14-HL0209 R19 geoVooralpen.indd

|
HOOGTELIJN 2-2009
|
VOOR ALPEN
|
TEKST VERONIQUE ERENS
VOORALPEN?
Echte Vooralpen: Gastlosenmassief.
WHAT’S IN A NAME
What’s in a name? Dat is een goede vraag als we het over de Vooralpen hebben. De meeste
bergsporters zullen zeggen: alle berggebieden en rotskammen die we op weg naar de ‘echte’
Alpen tegenkomen. Klopt dat wel?
Begrippen
• Platen: Hiermee worden de tectonische platen of aardschollen
bedoeld, tegenwoordig ligt de grens van de Afrikaanse en
Euraziatische plaat in de Middellandse zee.
• Subductiezone: Het gebied waar een oceanische plaat onder een
continentale plaat schuift.
• Continentale collisie: De botsing van twee continentale platen,
hierdoor kan een gebergteketen gevormd worden. Dit proces heet
orogenese.
• Overschuiving: In een situatie waarbij compressie plaastvindt,
wordt een deel van gebied omhoog geschoven langs een breukvlak, dit wordt dan een overschuiving genoemd
• Nappe: Hiermee wordt het omhoog geschoven dekblad bedoeld,
dat ontstaat door middel van een overschuiving. De term nappe
wordt meestal gebruikt voor verschoven gesteentemassa’s die
meer dan 5 kilometer verplaatst zijn.
• Klippe: een losstaande nappe.
Voor het gemak scharen we alle wat lagere verheffingen in het
landschap die we passeren onderweg naar de echte bergen onder
de noemer Vooralpen. Logisch: het gaat om bergen die vóór de
Alpen liggen. Iedereen snapt dat. Bovendien: de Duitsers doen dat
ook. De Bayerische Voralpen is een begrip dat de titel van menige
bergsportgids siert. Maar hoe zit het dan bijvoorbeeld met de
Italianen? Spreken zij ook van Vooralpen en liggen die dan aan de
zuidkant van de hoogste bergketen van Europa? Tijd om deskundigen te raadplegen. We vragen het aan geoloog Veronique Erens. Ze
helpt ons al snel uit de droom. De echte Vooralpen beslaan slechts
een beperkt gebied dat loopt van de oostkant van het meer van
Genève tot het Zwitserse Scuol. Een geologieles.
GROF RELIËF
Om de Vooralpen geologisch gezien te kunnen plaatsen, is een
beknopte ontstaansgeschiedenis van de Alpen handig. Zo’n 85
miljoen jaar geleden begon de vorming van de Alpen, doordat aan
de huidige zuidrand van de Alpen, de grens tussen twee platen in
beweging raakte. De Euraziatische plaat, met aan de zuidzijde een
©Repistu
14