LWL · Joods Leven in Europa buiten de grote steden · De

LWL · Joods Leven in Europa buiten de grote steden · De Frankfurter rabbijnenconferentie van 1603
Joods Leven in Europa buiten de grote steden
De Frankfurter rabbijnenconferentie van 1603
Tijdens de Frankfurter herfstbeurs van 1603 vond daar ook een conferentie van
rabbijnen en andere joodse vertegenwoordigers plaats.
Deze trachtten gemeenschappelijke posities voor het Duitse Jodendom te formuleren.
De bestaande gemeenten zouden moeten worden gestabiliseerd en de Duitse joden in
een grote organisatie worden verenigd. Het congres besloot een omvangrijk geschrift
waarin voor interne joodse rechtsgeschillen rabbijnse rechtbanken in vijf steden
benoemd, gezamenlijke taken vastgelegd en een aantal godsdienstwettelijke regelingen
overeengekomen werden.
Moises von Hamm was daar op uitdrukkelijke wens van de joden in Frankfurt en Worms
als vertegenwoordiger van de Westfaalse joden aanwezig. Zijn hoge aanzien in het
gehele rijk kan ook aan het plan afgelezen worden om een soort centrale kas voor de
voorziene bijdragen uit geheel Noord-Duitsland in Hamm in te richten.
"Een samenzwering van rabbijnen"
Een jaar later werd de Frankfurter rabbijnenconferentie door een deelnemer, de slager
Levi Krause (Löb Kraus) uit Bonn, bij de aartsbisschop van Keulen als
"rabbijnensamenzwering" tegen de rechten van de Keizer en de vorsten gebrandmerkt.
Levi von Bonn was agent en vertrouweling van deze en de volgende aartsbisschop en
door hen in plaats van tot landrabbijn tot "opzichter" van de joden op hun territorium
benoemd.
Het verwijt luidde: De in Frankfurt overeengekomen regelingen zouden tot doel hebben
om de christelijke overheid uit te schakelen, bedreigden dus het Rijk van binnenuit en
waren dus "hoogverraad". Deze beschuldiging van Levi stond in direct verband met de
langdurige conflicten over de rechten van de rabbijnen en de keurlandheer en -bisschop
van Keulen.
Levi had vanwege een ander rechtsgeschil van 1604 alle reden om Moises en Freuchen
aan te vallen, die hij om hun invloed benijdde.
Politieke machtsconflicten
De daarop gealarmeerde Keizer Rudolf II leidde een onderzoek in, dat verschillende
jaren duurde, zonder tot een resultaat te komen. Dit hoogverraadsproces stond in nauw
verband met politieke machtsconflicten tussen de Keizer en de verschillende vorsten; de
Keizer had de als leider van het onderzoek ingezette Keulse aartsbisschop aanzienlijke
-1-
LWL · Joods Leven in Europa buiten de grote steden · De Frankfurter rabbijnenconferentie van 1603
aandelen aan de te verwachten boetes toegezegd. Alle beschuldigde personen werden
gerechtelijk verhoord - ook Moises von Hamm in februari 1607 in Bonn.
De door de Duitse joden nagestreefde gemeenschappelijke organisatie op rijksniveau
was na deze interventie van de Keizer en de vorsten niet meer te realiseren. De
inrichting van centrale kassen voor de te innen rijksbelastingen van de joden ignoreerde
de seculiere machtsgebieden en stuitte zodoende op de weerstand van de rijksstanden.
-2-