Het nieuwe ondernemen (de plant)

HetNieuweOndernemen(deel4van5:Deplant)
HetNieuweOndernemen:
DerdedimensiePlant
(auteurs:PatrickDankers,HeinJasperseenKevindeKok)
Inleiding
HetNieuweOndernemeniseenvisieopsuccesvol
ondernemenindetuinbouweniseendrieluik:Het
bedrijf(deondernemer,hoofdstukII.),demiddelen
(demanager,hoofdstukIII.)endeplant(deteler,
hoofdstukIV.).Hetdoelisdesectorteinspirerenen
uittedagenookhunbijdragetoetevoegen.Zo
helpenweondernemersnogsuccesvollerte
ondernemenenhunrendementverderteverhogen.
Ditishetvierdedeel‘deplant’.
A. Klimaat
MeerwaardeHetNieuweOndernemen
Detraditioneletelerheefteenbedrijfsstrategie
ontwikkeldwaarbijdeprestatiesvandeplantleidend
zijnvoordebedrijfsvoering.HetNieuweOndernemen
denktandersom.Deondernemermoetvooraleen
bedrijfsstrategieontwikkelenwaarbijdemarktleidend
isendeplanteenmiddelisomeendoeltebereiken.
Dekredietverlenersvandezetijdbeoordelen
bedrijvenopdezestrategie.Klopthetdoelvande
ondernemerbijdemarktdiehijbedient?
Plant-enproductiesturingkrijgthierdooreennieuwe
richting.Vanoptimalegroeinaareencombinatievan
factorendiehetbedrijfsuccesvolmaken.Datis
bijvoorbeeldoogstenopeenmomentdatdemarkt
omproductvraagtengroeirealiserenmetgebruikvan
minderenergie,waterofarbeid.Vanuitdat
perspectiefkrijgtHNTeennieuwedimensie.
MogelijkhedenHetNieuweTelen
Uiteindelijkstaanopiederbedrijfdeplantenenhet
teeltprocescentraal.Decombinatievankennis,
ervaringengroenevingersmaaktdetuinderuniek.Hij
isinstaatomdeplantdusdanigtelatengroeiendater
eenproductvangrotesierwaarde,goedesmaaken
kwaliteitontstaat,waarmeehetbedrijfzichkan
onderscheidenindemarkt.Dederdedimensieplantis
hetdomeinvandetelerenookditdomeinkent3
hoofdonderdelent.w.klimaat,fotosyntheseen
irrigatie.
HNTbrengthetenergieverbruikterugdooranders
omgaanmethetkasklimaat.Bijvochtafvoerenwordt
meernadrukgelegdophetgebruikvanluchtramen(al
dannietbovenhetdoek).Volgensdelaatsteinzichten
zouprioriteitgevenaanluchtenaandewindzijde
effectieverzijndanandersom.Diestellingverdient
meernuance.Indepraktijkkannietiederbedrijfdat
zomaardoenvanwegeliggingennokrichting.
Alshetgewasminderverdampt,daniserminder
energienodigomhetvochttebeheersen.Ditkan
doordeminimumbuissterktereduceren.Hetisook
maardevraagofdeminimumbuisaltijdnodigis.HNT
heeftuitgewezendatplantennietiederedagdezelfde
etmaaltemperatuurnodighebbenvoorverdelingvan
deassimilaten.Opdagenmethogeinstralingheeftde
plantbaatbijeenhogereetmaaltemperatuurdanop
dagenmetweiniginstraling,mitsinbalansmetandere
groeifactoren.
Eenanderemanieromminderteverdampenis
toepassenvanprecisiewatergeefstrategie,met
aangepastedruppelbeurten,druppelaarsenmatten,
waardoordeplanttochvoldoendevochtopneemt.
DecheringStrategicMarketing&Sales2017
1
HetNieuweOndernemen(deel4van5:Deplant)
Materialendiesteenwolblokkenafdekkenkunnen
extraverdampingvoorkomen.
BeperkingenHetNieuweTelen
ErzijngrenzenaanhettoepassenvanHNT,is
inmiddelsdeervaring.Teextreemsturenop
energiebesparinglokteenzwakgewasuit.Datmerkje
vooralinhetnajaar.Eentelageeindproductieen
problemenmetkwaliteitzijndanhetgevolg.
Daarnaastnemenrisico’sopvochtgerelateerde
kwaliteitsproblementoe:Botrytis,Mucor,enzovoorts.
Deoorzaakligtdanindecombinatievaneenzwakker,
daardoorgevoeliger,gewasenvoorschimmels
gunstigeromstandigheden.
Hygiëneengewasgezondheid
Deplantisindepraktijknogaltijddebasisvooreen
bedrijf.Hetuitgangsmateriaalisdaaromdebasisvoor
eensuccesvolleteelt.Ishetuitgangsmateriaalniet
goed,dangeeftdatverderopinhetteeltproces
mogelijkvertragingofandereproblemen.
Onlosmakelijkverbondenaangoeduitgangsmateriaal
ishygiëne.Naardetoekomstkrijgtditonderwerp
steedsmeernadruk.Denkdaarbijaanmoeilijkte
bestrijdenziekten,kwetsbarecultures,eensmal
middelenpakket,maarookdeaanwezigheidvan
quarantaineziektesdoortransportvanplantmateriaal
overdehelewereld.Bedrijfshygiëneisvan
levensbelang.Eenjas,overschoenen,handschoenen
eneenhaarnetjezijnalstandaardbijhetbetredenvan
enruimtewaarvoedselwordtgeproduceerd.Ookde
zorgvoordeplantvaltdaaronder.
Gewasgezondheidstaatcentraal.Nietalleenmoetde
plantergezonduitzien,ditgeldtookvoorwatermet
voedingsstoffen.Kennisvandeionenbalans,
grondanalyseenbladsap-analysezijnhulpmiddelen
vooreengoedebeoordeling.Dezeanalyseszijnniet
goedkoop,maargevendetelerwelhandvattenen
bewijsalsheteenkeernietgoedgaat.
B. Fotosynthese
Defotosyntheseisdemotorvandeplant.Dezezorgt
voorgroeivanstengels,bladeren,bloemenen
vruchten.Ophetmomentdatdefotosynthese-motor
nietgoedlooptofdeaanmaakenverbruikvan
assimilatenzichnietgoedverhoudt,dankandeplant
nietoptimaalpresteren.Defotosynthesekanworden
bijgestuurdmetbelichting,viaSON-TofLEDlampen.
Watishetidealegroeiklimaatenwanneergroeitde
plantoptimaal?Telersdenkengoedtewetenwelke
processenerindeplantplaatsvinden.Echter,hetzijn
vaakaannames.Erwordtvaaknogonvoldoendegoed
gemetenaanhetgewas.Erzijnmeerderezakendiede
celdelingvaneenplantkunnenbeïnvloeden,
bijvoorbeeldlichtentemperatuurdietochineen
zekereverhoudingmoetenzijn.Datzijntevensde
tweegrootstebeïnvloeders.
Hetbegrip‘metdenatuurmeetelen’,ofwel‘groene
wiskunde’krijgteennieuwedimensiedoorHNT.Zois
geblekendatplantenbijeenhogereinstralingookeen
hogeretemperatuurverdragenmitsdevochtbalansin
ordeis.Daardoorwisselenetmaaltemperaturen,maar
kunnenookdetemperaturengedurendehetetmaal
meerderemalenwisselen.Uiteindelijklaatdeplant
ziendooreengoedeverdelingvanassimilaten,
plantbelastingenvlotteafrijpingdatdegenomen
maatregelenklopten.
Bijtomaatsturentelersbewustopeenbepaald
vruchtgewichtenstimulerendiesnelleafrijping.Een
rozengewaskaneenhogetemperatuurverdragenals
erookvoldoendeCO2aanwezigis.Deproductiebij
roosneemtevenredigtoenaarmateermeerwordt
belicht.Dezegroeispurthoudtookindatinbepaalde
jaargetijdenhogetemperaturenzorgenvoorhet
idealeklimaatvoordeplant,maarmindervoorde
mensendieinhetgewasmoetenwerken.Inde
DecheringStrategicMarketing&Sales2017
2
HetNieuweOndernemen(deel4van5:Deplant)
praktijkwordenaltropenroostersingezet,omde
medewerkersnietonnodigtebelasten.
C. Irrigatie
Destrekkingvancellenisvooralafhankelijkvanwater
endecapaciteitvandeplantomhettegebruikenen
optenemen.Daarbijzijnbijvoorbeeld
luchtvochtigheidenEC/pHvanbelang.Zezorgen
ervoordatdeplantsommigevoedingsstoffen
selectieveropneemt.
Overhetalgemeenkrijgtoptimaliseringvanhet
klimaatmeeraandachtdanwatergift.Telersstellen
hunwatergiftvoornamelijkvastopbasisvan
straling/stralingssomofmeteenweegschaal.Neemt
destralingtoe,danverlagenzijdeEC.Hetissterkde
vraagofditdejuistestrategieis,wantopdatmoment
isdeopnamehethoogstenbepaaltdetelerhet
aanbodvanvoedingsmiddelen.Dezekanheelanders
zijndandebehoeftevandeplant.
Dejuistesamenstellingvanmeststoffenwordt
bepaaldaandehandvandrainmonsters,bijvoorbeeld
eensperveertiendagen.Desamenstellingvande
voedingsoplossinginhetwortelmilieuzegtinfeitenog
weinigoverdewerkelijkeopnameendesnelheid
waarmeedatgebeurt.Pasalswegaanmetenop
celniveauindewortelsenbovengrondsedelendan
wordtpasduidelijkwaardewerkelijkebehoeftevan
deplantligt.
DecheringStrategicMarketing&Sales2017
3