15 Basis: gewone en ongewone problemen Leef-tijd

effectiviteit en het nieuwe
jeugdbeleid
Erik Jan de Wilde
Inhoud van deze presentatie
Een blik op effectiviteit
Transitie / transformatie
Indicatoren
2
Traditioneel effectonderzoek
• Vanuit medisch / farmacologisch model
• Controlegroep:
absence of evidence is not
– niets
/
gebruikelijke
zorg
/
andere
evidence for absence
interventie
• Voor- en nameting
• Random toewijzing
• Protocol
3
Vragen hierbij:
•
•
•
•
Hoe representatief is de uitvoering?
Wat is gebruikelijke zorg?
Is het uitvoerbaar?
Is het nodig?
4
Wat weten we uit effectonderzoek
in de jeugdzorg?
• 95% wordt niet onderzocht
• Wat onderzocht wordt, wordt zelden
toegepast
• Wat onderzocht wordt en toegepast, heeft
hooguit een matig effect.
5
5 niveaus van werkzaamheid:
niveau
want:
aangetoond door middel van:
?
onbeschreven
?
potentieel
beschreven
Interviews / descriptief /
Observationeel / documentanalyse
veelbelovend
+ theorie
Literatuur / meta-analyse /
kennisontlokkend
doeltreffend
+ doelen
bereikt
Cliënttevredenheid / doelrealisatie
/ verandering
Normgerelateerd / veranderingstheoretisch / quasi-experimenteel
werkzaam
+bewijs
N=1 / experimenteel
6
praktijkgestuurd effectonderzoek
in de jeugdzorgpraktijk: Yorneo
7
Bron: Roosma, 2007
BJZ Drenthe
Formulieren
Jeugdzorg Drenthe
Doel-realisatie
Effect
Einddoelen
Tussendoelen
CBCL
YSR
NOSI
Formulieren
DoelRealisatie
Effect
Tevredenheid
1 Aanmelding
2 Analyseren
3. Beoordelen
STEP
4 Vaststellen:
Indicatiebesluit
5 Afspreken: zorgcontract/ behandelovereenkomst
8 Tussenevaluatie
Inidcatiebesluit
10 Evaluatie
Indicatiebesluit
Einddoelen
Tussendoelen
Einddoelen
Tussendoelen
6 (specifiek) HVP
Werkdoelen
7 Evaluatie HVP
Werkdoelen
CBCL
YSR
NOSI
9 Eindevaluatie HVP
Werkdoelen
CBCL
YSR
NOSI
STEP
C toets
JZD
STEP
11 Nieuw indicatiebesluit
8
Bron: Roosma, 2007
Trend Effectgroottes IOG 1999-2006
1,4
1,21
1,1
0,97
0,74
0,68
0,8
0,5
0,74
1
0,93
0,82
0,81
0,89
0,79
0,92
0,74
0,62
0,51
0,44
0,2
-0,1
1999
2000
2001
2002
Probleemgedrag
 0.80
: Groot effect
0.50-0.79: Middelgroot effect
2003
2004
2005
2006
Opvoedingsbelasting
0.20-0.49: Klein effect
< 0.20
: Verwaarloosbaar effect
9
Prestatie-indicatoren in 2013
Sector
Status
Jeugd–GGZ
Vastgesteld
Jeugd & Opvoedhulp
Vastgesteld
Jeugdzorg-Plus
Vastgesteld
CJG
In ontwikkeling (NJI)
Jeugd-LVB
In ontwikkeling (diverse)
Passend Onderwijs
In ontwikkeling (ECPO)
Bron: dossier prestatie-indicatoren website NJi
10
2. Het wordt dus anders!
Samengevat: het huidige stelsel:
• Accent op problemen
• Weinig aandacht voor het gewone opvoeden en
opgroeien
• Versnipperd en verkokerd stelsel en aanbod
• Doorschuifmechanisme domineert
ACCENT OP PROBLEMEN
13
Wat gebeurt
er?
Basis: gewone en ongewone problemen
Leef- Belangrijke
tijd
milieus
Normaal gedrag (‘normale
problemen) en opvoedvragen
 0-2
jaar
Gezin;
Opvang
Voedingsproblemen; slaapproblemen;
scheidingsangst; angst voor vreemden, donkerte
en geluiden
 2-4
jaar
Gezin;
Opvang;
(Voor)School
Angst voor vreemden, donkerte, geluiden;
koppigheid; driftbuien; agressie;
ongehoorzaamheid; druk/overactiviteit; angst
i.s.m. sekserol en identiteit; niet zindelijk
 5-12 Gezin; School,opvang;
jaar
Vriendenkring;
Verenigingen; Internet
Ruzies en regelovertreding; concentratieproblemen; laag prestatieniveau; school-weigering;
kattenkwaad; druk gedrag; pesten; stelen of
vandalisme als incident; ritualistisch gedrag
Gezin; School; Vrienden;
 1216 jaar Verenigingen; Internet;
Werkkring; Diverse
gemeenschappen
Gebruik psychoactieve stoffen (alcohol, drugs);
twijfels over identiteit en/of toekomst;
problemen met uiterlijk; problemen met
autoriteiten; incidenteel spijbelen
Bron: Yperen, T.A. van (2009). Betere ketens. In: Graas e.a. (Red.). De Wet Jeugdzorg in de dagelijkse praktijk.
Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
15
De Top 10 en Top 6
De 10 vragen en problemen bij
kinderen en jeugdigen
• van dwars gedrag tot
gedragsstoornis
• van druk kind tot ADHD
• van bang tot angststoornis
• van gewone dip tot depressie
• van plagen tot pesten
• van geen zin hebben in school tot
schooluitval
• van experimenteren met tot
misbruik van middelen
• van ongezonde levensstijl tot
obesitas
• van sociaal onhandig tot autisme
• van moeilijk lerend tot LVB
De 6 vragen en problemen in de
opvoeding
• van hakken over de sloot naar
onderwijsachterstand
• van pedagogische tik tot
kindermishandeling
• van opvoedingsonzekerheid tot
OTS
• van enkelvoudig
opvoedingsprobleem tot multiprobleemsituaties
• van mediagebruik tot
mediaverslaafd
• van gekibbel tot (v)echtscheiding
16
Stepped care
normale ontwikkeling
problemen
stoornissen
instrumenten
instrumenten
instrumenten
voorzieningen
voorzieningen
voorzieningen
interventies
interventies
interventies
17
CAP-J
WEINIG AANDACHT VOOR
GEWONE OPGROEIEN EN
OPVOEDEN
19
Fred en Ria over Opvoeden
www.youtube.com/watch?v=pZzjtMt_rZ8
Hoeveel ouders hebben behoefte aan
ondersteuning of hulp bij opvoeden
SCP 2012: 50% vindt het ouderschap lastiger dan gedacht
40% maakte zich afgelopen jaar zorgen over
opvoeding, gedrag, ontwikkeling van kind
20% heeft het gevoel het opvoeden niet
in de hand te hebben
15% heeft vaak het gevoel de opvoeding
niet aan te kunnen
21
Wat maakt dat ouders behoefte hebben aan
steun bij opvoeden en opgroeien van hun kind?
Risicofactoren: langdurige aandoening bij kind of ouder, armoede, werkloosheid,
alleenstaand ouderschap, lage opleiding enz.
20% geen risicofactor
> 3 risicofactoren =
kwetsbare gezinnen
(RMO 2012)
50% 1-2 risicofactoren
15% 3 risicofactoren
11% 4-5 risicofactoren
4% > 6 risicofactoren
VERSNIPPERING EN
DOORVERWIJZING
23
SYSTEEM VAN DOORVERWIJZEN
24
Hoe anders is Nederland?
• Universele voorzieningen en family support op lokaal
niveau – Kinderbescherming en jeugdzorg op
provinciaal niveau
• Voor ieder ‘probleem’ een andere aansturing, wet en
voorzieningen
• Focus of risico – volgens model van Gilbert niet
correct
• School en kinderopvang niet automatisch onderdeel
van ons stelsel
Vink & Berg, 2012
25
Het hele stelsel gaat op de schop!
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Stelselherziening Jeugdzorg
Passend Onderwijs
Wet werken naar vermogen
Decentralisatie begeleiding (AWBZ)
BDU CJG wordt DU CJG
Welzijn Nieuwe Stijl
26
Gemeenten moeten zich volgens
concept-Jeugdwet richten op:
• Eigen kracht
• Demedicaliseren, ontzorgen en
normaliseren
• Preventie en vroege signalering;
• Tijdig de juiste jeugdhulp op maat
• Eén gezin, één plan, één regisseur
Tsjah… voor het jeugdbeleid:
28
29
Kansen in Rotterdam
• (Veel winst te behalen)
• Uitgebreide monitortraditie & expertise
• Integraler jeugdbeleid
30
vragenlijst
leerlingen
terugkoppeling
ouders/kind
analyse
terugkoppeling
school
individuele
analyse
jeugd-vpk'er
individuele
actie
anonieme
database
Jeugdbeleid
JGZ
Leren van jezelf?
terugkoppeling
gemeente
terugkoppeling
deelgemeente
collectieve
actie
31
terugkoppeling
ouders/kind
analyse
terugkoppeling
school
individuele
analyse
jeugd-vpk'er
anonieme
database
terugkoppeling
gemeente
terugkoppeling
deelgemeente
Jeugdbeleid
JGZ
vragenlijst
leerlingen
individuele
actie
collectieve
actie
monitor op PI
nodig:
zicht op actie:
• uitvoering
• bereik
32
Basisopzet Prestatie-indicatoren CJG
Maatschappelijk resultaat
in beeld met jeugdmonitor, o.a.:
• Meer participatie vereniging
• Minder problemen
• Minder zorggebruik
Missie en ambities
jeugdbeleid:
jeugdigen groeien gezond en
veilig op
Realisatie via diensten van o.a.
Kwaliteit
programma’s
en uitvoeders
•
Algemene
jeugdvoorzieningen
•
Centrum Jeugd en Gezin
•
Voorzieningen voor
intensieve zorg
Meten en verbeteren
van Yperen & Bartelink, 2012
Kwaliteit
resultaten
•
•
•
•
Bereik
Tevredenheid
Uitval
Afname
problemen
Kansen:
• Van ziektebestrijding naar gezondheidsbevordering?
• Van risico-scanners naar talententrekkers
• Ontwikkel indicatoren! Naast middelengebruik en
overgewicht ook burgerschap, sociale sterkte, tolerantie,
talent, schoolbeleving, ondernemerszin, life skills,
probleemoplossingsstrategieën, veerkracht,
buurtbeleving, opvoedstrategieën, …?
34
5 niveaus van werkzaamheid:
niveau
want:
aangetoond door middel van:
?
onbeschreven
?
potentieel
beschreven
Interviews / descriptief /
Observationeel / documentanalyse
veelbelovend
+ theorie
Literatuur / meta-analyse /
kennisontlokkend
doeltreffend
+ doelen
bereikt
Cliënttevredenheid / doelrealisatie
/ verandering
Normgerelateerd / veranderingstheoretisch / quasi-experimenteel
werkzaam
+bewijs
N=1 / experimenteel
35
Conclusie
• We gaan naar een nieuw jeugdbeleid
• Dat beleid vraagt om meer positieve
invulling, met aandacht voor gewone
opvoeden en opgroeien
• We hebben monitoring en PI nodig om iets
over de doelmatigheid van dat beleid te
zeggen
• Rotterdam kan dat.
36