Commentaar slides pwp Olympische Spelen

Commentaar slides pwp Olympische Spelen
1
2
/
Verwijzen naar vorig jaar (tijdrekeningen). Eerste jaar dat men lijst
met winnaar vond. Oorspronkelijk bestonden de spelen uit 1
loopnummer. Grieken rekenden in olympiades.
3 Verwijzen naar democratie en leger dat ook voor deze doelgroep
voorbehouden werd. De Olympische Spelen waren het meest
conservatief en bleven populair, in andere steden waar spelen
gehouden werden konden vrouwennummers op den duur wel.
4 Herhaling Griekse kolonisatie. Wijzen op het feit dat de Spelen
zorgden voor eenheid. Alle Grieken, ook kolonisten, mochten
meedoen. In de praktijk was het vaak voldoende dat je Grieks sprak
om de Olympische juryleden te overtuigen.
5 Delpi (Pythische spelen, Apollo, augustus, atletiek en kunst. Athene
(Panatheneeën, Athena, zomer, atletiek en kunst). Nemea (Nemeïsche
spelen, Zeus, juli, atletiek en kunst). Corinthe (Istmitische spelen,
Poseidon, april, atletiek en kunst. In Olympia waren het louter
sportwedstrijden. Later komen er beperkte nummers bij (oa
trompetblazen door herauten). Duidelijk religieuze feesten die
allemaal begonnen met offers voor de goden. De 4 bovenstaande
spelen (Athene buiten beschouwing gelaten) werden ook de “Ronde”
genoemd. Delphi en Olympia vonden om de 4 jaar plaats, Nemea en
Corinthe om de 2 jaar. Milon won ooit 31 wedstrijden uit de Ronde
(vgl met wereldbekerkoersen). In Delpi kreeg de winnaar een
lauwerkrans, in Olympia een olijfkrans, in Nemea krans van wilde
selderij en in Corinthe van pijnboomtakken. Op den duur waren er
meer dan 500 prijswedstrijden. Olympia bleef wel het belangrijkste.
6 Stadion van Delpi. Het ligt op een spectaculaire plaats op de helling
van Parnassus. Het werd uit de rotsen gehouwen. De lengte bedraagt
177,5 meter. Je ziet de startlijn op de voorgrond. Het is zo’n 2500 jaar
oud.
7 Verwijzing naar de zang en dichtwedstrijden.
8 Maquette van Olympia.
9 Mooi zicht op overblijfselen huidig Olympia. Olympia was een voor
1500v.Chr. bewoond domein naast de Olympus. Het werd Olympia
genoemd. Het was dus al de belangrijkste heilige plaats voor verering
van Zeus voor de eerste spelen er werden gehouden. Olympia was
ook voor de meeste Grieken goed bereikbaar (ook voor kolonisten).
10 Zicht op hippodroom, stadion en tempel van Zeus. Uitleg over
specifieke startsysteem: de achterste paarden vertrokken het eerst
door een ingenieus hefsysteem zodat niemand voordeel haalde uit z’n
positie. De plaatsen werden geloot.
11 Hoofd van Zeus met olijfkrans. Afbeelding op een zilveren munt van
Elis van ongeveer 415 v. Chr. Hoofd is waarschijnlijk een kopie van
het grote cultusbeeld uit de tempel.
12 Dit is de tempel van Zeus!
13 Standbeeld van Zeus in het boulèterion (Raadhuis waar Olympische
eed werd afgelegd).
14 Eén van de 7 wereldwonderen uit de Oudheid. Deze tempel werd
gebouwd van 470v. Chr. Tot 456 v. Chr. De tempel is 64 meter lang
en telde 34 zuilen. Het beeld werd geplunderd en ging ook
gedeeltelijk verloren door een brand. Het werd beschreven door
Pausanias. Het was 13 meter hoog, bestond uit ivoor en goud. In zijn
rechterhand droeg hij een standbeeld van Nikè (godin van de
overwinning). In zijn linkerhand droeg hij een scepter. De sandalen en
kleren van Zeus waren van goud. Als Zeus zou rechtstaan zou hij met
z’n hoofd door het dak verdwijnen. Het standbeeld was hol, een
inwendige houten constructie ondersteunde het beeld.
15 /
16 /
17 Nike (de Romeinse godin Victoria) komt aanvliegen om de winnende
paarden te bekronen van Gelon, tiran van Gela, die tijdens de
Olympische Spelen van 488 v. Chr. De overwinning behaalde, en
tiran werd van Syracuse in 485 v. Chr. Dit is een tetradrachme van
Syracuse, geslagen rond 485 v. Chr. Voor tirannen en politici waren
de Olympische Spelen een middel om hun populariteit te verhogen.
Als ze veel geld hadden konden ze zich paarden veroorloven (je
mocht meer dan 1 paardenspan laten deelnemen) en zo de eer van hun
polis hooghouden. Ook Hitler heeft later geprobeerd om munt te slaan
uit de Olympische Spelen in Berlijn (wilde oa de hand niet schudden
van de zwarte legendarische Jesse Owens).
18 Het Olympisch vuur en de vlam zijn moderne uitvindingen(wordt wel
nog altijd in Olympia aangestoken). Nu wordt het gebruikt als een
symbool van eenheid en vrede. Wel was het zo dat men vuren aanstak
(oa voor de godin Hestia) en dat er een rituele fakkelloop was.
19 Afbeelding op een Atheense, roodfigurige vaas (430-420 v. Chr.) De
fakkelrace vormde geen onderdeel van de Olympische spelen. De
hardlopers dragen voor deze wedstrijd de gebruikelijke diademen en
hun fakkels in metalen houders. De bebaarde man is waarschijnlijk
een priester. De grote kruik is misschien de prijs die de winnaar
ontving, gevuld met olie. Deze estafette was een religieus ritueel. Als
winnaar mocht je de fakkel plaatsen op het altaar van de god of godin
voor wie de spelen werden gehouden.
20 Atleten werden een maand voor het begin van de spelen verwacht in
Olympia(verwijzing godsvrede om atleten door te laten). De polis die
21
22
23
24
25
26
27
28
zich niet aan de godsvrede hield, werd uitgesloten van deelname aan
de spelen. Ze moesten daar trainen onder het toeziend oog van de
jury. Ze volgden ook vaak een dieet. Wie niet voldeed mocht niet
meedoen, kwestie van de godheid niet te beledigen (verwijs naar
zwemmer uit Zimbabwe). Wie duidelijk afgetraind was had ook meer
kans om in een ceremonie een offer te mogen brengen. Bovendien
was naakt verschijnen voor een massa minder aangenaam als je niet
afgetraind was, atleten waren en zijn ijdeltuiten.
Wie te laat kwam werd uitgesloten, tenzij met geldige
reden.Appolonius, worstelaar uit Alexandrië, maakte eerst nog een
ommetje langs Ionië om wat prijzengeld te verdienen. Dit lekte uit in
Olympia en hij werd gediskwalificeerd. Heraclides won maar werd op
de prijsuitreiking openlijk in het gezich geslagen door Appie.
In het album van Asterix mogen ze de toverdrank niet gebruiken,
zodat Asterix toch maar begint te trainen (en uiteindelijk wint). Toen
ook al sprake van doping, omkoperij of vals spelen. Daders werden
vereeuwigd op een inscriptie als waarschuwing voor toekomstige
zondaars.
Voetbal op Olympische spelen? Nee, wel balspelen als training,
opwarming.
Soort hockey. Ook dit was geen Olympische sport, maar werd als een
soort training uitgevoerd. Teamsporten stonden niet op het
programma van de oude Olympische spelen.
Er was geen Olympisch dorp zoals we het nu kennen. Olympia was
een kleine stad die moeite had om al die toeschouwers en atleten te
herbergen. Tentenkampen werden opgeslagen. Het tornooi lokte
allerhande mensen die vanalles en nog wat probeerden te verkopen.
Er waren heel weinig faciliteiten voor de atleten en toeschouwers:
hitte, stof, lawaai, muggen, weinig sanitair,… Tienduizenden mensen
werden in bedwang gehouden door zweepdragers. Er bestaat een
geschrift waarin een slaaf afgedreigd wordt door z’n meester met de
woorden “gehoorzaam of ik zend je naar Olympia”.
Douchescène
/
Dit is een voorbeeldprogramma. Aantal dagen varieerde van 1 dag tot
uiteindelijk 5 dagen. Ook de volgorde van de nummers klopt niet
voor alle Olympische Spelen.
Op de ochtend van de eerste dag gaan de atleten en de scheidsrechters
naar het Bouleutèrion. Dat is het raadhuis waar de organisatoren
verzamelden. De atleten zweren de Olympische eed (eed aan Zeus).
Iedereen is gekleed in het wit. Elk op zijn beurt herhaalt men de
volgende formule, met de rechterhand op het altaar waar even
voordien het everzwijn werd geofferd: “Ik zweer loyaal te zijn, mij
29
30
31
32
33
34
35
36
37
met mijn tegenstanders te meten als een vrij man tot meerdere eer en
glorie van mijn naam, mijn familie en mijn stad. Ik zweer dat ik de
toorn der goden vrees indien ik meineed pleeg.” Vervolgens leest men
plechtig het reglement van de spelen (zie Alex en de Olympische
spelen, p.50). De scheidsrechters zweren onpartijdig te zijn en de
bedriegers te bestraffen. Er zijn geen bewijzen van corrupte
scheidsrechters gevonden.
Bank van de jury. De juryleden waren aristocraten in purperen
gewaden gehuld. Zij namen vaak een deel van kosten van de spelen
op zich. Het religieuze feest werd georganiseerd door de staat, maar
zoals zo vaak waren het rijke weldoeners die sponsorden. Hun
bevoegdheden: 1)Vaststellen of iemand Grieks was, 2)leeftijd
vaststellen (er waren zowel juniores als senioreswedstrijden, soms
moeilijk om dit te achterhalen), 3)organiseren van proefwedstrijden
(waardoor sommigen zich terugtrokken uit spelen, mocht zolang
spelen nog niet begonnen waren, anders laf) en 4)omkoperij
vaststellen. De sancties die ze konden instellen: 1)geldboetes
(gebruikt om standbeelden van Zeus mee op te richten), 2)uitsluiting
en 3)geseling (normaal alleen voor slaven, kwam toch voor bij spelen,
vooral onder Romeinse heerschappij). Het kan uiteraard dat
scheidsrechters partijdig waren (geen fotofinish bij loopwedstrijden)
maar blijkbaar niet overdreven want anders zouden niet alle poleis
nog willen deelnemen op den duur.
Juryleden moesten met blote oog oordelen wie won. Als men er niet
uitgeraakte werd de olijftak aan Zeus gegeven.
Spartanen wonnen aanvankelijk veel wedstrijden (door hun militaire
training). Als specialisatie z’n intrede doet, verliezen ze steeds vaker.
Pentathlon (verwijzen naar Pentagon) of vijfkamp. Eén van de minder
populaire onderdelen. Veelzijdigheid werd onvoldoende naar waarde
geschat.
De discuswerper van Myron. Enorm veel gekopieerd. Oorspronkelijk
beeld bestaat niet meer. Men gooide een bronzen of stenen discus
(tussen 1,5 en 6 kg) ongeveer 25 meter ver.
Speerwerpen. Men gooide heel ver door de hefboomtechniek (zie
volgende slide). Zowel bij discuswerpen als speerwerpen mocht je 5
maal gooien, je verste worp telde.
/
Worstelen. Bijna altijd een trainer of scheids afgebeeld met stok om
hen te scheiden. De trainers waren vaak ex-atleten die bezig waren
met dieetleer, training, onthouding,… Je won het nummer als je je
tegenstander 3x deed vallen.
Verspringen. Men sprong verder dan nu. Speciale techniek,
hinkstapspringen met stenen.
38 Steen om ver te springen.
39 Foutieve voorstelling hoogspringen. Overigens was hoogspringen
geen olympische sport maar werd wel beoefend in andere competities.
40 Hardlopen
41 Eigenaars wonnen olijfkrans, niet de jockeys. Zadels en stijgbeugels
bestonden niet. Vrouwen konden dus wel een krans behalen als
eigenares van een paard. Het was ook de enige wedstrijd waar een
tweede en derde plaats van belang was (indien je ook kon zeggen dat
je 1ste, 2de en 3de eindigde met je paarden). Het was het nummer dat
het langst aristocratisch bleef (vanwege kostprijs). Naast de paarden
en de jockeys moest je de reis van de paarden bekostigen,… Vaak
wonnen tirannen dit onderdeel (ook Philippus van Macedonië, keizer
Nero,…). Alexander de Grote, gekend om zijn atletische gaven, was
bang om deel te nemen en te verliezen in de loopwedstrijden. Hij zei
alleen deel te nemen als ook de andere koningen deelnamen. Ook
gewone atleten bleven vaak uit rijkere milieus komen (trainer betalen,
veel vlees eten,…). Later betaalde de stadstaat meer en meer armere
jongens met talent.
42 De wedstrijd in de hippodroom was het hoogtepunt van de spelen. Er
werden 12 ronden afgelegd (ongeveer 14 km). Hippodroom was 600
meter lang en 65 meter breed. Er gebeurden heel was ongelukken bij
het keren. Er waren alleen voor de jury en de Vip’s zitplaatsen.
Onduidelijkheid over het aantal deelnemers, het ging er wel ruw aan
toe, soms bereikte maar 1 vierspan de finish. Er vielen al eens doden.
Ooit won keizer Nero de belachelijkste race omdat niemand z’n paard
durfde voorbij te steken, zelfs na een valpartij uit z’n karretje. Hij
won uiteraard ook de zangwedstrijd die voor die ene gelegenheid
werd georganiseerd.
43 /
44 Ook andere paardennummers georganiseerd.
45 /
46 Startsysteem met keerpalen. Ook loopwedstrijden werden met een
keerpaal beoefend (moeilijke techniek).
47 Verschillende loopnummers: 1 x stadion (192,27 meter), 2 x stadion
en 24 x stadion (ongeveer 5 km). De 100 meter bestond dus niet!
Won je alledrie de loopnummers dan was je “Triastes”. Leonidas uit
Rhodos won dit 4 Olympische Spelen op rij!
48 Startpositie loopwedstrijden
49 Koepel die naar stadion leidde.
50 /
51 Stadion werd in 1874 door Duitse archeologen blootgelegd. Startlijn
nog te zien.
52 /
53 /
54 4OO meter in krijgsuitrusting. Belangrijke wedstrijd voor de militaire
propaganda.
55 /
56 Ook in het boksen geen gewichtsklassen (wel leeftijdsklassen).
Atleten sloegen elkaar tot er één opgaf. Er waren geen ronden,
gevochten tot uitputting of opgave een feit was. Boksers beschermden
hun vuisten met leren riemen. Ontwijken van slagen en achteruit
boksen was onsportief. Vaak wonnen boksers ook pankration
wedstrijden.
57 /
58 Bloed spat uit neus. Op de hals staan ook 2 worstelaars.
59 Pankration: alles + sterk zijn, vastgrijpen. Soort mix van boksen en
worstelen. Alleen bijten en ogen uitsteken mocht niet. Vochten ook
naakt dus vaak een “aangrijpende” gebeurtenis. Heel vaak werd één
of ander ledemaat gebroken, oren afgescheurd,… Een bepaalde atleet
was gekend omdat hij altijd eerst de vingers van een tegenstander
brak. Te vergelijken met onze full contact sport (of extreme
streetfighting). Sommigen werden kampioen zonder een wedstrijd te
vechten. Alle tegenstanders trokken zich uit schrik terug. Dit werd
aanzien als een grote overwinning!
60 Links boksers aan het werk, midden pankration.
61 /
62 /
63 Karikatuur van een atleet. Er waren ook tegenstanders van de spelen
die vonden dat sport minderwaardig was tov bijv kunst of politiek
bedrijven. Zo was er een atleet die opschepte tegen Diogenes dat hij
de snelste loper van Griekenland was. Diogenes antwoordde: “Maar
niet sneller dan een hert of konijn, en zij, de snelsten onder de dieren,
zijn ook de meest laffe”.
64 De winnaars ontvingen een krans van olijfbladeren. Toch waren ze
financieel binnen. Ze werden overal geëerd en konden in allerlei
kleinere wedstrijden flinke geldprijzen verdienen en een hoog
startgeld vragen. Soms werd een standbeeld opgericht, moest hij nooit
nog belastingen betalen, levenslang pensioen, kreeg voordelen in
natura (gratis eten, erezetel bij openbare spelen,…). Werden vaak
gebruikt als propagandamiddel. Het kwam zelfs voor dat stadstaten
supersterren bij elkaar wegkochten.
65 Een gezonde geest in een gezond lichaam. Fout: tweede en derde
plaats waren niet belangrijk.
66 Axel Merckx won brons in Athene 2004, Bettini goud.
67 Tijdens Olympische Spelen van Athene 2004 werd er 1 sport
beoefend in het oude stadion van Olympia: voorrondes van het
kogelstoten.