Vragen en antwoorden geneesmiddelenprijzen Wie bepaalt precies

Vragen en antwoorden geneesmiddelenprijzen
Wie bepaalt precies de prijs van een geneesmiddel?
De geneesmiddelenfabrikant bepaalt in eerste instantie de prijs van een
geneesmiddel. Hij doet dit binnen de grenzen van de geldende wet- en
regelgeving.
Wat verder de prijs van een geneesmiddel bepaalt zijn bijvoorbeeld
marktomstandigheden (concurrentie) en preferentiebeleid van verzekeraars.
Welke wet- en regelgeving is van toepassing op de prijs van een
geneesmiddel?
In Nederland geldt de Wet geneesmiddelenprijzen (WGP) die maximumprijzen
stelt. Een fabrikant mag een geneesmiddel niet hoger in de markt zetten dan
de vastgestelde maximumprijs. Het uitgangspunt van de WGP is het bereiken
van een gemiddeld Europees prijsniveau. De WGP geldt voor alle
geregistreerde geneesmiddelen. Zowel de geneesmiddelen die het ziekenhuis
verstrekt als die de apotheek verstrekt.
Normaal gesproken wordt in Nederland voor ieder geneesmiddel een
maximumprijs vastgesteld. Die prijs is gebaseerd op het gemiddelde van de
prijzen van dat geneesmiddel in:




België;
Frankrijk;
Duitsland;
het Verenigd Koninkrijk.
In Nederland geldt ook het geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS) als
bijbetalingsregeling. Het GVS geldt alleen voor geneesmiddelen die de
apotheek verstrekt. Het GVS is in 1991 ingevoerd om de uitgaven aan
geneesmiddelen terug te dringen. Het GVS is geregeld in het Besluit
Zorgverzekering artikel 2.8 en de Regeling zorgverzekering artikelen 2.40-2.48.
De lijst met geneesmiddelen opgenomen in het GVS, staat in bijlage 1 van de
Regeling zorgverzekering.
Een patiënt krijgt de prijs van een receptgeneesmiddel die de apotheek
verstrekt, vergoed door zijn zorgverzekeraar. Is de prijs hoger dan de
vergoedingslimiet voor dat geneesmiddel in het GVS? Dan moet de patiënt het
verschil zelf bijbetalen in de apotheek. De vergoedingslimiet is het maximum
tot waaraan vergoed mag worden.
De GVS-vergoedingslimieten gelden voor groepen van onderling vervangbare
geneesmiddelen. Of een patiënt moet bijbetalen hangt af van de apotheekinkoopprijs (AIP) die de fabrikant van het geneesmiddel vaststelt. Van de GVSvergoedingslimieten kan een prijsdrukkend effect uitgaan op de AIP.
Bijvoorbeeld als een geneesmiddelenfabrikant niet wil dat voor zijn
geneesmiddel bijbetaald moet worden. Met als gevolg dat hij zijn prijs aanpast
aan de GVS-vergoedingslimiet. Een fabrikant is niet verplicht om zijn prijs te
verlagen tot de GVS-vergoedingslimiet.
Daarnaast stelt de Nederlandse Zorgautoriteit voor intramurale dure
geneesmiddelen add-on maximumtarieven vast. Dit betekent dat de
zorgaanbieder niet meer dan dat bedrag voor het geneesmiddel bij de
zorgverzekeraar mag declareren.
Zijn er regels voor welke factoren meegerekend mogen worden in de
prijsberekening van een geneesmiddel?
Nee, daar zijn geen regels voor.
Bij prijsonderhandelingen vanuit de Rijksoverheid wordt wel onderbouwing van
de prijs gevraagd. Die wordt als factor meegenomen in de onderhandelingen.
En als laatste geldt in het algemeen de mededingingswetgeving die misbruik
van een economische machtspositie verbiedt.
Wie controleert of de prijsberekening van deze factoren van een fabrikant
daarbij klopt?
Een fabrikant is vrij in de vaststelling van een prijs voor zijn geneesmiddel. Er
zijn geen regels voor welke factoren hij wel en niet mag meenemen. Een
fabrikant geeft ook geen volledige inzage in de manier waarop de prijs van het
geneesmiddel tot stand komt.
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) vindt
transparantie van prijzen en de totstandkoming hiervan wel belangrijk. Dit
onderwerp wil VWS op EU-niveau op de agenda zetten. Dit om met lidstaten
gezamenlijk te bepalen hoe dit te bereiken.
Daarnaast geldt in het algemeen de mededingingswetgeving die misbruik van
een economische machtspositie verbiedt.
Zijn er nog bepaalde regels voor tussentijdse prijsstijgingen?
Hier zijn geen bijzondere regels voor. Een fabrikant kan zijn prijs tussentijds
wijzigingen. Uiteraard moet hij wel rekening houden met de bestaande wet- en
regelgeving. Een fabrikant mag zijn prijs niet verder verhogen dan de maximum
prijs. De maximumprijs is vastgesteld op grond van de WGP.
Waarom verschilt de prijs van een geneesmiddel van land tot land?
Fabrikanten zijn vrij om in verschillende landen verschillende prijzen voor
geneesmiddelen te vragen. Bijvoorbeeld door verschillen in koopkracht tussen
verschillende landen. Maar ook verschillen in patiëntenaantallen en verschillen
in concurrentie die de fabrikant ervaart voor zijn geneesmiddel. Het
uitgangspunt van de WGP is te zorgen voor een gemiddeld Europees
prijsniveau. Doordat landen naar elkaar verwijzen bewegen prijzen steeds meer
naar elkaar.
Wat betekent een prijsverhoging in de VS voor Nederland?
Prijsverhogingen van geneesmiddelen in de VS hebben niet een direct gevolg
voor de prijzen in Nederland. Gezien vanuit de wet- en regelgeving. Het
uitgangspunt van de WGP is te zorgen voor een gemiddeld Europees
prijsniveau. De prijzen in de VS blijven buiten de berekeningen. Er is dus geen
directe relatie met prijzen in de VS met die in de WGP.
Het is wel mogelijk dat prijsstrategieën vanuit hoofdkantoren in de VS ook
gevolgen hebben voor hun prijsbeleid in Europa.
Hoe komen de prijzen van geneesmiddelen tot stand?
a. Bij de apotheek
Apothekers kopen geneesmiddelen in bij een geneesmiddelfabrikant of
groothandel. Zij kunnen daarbij prijzen voor geneesmiddelen afspreken die
lager liggen dan de apotheekinkoopprijzen (AIP). De AIP is de maximumprijs die
een apotheek voor een geneesmiddel mag betalen.
b. In het ziekenhuis
Een ziekenhuis koopt geneesmiddelen in bij een geneesmiddelfabrikant of
groothandel. Zij kunnen daarbij prijzen voor geneesmiddelen afspreken die
lager liggen dan de apotheekinkoopprijzen (AIP). De AIP is de maximumprijs die
een apotheek voor een geneesmiddel mag betalen.
c. Bij de onderhandelingen door de minister
Als de minister van VWS centraal onderhandelt wordt de uiteindelijke prijs
bepaald door de uitkomsten van vertrouwelijke onderhandelingen. De
vertrouwelijke prijs is altijd lager dan de apotheekinkoopprijs.
Hoe werkt het preferentiebeleid?
Zorgverzekeraars mogen een preferentiebeleid voeren op geneesmiddelen in
het GVS met dezelfde werkzame stof. Dit betekent dat zorgverzekeraars per
werkzame stof minimaal 1 geneesmiddel aanwijzen dat preferent is en dus
vergoed wordt. De sterkte, toedieningsvorm en de leverancier mogen hierbij
buiten beschouwing worden gelaten. Dit is geregeld in artikel 2.8 van het
Besluit Zorgverzekering.
De meeste zorgverzekeraars vergoeden alleen de goedkoopste variant van
medicijnen met dezelfde werkzame stof. Door goedkopere varianten van
hetzelfde medicijn te gebruiken zijn zorgverzekeraars minder kwijt aan
medicijnen. Daarom stijgen de ziektekostenpremies minder hard. De patiënt
betaalt de laagste prijs wanneer het medicijn onder het eigen risico valt.
Wat is het verschil tussen een merkmedicijn en een generiek medicijn?
Een merkmedicijn heet ook wel een specialité. Een geneesmiddelfabrikant kan
tijdens de ontwikkeling van een geneesmiddel een patent aanvragen. Dit
patent bestrijkt een periode waarin alleen de patenthouder het geneesmiddel
mag produceren en verhandelen.
Zodra een patent is verlopen mogen ook andere fabrikanten het geneesmiddel
gaan produceren en vermarkten. Vanaf dat moment kunnen er generieke
medicijnen op de markt komen. Een generiek geneesmiddel heeft dezelfde
werkzame stof als het originele geneesmiddel (het specialité). Ook is de
toedieningswijze is gelijk. De dosering van het generieke geneesmiddel kan
soms wel afwijken van het specialité.
Een specialité wordt altijd verkocht onder de merknaam van het geneesmiddel.
Terwijl een generiek verkocht wordt onder de internationaal vastgestelde
stofnaam.
Wie bepaalt welke medicijnen vergoed worden?
In de Zorgverzekeringswet staat welke zorg onderdeel uitmaakt van het
basispakket. Een belangrijke norm hierbij is dat het zorg is die bewezen
effectief is. Voor intramurale geneesmiddelen geldt in het algemeen het
volgende. Als het geneesmiddel bewezen effectief is, komt het automatisch in
het basispakket. Voor extramurale geneesmiddelen is er een gesloten
pakketsysteem. De minister van VWS bepaalt uiteindelijk of een nieuw
geneesmiddel tot het pakket wordt toegelaten. Het middel wordt dan
opgenomen in het GVS.
Zie ook
Geneesmiddelenvergoedingssysteem
Betaalbaar houden van geneesmiddelen
Wet geneesmiddelenprijzen