Geen toekomst voor drie miljoen ton aan oude gsm`s
advertisement
24 mens & economie Geen toekomst voor drie miljoen ton aan oude gsm’s Een halve tabel van Mendelejev in je smartphone Dit element zit in je smartphone Wordt gerecycleerd door Umicore Zeldzame grondstof Conflictmineraal H He Aluminium Li Be Na Mg Kobalt zit in batterij 5,4 gram per smartphone zit in omhulsel 22,2 gram per smartphone Koper zit in bedrading 15,1 gram per smartphone B C N O F Ne Al Si P S Cl Ar zit in LED-backlight As Se Br 0,0004 gram Kr Aluminum K Rb Ca Sr Sc Ti Y Wolfraam V Cr zit in trilfunctie 0,44 gram per smartphone b Zr Mo Fr Ba Ta W Tantalum Wolfraam Db Sg Hf Ra Rf Fe Co Ni Cu Zn Ga IJzer Kobalt Nikkel Koper Zink Gallium Cd TcPalladium Ru Rh zit in printplaat 0,01 gram per smartphone Yttrium Cs Mn Re Os Pd Ag Palladium Silver Pt Au Ir Hg Ge per smartphone In Sn Indium Tin La Ce Pr Nd Lanthanum Cerium Praseodymium Neodymium Ac Th Pa U Hs Mt Ds Goud Rg zit in printplaat 0,03 gram per smartphone CnIndium Nh Eu Gd Tb Np Am Cm Bk Pu Fl zit in het display 0,01 gram per smartphone > > Greenpeace klaagt ecologische gsm­ramp aan Amper 2% afgedankte gsm’s wordt gerecycleerd Ook Belgen ‘vergeten’ elektro­afval VAN ONZE REDACTEUR JOHAN RASKING B R U S S E L | Afgedankte gsm’s en smartphones doen de elektroni­ sche afvalberg wereldwijd elk jaar met 3 miljoen ton toenemen. Van recyclage en hergebruik van de materialen in die gsm­toestellen is amper sprake. Dat blijkt uit een rapport van de milieu­organisatie Green­ peace. Volgens Greenpeace heeft het almaar groeiende gsm­ en smartphonegebruik ‘rampzalige’ ecologische gevolgen. Het rapport hekelt het gebrek aan duurzame productiemethodes – wat tot uit­ putting van edele metalen leidt – maar ook de achteloosheid waar­ mee een smartphone na hooguit enkele jaren gebruik door de con­ sument wordt weggegooid. In de Verenigde Staten be­ draagt de gemiddelde levensduur van een smartphone nog slechts 26 maanden. Geen wonder, zegt Greenpeace, want de grote produ­ centen doen er alles aan om hun klanten tot snelle toestelwissels aan te zetten, bijvoorbeeld door om de zoveel maanden met nieu­ we software­upgrades te komen of door batterijen te installeren die het niet lang uithouden. Uitgekiende marketingcam­ pagnes doen de honger bij de con­ sument naar een nieuw, ‘beter’ toestel nog toenemen. Met succes. Vandaag zijn er al meer dan 5 mil­ jard eigenaars van een smart­ phone. In 2020 zijn er naar ver­ wachting meer dan 6 miljard toe­ stellen in omloop. Afvalberg Onvermijdelijk zorgt die evolu­ tie voor een almaar grotere afval­ berg van afgedankte toestellen. Volgens een rapport van de Ver­ enigde Naties (uit 2014) zou er dit jaar voor bijna 50 miljoen ton aan elektronisch afval bijkomen – gaande van witgoed (koelkasten e.d.), tv’s en computers tot klein elektro, zoals smartphones. Voor ons land rekent de recy­ clagefederatie Recupel op 21,4 ki­ logram e­afval per inwoner, per jaar. In de meeste Europese landen komt een groot deel van al dat e­afval in een officieel recyclage­ circuit terecht, via overheidsdien­ sten of privébedrijven. Ter verge­ lijking: in de VS gaat het maar om 12 procent. Toch valt de inzameling en re­ cyclage van gsm’s zwaar tegen, er­ kent Bruno Fierens van Recupel. ‘In België wordt slechts een kleine fractie van de afgedankte gsm’s ef­ fectief gerecycleerd. Volgens onze ramingen gaat het om 5 procent. Dat is meer dan wereldwijd – mondiaal zou het om amper 2 pro­ cent gaan – maar het is veel te wei­ nig.’ Nochtans kan iedereen bij aankoop van een nieuwe smart­ phone het oude toestel inleveren bij de verkoper, zoals dat kan met koelkasten of wasmachines. Recupel probeert de Belgen tot beterschap te bewegen. In 2015 werd gestart met speciale ‘recycla­ gepunten’ in supermarkten; dat leverde toen in korte tijd 50.000 ingezamelde gsm­ toestellen en ­laders op. Ook vorig jaar was er een ‘significante verbetering’, meldt Fierens. ‘Ik weet het niet’ Een enquête in het voorjaar van 2016 leerde Recupel waarom zoveel Belgen het niet nauw ne­ men met hun oude gsm’s. ‘Veel mensen laten hun oude gsm gewoon in huis rondslinge­ ren, ergens in een ladekast of zo. Het zijn kleine dingen, die nemen niet veel plaats in. Meer dan drie miljoen oude gsm’s zouden zo on­ gebruikt thuis blijven liggen.’ Een kwart van de ondervraag­ den verklaarde er geen afstand van te doen ‘omdat er nog infor­ matie op staat’; 12 procent dacht ‘de gsm nog te laten herstellen en te gebruiken’ en 8 procent ‘wist niet eens meer dat de gsm nog in het huis lag’. Helaas komen er ook oude gsm’s in de gewone huisvuilzak te­ recht, zoals andere kleine toestel­ len als rekenmachines of elektri­ sche tandenborstels. Volgens Re­ cupel belandt op die manier jaar­ lijks 1,53 kg elektronisch afval per Belg in de gewone huisvuilzak. I Xe Bi Po At Rn Mc Lv Ts Og Dy Ho Er Tm Yb Lu Cf Es Fm Md No Lr zit in luidsprekers 0,05 gram per smartphone > Te Lood Pm Sm Neodymium Sb Pb TI Goud Bh Gallium DS Infografiek I Bron Greenpeace, Umicore Recyclage van edele metalen Met Umicore beschikt België over een wereld­ topper in de recyclage van edele metalen uit elektronisch afval, dus ook uit oude gsm’s. De fabriek van Umicore in Hoboken is erin gespe­ cialiseerd en haalt in to­ taal tot 19 soorten me­ talen uit het aangevoer­ de e­waste. Specifiek bij gsm’s gaat het onder meer om nik­ kel, kobalt, zilver en pal­ ladium (zie grafiek). Die extractie van grond­ stoffen uit elektro­afval wordt urban mining ge­ noemd en geldt als ren­ dabeler en vooral ecolo­ gischer dan de klassieke mijnbouw, waarbij ert­ sen uit de grond wor­ den gedolven. Vooral voor zeldzame metalen als neodymium is urban mining een bonus. (jir) Greenpeace hekelt het gebrek aan duurzame productie­ methodes maar ook de achteloosheid van de consument ‘Veel Belgen laten hun oude gsm gewoon in huis rondslingeren, ongebruikt’ BRUNO FIERENS Woordvoerder Recupel
