Orgaananatomie Begrippenlijst accessoire geslachtsklier allantoamnion allantochorion allantoïs allantoïsblaas allantoïsholte allantoïssteel allantoïswand alveolus ameloblasten AMH amniochorion amnion amnionholte amnionnaad amnionplooi ampulla angioblasten angioblastic cords angioblastische plexus angiocysten angiogenese animale pool aorta ascendens aorta dorsalis/descendens aortaboog aortakleppen aortazak apoptose appendix epidydimis area opaca area pellucida arteria axialis arteria carotis - communis - externa - interna arteria coeliaca = celiac arteriae gonadelis arteriae intercostalis arteria intersegmentalis arteria mesenterica caudalis arteria mesenterica cranialis arteria pulmonalis arteria renalis arteria subclavia arteriae suprarenalis arteria umbilicalis arteria vertebralis arteria vitellina arytenoide zwellingen atrio-ventriculair kanaal atrio-ventriculaire kleppen © Student Onbekend.nl 1/11 zaadblaasjes, prostaat en bulbo-urethraalklieren, uit entoderm, vormen zaadvocht vergroeiing amnion en allantoïs parietaal blad allantoïs en chorion ventrale uitzakking einddarm, opslag embryonale urine buiten embryo, tussen amnion en chorion holte van allantois urachus uit entoderm en visceraal mesoderm benige tandkas binnenste emaille-epitheel, produceert glazuur antimullerian hormoon, zorgt voor degeneratie van ductus paramesonephricus in man vergroeiing amnion en chorion, dorsaal van embryo binnenste vruchtvlies, uit somatopleuron, ectoderm aan binnenzijde ruimte tussen amnion en embryo vergroeiingsplaats uiteinden amnionplooi transversale plooi, breidt caudaal over kop uit groeiende punt van ureterknop worden endothele cellen, uit mesoderm van splanchnopleuron buizen/vaten uit angiocysten netwerk buizen/vaten buisstructuren uit angioblasten vorming bloedvatstelsel, aanmaak nieuwe vaten micromeren, aan bovenzijde, presumptief ectoderm aorta naar craniaal bloedvat van hart naar caudaal uit vierde kieuwboogarterie en deel aortazak kleppen tussen hart en aorta uitbreiding aan craniaal eind truncus arteriosus, begin kieuwboogarteriën geprogrammeerde celdood klein overblijfsel van craniaal deel ductus mesonephricus in mannen perifere deel blastoderm, op dooier deel blastoderm boven holte, doorschijnend doorbloeding arm, later arteria brachialis, arteia medianis/radicilis/ulnaris, enz. bloedvat van hart naar hoofd, uit kieuwboogarteriën na samenkomst externa en interna vat in hoofd vat in hoofd meest craniale deel arteria vitellina, doorbloedt voordarm en uitgroeisels doorbloeden geslachtsorganen, laterale zijtakken aorta doorbloeden neurale buis en somieten op borstniveau doorbloeden somietderivaten, dorsolaterale zijtak van aorta doorbloedt einddarm deel arteria vitellina na regressie navelblaas, doorbloedt middendarm longader, van truncus pulmonalis naar lichaam definitieve doorbloeding bijnieren, bloed naar nieren voor filtering, laterale zijtak aorta van hart naar armen doorbloeden bijnier, laterale zijtakken aorta van aorta dorsalis naar allantochorion, gepaard bloedvat naar craniaal, uit arteriae intersegmentalis dooierzakvat, van embryo naar dooierzak, in visceraal mesoderm, vormt oa a coeliaca en mesenterica cranialis en caudalis zwellingen bij zesde kieuwboog, vormen de larynx kanaal tussen atrium en ventrikel voorkomen terugstroom bloed naar atrium in systole, linker heeft twee studentonbekend.nl/studiehulp Fouten voorbehouden Orgaananatomie Begrippenlijst atrio-ventriculaire sulcus atrium atriumseptum aurikel autonome ontwikkeling axiaal mesoderm bevruchting bindweefsel blaasdivertikel = cystic blastocoel/blastulaholte blastocyst blastoderm blastodiscus/kiemschijf blastomeren blastula bloedeilandjes boekmaag bulbus cordis bulbo-/interventriculaire sulcus bulbo-urethraalklier calvaria/craniale vault botten cardiogene plaat caudaal caudo-dorsaal cel-celcommunicatie cementoblasten centrale pees cervix choana - definitieve - primitieve 2/11 'flapjes', rechter drie scheidt primitief atrium en ventrikel hartboezem, craniaal scheidt rechter- en linker atrium flapje aan atrium zelfstandige ontwikkeling, onafhankelijk chordamesoderm samenkomst eicel en zaadcel extracellulaire matrix uit duodenum, vlak onder leverdivertikel, wordt galblaas en galbuis holte tussen micro- en macromeren, gevuld met vloeistof blastula (zoogdier) blastodiscus na klievingsdelingen (vogel) bevat kern primaire oöcyt, wordt blastoderm (vogel) cellen in blastula massa cellen met blasocoel hoopjes cellen in dooierzak, worden bloedvaten deel herkauwersmaag, uit uitpuiling curvatura minor dorsaal van primitief ventrikel, wordt rechter ventrikel scheidt ventrikel en bulbus cordis accessoire geslachtsklier, uit entoderm van urethra, net onder prostaat platte botten van schedel tussen septum transversum en neurale plaat, cellen vormen hart aan staartzijde aan staart-rugzijde communicatie tussen cellen..... binnenste dentale-zakcellen, produceren cementum dat worteldentine bedekt in diafrgama hart, uit septum, geen spier baarmoedermond opening achter secundair gehemelte opening tussen neus- en mondholte na scheuring oronasaal membraan chorda (dorsalis) chordamesoderm chorda tendinae kleine pezen, bindt leaflet aan papillaire spier chorda tympani tak van nervus facialis, gaat naar taste buds op voorste deel tong chordamesoderm = notochord induceert vorming neurale buis, later opgenomen in wervelkolom chorion buitenste vruchtvlies, uit somatopleuron, ectoderm aan buitenzijde chorionvlokken trophoblastcellen met villi, foetale deel placenta, uit allantochorion clitoris uit genitale tuberkel bij vrouw cloaca verbreed einde van oerdarm cloacale plooien zwellingen naast cloacaal membraan coeloom holte competentie conditionele ontwikkeling conotruncus craniale deel bulbus cordis, wordt uitgang ventrikel conus cordis tussen bulbus cordis en truncus arteriosus copulatie coitus, brengt spermatozoa in vrouwelijke genitaaltractus corona radiata secundair eimembraan bij zoogdier, uit granulosaellen corpus uteri baarmoeder cortex gelachtige laag uit oa actinefilamenten onder celmembraan corticale reactie membrana vitellina laat los na bevruchting, amfibie corticale rotatie draaiing van 30 gr. van cortex craniaal aan kopzijde crista terminalis scheidt rechter auricula en sinus venarum, uit vezels, draagt impuls van SA-knoop naar AV-knoop cryptorchidie een of beide testes niet (geheel) afgedaald curvatura major grote bocht in maag in vroegere dorsale wand (snellere groei), later © Student Onbekend.nl studentonbekend.nl/studiehulp Fouten voorbehouden Orgaananatomie Begrippenlijst curvatura minor darmdraaiing darmlus dentale lamina dentale zak dentine dermamyotoom dermatoom descensus testis determinatie DHT diencephalon discoidaal distaal distal tube diverticuli allantoïdes dooierprop dooierzak = yolk sac dooierzakplacenta dooierzaksteel dorsaal dorsaal mesenterium dorsaal mesocardium dorsale determinant dorsale oermondlip drempelwaarde ductuli efferentes ductus arteriosus ductus choleduchus ductus cuvieri ductus cysticus ductus deferens ductus epidydimis ductus hepaticus ductus mesonephricus ductus pancreaticus ductus pancreaticus access. ductus paramesonephricus ductus venosus duodenum ectoderm eicel einddarm emailleorgaan embryoblast embryonale periode endocardbuizen endocardium endocardkussens endometrium entoderm entypie epiblast © Student Onbekend.nl 3/11 linkerwand, beetje caudaal kleine bocht in maag, in vroegere ventrale wand, later rechterwand, beetje craniaal draaiing van dunne darm, 270 graden om arteria mesenterica cranialis lus in darmen richel van epidermis op boven- en onderkaak mesenchym rondom papilla dentale en lamina calciumhoudende stof in tanden onderhuids bindweefsel, uit somieten de testisafdaling voorbestemming uit testosteron, zorgt voor prostaat en externe geslachtskenmerken tweede hersenblaas, uit prosencephalon discusvormig aan het uiteinde van de ledematen nectotic tips, necrotische uiteinden vruchtblaas entoderm wat als laatste invagineert tijdens de gastrulatie navelblaas, blastocoel via splanchnopleuron van navelblaas, door entypie (knaagdieren) navelstreng aan rugzijde verbinding tussen buikorganen en dorsale buikwand bindt hart in holte, uit oermondmesoderm, scheurt later zorgt voor vorming organizer animale rand oermond ... buisjes tussen rete testis en ductus deferens shunt tussen truncus pulmonalis en aorta galbuis vena cardinalis communis afvoerbuis galblaas uit ductus mesonephricus, spermabuis afvoerbuis epididymis afvoerbuis lever afvoerbuis mesonephros, wordt ductus deferens in man en verdwijnt in vrouw afvoergang ventrale pancreas (rechter lob) afvoergang dorsale pancreas (linker lob) lateraal van ductus mesohephricus, sluit aan op urethra, vormt uterovaginaal kanaal en eileiders in vrouw en verdwijnt in man bloedvat door lever naar hart, van vena umbilicalis naar vena cava twaalfvingerige darm wordt epidermis van huid, zintuigplacodes, neurale lijstcellen, centraal zenuwstelsel vrouwelijke gameet caudale deel oerdarm uit dentale lamina, produceert glazuur (= enamel) veel cellen, animale pool wordt embryo van bevruchting tot uitkomen (vogel), van bevruchting tot organogense (zoogdier) uit mesoderm van splanchnopleuron, vormen na fusie de primaire hartbuis binnenwand van hart, uit endocardbuizen, bestaat uit endotheel vier verdikkingen rond atrioventriculair kanaal slijmvlies van uterus wordt darmderivaten omkering kiembladen (knaagdieren) bovenste laag blastoderm, presumptief ecto, meso- en secundair studentonbekend.nl/studiehulp Fouten voorbehouden Orgaananatomie Begrippenlijst epibolie epicardium epidermis epidydimis epifyse epiglottis epimyocardium epiploic foramen van Winslow epitheel epoöphoron equaal equatoriaal extra-embryonaal extra-embryonaal coeloom extremiteiten flexura cervicalis flexura cranialis foetale periode foramen cecum foramen interventriculaire foramen ovale freemartin kalf freemartinisme frontonasal process fylogenese galblaas gametogenese gang van Muller gang van Wolff gastrulatie geleimantel genitaaltractus genitale lijst genitale tuberkel glandula mandibularis glandula parathyroidea glandula parotis glandula prostatea glandula sublingualis glandula thyroidea glandula vesicularis glandula vestibularis glomerulus gonaden = gonads granulosa grijze halve maan/randzone gubernaculum hartgelei = cardiac jelly hematopoiesis hemoblasten hermaphrodiet histogenese © Student Onbekend.nl 4/11 entoderm ectodermuitbreiding, aan buitenkant mesothele cellen die het hart bedekken opperhuid deel van ductus deferens onderaan testes, opslag spermatozoen uiteinden van bot bedekt tracheaopening tijdens slikken, ontstaat bij vierde kieuwboog wand endocardbuizen smalle verbinding tussen groot en klein deel van peritoneale holte na maagdraaiing overblijfsel van ductus mesonephricus bij vrouw deling in gelijke delen evenwijdig aan evenaar buiten embryo holte in lateraal mesoderm, scheidt parietaal en visceraal mesoderm, ruimte tussen amnion en chorion poten nekkromming kopkromming van oranogense tot geboorte (zoogdier) deukje in tong waar terminale en mediale sulcus raken opening in wand tussen ventrikels opening tussen rechter- en linkeratrium, in tweede wand vrouwelijk, deelt baarmoeder met mannelijk kalf, ontvangt AMH door gefuseerde vaten, geen ductus paramesonephricus: steriel " " ongepaarde prominentium historische ontwikkeling tot verschillende soorten opslag van gal vorming van gameten ductus paramesonephricus ductus mesonephricus vorming van kiembladen uit blastula secundair eicelmembraan (amfibie) oa vagina mediaal van mesonephros, vormt gonade, bevat kiemcellen uit dooierzak zwelling aan voorzijde cloaca, wordt penis (man) of clitoris (vrouw) speekselklier, bij hoek onderkaak bijschildklieren, uit derde en vierde kieuwzakjes speekselklier, dorsaal van glandula mandibularis prostaat, accessoire geslachtsklier, uit entoderm van urethra, man speekselklier, dorsaal van galndula mandibularis schildklier zaadblaasje, accessoire geslachtsklier klier naast vagina (?) haarvaten in nier, hier wordt bloedplasma gefilterd door Kapsel van Bowman geslachtsorganen cellen die corona radiata vormen tegenover sperm entry point, plaats oermond, tussen micro- en macromeren, breed aan dorsale zijde, presumptief mesoderm bindweefselligament, groeit naar scrotum (INSL-3), verkort (testosteron, DHT) en laat daarmee testis indalen matrix, scheidt myocardium en endocardbuizen ontstaan bloedeilandjes worden bloedcellen, in dooierzak kenmerken van beide seksen, vaak ovotestes studentonbekend.nl/studiehulp Fouten voorbehouden Orgaananatomie Begrippenlijst holoblastisch Hox-genen hypoblast ileum inaequaal incus inductie infundibulum instructieve interactie intermediair mesoderm intra-embryonaal coeloom 5/11 volledige deling vertellen de somieten door unieke combinatie van expressie wat ze moeten worden diepe laag blastoderm, presumptief primair entoderm dunne darm deling in ongelijke delen gehoorbeentje, uit kraakbeen in prominentia maxillaris, uit eerste kieuwboog aanzetting uitzakking diencephalon, vormt deel hypofyse wordt nieren en geslachtsorganen holte in lateraal mesoderm, scheidt parietaal en visceraal mesoderm intraperitoneaal in buikholte, caudaal deel oesophagus, maag, jejenum, ilieum, cecum, colon transversum, colon sigmoid (caudaalste deel) invaginatie passieve migratie entoderm, door involutie involutie actieve inrolling mesoderm door oermond isolecithaal dooier gelijkmatig verdeeld over cytoplasma isthmus laatste deel oviduct kaakgewricht gewricht in kaken kalkschaal secundair eicelmembraan vogel kapsel van Bowman filtert bloedplasma uit glomerulus, deel nephron in nier karyogamie kernversmelting tot diploide cel kiembladen ecto-, meso- en entoderm kiemsikkel zone van primaire entodermcellen, gelegen aan voorzijde area pellucida kieuwboog = branchial/pharyngeal arch - eerste wordt boven- en onderkaak, incus, malleus en deel tong - tweede wordt tongbeen (hyoid) skelet, stapes en deel larynxbotten - derde wordt deel tongbeen en deel tong - vierde wordt deel larynxbotten en deel tong - zesde wordt deel larynxbotten kieuwboogarteriën = aortic arches verbindig aorta dorsalis en ventralis - eerste en tweede verdwijnen bijna geheel - derde (gepaard) wordt arteria carotis interna en communis - vierde wordt aortaboog (linker) en deel arteria subclavia (rechter) - zesde (linker) wordt truncus pulmonalis en ductus arteriosus kieuwgroeve = pharyngeal cleft deukjes aan buitenzijde pharynx - eerste deel oor - rest overgroeit door tweede kieuwboog kieuwzak = pharyngeal pouche uitgroeiing aan binnenkant pharynx - eerste (tussen eerste en tweede kieuwboog) wordt tymapnische holte en buis van Eustachius - tweede amandelen van gehemelte en pharynx - derde zwezerik (= thymus, migreert later naar dorsaal), caudale bijschildklieren (= parathyroids) - vierde craniale bijschildklieren - vijfde ultimobranchiale lichaampjes (worden C-cellen in schildklier) klievingsdelingen eerste delingen van zygote, totale massa van cytoplasma blijft nagenoeg gelijk knop van Hensen = prim. pit kuiltje aan eind primitiefstreep kopplooi plooiing bij kop, vormt subcephale ruimte kraakbeen van Meckel kraakbeen in onderkaak, uit eerste kieuwboog kween ??? labia puvendi (vulvae) ??? labioscrotale plooien naast urethrale plooien, wordt scrotum (man) of labia majora (vrouw) labium major grote schaamlip, uit labioscrotale plooi, verdwijnt bij huisdieren labium minor kleine schaamlip, uit urethrale plooi labyrinthblaasje ingestulpte oorplacode, afgesplits van onderliggend ectoderm laryngotracheale groeve ventrale uitstulping van pharynxbodem (entoderm), vormt luchtpijp en © Student Onbekend.nl studentonbekend.nl/studiehulp Fouten voorbehouden Orgaananatomie Begrippenlijst 6/11 longen strottehoofd aan de zijkant zijplaat mesoderm, visceraal en parietaal holte tussen uitgegroeide tweede kieuwboog en kieuwgroeves, bedekt met ectoderm, verdwijnt meestal, kan blijven zitten als cyste lebmaag deel herkauwersmaag, grotendeels uit uitstulping curvatura major (deels uit curv. minor), bij geboorte het grootst lensplacode wordt oog na inductie leverdivertikel onder septum transversum, vormt lever (behalve stroma: uit mesoderm van splanchnopleuron), in drie delen: pars hepatica (lever parenchym en galbuissysteem), pars cystica (galblaas) en steel (galbuis) leversinusoïden venennetwerk in de lever Leydigcellen differentieren in genital lijstmesenchym door SRYeiwit, produceren testosteron ligamentum arteriosum ??? ligamentum coronarium uit septum transversum/diafragma, nadat lever erdoorheen is gegroeit, rondom kale bovenkant lever ligamentum falciforme uit ventraal mesenterium, bindt lever aan ventrale buikwand, bevat vena umbilicalis ligamentum gastrohepatis bindt lever aan maag ligamentum hepatoduodenale bindt lever aan duodenum, bevat galbuis ligamentum triangulare bindt lever aan diafragma lus van Henle deel van nephron in nier, maakt van bloedplasmafiltraat urine maagdraaiing draaiing van de maag, om twee assen macromeren grote blastomeren, aan vegetatieve pool malleus gehoorbeentje, uit kraakbeen prominentia mandibularis, uit eerste kieuwboog Mangold ??? mediaal langs middenlijn mediale sulcus groeve in tong tussen linker en rechter eerste-kieuwbooggebied medio-dorsaal aan midden-rugzijde medulla binnenste deel van oa klieren, ook van testis membraanbotten beschermt hoofd en delen gezicht membrana buccopharyngea oraalplaat, gevormd door prechordaalplaat, sluit voordarm af membrana cloacalis sluit einddarm af membrana vitellina omgeeft eicel, primaire eicelmembraan membranogenese vorming van vruchtvliezen uit extra-embryonale gedeelten van kiembladen meridionaal klieving van animale naar vegetatieve pool meroblastisch onvolledige deling (ongedeelde dooier) mesencephalon derde hersenblaas mesoderm kiemblad, vormt musculatuur, skelet, bindweefsel, circulatieapparaat, grooste deel urogenitaalstelsel, bekleding coeloom mesogastrium deel mesenterium gebonden aan maag mesolecithaal middelmatige dooierhoeveelheid (amfibie) mesonephros embryonale nier, uit intermediair mesoderm mesorchium plooi van mesonephros waar testis in hangt en die ductus mesonephricus ondersteunt metanephros definitieve nier, groei geïnduceerd door ureterknoppen, uit metanephrosblastema metencephalon vierde hersenblaas micromeren kleine blastomeren aan animale pool middendarm middelste deel oerdarm, eerst in open verbinding met dooierzak (sluit later) middenrif zenuwen zenuwen in hart, aan septum transversum milt = spleen uit mesoderm van dorsaal mesogastrium, maakt eerst bloedcellen, is later lymfeorgaan (?) morfogen larynx lateraal lateraal mesoderm laterale cervicale sinus © Student Onbekend.nl studentonbekend.nl/studiehulp Fouten voorbehouden Orgaananatomie Begrippenlijst morula musculatuur musculi papillaris musculi pectinati myelencephalon myocardium myotoom nasale fin nasale pits nasale septum navelblaas = yolk sac navelblaassteel neonataal nephrogene streng 7/11 bolvormige massa van blastomeren spieren spieren aan rechter atrio-ventriculaire kleppen vijfde hersenblaas hartspieren, uit splanchnopleuron spieren, uit somieten eerste dikke wand tussen neus- en mondholte worden neusgaten scheidt twee neusgaten dooierzak, blastocoel dooierzaksteel pasgeboren lang stuk intermediair mesoderm, streng nephrotomen, vormt deel mesonephros en metanephros nephron urinevormend deel van nier nephros nier nephrotoom vormt het pronephros, in groepjes gelegen nervus facialis (VII) innerveert tweede kieuwboog nervus glossopharyngeus (IX) innerveert derde kieuwboog, gaat naar taste buds en sensoruiteinden op achterste deel tong nervus hypolgassalis (XII) innerveert tongspieren (myotoom), geïnnerveerd door nervus vagus nervus lingualis tak van nervus mandibularis, gaat naar sensorreceptors op eerstekieuwbooggebied van tong nervus mandibularis tak nervus trigeminus nervus maxillaris tak nervus trigeminus nervus trigeminus (V) innerveert mandibulare en maxillare zwellingen, sensorische innervatie ventraal deel gezicht, eerste kieuwboog nervus vagus (X) innerveert vierde en zesde kieuwboog, vierde-kieuwboogdeel van tong netmaag deel herkauwersmaag, uit uitpuiling curvatura major neuraal ectoderm = neuroepithelial cells bedekt medio-dorsale zijde, wordt hersenen en ruggenmerg neurale buis = neurenteric canal wordt ruggenmerg neurale lijst = neural crest afgesplitste ectodermcellen, dorsolateraal van neurale buis neurale wallen omsluiten neurale buis neurocranium = chondrocranium schedel om hersenen neurogene ectodermale placodes hieruit ontstaan craniale sensorneuronen neurulatie vorming neurale buis nier orgaan van bloedzuivering/urineproductie Nieuwkoopcentrum aanzetting organizer, inductie oermond odontoblasten buitenste cellen van papilla dentale, produceren (pre)dentine oerdarm holte in embryo, in gastrulatie oerdarmdak dorsale zijde oerdarm oermond inzinking aan caudo-dorsale zijde oesophagus slokdarm oligolecithaal weinig dooiermateriaal (zoogdier) omentum majus grote plooi in mesogastrium, hangt van dorsale buikwand en curvatura major, ligt over binnenste buikorganen omentum minus uit ventraal mesenterium, tussen lever en maag ontogenese individuele ontwikkelingsgeschiedenis van organisme ontwikkelingsbiologie het zoeken naar basisprincipes en processen van de ontwikkeling van het embryo oöcyt eicel oogblaas vormt oog oögenese vorming van haploide vrouwelijke geslachtscellen oögenium stamcel van oocyt oorplacode vormt oor oraalplaat sluit voordarm aan voorzijde af organizer inductie neurale buis, somieten en lichaamsassen © Student Onbekend.nl studentonbekend.nl/studiehulp Fouten voorbehouden Orgaananatomie Begrippenlijst organogenese orifice oronasaal membraan ostium primum ostium secundum ostum ovarium oviduct = fallopian tube ovulatie palatum durum palatum molle pancreas dorsale pancreas ventrale papilla dentale papilla duodeni major papilla duodeni minor paradydimis paraxiaal mesoderm parietaal mesoderm paroöphoron partus patroonvormig pelvis renalis penis pens periblast pericardiale holte - definitieve - primitieve pericardioperitoneale kanalen perinataal perineum periodontaal ligament peritoneale holte permissieve interactie pharynx philtrum placenta placode 8/11 differentiatie kiembladen tot weefsels en organen ostum na opname sinus venosus verdunde wand tussen neus- en mondholte opening tussen rechter- en linkeratrium opvolger ostium primum opening tussen vena en hart eierstok eileider, uit ductus paramesonephricus eisprong hard gehemelte, scheidt neus- en mondholte zacht gehemelte, scheidt twee delen pharynx vormt dorsaal van duodenum, wordt linkerdeel pancreas vormt ventraal van duodenum, wordt rechterdeel pancreas mesenchymheuvel onder tandlijst plaats waar pancreasbuis en galbuis samen in duodenum uitkomen, = ampulla van Vater plaats waar dorsalen pancreasbuis (verdwijnt normaal) in duodenum uitkomt naast chordamesoderm, wordt somieten lateraal, wordt vruchtvliezen overblijfsel van ductus mesonephricus bij vrouw geboorte nierbekken mannelijke geslachtsorgaan, uit urethrale plooien deel herkauwersmaag, uit craniodorsale uitstulping van curvatura major (later caudaal), grooste deel ongedeeld cytoplasma van blastodiscus 1/3 van primitieve, bevat hart craniale deel coeloom, bevat ontwikkelende hart twee dorsolaterale openingen in septum transversum, later tussen pleuraal en peritoneaal fusie van septum rectale en cloacaal membraan, deelt laatste in urogenitaal en anaal membraan uit buitenste dentale-zakcellen, hecht tand aan bot caudale deel coeloom (na maagdraaiing grote en kleine zak) keelholte middelste deel bovenlip vruchtvliezen Goed gelokaliseerde, plaatselijke veranderingen in de epiblast (het wordt hoog-cylindrisch), ter hoogte van de kopstreek. pleurale holte twee, 2/3 van primitieve pericardiale holte, dorsolateraal, bevat longen pleuramnion (huisdier, vogel) schizamnion (knaagdier, mens) pleuropericardiale plooien scheiden pleurale (long) en pericardiale holte pleuroperitoneale membranen uit ventraal, fuseert met septum transversum, sluit pericardioperitoneale kanalen polyinvaginatie hypoblast invagineert op verschillende plekker polylecithaal veel dooiermateriaal (vogel) polyspermie veel spermien dringen oocyt binnen, 1 versmelt porta intestinalis cranialis voorste darmpoort postnataal na de geboorte prechordaalplaat vergroeiing ecto- en entoderm, voor kop predentine voorloper dentine, ongemineraliseerd pregastrulatiestadium blastoderm in twee lagen prenataal voor de geboorte presumptief voorbestemd © Student Onbekend.nl studentonbekend.nl/studiehulp Fouten voorbehouden Orgaananatomie Begrippenlijst presumptief chordamesoderm presumptief ectoderm presumptief entoderm presumptief mesoderm primair primair entoderm primitiefgroeve primitiefstreep primiefwal = prim. node processus vaginalis proctodeum prominentia mandibularis promentia maxillaris pronephros pronucleus prosencephalon proximaal proximal tube pseudohermaphrodiet pseudopodia pulmonaalkleppen rete testis retroperitoneaal - secudair reukplacode = nasal placode rhombencephalon ruggenmerg sagitaal schaalvliezen schildklier = thyroid schizamnion sclerotoom scrotum secudair secundair eimembraan secudair entoderm secundair gehemelte semilunaire kleppen sensorcapsules septum toegang septum intermedium septum primum septum secundum septum transversum Sertollicellen sinus coronaris sinus urogenitalis - primitieve - definitieve sinus venarum sinus venosus sinushoorn © Student Onbekend.nl 9/11 involueert over dorsale oermondlip animaal veld vegetatief veld grijze halve maan als eerste oergeslachtscellen primitiefstreep verdikking in area pellucida -> celmigratie wal van cellen om knop van Hensen uitbreiding peritoneum richting scrotum = anale groeve/kuil (pit), holte onder staart, uit ectoderm, vormt laatste deel rectum twee caudale zwellingen, worden onderlip en deel onderkaak, uit eerste kieuwboog twee craniale zwellingen, worden bovenlip en deel bovenkaak, uit eerste kieuwboog kleine epitheelballetjes, alleen functioneel bij lage vertebraten, verdwijnt anders haploide kern, vormt na versmelting zygote voorste hersenblaas (later tel- en diencephalon) aan de voorzijde genitalien van ene sekse, gonaden van andere voorbereiding epiblastcellen op gastrulatie dunne buisjes tussen testiscords en ductuli efferentes vast aan dorsale buikwand, craniaal deel oesophagus, rectum duodenum, pancreas, colon ascendens, colon descendens ectodermale verdikkingen, vormen later neus laatste hersenblaas (later met- en myelencephalon) secundair eicelmembraan vogel uit entoderm dat uitgroeit van foramen cecum (thyroglossale gang), later verdwijtn verbinding (knaagdier, mens) pleuramnion (huisdier, vogel), ontstaan amnionholte via plooivorming van extra-embryonale somatopleuron skelet, uit somieten balzak, om testis als tweede eiwit, schaalvliezen, kalkschaal tussen neus- en mondholte, palatum durum en molle gaan terugloop van bloed tegen in aorta en longslagader bot dat ogen, binnenoor en reukorganen ondersteunt dorsaal, glad, dichtbij atrioventriculaire kanalen uit craniale en caudale endocardkussens, scheidt atrioventriculair kanaal in links en rechts scheiding tussen linker en rechter atrium opvolger septum primum scheidt coeloom in craniaal en caudaal deel, wordt diafragma uit medulla van sexcords, door SRYgen, worden testiscords, later zaadbuisjes, produceren AMH uit linkersinushoorn, ontvangt bloed voor kransslagader deel vroegere cloaca wordt blaas, urethra en definitieve sinus wordt urethra in penis (man) of vestibulum van vagina (vrouw) deel volwassen rechteratrium, uit rechter sinushoorn bestaat uit sinushoorns primitief hartonderdeel, sluit aan op vena cardinalis studentonbekend.nl/studiehulp Fouten voorbehouden Orgaananatomie Begrippenlijst 10/11 skelet botten smaakpapillen proefzintuigen somatopleuron parietaal mesoderm en ectoderm somieten vormen dematoom, sclerotoom en myotoom somietomeren worden somieten en kieuwbogen speekselklieren = salivary glands uit ecto- en entoderm in pharynxgebied Spemann sperm entry point waar de zaadcel de eicel binnendringt spermatogenese vorming van haploide mannelijke geslachtscellen spermatozoa spermium splanchnopleuron visceraal mesoderm en ectoderm, buiten: wand dooierzak, binnen: darmwand SRY deel op Ychromosoom, maakt indifferente gonade mannelijk staartplooi plooi aan caudale zijde stapes gehoorbeentje, uit kraakbeen tweede kieuwboog steroid(hormoon) stomodeum uit ectoderm, wordt de mondholte subcephale ruimte holte tussen kop en prechordaalplaat subgerminale holte tussen blastomeren en dooier (vglbaar blastocoel) tandlijst = dental lamina richel op kaak gevormd door kaakepitheel tandknop = tooth bud ingegroeide dentale lamina en mesenchymconcentratie (bevat neurale lijstcellen), vormt melktanden tandklok emailorgaan telencephalon eerste hersenblaas, uit prosencephalon telolecithaal dooier aan vegetatieve pool terminale sulcus groeve in tong, scheiding eerste en derde kieuwbooggebied testis bal man TFM-syndroom theca (folliculi) thymus zwezerik, uit derde kieuwzak tong uit distale tong buds/laterale linguale zwellingen (2/3 deel, uit eerste kieuwboog) en hypopharyngeal eminence (1/3 deel, uit derde en vierde kieuwboog) tongbeen (hyoid) tonsilla palatina amandelen van gehemelte, uit tweede kieuwzak torsie draaiing om lengteas trabeculae transverse pericardiale sinus op plek van dorsaal mesocardium ???? treden trophoblast epitheliale cellen, omgeeft blastocoel truncoconale zwellingen worden wand tussen aorta en longslagader truncus arteriosus bloedvat van ventrikel naar kieuwboogarteriën, wordt aorta en longslagader truncus brachiocephalica truncus pulmonalis longslagader, van hart naar longen truncusseptum tuba auditiva gehoorbuis tuba uterina = fallopian tube oviduct tuberculum genitale tubulation model van embryo wordt buisvorm tunica albuginea bindweefsel om testis Turner's syndroom uitwendige gehoorgang urachus allantoïssteel, deel allantoïs in embryo en navelstreng, dunne buis ureter verbinding tussen nier en blaas ureterknop uitgroeiing ductus mesonephricus, induceert niergroei, vormt afvoersysteem urethra verbinding tussen blaas en buitenwereld uterovaginaal kanaal uit meest caudale deel van ductus paramesonephricus, wordt © Student Onbekend.nl studentonbekend.nl/studiehulp Fouten voorbehouden Orgaananatomie Begrippenlijst uterus vagina vas deferens vasculogenese vegetatieve determinant vegetatieve pool vena azygos vena cardinalis - caudalis - communis - cranialis vena cava caudalis = IVC 11/11 bovenste deel van vagina en uterus baarmoeder ductus deferens aanmaak van bloedvaten zorgt voor vorming entoderm macromeren, veel dooiermateriaal bloedvat van borst naar hart in jong embryo, wordt vena cava van caudaal naar hart na samenkomst caudalis en cranialis van craniaal naar hart bloedvat van caudaal naar hart, uit vena cardinalis caudalis, vena supracardinalis, vena subcardinalis, caudale zijde van vena vitellina vena cava cranialis = SVC bloedvat van craniaal naar hart, uit vena cardinalis cranialis vena portae hepatis poortader, van lever naar darm (?), deel vena vitellina na regressie navelblaas vena subcardinalis vormt vena renalis, gonadelis en deel cava caudalis vena supracardinalis vormt deel van vena cava caudalis, azygos en intercostales venae pulmonalis longaders venae umbilicalis van allantochorion naar aorta dorsalis, gepaard, rechter verdwijnt, linker anostomosst aan ductus venosus venae vitellina dooierzakvat, van dooierzak naar embryo, in visceraal mesoderm, wordt leversinusoiden, deel vena cava caudalis, poortader, ductus venosus, vena mesenterica cranialis en caudalis veneuze kleppen weefselflapjes naast ostia ventraal aan de buikzijde ventraal mesenterium uit caudaal deel septum transversum, bindt maag en lever aan ventrale buikwand ventrikel hartkamer, caudaal ventrikelseptum scheidt ventrikels vestibulum vaginae uit holte van definitieve sinus urogenitalis visceraal epicard uit mesotheelcellen ????? visceraal mesoderm lateraal, wordt bekleding organen, hart en bloedvaten visceraal peritoneum uit spetum transversum, bedekt groot deel lever viscerocranium aangezichtsschedel, achter gezicht voordarm craniale deel oerdarm voorste darmpoort grens tussen voor- en middendarm zenuwstelsel zijplaatmesoderm lateraal, visceraal en parietaal zona pellucida om zoogdier oocyt, houdt spermien tegen na bevruchting zygote bevruchte eicel © Student Onbekend.nl studentonbekend.nl/studiehulp Fouten voorbehouden