Levenstestament – gedetailleerd

Levenstestament – gedetailleerd 1
Een levenstestament is een document waarin de maker iemand aanwijst die tijdens leven
bepaalde zaken moet behartigen als hij of zij dat zelf niet meer kan of wil. Meestal gebeurt
dat met het oog op ziekte of ongelukken.
We noemen dit dat iemand ( de volmachtgever) aan een ander ( de gevolmachtigde) een
volmacht geeft om namens hem of haar iets te doen.
Het woord testament kan misleidend zijn: de volmachtgever leeft nog steeds, maar wil of kan
bepaalde zaken niet langer zelf doen. Of regelt vast iets, voor het geval hij of zij het zelf
(tijdelijk) niet meer kan doen.
Een levenstestament kan dus zowel door ouderen als jongeren worden opgesteld.
De zaken die door die ander behartigd moeten worden, kunnen heel verschillend zijn.
Met een algemene volmacht worden als het ware alle zaken overgedragen aan de ander.
Met een bijzondere zijn het een aantal zaken die duidelijk worden aangegeven.
Vaak geeft de maker bij van een volmacht ook zijn wensen of instructies daarbij aan.
Zo weet de gevolmachtigde hoe hij iets moet doen, of proberen te doen.
En zo nodig kan deze dat dan ook aan anderen laten zien.
Je kunt zeggen dat iemand met een levenstestament zijn eigen zelfbeschikking opgeeft; een
ander regelt het voor hem. Je kunt ook zeggen dat hij juist optimaal zijn zelfbeschikking
uitoefent: hij geeft instructies voor het geval hij het later zelf iets niet meer zou kunnen doen.
De onderwerpen van een volmacht en levenstestament kunnen heel verschillend zijn:
Persoonlijke wensen.
We denken daaraan wat gebeurt er met mijn huisdieren, huis of inboedel als ik in
coma zou raken.
Of blijven schenkingen aan goede doelen, kinderen, kleinkinderen doorgaan als ik zelf
niet meer kan tekenen.
Of wat gebeurt er met de opvoeding van mijn minderjarige kinderen, als ik een
ongeluk krijg.
En welke wensen heb ik voor mijn uitvaart, begraven, cremeren, afscheidsdienst,
liederen?
En wie zou dat het beste kunnen uitvoeren?
Uw vermogen
Wat gebeurt er met uw vermogen als u door ziekte (tijdelijk) wegvalt: wie gaat er dan
over de bankrekeningen, pensioenen, verzekeringen, belastingaangiftes of noem maar
op. Allemaal vragen die om een antwoord vragen en niet naar uw wensen beantwoord
kunnen worden als u dat niet van te voren hebt aangegeven.
Uw onderneming
Wie houdt uw onderneming gaande als u door ziekte ( tijdelijk) wegvalt? Dat is ene
belangrijke vraag voor een een-mansbedrijf, maar natuurlijk ook voor mede-vennoten
in welke vorm dan ook. Wie neemt bij beslissingen uw open gevallen plaats tijdelijk
of blijvend in. Dat blijvend-innemen is dan tot dat in geval van overlijden , een ander
testament van kracht wordt. Dat kan door dezelfde persoon gebueren, maar dat hoeft
natuurlijk niet.
In zaken van gezondheid
Hier raken we aan zaken als een medische volmacht. Wie oefent uw rechten uit als u
dat zelf niet kunt doen?
Net zo min als u zelf in ‘gezonde situaties’ alle beslissingen kunt nemen, kan uw
gevolmachtigde dat ook niet, maar met een levenstestament kunnen uw wensen wel
duidelijk(er) kenbaar worden gemaakt en worden besproken. Met uitzondering van het
‘behandelverbod’ en donor-codil, eventueel behandelgebodsverklaringen is er vaak
een grijsvlak bij vragen van euthanasie, dementieverklaringen en dergelijke. Ook het
inzien van medische gegevens kan zonder verklaring van de patiënt problemen geven.
Het is van mogelijk uw eigen wilsverklaringen als bijlage bij het levenstestament te
voegen. Door uw wensen van te voren kenbaar te maken en bepaalde bevoegdheden
over te dragen, kan veel onnodig leed en onduidelijkheid worden voorkomen.
Volmacht en de gevolmachtigde(n)
In het levenstestament kiest dus u duidelijk voor een gevolmachtigde. Ongetwijfeld iemand
die u vertrouwt. Veel wettelijke eisen zijn daarbij niet. De wet respecteert daarmee het
vertrouwenskarakter: ieder mag het zelf weten zogezegd. Maar het gezonde verstand geeft
wel een aantal wijsheden:
-als u iemand vraagt iets te regelen, heeft dei er dan een beetje verstand van? Kan die het
goed?
-is hij/zij voldoende op de hoogte van uw wensen? Praat hem of haar geregeld bij.
-kiest u één persoon voor álle zaken’ of meerdere personen voor deeltaken?
-mag iemand op dat terrein alles zelf regelen, of moet die met een andere gevolmachtigde
overleggen?
-wie volgt u gevolmachtigde op als er iets met hem/haar gebeurt?
-mag die gevolmachtigde andere mensen er bij betrekken?( ondervolmacht / in de
plaatsstelling)
-moet de gevolmachtigde gecontroleerd worden door een ook benoemde toezichthouder? Aan
die en aan u zolang het kan rapporteren per maand/kwartaal/jaar?
-wanneer kan zo volmacht het beste ingaan? Direct na tekenen of nadat een arts heeft gezegd
dat u niet zelf de zaken meer kunt regelen? Hoe regel je dat dan? Of moeten de erfgenamen
kwijting verlenen?
-kun je van de gevolmachtigde af? Ja, behalve als je een onherroepelijke volmacht hebt
gegeven, maar waarom zou je dat doen?
-is het slim eventuele kinderen gevolmachtigde te maken of juist niet, samen bevoegd, of
ieder volledig?
Niets regelen?
En als u nu niets regelt en geen levenstestament hebt, wat gebeurt er dan als u zelf niet meer
kunt handelen in verband met ziekte ed.?
In medische zaken zult u via de algemeen geldende norm van de dienstdoende arts/ziekenhuis
behandeld worden; dat kan van geval tot geval wel verschillen.
In alle andere zaken zal de rechter er aan te pas moeten komen en via een rechterlijk
onderzoek iemand aanwijzen als mentor (voor persoonlijke zaken) of u onder bewind stellen
voor vermogen zaken, of onder algehele curatele waarbij zowel persoonlijke zaken als
vermogenszaken zoveel mogelijk behartigd worden. Maar ook weer , misschien wel, maar
misschien niet volgens u eigen wensen.
Kosten
Hoewel het niet verplicht is, heeft het levenstestament in de vorm van een notariële acte veel
voordelen.
Het geeft bewijskracht, erkenning, registratie etc. de kosten hangen er natuurlijk van af,
hoelang en hoe uitgebreid u wilt overleggen. Een goede wijze kan ook zijn om het
vooroverleg in brede zin met een mediator en juridisch begeleider van Mediation Groep
Holland te doen. Wij kunnen dan over vorm en inhoud adviseren.
Een nader punt zijn de kosten en de vergoeding van de gevolmachtigden. Ook daarin is
normaal dat de opdracht gever de kosten en tarieven vergoedt. Graag informeren wij u
daarover in een persoonlijk gesprek om geode afspraken te maken. De zaak is belangrijk
genoeg!
Voor verdere informatie zie o.a. de uitgave van de Consumentenbond in samenwerking met EPN notarissen:
‘Het levenstestament’, uitgave 2013. ISBN 9789 0595 12139.