Nathan Eisendrath emigreert naar Amerika

LWL · Joods Leven in Europa buiten de grote steden · Nathan Eisendrath emigreert naar Amerika
Joods Leven in Europa buiten de grote steden
Nathan Eisendrath emigreert naar Amerika
In 1847 kwam Nathan Eisendrath zonder een cent in Amerika aan.
Aanvankelijk hield hij als loopjongen bij een drogisterij zijn hoofd boven water, daarna
probeerde hij het in een boekhandel, nog later werkte hij in een zeepfabriek in
Pittsburgh. Zo had hij verschillende jobs, maar geen vast inkomen.
Op zoek naar werk kwam hij ook langs een zeepfabriek, waar juist vaten met vetkaarsen
omgeladen werden. Hij bood zijn hulp aan en werd naar de bedrijfschef gestuurd. Bij het
invullen van het sollicitatieformulier schreef hij alleen zijn naam en geboorteplaats op,
omdat hij de taal nog niet genoeg kende.
Was het toeval, dat juist bij deze firma zijn vroegere partner Bettinger bedrijfsleider was?
Nathan kreeg meteen een vaste betrekking en ook de schulden uit Dorsten werden door
Bettinger betaald.
Louis und Hannah Eisendrath met hun kinderen Blanche en Samuel
1901 in het jaar 1901, Manhattan Beach.
Foto: Joods Museum Westfalen
Na deze gelukkige schikking schreef Nathan voor de eerste keer naar Dorsten. Zijn
zakelijke activiteiten namen door de financiële reserve een hoge vlucht. Nathan was een
zeer beweeglijke en vooruitstrevende zakenman, maar uiteindelijk ook zeer succesvol.
Activiteiten in Philadelphia, Pittsburg en Chicago
Zijn activiteiten omvatten zaken in Philadelphia, Pittsburg en Chicago. Hij dreef handel
met fruit, alcoholica, zeepwaren en andere producten. In 1853 sloeg hij zijn tenten
definitief in Chicago op. De verschillende branches, onder andere bankzaken,
veehandel, groothandel in levensmiddelen, werkzaamheden op het gebied van de
lederfabricage, maar ook de handel met bakstenen, werden in 1856 onder de naam
"Nathan Eisendrath Company" onder een hoed gebracht. Vooral de fabricage van en de
handel met bakstenen was voor de opbouw van Nathans firma, maar ook van de familie
na de grote brand van Chicago in 1871 zeer nuttig.
Nathan Eisendrath werd in 1865 tot de joodse topverdieners van Chicago gerekend; het
totale kapitaal werd in 1866 op meer dan 100.000 $ geschat.
-1-
LWL · Joods Leven in Europa buiten de grote steden · Nathan Eisendrath emigreert naar Amerika
Nathan stuurde al vroeg financiële ondersteuning naar Dorsten en schreef zijn ouders
en broers en zussen enthousiast over het nieuwe land. In 1856 kwam als eerste zus
Adelheid naar Chicago. In de volgende vijf jaar volgden de broers Cosman, David, Levy,
Benjamin en Moses met hun families, die voor een deel tien kinderen telden. In de loop
van de volgende
20 jaar emigreerden alle nog levende familieleden van de familie Eisendrath naar
Amerika, behalve de oudste zoon Baruch, die zich in Amsterdam vestigde. Ze vonden
allemaal dankzij het wijd vertakte zakennet van hun broer snel werk.
continuïteit
Na een korte integratie werkten ze meestal in de branche verder, waarin ze ook in
Dorsten reeds succesvol geweest waren. Zo hadden bijvoorbeeld David, Moses en Levy
Eisendrath als looier in Dorsten gewerkt. Moses had nog in 1864 verschillende
grondstukken buiten de stad Dorsten gekocht om de met een "looierij verbonden
schadelijke uitwaseming van dierlijke stank, die een aanzienlijk nadeel en overlast voor
de mensen betekende" te vermijden.
Reeds na enkele jaren begon hij met zijn broers een behoorlijk succesvolle lederfabriek
in de USA. David Eisendrath was een van de eerste ondernemers die leer verfde.
Familieleden bezitten tot op heden belangrijke firmas in de Amerikaanse
leerbewerkingsbranche.
Poort van de joodse begraafplaats Dorsten: de hulp van de
geemigreerde families is een bewijs voor de voortdurende
verbondenheid met de geboortestad.
Foto: Joods Museum Westfalen
In 1852 trouwde Nathan Eisendrath in Pittsburgh met Helene Fellheimer, die ook uit een
geëmigreerde Duitse familie stamde. De eerste Eisendrath in de USA krijgt de naam
Benjamin Washington Eisendrath. Zijn eigen familie groeit zienderogen, maar ook het
samenbrengen van de familie van 9 broers en zussen met hun partners en kinderen is
opmerkelijk.
200 familieleden in de VS
Bij aankomst van Eva Wolff-Eisendrath wordt in Chicago op Duitse manier een groot
feest met veel eten en drinken georganiseerd. Rond de eeuwwisseling - Nathan sterft
pas in 1906 - is reeds sprake van 200 familieleden.
Tot op heden komt het solidariteitsgevoel in het onderhouden van de familiebanden tot
-2-
LWL · Joods Leven in Europa buiten de grote steden · Nathan Eisendrath emigreert naar Amerika
uitdrukking. Zo bestond jarenlang een "Eisendrath Cousins Club" met maandelijkse
bijeenkomsten en eenmal per jaar kwam de gehele familie bij elkaar.
De Cousins Club telde in 1933 ongeveer 3000 leden. In september 1933 schreef de
Club aan de rijkspresident Paul von Hindenburg om tegen de behandeling van de
"Duitsers van joods geloof" te interveniëren.
In 1867 reisde Nathan Eisendrath met zijn familie voor het eerst weer naar Europa. Zijn
zoon Benjamin Washington kwam op een internaat in Brussel. Hij knoopte in heel
Europa zakelijke contacten. De wegen leidden echter steeds weer naar Westfalen, naar
zijn geboortestad Dorsten. Ook later komen familieleden steeds opnieuw naar Dorsten
en bezoeken de graven van hun voorouders. Zo lieten ze in 1910 en 1922 de joodse
begraafplaats in Dorsten renoveren; in 2003 schonken leden van de Eisendrath-familie
een bijdrage voor het werk van het Joodse Museum Westfalen in Dorsten.
-3-