijnen1
• Grotere rol huisarts onderwerp van discussie2,3
• Eventueel substitutie nacontroles van 2e naar 1e lijn
1.
2.
3.
IKNL richtlijn Colorectaal carcinoom
KWF Nazorg bij kanker: de rol van de eerstelijn. 2011
NHG standpunt Oncologische zorg in de eerstelijn. 2014
Achtergrond II
• CRC patiënten hoger eerstelijns zorggebruik
• Tijdens behandeling4
• Tijdens nacontroles5,6
• Zorgbehoefte in eerstelijn patiënten met kanker7
• Psychosociale hulp
• Continuïteit van zorg
• Niet-gehaaste consulten
4.
5.
6.
7.
Brandenbarg et al. 2014
Heins et al. 2012
Heins et al. 2013
Hoekstra et al. 2014.
Doel
• In kaart brengen hoe patiënten de huisartsenzorg rondom
behandeling en nazorg bij CRC ervaren hebben
• In kaart brengen welke rol van de huisarts patiënten
wensen te zien voor deze zorg.
• In kaart brengen hoe patiënten in de toekomst de nazorg
georganiseerd willen zien
Methode - proces
Methode - proces
Inclusie & exclusie criteria
• Patiënten curatief behandeld voor CRC
• Mininmaal 1 jaar na diagnose
• Exclusiecriteria:
• Cognitieve beperkingen
• Terminale fase CRC
• Geen begrip Nederlandse taal
Methode - proces
Methode - selectie
• Purposive sample o.b.v
•
•
•
•
•
•
Leeftijd
Geslacht
Tijd sinds diagnose
Zorggebruik
Ervaren lichamelijke en geestelijke gezondheid
Opleidingsniveau
Methode
Methode - interviews
• Semi-gestructureerde interviews
• Topic-list o.b.v onderzoeksvragen
•
•
•
•
•
Ervaringen HA tijdens behandeling
Ervaringen HA tijdens nazorg
Gewenste rol HA behandeling
Gewenste rol HA nazorg
Voorkeur nazorg (HA vs specialist)
• Professionele interviewer (Psycholoog)
Methode
Methode – analyse
• 2 onderzoekers codeerden onafhankelijk
• Ondergebracht bij onderzoeksvragen
• Thematische codes
• Discussie over codes tot consensus
• Iteratief proces
• Tot verzadiging
Methode
Resultaten
• 21 interviews
• Deelname 38.9 %
• Verzadiging na 17 interviews
Vrouw
10 (48%)
Mediane leeftijd
70 (56 - 92)
Mediane tijd na
diagnose
10 (1 - 26)
Radiotherapie
4 (19%)
Chemotherapie
6 (29%)
Colon carcinoom
12 (57%)
Resultaten - behandeling
• Tijd tussen diagnose en chirurgie: weinig contact met HA
“Nouja, ik wist wat mij mankeerde en ik had toch geen
keuze. Anders boven de grond, of onder de grond”
• Geen behoefte aan gesprek over behandelopties
• Huisarts speelt soms een rol bij bespoedigen
vervolgonderzoek
Resultaten - behandeling
• Pro-actief huisbezoek HA na operatie wordt gewaardeerd
• Ergernis over een HA die geen bezoek brengt
• Ook familie bezoekt HA voor gesprek over leven met
kanker
“Ik weet dat ook mijn dochter op gezette tijden, als ze om
wat voor reden dan ook bij de huisarts kwam, het gevoel
had dat ze erover kon praten (...)”
Resultaten - behandeling
• Huisarts wordt door patiënten gezien als vraagbaak
• Vragen rondom adjuvante therapie
• Medische kwesties
• Levensstijl onduidelijkheden
“(…)ik heb wel mijn twijfels zo gehad, want ik vond het heel
vreemd dat ik niet bestraald werd en eh dat had ik wel met
de specialist overlegd, maar dat heb ik ook nog met de
huisarts besproken en hij heeft me nog weer eens
helemaal uitgelegd waarom dat dan niet was. Dus, dat
soort zaken heb ik wel met hem besproken, ja(...)”
Resultaten - behandeling
• Huisarts veelal betrokken bij behandeling complicaties,
bijwerkingen
• Soms ook bij beslissingen adjuvante therapie
“daar was ik zo ziek van, dat ik zei, ik doe het niet meer, ik
schei ermee uit (…) nou, toen heeft die huisdokter (…) het
nog in orde gemaakt dat ik weer verder kon met mijn
chemokuur en kreeg ik een andere soort. Was ik ook
minder ziek van”
Resultaten - behandeling
• Geen rol voor huisarts tijdens behandeling
• Vaak vanwege slechte band met huisarts
• Frustratie over afwezigheid HA direct na operatie
• Geen reden voor contact met de huisarts
Resultaten - Nazorg
• Tijdens nazorgperiode HA geregeld geconsulteerd
•
•
•
•
•
Vooral tijdens regulier bezoek
Soms ook familieleden
HA behandelt late effecten chemotherapie
Vooral geconsulteerd bij zorgen over recideiven
Psychosociale zorg
“ (..)er waren natuurlijk wel momenten dat het wat onzeker was,
met name vorig jaar, toen merkte ik weer dat ik bloed verloor. En
ja, goed, dat stapelt zich weer op, ik voelde me niet echt goed, dan,
dan word je toch onzeker (..) daar ook overleg over gehad met mijn
huisarts en ehh die heeft me ook wel daarin gerustgesteld (..)”
Resultaten - Nazorg
• Patiënten gaven aan behoefte te hebben aan rust tijdens
intensieve nazorgschema.
“ (..) we hebben een geweldige huisarts, maar ik had over die
nazorg van die darmen met de huisarts eigenlijk geen contact, geen
behoefte. Dat werd allemaal goed geregeld en je bent blij van half
jaar tot half jaar dat je daar dan even rustperiode hebt. Want het
zijn van die tijden dat als je weer voor controle moet, dan kwamen
de spanningen weer(..)”
Resultaten - Toekomst
• Gewenste rol HA tijdens behandeling
• Vinger aan de pols
• Hulp bij angst/stress en onduidelijkheden
• Gewenste rol tijdens nazorg
• Geen speciale rol rondom CRC
• Misschien na afloop reguliere nazorg
“ik loop dit jaar de laatste keer in het ziekenhuis. Kijk en
dan zeggen hun het is klaar, daar zijn wij dus niet helemaal
rustig over. Dus ik wil gewoon met de huisarts dan praten
dat zij mij wel om de, desnoods één keer in t jaar helemaal
goed nakijkt en bloed controleert”
Resultaten – Wensen nazorg
• Toekomstige nazorg liever door specialist
• Meer kennis
• Veel handelingen moeten in ziekenhuis uitgevoerd worden
• Redenen voor nazorg door HA
• Goedkoper
• Makkelijk (om de hoek)
Discussie
•
•
•
•
HA speelt grote rol direct na operatie
Rol verminderd tijdens nazorg
HA blijft wel vraagbaak/psychosociale hulp bieden
Nazorg liefst in ziekenhuis
• Duidelijke momenten waarop patiënt behoefte heeft
• Direct na operatie
• Na stoppen nazorg
Discussie
Vragen?