Landelijke Hartkleppenbijeenkomst van de diagnosegroep

13 juni 2015
Landelijke Hartkleppenbijeenkomst van de diagnosegroep Hartfalen
Cardiomyopathie en Hartkleppen
Een samenvatting van de presentaties
Samenvatting van de presentatie van interventiecardioloog dr. Jan Baan, Academisch
Medisch Centrum Amsterdam.
Overzicht van hartkleppen. Mitraclip ingreep via de lies, bij een lekkende mitralisklep
Hartklepafwijkingen
Hartklepafwijkingen worden veroorzaakt door een hoge bloeddruk, een hartaanval of
ontstaan ten gevolge van veroudering waarbij bindweefselvorming en verkalking van de
hartkleppen ontstaat. Mensen worden snel moe, duizelig en hebben pijn op de borst. Met
medicatie of een implantatie van een pacemaker kunnen de klachten tot op bepaalde hoogte
onder controle gehouden worden, maar wanneer het noodzakelijk is zal ook chirurgisch
ingegrepen moeten worden.
Ingrepen via de lies
Voor mensen met een hoge leeftijd en fragiliteit kan een openhartoperatie te belastend zijn.
Ook is een chirurgische ingreep niet wenselijk voor mensen met een slechte hartfunctie,
ernstig longlijden of die een slechte nierfunctie hebben. Voor deze mensen zijn sinds een
paar jaar de zogenaamde percutane ingrepen mogelijk. Dit zijn ingrepen die via de lies
worden uitgevoerd. De voordelen van percutane ingrepen zijn dat ze minder invasief zijn en
daardoor minder belastend, er sprake is van een lichte of zelfs geen narcose, de patiënten
minder lang opgenomen hoeven te worden en dus weer sneller thuis zijn.
MitraClip
Nieuw in de minder invasieve ingrepen is de ontwikkeling van de clip op de mitralisklep. De
clip heeft de vorm van de mijter van Sinterklaas en wordt door een katheter via de
liesslagader tot bij het hart ingebracht. De clip werkt als een soort veertje dat zorgt dat de
mitralisklep opnieuw goed opent en sluit zodat het bloed vanuit het hart naar de
linkerhartkamer wordt gepompt. De voordelen van de MitraClip ingreep zijn dat het snel
gebeurt, veilig en effectief is.
Samenvatting van de presentatie van cardio-thoracaal chirurg drs. Winston Lynch,
Academisch Medisch Centrum Amsterdam.
De operatieve hartklepingrepen
Aortaklepstenose
Aortaklepstenose is een vernauwing van de aortaklep. De hartklep gaat hierdoor niet
helemaal goed open. Hierdoor stroomt het bloed minder gemakkelijk van de linkerkamer
naar de aorta. Dit kan komen door een aangeboren hartafwijking, slijtage van de aortaklep
(dit komt veel voor bij oudere patiënten) of door littekens van de aortaklep als gevolg van
reumatische koorts. De symptomen van een aortaklepstenose zijn: angina pectoris,
flauwvallen, hartfalen en plotse dood.
De behandeling van aortaklepstenose bestaat uit de conventionele aortaklep vervanging
(AVR), een mini AVR of transkatheter aortaklepimplantatie (TAVI).
De openhartoperatie waarbij de aortaklep in z’n geheel vervangen wordt geldt nog altijd als
de zogenaamde ‘gouden standaard’. Bij sommige patiënten kan echter ook gekozen worden
voor de mini-AVR waarbij alle chirurgische stappen als bij een conventionele AVR doorlopen
worden maar waarbij de procedure plaatsvindt via een kleine huidincisie van 5-8 cm op de
bovenkast van het lichaam. De voordelen van een mini-AVR zijn dat er minder sprake is van
pijn en bloedverlies en er een kortere ziekenhuisopname voor staat.
Mitralisklepinsufficiëntie
Een mitralisklepinsufficiëntie (MI) wordt meestal veroorzaakt door een ischemische
hartziekte (ten gevolge van een hartinfarct of angina pectoris) of een ontsteking van de
binnenbekleding van het hart en de hartkleppen (endocarditis). De acute klachten van een
MI zijn met name benauwdheid, kortademigheid, chronische vermoeidheid, vochtophoping
en moeite met inspanning. De patiënt ervaart in een vroeg stadium van MI geen klachten
maar op termijn kunnen de symptomen van vermoeidheid en benauwdheid toenemen. Veel
mensen hebben ook last van hartkloppingen en in sommige gevallen zelfs een TIA of een
beroerte. Ook bij een mitralisklepinsufficiëntie wordt er vaak behandeld met de gouden
standaard van een chirurgische mitralisklepreparatie (MVP), een mitralisklepvervanging
(MVR) of een mini-MVP/MVR.
Samenvatting van de presentatie van arts-onderzoeker Nelleke Korteland, ErasmusMC,
Rotterdam.
Afwegingen maken met behulp van de hartklepkeuzetool
Voor het ontwikkelen van http://hartklepkeuze.nl/ is een werkgroep samengesteld waarin
verschillende disciplines vertegenwoordigd zijn zoals: thoraxchirurgen, cardiologen,
onderzoekers, De Hart&Vaatgroep en de Hartstichting. Op die manier zijn verschillende
visies en professionele kennis samengebracht .
Het doel van de Hartklepkeuzehulp is dat patiënten alle informatie over de verschillende
hartklepprothesen nog eens voor zichzelf op een rij kunnen zetten en zien wat dit voor hen
persoonlijk betekent. Zo kan de patiënt goed geïnformeerd met de arts samen een keuze
maken.
In de Hartklepkeuze zijn de keuze voor een mechanische of een biologische klep
opgenomen. Echter, met de recente ontwikkelingen op dit gebied zal uitbreiding met
bijvoorbeeld de TAVI ingreep op den duur mogelijk plaatsvinden. Voor alle duidelijkheid
worden hieronder de voor- en nadelen van zowel de mechanische klep als de biologische
klep weergegeven.
Mechanische kleppen
De mechanische kleppen zijn gemaakt van materiaal dat heel lang goed blijft, meestal van
kunststof/koolstof en titanium/metaal. Een mechanische klep wordt ook wel ‘kunstklep'
genoemd.
->Voordeel
Ze slijten niet en gaan in principe levenslang mee. De kans op een nieuwe operatie later in
uw leven is kleiner dan bij een biologische klep.
->Nadeel
U moet levenslang antistollingsmiddelen (bloedverdunners) slikken. Dit wordt gecontroleerd
via de Trombosedienst of u kunt leren dit zelfstandig te controleren. Door het gebruik
van antistollingsmiddelen heeft u een verhoogde kans op een bloeding. Er bestaat altijd een
kans dat er toch een bloedpropje wordt gevormd. Dit kan losschieten van de klep.
De antistollingsmiddelen voorkomen dat bloedpropjes ontstaan, maar zorgen er ook voor dat
u gemakkelijker bloedingen krijgt. Zo'n bloeding kan tamelijk onschuldig zijn, zoals een forse
blauwe plek, maar kan ook ernstig zijn, zoals een hersenbloeding. Om die reden is het
belangrijk dat uw INR waarde (stollingssnelheid) goed in de gaten gehouden wordt en dat u
voorzichtig bent met bijvoorbeeld sporten. Als u een ingreep (bijvoorbeeld bij de tandarts) of
operatie moet ondergaan moeten uw antistollingsmiddelen aangepast worden. U moet dit
dan ook overleggen met uw arts. Vanwege het hogere risico op bloedingen zijn kunstkleppen
voor sommige mensen minder geschikt. Bijvoorbeeld voor vrouwen die nog kinderen willen
krijgen, ouderen, mensen met risicovolle beroepen of hobby's en mensen die langdurig
reizen naar landen waar slechte medische zorg is.
Mechanische kleppen maken een tikkend geluid. Hoe hard dit geluid is, hangt af van het
soort klep en verschilt per patiënt.
Als u een hartklepprothese heeft gekregen is er een risico op een ontsteking in het hart
(endocarditis). Dit risico is gelijk voor de mechanische en de biologische kleppen.
Biologische kleppen
De biologische kleppen (bioprothesen) zijn gemaakt van speciaal bewerkt weefsel van dieren
(varkens of runderen).
->Voordeel
U hoeft vaak alleen de eerste drie maanden na de operatie bloedverdunners te gebruiken.
Tegenwoordig vaak alleen een ‘aspirine' (ASA of carbasalaatcalcium) waarvoor geen
controle bij de Trombosedienst nodig is.
->Nadeel
Biologische kleppen slijten, waardoor ze na verloop van tijd gaan vernauwen. Dit kan zo erg
zijn dat de klep vervangen moet worden. Hoe lang de levensduur van een biologische klep is
hangt af van de positie van de klep, maar vooral van de kenmerken van de patiënt (met
name de leeftijd). Bij jongere patiënten gaat een biologische klep minder lang mee dan bij
oudere patiënten. Een biologische hartklep gaat ongeveer 15 tot 20 jaar mee bij oudere
patiënten.
Net als bij een mechanische klep is er bij een biologische klep een risico op het krijgen van
een ontsteking in het hart (endocarditis).
Samenvatting van de presentatie van technisch geneeskundige drs. Martijn van Mourik,
Academisch Medisch Centrum Amsterdam.
Nieuwe ontwikkelingen op het gebied van hartkleppen en de vervanging van de
aortaklep (TAVI)
TAVI staat voor Transcatheter Aortic Valve Implantation. Dit betekent dat er via een katheter
(transcatheter) een nieuwe aortaklep (aortic valve) geïmplanteerd (implantation) wordt.
De TAVI wordt uitgevoerd door zowel de interventie-cardioloog als de hart-longchirurg. Zij
voeren de TAVI uit via een groot bloedvat in de lies (transfemoraal) of via een kleine snede
aan de linkerkant van de borstkas (transapicaal). De transfemorale ingreep is alleen mogelijk
als de vaten goed doorgankelijk zijn want de nieuwe klep moet er goed doorheen kunnen.
De eerste transkatheter aortaklepimplantatie bij de mens werd uitgevoerd in 2002. Sinds
2007 worden er in het AMC transkatheter aortaklepimplantaties verricht.