Global interactions, languages and civilizations worldwide

Global Interaction of Civilizations and Languages April 2012 Beschrijving Onderzoekers en studenten in de faculteiten Geesteswetenschappen, Archeologie en Sociale Wetenschappen (met name Antropologie) van de Universiteit Leiden bestuderen een groot aantal talen, culturen en samenlevingen uit de hele wereld in hun historische context vanaf de prehistorie tot heden. Hierbij worden lokale, (trans)nationale en intercontinentale verbanden en interacties onderzocht vanuit een vergelijkend perspectief in ruimte (‘daar’ en ‘hier’) en tijd (‘toen’ en ‘nu’). Global Interaction of Civilizations and Languages biedt interdisciplinair onderzoek van de mondiale onderlinge verbondenheid van samenlevingen door de tijd heen en van de afhankelijkheden tussen samenlevingen (interconnectiviteit), de onderlinge invloeden die daarvan uitgaan en de problemen die daaruit voortkomen. De intensiteit van de wereldwijde interactie heeft zich weliswaar in de loop van de tijd ontwikkeld tot aan de hoge vlucht die de huidige globalisering heeft genomen, maar de effecten van deze interactie laten belangrijke overeenkomstige processen zien op het gebied van talen, culturen en samenlevingen. Onderzoek naar verschillende beschavingen door de tijd heen toont aan dat de interculturele verbanden en de daaruit volgende diversiteit essentieel zijn voor het verschijnsel van vernieuwing als onderscheidend kenmerk van menselijk leven. Dit geldt voor verschillende dimensies van menselijke interactie en verbanden tussen bevolkingen, talen, materiële en immateriële culturen en culturele disposities, ideeën en instituties, religies en filosofieën, technologie, e.d. Naast wat algemeen wordt beschouwd als vooruitgang, kunnen diversiteit en mondiale interactie ook leiden tot conflict en catastrofe: in cultureel, sociaal‐politiek, ecologische of welk ander opzicht ook. Vergelijkende en interdisciplinaire studie stelt ons in staat effectief onderzoek te doen naar de vraag onder welke voorwaarden multi‐
dimensionele interactieve mobiliteit de ontwikkeling van innovatieve samenlevingen stimuleert. Samenlevingen die in staat zijn nieuwe uitdagingen aan te gaan en tegelijk ontvankelijk kunnen blijven voor invloeden van buitenaf. In het verleden en heden hebben mensen die zijn blootgesteld aan voortdurende veranderingen, interacties en diversiteit een sterk verlangen naar stabiliteit getoond en mechanismen ontwikkeld voor het zich toe‐eigenen en ‘autochtoniseren’ van wat in een latere fase wordt gezien als de ‘eigen’ cultuur (taal, geschiedenis, kunst, enzovoort). Vanwege dit verschijnsel vormt het onderzoek naar cultureel erfgoed en de voortdurende (re)constructie daarvan op lokaal, nationaal en mondiaal niveau een integraal onderdeel van Global Interaction of Civilizations and Languages. 1
Daarenboven draagt bundeling van de Leidse expertise in de Geesteswetenschappen, Archeologie en Sociale Wetenschappen bij aan het onderzoek naar de diversiteit van culturen en talen. Dit biedt een theoretisch en diepgaand taalkundig en cultureel inzicht in de universele en variabele eigenschappen van talen en culturen, en verschaft als zodanig een fundamenteel begrip van taal en cultuur in het algemeen. De samenwerking van disciplines en regiospecialisten binnen dit profielthema maximaliseert de internationale voorsprong die Leiden nu reeds op het terrein van de studie van global dynamics bezit: een concentratie van internationaal toonaangevende expertise over menselijke evolutie, geschiedenis, taal, cultuur en hedendaagse ontwikkelingen. Wetenschappelijke kwaliteit Global Interaction of Civilizations and Languages draagt zichtbaar bij aan een verschuiving van het paradigma waarin het hoofdverhaal van de historische ontwikkeling voortkomt uit Europa en het ‘Westen’, naar een werkelijk mondiale benadering waarin ruimte is voor meerdere perspectieven in een multipolaire wereld met meerdere invloedrijke landen en regio’s. Leiden heeft met dit onderzoek een sterke reputatie opgebouwd. Dit komt tot uitdrukking in de onderzoeksfinanciering die aan Leidse onderzoekers is toegekend door nationale en internationale financieringsinstellingen (NWO, ERC en andere), in de kwaliteit en de kwantiteit van de onderzoeksoutput (proefschriften, publicaties), en in internationale samenwerking en institutionele verbanden. Global Interaction of Civilizations and Languages is een stimulans voor samenwerking en uitwisseling aan de Universiteit Leiden en samen met andere Centres of Excellence in Nederland en daarbuiten. Binnen Leiden ontwikkelt zich onder de naam Leiden Institute of Global and Area Studies (LIGA) een hecht samenwerkingsverband tussen de Universiteit Leiden, het Koninklijk Instituut voor Taal‐, Land‐ en Volkenkunde (KITLV), het Afrika Studiecentrum (ASC), het Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten (NINO), het International Institute for Asian Studies (IIAS), het Rijksmuseum voor Oudheden en het Museum voor Volkenkunde. Het Roosevelt Study Center (RSC) in Middelburg en enkele Nederlandse Wetenschappelijke Instituten in het Buitenland (NIWB’s) zoals het Nederlands‐Vlaams Instituut in Cairo zullen hierbij worden betrokken. Maatschappelijke relevantie Global Interaction of Civilizations and Languages is uiterst relevant voor de huidige debatten over globalisering, diversiteit, erfgoed, innovatie en duurzame, stabiele en ‘inclusieve’ samenlevingen (meertaligheid, multiculturalisme). De huidige globalisering toont een dringende behoefte aan inzicht in verschuivingen in de geopolitieke, ‐economische, ‐sociale, ‐culturele en –ecologische balans en het effect 2
daarvan op lokaal niveau over de hele wereld. In dit opzicht is Global Interaction of Civilizations and Languages nauw verbonden met het profielthema Law, Democracy and Governance: Legitimacy in a Multilevel Setting. , Dit richt zich onder meer op populistische en nationalistische politieke reacties op de globalisering. De kennis en expertise die binnen Global Interaction of Civilizations and Languages wordt ontwikkeld, kan op diverse manieren worden gebruikt. Vergelijking in tijd en ruimte bevordert het inzicht in huidige ontwikkelingen en leidt tot nuanceringen van vooronderstellingen die maar al te gemakkelijk worden opgevat als algemene kennis: bijvoorbeeld de islam als een monolithische, militante bedreiging voor de menselijke ontwikkeling, of claims dat diversiteit en migratie een gevaar vormen voor stabiele en veilige samenlevingen. De empirische en theoretische kennis binnen het profielthema zorgt ervoor dat het debat verschuift van ‘botsingen tussen beschavingen’ naar het idee van een voortdurende mondiale interactie. Onderzoek naar taal‐als‐communicatie helpt bij de analyse en interpretatie van politieke en culturele retoriek die zo’n essentiële rol speelt in het (cultureel) vestigen van denkbeelden over mondiale ontwikkelingen: niet alleen in het heden en in het ‘Westen’, maar ook in het verleden en in Azië, Afrika, Noord‐ en Zuid‐Amerika en Oceanië. Een diepgaande taalkundige en culturele kennis van samenlevingen over de hele wereld is essentieel voor inzicht in wat deze ontwikkelingen in fundamenteel en praktisch opzicht betekenen voor mensen in hun lokale en mondiale context. Valorisatiepotentieel De opgebouwde kennis in Global Interaction of Civilizations and Languages leidt tot valorisatie in informatieverstrekking aan beleidsmakers, bijdragen aan algemene media, interventies in het openbare en politieke debat, en de presentatie van erfgoed in musea en verwante omgevingen zoals monumenten en lieux de mémoire. Voorbeelden van kwesties op de mondiale agenda waar Leidse onderzoekers zich op deze manier mee bezig houden, zijn de opkomst van Azië, de islam en de samenleving, mondiaal erfgoed, migratie en populistische propaganda. Nederlandse Topsectoren Vanuit het profielthema kan worden aangesloten bij de Sociale Infrastructuur Agenda (SIA) zoals door de NWO opgesteld met het oog op inbreng van de maatschappij‐ en geesteswetenschappen in de onderzoeksagenda’s voor de diverse topsectoren. Horizon 2020 Het onderzoek binnen het profielthema van Global Interaction of Civilizations and Languages sluit aan bij de maatschappelijke uitdaging van Horizon 2020 om ‘inclusieve, innovatieve en veilige samenlevingen’ op te bouwen. Daarvoor is een gefundeerd inzicht nodig in de factoren die een samenhangend Europa bevorderen. De vergelijkende traditie van de Geesteswetenschappen, Archeologie en Antropologie in Leiden biedt een 3
krachtig hulpmiddel voor het analyseren, interpreteren en aanbieden van beleidsadvies over de noodzakelijke voorwaarden voor het creëren, (opnieuw) opbouwen en handhaven van innovatieve, rechtvaardige, diverse en stabiele samenlevingen. Behoud en vernieuwing van cultuur vinden altijd plaats in onmiskenbaar culturele contexten. Een gevoel van veiligheid betekent niet alleen een gevoel van controle en ‘leefbaarheid’, maar ook een historisch bewustzijn en culturele geletterdheid. Facts & Figures Profileringsgebieden ‐ Global interaction of people, culture and power through the ages ‐
Language diversity in the world Principal investigators: Prof. dr. L.L. Cheng, Prof. dr. M.E.R.G. Jansen, Prof. dr. A.M. Lubotsky, Prof. dr. L.A.J.C. Lucassen, Prof. dr. M. Mous, Prof. dr. P.J. Pels, Prof. dr. P.M. Sijpesteijn Prominente onderzoekers Spinoza Award: Prof. dr. F.H.H. Kortlandt, Prof. dr. J.W.M. Roebroeks, Prof. dr. I. Sluijter NWO‐Pioniers: Prof. dr. R.B. ter Haar Romeny, Prof. dr. L.A.C.J. Lucassen VICI Award: Prof. dr. M.E. de Bruijn, Prof. dr. C.A. van Eck, Dr. M.P.C. van der Heijden, Prof. dr. C.L. Hofman, Prof. dr. L. de Ligt, , Prof. dr. J.S. Pollmann, Prof. dr. N.O. Schiller, Prof. dr. M.L.J.C. Schrover, Prof.dr. J.A. Silk, Prof. dr. I.M. Tieken‐Boon van Ostade ERC Advanced Grant: Prof. dr. W.F.H. Adelaar, Prof. dr. M.E.R.G. Jansen Marie Curie: Dr. G. Warnar Onderzoekprogramma’s Global Connections, Religion and Modernity, Languages in the World, The Unification of the Mediterranean World , The Dynamics of European Identity, European Expansion and Globalisation , Migration and Global Interdependence (Classics and Classical Civilization, Medieval and Early Modern Studies, Modern and Contemporary Studies, Archaeological Sciences: Palaeo Ecology, Human 4
Origins , Archaeology of Northwestern Europe, Mediterranean Archaeology, Near Eastern Archaeology, Archaeological Sciences: Material Culture Studies, Archaeological Heritage Resource Management Onderzoekscapaciteit 145 fte (PhD candidates included) Gelieerde opleidingen Bachelor: China studies, Japan studies, Korea studies, Zuid‐ en Zuid‐Oost‐Azië studies, Midden‐
Oosten studies, Geschiedenis, Hebreeuwse en Joodse studies, Islamitische studies, Oude culturen van de mediterrane wereld, Taalwetenschap, Afrikaanse Talen en Culturen (T&C), Latijns‐ Amerika studies, Russische studies, Nederlandse T&C, Duitse T&C, Engelse T&C, Franse T&C, Italiaanse T&C, Film en Literatuurwetenschap, Griekse en Latijnse T&C, Godgeleerdheid, Wereldgodsdiensten, Kunstgeschiedenis, Global Challenges/University College, Archeologie, Culturele Antropologie en ontwikkelingssociologie Master: African studies, Asian Studies, History, Arts and Culture, Latin American Studies, Literary studies, Middle Eastern Studies, Dutch studies, North American Studies, Classics and Ancient Civilizations, Russian and Eurasian Studies, Linguistics, Media studies, Theology and Religious Studies, International Relations, Archaeology, Cultural Anthropology/ Development Sociology Kennispartners LERU‐Universities, KITLV, IISG, Meertens, IIAS, ASC, NINO, RSC, NISIS, LUCIS, NCB/Naturalis, Volkenkunde, Oudheden, Lakenhal, Boerhaave, Sieboldhuis, NIAS/Lorentz Center, Koninklijke Bibliotheek, Research Schools Valorisatie / innovatie Leiden University Research and Innovation Services (LURIS), Leiden Humanities Park/Center (to be developed), Archol holding Partners private sector Uitgeverijen, Musea, Bedrijven in communicatie, ICT‐bedrijven, Audiovisuele bedrijven Regionale inbedding Technische Universiteit Delft, Erasmus Universiteit 5
Rotterdam, Regionale overheden 6