Hermus-notaris-KVO

KVO Son 2015 29-9-2015 - Erfrecht
EPN tips 2015
Executele en verklaring van erfrecht
Wettelijke verdeling en testamentvormen
Verstandig uitkleden voor het naar bed gaan (AWBZ)
Levenstestament
Onze website biedt veel informatie
• www.notarissonenbreugel.nl
Hermus Notaris 2015
•
Bijna 15 jaar Hermus Notaris 2001-2015
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Een overzicht:
1992 – Nieuw Burgerlijk Wetboek
2001 – Belastingplan (box 1,2 en 3)
2003 – Nieuw Erfrecht
2010 – Nieuwe Wet schenk- en erfbelasting – tariefstructuur - constructies
2010 – Tros Radar: het radar tweetrapstestament
2010 – juni: Jabulani – alles kan; alles mag
2012 – Nieuw huwelijksvermogensrecht – beleggingsleer
2012 – Defiscalisering vruchtgebruik – kent u de kracht van vruchtgebruik?
2013 – AWBZ en vermogenstoets – Eigen woningregeling en scheiding
2015 – InternationaleErfrechtverordening (17-8-2015)
Pensioen – 2023 – Notariswet: de leeftijd tot 70 jaar (2026)
Hermus Notaris
• De algehele volmacht en het levenstestament
• De executeur-afwikkelingsbewindvoerder
• Speerpunt 2015: Kent u de kracht van
vruchtgebruik – het AWBZ - keuzetestament
Het resultaat: de turboverdeling fiscaal heel
voordelig en als extra voordeel: de AWBZ
• AWBZ – woning overdragen voor 31-12 en
schenken! (in het echt of op papier!)
Wie erven er volgens de wet?
• Groep 1: echtgenoot en kinderen – de
wettelijke verdeling is van toepassing!
• Groep 2: ouders, broers en zussen
• Groep 3: tot grootouders omhoog en weer
omlaag
• Groep 4: tot overgrootouders omhoog en
weer omlaag
• Onterving en legitieme portie! – Het aquarium
Een voorbeeld – erfrecht in de
praktijk
De wettelijke verdeling
Stieffamiliegevaar – wilsrechten
Kinderen onterfd – legitieme portie
Andere wettelijke rechten
Wat bij minderjarige kinderen?
Legaat aan verpleegster
V
D
S
A
B
K
X
K
K
K
K
De executele en de afhandeling
van de nalatenschap
De nalatenschap
• Bezittingen en schulden
• Gaan over onder algemene titel (zonder levering)
• Krachtens de wet of testament
• 3 keuzemogelijkheden
• Wie is/zijn bevoegd? Is een executeur nodig of
nuttig?
Executele
• Benoeming: bij notariële akte
• hoe meer “sterren”, hoe meer bevoegdheden!
• Met 1*: de begrafenisexecuteur – zorg voor
instructie!
• Met 2**: de beheerder van de nalatenschap
• Met 3***: de afwikkelingsbewindvoerder die
mag verdelen en knopen doorhakken
Keuze: een erfgenaam kan de erfenis
• Aanvaarden – de lusten en de lasten!
• Beneficiair aanvaarden – alleen de lusten
• Verwerpen – niets
• De executeur kan zijn taak ook aanvaarden
maar ook weigeren. Hij is persoonlijk
aansprakelijk voor de begrafeniskosten en ook
voor de erfbelasting!
• Beloning?
De verklaring van executele
• Een volmacht eindigt bij overlijden (of kort
daarna)
• Een notariële verklaring van executele geeft
aan dat de executeur bevoegd is naar
instanties toe: legaten afgeven, schulden
betalen en daartoe zo nodig goederen te
verkopen.
• Einde bij beneficaire aanvaarding tenzij
nalatenschap positief is.
Legitieme portie en executele
• Een legitimaris (een kind dat onterfd is) kan
niets doen tegen een executeur.
• Legitieme portie: een vordering ter grootte
van de helft van het kindsdeel.
• Informeren van de legitimaris???
• Legitieme pas opeisbaar bij overlijden van
laatste ouder of van partner (dit laatste mits in
testament)
Taken van de executeur
• Boedelbeschrijving – van belang bij overlijden
ook van de laatste ivm erfbelastingbesparing!
• Vertegenwoordiger van de erfgenamen die
dus monddood worden
• Informatie geven – termijnen: (3 mnd, 6 mnd
8mnd, 5 jaren).
• Gereed maken voor verdeling
• Of als ***: verdeling tot stand brengen
(AWBZ!).
Taken van de executeur
•
•
•
•
Praktische zaken
Begeleiden verdeling van de inboedel
Administratieve zaken – abonnementen etc.
Financiële en fiscale zaken – schulden
voldoen, legaten afgeven, erfbelasting en
inkomstenbelasting. Let vooral op de schuld
aan de (stief-) kinderen bij eerste overlijden.
De verklaring van erfrecht
Notariële verklaring die aangeeft:
• Wie erfgenamen zijn en voor welk breukdeel
• Of zij hebben aanvaard
• Wie de volmacht heeft tot afwikkeling en
verdeling (dat is dus beschikken – opheffen
bankrekeningen – huis verkopen)
Altijd nodig als er een testament is! Uitvoeren
testament en boedelbeschrijving!
Wie erven er volgens de wet?
• Groep 1: echtgenoot en kinderen – de
wettelijke verdeling is van toepassing!
• Groep 2: ouders, broers en zussen
• Groep 3: tot grootouders omhoog en weer
omlaag
• Groep 4: tot overgrootouders omhoog en
weer omlaag
• Onterving en legitieme portie! – Het aquarium
Testamentvormen
• Wettelijke verdeling met renteclausules
• Vruchtgebruik testamenten
• Combinatietestamenten ivm AWBZ
• Tweetrapstestamenten – ook voor
ongehuwden of mensen zonder kinderen
De verdeling
• Wanneer is er een notariële akte van verdeling
nodig?
• Als er onroerend goed bij betrokken is: ieder
het zijne toedelen! – overbededeling
vaststellen – vruchtgebruik vestigen
• Wanneer naar de kantonrechter? Bij
minderjarigen of bij bewind.
• En anders altijd: een boedelbeschrijving (ivm
erfbelastingbesparing later!).
De negatieve nalatenschap
• Bij neergaande woningmarkt: jeugdigen
• Indien de partner nog een schuld heeft aan de
kinderen terzake van een eerder overlijden van
zijn echtgenote. Die schuld kan groter zijn dan
zijn vermogen: de nieuwe partner (en zijn/haar
kinderen is – zijn de klos!
• Het meenemen van de Senseo is een daad van
aanvaarding! Zo ook het gieten van de planten
• De dode laat dan de hand van de levenden niet
meer los: een “horrorscenario”!
Erfbelasting en AWBZ
• De tariefstructuur en de vrijstellingen
• Voorbeeld wettelijke verdeling
• Testamentvormen – vruchtgebruik en AWBZ
• Clausules
Samenstelling vermogen is belangrijk
(2)
• Eigen huis – spaargeld – totaal vermogen € 600.000
• Het AWBZ keuzetestament met opvullegaat –
vrijstellingsbakjes vullen – ventileren!
• Of: gebruik de kracht van vruchtgebruik
• Wel belasting betalen, maar terugverdienen!
• Vermogen laten verdampen!
• De turboverdeling – zie hierna
wettelijke verdeling
Moeder
kind 1
kind 2
moeder
Grotere vermogens en
voldoende spaargelden
Het AWBZ keuzetestament
HR 10-5-1995 BNB 1995,55
Turboverdeling na keuzetestament
• Langstlevende verkoopt (evt bij volmacht!) halve
woning aan de erfenis en houdt koopprijs tegoed
(box 3)
• Erfenis wordt verdeeld: woning toedelen aan
kinderen, langstlevende houdt vruchtgebruik met
vervreemdings en verteringsbevoegdheid.
• Vruchtgebruikt houdt op bij AWBZ opname of
overlijden – telt niet meer mee voor Box 3!
• Woning verdampt en waardeaangroei is onbelast
voor de kinderen.
• Zolang een ouder er woont – kinderen geen Box 3!
450– leeg verkopen later
waarde aangroei onbelast
400
Vrije waarde bij
overlijden
250
Waarde in bewoonde staat
Uw vermogen en de AWBZ
• Algemeen – eigen bijdrage
• Vermogen verkleinen door:
vermogensoverheveling
• Via schenkingen of testament
AWBZ (2015 vernieuwd)
Eigen bijdrage globaal te berekenen en bij CAK
www.hetcak.nl
1. WMO - verpleging thuis (dat is heel
persoonlijk – opslag op uurtarief)
2. Wet langdurige zorg: zorg met verblijf – lage
en hoge bijdrage (nu nog in 2015 AWBZ).
laag als: eerste 6 maanden of als er een
partner is die nog thuis woont
(samenlevingscontract!)
AWBZ
• We kennen al Box 3:
vermogensrendementheffing 4%
• Daar komt bij 8%
• En ook nog het gewone inkomen uit Box 1
zoals pensioen en AOW.
• We doen dus alsof uw vermogen 12%
rendeert!
Verstandig uitkleden voor het naar bed
gaan
• Vroeger ivm Bejaardenoorden – nu AWBZ.
• Eigen bijdrage te relateren aan IB Box waaronder
begrepen Box 3 – berekend op 12 %, met een
maximum van € 2284,60 per maand (lage: max €
832,60)
• Eigen woning telt niet mee, wel na verkoop: box 3
gelden of na verlaten van de woning.
• 2 jaar terug kijken en 2 jaar verhuisregeling. Dus:
2015 opgenomen: 2020 telt de woning pas mee.
AWBZ 2015 langdurige zorg
• Inkomen Box 1 minus belasting, zorgpremie, zak- en
kleedgeld, vrijstelling 15% inkomen uit arbeid,
• Heffingskortingen bv Algemene Aow afhankelijke korting
ongeveer € 1000,00 p.p.
• Eventueel extra vrijlating: 25% (van hoog inkomen boven €
7646 a 9500 - echtpaar - per jaar)
• Inkomen Box 3 (let op: groen en kunst zijn vrij)
• Minus: heffingvrij: € 21.139 per persoon maal 2 bij fiscale
partners: saldo Box 3 maal 8%
Dat is bijdrageplichtig inkomen: delen door 12 met een
maximum van € 2.284,60 per maand
AWBZ
• Een samenlevingscontract is
belangrijk – dan betaalt u de lage
bijdrage als een partner wordt
opgenomen – voeg een finaal beding
toe.
• Eigen woning gaat pas na 2 jaren over naar
Box 3 dus telt de eerste 2 jaren niet mee!
• En we kijken 2 jaar terug (peiljaar): dus 4 jaar
tijd!
Schenken verlaagt uw eigen bijdrage
• Let op dat u voldoende overhoudt voor reparaties en
vervanging, boodschappen en vaste lasten!
• Schenken: voeg er een uitsluitingsclausule (antischoonzoonbepaling) en een herroepingsclausule
aan toe en bij jonge kinderen: een bewind! Inbreng!
• Een levenstestament: algehele volmacht maakt
schenking mogelijk ook als u wilsonbekwaam bent.
• Bij bewind: Kantonrechter eist een
schenkingstraditie!
Schenken
• Per jaar - € 5.277 (2015) – evt notarieel op papier –
rente betalen 6%. Een schuld verlaagt het box 3
vermogen! (zonder rente ook zinvol!: AWBZ en
kopen woning!)
• Kleinkind: € 2.111
• Eenmalig – kinderen tot 40 jaar - € 25.322
• Extra verhoogd (woning, aflossing hypotheek of
studie) - € 52.752 Laat een schenking altijd
inbrengen: gelijke behandeling bij erfenis later!
nb: de eenmalige grote schenking van € 100.000 is
per 1 januari 2015 vervallen.
Ouders – kinderen overdracht
vb 1 ouders blijven wonen)
• Overdragen woning aan kinderen (stel 1 kind)
• Taxatie € 200.000
• Af: waardedruk vruchtgebruik tabel:
30% is € 60.000
• Bij: 25% correctie metterwoonclausule
• Koopprijs wordt: € 155.000
Overdragen woning aan kinderen
(vb 1 ouders blijven wonen)
• koopsom € 155.000
• kwijtschelden: stel € 70.000 - belast 10%
(ouders blijven wonen) restschuld: € 85.000
• Rente daarover verschuldigd: 6% is: € 5100,00
• Schenken kan jaarlijks: € 5.277 dus kasrondje!
• Overdrachtsbelasting komt in mindering van
schenkingsrecht (dus schenking kost 8% ipv
10%)
• Vruchtgebruik eindigt bij opname in AWBZ.
Vb 2: kind gaat er zonder ouders
wonen: eigen woning!
• De woning wordt een eigen woning voor kind voor
IB
• Schenking € 52.752 is dan belastingvrij
• Koopprijs is € 200.000 (waarde vrije staat)
• Geldlening ouders aan kind: restant € 147.248
• Rente daarover: € 5889,92 stel 4% mits zakelijk
• Jaarlijkse schenking is € 5277 dat lukt!
Vb 3: Hermus Notaris: Toepassen HR
10-1-2014 (mantelzorger!)
• Woning (boerderij) overdragen aan alleenstaande
zoon of dochter: waarde € 200.000
• In belaste staat (verminderd met gebruik op hele
woning – muv slaapkamer zoon of dochter) – dus
zeker goedkoper! Koopprijs wordt: € 155.000
• Grote schenking erbij – € 52.752 blijft over:
€ 102.248 Verrekening erfdelen van 1e ouder stel €
20.000
• Restant geldlening blijft over: € 82.248 ! – zakelijke
rente is minder dan € 5.000: schenken of:
• Samenlevingscontract: hypotheekrenteaftrek!
Het levenstestament
Hermus Notaris
•
•
•
•
Momenten in het leven……
Niets is veranderlijker dan de mens …..
Op sommige gebeurtenissen verheugt u zich …
Andere kunnen u pijnlijk raken….
• Dit verhaal gaat over de dood – maar ook over het leven! en de kunst is:
• Verstand en gevoel in evenwicht brengen!
• We gaan het dus hebben over estateplanning: het goede
gevoel. www.notarissonenbreugel.nl
Hermus Notaris
• Splinternieuw is: Het levenstestament!
• Leven en testament! Dat is een tegenspraak eigenlijk. Het gaat
om de periode tijdens leven.
• Nieuw product van Notarissen die toegelaten zijn tot de
vereniging van Estateplanners in het notariaat (EPN).
Hermus Notaris
• Testament: werkt na overlijden: nalatenschap
• Levenstestament: werkt bij leven!
Verzoeken, geboden wensen die moeten werken als de
persoon (tijdelijk) zijn wil niet meer kan verklaren.
Het bevat veel volmachten op gebied van:
Vermogen: schenken (of juist niet) , huis verkopen;
Medisch: een verzoek dat niet is vastgelegd, daar is arts niet
aan gebonden.
Het levenstestament
• Als er momenten komen dat u achteruitsukkelt;
• Als ik straks zelf niet meer kan beslissen … op
vermogensrechtelijk of medisch gebied …..
• Laat dan uw vermogen beheren door een
vertrouwenspersoon (algehele volmacht) – dan is geen
bewind via Kantonrechter nodig:
vb. Huis verkopen; geld opnemen bij bank; schenkingsplan
voltooien. Hypotheek geven. Vermogensoverheveling. Dat
geeft rust.
• Maar ook: geneeskundige behandelingen
Het levenstestament
• Het levenstestament kan ook een wens aan de kantonrechter
inhouden om toch een bewindvoerder te benoemen.
• De bewindvoerder mag de bevoegdheid (samen met de
Kantonrechter) worden gegeven de woning te verkopen, de
inboedel aan de toekomstige erfgenamen af te geven en
schenkingen te doen (het is een wens). Ook uitkeren van
erfdelen zou wenselijk kunnen zijn.
• Leg dat tijdig vast bij de EPN-notaris!
• Dat maakt het de bewindvoerder en kantonrechter
makkelijker.
Levenstestament
• Waarom bij de EPN-notaris?
• Een notariële akte heeft bewijskracht: het bewijst de
wilsbekwaamheid op het moment van het ondertekenen
daarvan. De notariële volmacht!
• De vereniging EPN heeft het product ontwikkeld.
• In Engeland noemen ze dat een “living will”: u houdt grip op
uw zaken en leven op het moment waarop u uw wil (tijdelijk)
niet meer kunt verklaren.
Het levenstestament
Op medisch gebied: er zijn brochures van:
• Nederlandse Vereniging voor een vrijwillig levenseinde
(“keuze rond het levenseinde”)
• Stichting vrijwillig leven
• Stichting Bevordering Schriftelijke Levensverklaring Cura Vera
• Trimbos Instituut
• Stichting Witte Kruis Centrale Registratie Persoonsgegevens
• Maia Stichting
• Stichting De Einder
• Stichting Zorgverklaring
Levenstestament
• Advies: overleg ieder 2 a 3 jaren met arts en
vertrouwenspersoon
Als …. Als …. Als (Things happen!!)
• Als ik kom te verkeren in een toestand van uitzichtloos lijden;
• Als er geen redelijk uitzicht is op terugkeer naar een voor mij
waardige levensstaat
• Als verdere ontluistering is voorzien
En ik niet meer zelf kan beslissen …..
Levenstestament
• Dan verbied ik hierbij mijn behandelend arts alle verdere
medische behandeling
(met uitzondering van palliatieve bestrijding van ongemakken:
pijn, jeuk, benauwdheid en onrust).
• Onder de weigering hoort ook: levensverlengende
behandeling, zoals reanimatie, kunstmatige toediening van
vocht en voeding.
• Wanneer: toestand ernstige dementie of onontkoombaar
coma.
Levenstestament
• Bijzondere clausule: voltooid leven
• Stel: zonder behandeling zou de dood volgen; met
behandeling is er kans op herstel tot waardige levensstaat:
• Toch weigering van behandeling om rustig te kunnen sterven.
• (wel bestrijding ongemakken).
Levenstestament
• Nog verder gaat: Euthanasieverzoek
• Uitzichtloos lijden – geen redelijk uitzicht op een waardige
levensstaat – verdergaande ontluistering is voorzien:
• Dan: verzoek aan arts om middelen toe te dienen of te
verstrekken om leven te beëindigen (en combinatie met
clausule weigering verdere medische behandeling).
• Er wordt ook een gevolmachtigde en toezichthouder
aangewezen.
Levenstestament
• Gevolmachtigde krijgt bevoegdheid om de belangen op
medisch gebied volledig te behandelen;
• En die brengt dat onder de aandacht van de arts.
• De gevolmachtigde wordt gevraagd om de wil desnoods
juridisch af te dwingen.
• De gevolmachtigde zowel over vermogen als over medische
zaken moet goed administreren (van alle handelingen die hij
namens volmachtgever verricht).
• Verantwoording afleggen aan (zo mogelijk volmachtgever),
een aangewezen toezichthouder en erfgenamen.
Levenstestament
• Belang:
• Beperken medische behandeling (bindend voor arts) en
vermogen (volmacht is bindend voor ieder); wilsbekwaam bij
akte!
• Verzoeken: aan rechter en arts (zijn hieraan niet gebonden
(geen recht op levensbeëindiging) – maar zonder
levenstestament: geen invloed!
• Gevolmachtigde: vertrouwenspersoon legt verantwoording af
Levenstestament
•
•
•
•
Bijzondere wensen – aanwijzen verzorger huisdieren;
Vernietigen correspondentie en of foto’s;
Wens: lichaam beschikbaar stellen aan wetenschap;
Melden of er een donorcodicil is
• Centrale Registratie KNB
Het levenstestament
• Samenvattend:
• Een levenstestament legt vast:
• wie als u geestelijk terugvalt uw vermogen mag
beheren
• wie mag vervreemden beschikken of schenkingen
doen – ook het uitkeren van erfdelen is een
aanrader
• wie uw contactpersoon is bij medische zaken
• Eventueel: of u nog behandeld wilt worden of
niet en of u eventueel euthanasie zou wensen.
Het levenstestament
• Er is sinds 2011 een centraal
levenstestamentenregister dat ook door artsen
kan worden geraadpleegd (gehouden bij de KNB)
• Er is sinds 2012 een protocol wilsonbekwaamheid
(een samenwerking tussen artsen en EPNnotarissen zoals Hermus Notaris Son)
• De eerste levenstestamenten zijn inmiddels
geregistreerd. Ze bevatten hele mooie
persoonlijke wensen (een dankbare opgave).
De executele en de afhandeling
van de nalatenschap
Hermus Notaris
Notaris en samenleving: signaleren en aan de orde stellen! De
actualiteit:
• Geld in de stenen? De tweetrapsmaking
• De kantonrechter – minderjarigen en het erfrecht
• Ouderen en opeethypotheken – dat kan niet waar zijn!
• Einde woonrecht en faillissement – pas op!
• Huis onderwater – ouders let op
• veilingen voorkomen – volmacht en herfinancieren!
• Huwelijkse voorwaarden beschermen niet: 61 FW – kamer
vragen Notaris Hermus via Emile Roemer – Michiel Van
Nispen
Samenvatting 2015
Wat hebben we vandaag geleerd?
• Voeg persé een uitsluitingsclausule toe aan uw testament –
anders valt die toe aan de partner van uw kinderen
• Maak tweetrapsmakingen of een vruchtgebruiktestament –
spreiding en belastingbesparing - AWBZ;
• Legaten aan kleinkinderen zijn een “must”
• Pas op bij schulden in een neergaande woningmarkt
• Het levenstestament is een aanrader bij ouder wordende
mensen: een volmacht aan de kinderen