Antwoorden oefening 3.6 A bij Met recht begrepen!

Antwoorden oefening 3.6 A bij Met recht begrepen!
3.6
samenvatten A
Geheugen is geen dvd-recorder
Herinnering van misbruik door geestelijken kan vervormd zijn.
Onze hersenen zijn in staat om pseudoherinneringen te fabriceren. Psychologisch onderzoek laat
zien dat het geheugen van mensen niet kan worden beschouwd als een dvd-recorder. Voorvallen
uit het verleden worden niet als kopieën van de gebeurtenissen voor ons geestesoog afgedraaid.
Integendeel, ons geheugen werkt in sterke mate constructief. En dat geldt vooral voor zaken die zich
tientallen jaren geleden hebben voorgedaan.
Als we zulke gebeurtenissen trachten op te diepen, dan moeten de hersenen aan de hand van geheugensporen een herinnering creëren. Beelden, geluiden en soms ook geuren worden dan omgezet in
een soort filmclip. Zulke clips zijn gebaseerd op wat we daadwerkelijk hebben meegemaakt, maar
worden vervormd door fantasie, verwachtingen, stereotypen en informatie die wij van anderen
krijgen. In bepaalde gevallen herinneren mensen zich zelfs gebeurtenissen die zich in werkelijkheid
nooit hebben voorgedaan. Psychologen spreken dan van pseudoherinneringen.
Uitleg
Weglaten: ‘Te denken valt aan mensen die hun vorige levens in geuren en kleuren kunnen beschrijven.’ Dit is een voorbeeld. Door het verwijswoord ‘dan’ toe te voegen in de zin
‘Psychologen spreken dan van pseudoherinneringen’, wordt verwezen naar de voorgaande
zin.
Sommige personen die beweren door geestelijken te zijn misbruikt zijn al aardig op leeftijd. Dat
is relevant omdat we uit neuropsychologisch onderzoek weten dat bepaalde mensen extra vatbaar
zijn voor pseudoherinneringen. Bij het ophalen van geheugendetails en het reconstrueren tot een
goedlopend verhaal moet de opgediste informatie op accuraatheid worden getoetst. Dat gebeurt
door de voorste hersenschors. De hersengebieden daar werken op latere leeftijd lang niet altijd meer
optimaal, waardoor ouderen moeite kunnen hebben met onderscheid maken tussen voorvallen die
zij werkelijk hebben meegemaakt en fictieve gebeurtenissen.
Al met al is er een gerede kans op pseudoherinneringen als je voorvallen uit het verre verleden
probeert op te diepen. Het is daarom heel goed denkbaar dat sommige meldingen van seksueel
misbruik door geestelijken niet op ware gebeurtenissen berusten.
Onderscheid maken tussen echte herinneringen en pseudoherinneringen kan dus een lastig karwei
zijn. Maar in bepaalde gevallen is er bijkomende informatie die de herinneringen van slachtoffers
ondersteunt. Dan gaat het bijvoorbeeld om een oud dagboek van het slachtoffer waarin het misbruik wordt beschreven. Of om medische gegevens die het misbruik bevestigen.
p. 1 van 2
Antwoorden oefening 3.6 A bij Met recht begrepen!
Een andere manier om de accuraatheid van herinneringen te toetsen is nagaan of de herinneringen
van het (vermeende) slachtoffer werden beïnvloed door factoren die pseudoherinneringen in de
hand werken. Heeft men zich het misbruik altijd kunnen herinneren, of is betrokkene zich pas iets
gaan herinneren toen hij of zij in therapie werd aangemoedigd er eens goed over na te denken? Als
dat laatste het geval is, dan is de kans op pseudoherinneringen aan misbruik aanzienlijk groter.
p. 2 van 2