Nationaliseer de pensioenfondsen

Wat nou,
pensioencrisis?
Harrie Verbon
Universiteit van Tilburg
BrabantsDagblad 3 juni
1
Is er een probleem met de AOW?
• Vergrijzing; verdubbeling van het aantal
gepensioneerden
– was 30 jaar geleden ook al bekend
– toen kon er wat gedaan worden
– maar er gebeurde niets
• Niets?
– Stelselmatige, maar “stiekeme” ondermijning van de
AOW:
– de AOW indien welvaartsvast:
• Voor alleenstaande: 14.000 € ipv 10.000 €
• Voor paren:
21.000 € ipv 15.000 €
BrabantsDagblad 3 juni
2
Is er een probleem met de AOW?
– De “stiekeme” bezuiniging op de AOW betekent voor
2030
• = hoogtepunt van de vergrijzing, 4mlj gepensioneerden ipv
2mlj
• bezuiniging van 4 mlj x 3.500 € = 14 mrd € !!!
• daar hoor je niemand over
• wel over de opbrengst van 4 mrd € van AOW-leeftijd naar 67
jaar
– Als de “stiekeme” bezuiniging op de AOW doorgaat,
komende 20 jaar, is de bezuiniging op de AOW nog
veel hoger (ongeveer 14+9=23 mrd € !!!)
• Alleen per definitie zal geen politicus dat willen toegeven
BrabantsDagblad 3 juni
3
Is er een probleem met de AOW?
– Nee dus:
• Als %BBP zullen de uitgaven nauwelijks toenemen
– Waarom dan toch AOW-leeftijd omhoog?
• Omdat er een crisis is
• Crises geeft politici daadkracht (25 jaar geleden
was een hogere AOW-leeftijd beter geweest)
• Kabinet denkt dat ouderen dan langer blijven
werken
• veel ouderen doen dat al
• voor werkgevers worden ouderen echter minder
aantrekkelijk door hogere AOW-leefitjd!
BrabantsDagblad 3 juni
4
Probleem met aanvullend pensioen
– Financiering (premies en vermogen)?
– Verplichtingen (opbouw pensioen en
uitkeringen)
BrabantsDagblad 3 juni
5
Is er probleem met de financiering
aanvullende pensioenen?
– Pensioenfondsen verliezen een groot deel van hun
vermogen tijdens de kredietcrisis:
– maar wie wint op de beurs (jaren 90) kan ook
verliezen (2001, 2008/2009):
• Als dekkingsgraad 140% kan zijn (bij booming beurzen)
• [Dekkingsgraad=% verplichtingen dat met het
pensioenvermogen kan worden betaald]
• Moet dekkingsgraad ook 60% kunnen zijn [want ‘gemiddeld’
moet aan alle verplichtingen voldaan kunnen worden
[↔dekkingsgraad =100%]
• maar dat mag niet van de toezichthouder
BrabantsDagblad 3 juni
6
Is er probleem met de financiering
aanvullende pensioenen?
– Ja: het financiële toezichtkader eist “te hoge”
pensioenvermogens
– Te verhelpen via grotere risicodeling tussen
overheid en pensioenfondsen:
• overheid leent pf geld als het “slecht” gaat
• pf vullen vermogen aan
• schuld van pf wordt afgelost als het de pf goed gaat
– Nationalisering pensioenstelsel:
• één regeling, vastgesteld door parlement
• Overheid: kapitaaldekking / omslagstelsel
BrabantsDagblad 3 juni
7
Probleem met de verplichtingen
aanvullende pensioenen?
– Het “oude” eindloonsysteem:
• Onconditionele pensioenuitkering gelijk aan
het inkomen aan eind van de carrière
• Dekking van risico werd overgelaten aan
latere actieve deelnemers
• Veel van de huidige gepensioneerden
profiteren nog van dit systeem
• maar de opbouw is vaak niet volledig & het
ingegane pensioen was weer wel
conditioneel op het wel en wee van het
pensioenfonds
BrabantsDagblad 3 juni
8
Probleem met de verplichtingen
aanvullende pensioenen?
– Het “nieuw” middelloonsysteem:
• De hoogte van de pensioenuitkering is altijd
conditioneel op voorspoed en tegenspoed tijdens
de pensioenopbouw
• Risico komt terecht bij actieve deelnemers zelf
(omdat de opbouw niet automatisch geïndexeerd
wordt)
• Toekomstige gepensioneerden zijn in dit systeem
niet zeker van de verhouding van hun pensioen tot
hun inkomen
• En ook niet van de waarde- of welvaartsvastheid
van hun ingegane pensioen
BrabantsDagblad 3 juni
9
Probleem met de verplichtingen
aanvullende pensioenen?
– Het “oude” eindloonsysteem versus het
“nieuwe” middelloonsysteem:
• In het oude systeem liep de actieve deelnemer
geen risico, maar de gepensioneerde wel
• In het nieuwe systeem loopt de actieve deelnemer
risico, maar de gepensioneerde ook
– Een “ideaal” systeem zou zijn:
• een actieve deelnemer loopt risico (want
aanpassingen nog mogelijk)
• de gepensioneerde deelnemer niet (want
aanpassingen niet meer mogelijk)
BrabantsDagblad 3 juni
10
Conclusie aanvullende
pensioenen
– Er moet een nationale pensioenregeling
komen waarin minder star met dekkingsgraad
wordt omgegaan
– Er moet een pensioenregeling komen waarin
gepensioneerden niet, maar actieven wel
risico lopen
– Pensioenfondsen (en toezichthouder) moeten
minder en de overheid (parlement) moet meer
inspraak krijgen
BrabantsDagblad 3 juni
11