De kracht van voorlezen

De kracht van voorlezen
Voorlezen aan jonge kinderen heeft duurzame en diepgaande effecten op hun ontwikkeling.
Zo toont het PISA-onderzoek (OESO) dat jongeren van 15 jaar aan wie op jonge leeftijd
regelmatig werd voorgelezen een hoger niveau van begrijpend-leesvaardigheid hebben
ontwikkeld dan jongeren bij wie dat niet gebeurde. Ook op tal van andere aspecten van hun
cognitieve en socio-emotionele ontwikkeling blijkt voorlezen een heilzaam effect te hebben:
– De band tussen ouders en kind: Als ouders voorlezen aan kinderen, is hun aandacht samen gericht
op dezelfde interessante activiteit. De voorlezer maakt tijd voor het kind, en dat waarderen kinderen
heel erg. Bovendien is voorlezen gezellig: samen knus in een zetel, dicht tegen elkaar. Voorlezen
versterkt de fysieke en socio-emotionele band tussen ouders en kinderen.
– Woordenschatontwikkeling: De taal van prentenboeken en voorleesverhalen bevat een rijke
woordenschat. Kinderen kunnen zo allerlei nieuwe woorden verwerven. Vaak zorgen de context van
het verhaal en de illustraties ervoor dat kinderen toegang krijgen tot de betekenis van die nieuwe
woorden. Veel van die woorden behoren tot het register van de geschreven taal, waarmee kinderen op
school worden geconfronteerd.
– Kennis van de wereld: Door te luisteren naar verhalen komen kinderen in aanraking met andere
werelden, andere tijden, andere karakters, andere beweegredenen dan degene die ze in hun eigen
leefwereld tegenkomen. Dat helpt hen om hun kennis van de wereld uit te breiden.
– Ontluikende geletterdheid: Via voorlezen komen kinderen allerlei dingen te weten over boeken,
teksten en geschreven taal. Peuters en kleuters worden gevoed op het vlakke van hun prille
leesontwikkeling: ze leren over de band tussen geschreven en gesproken taal, ze zien de voorlezer het
blad omdraaien, ze ontdekken hoe boeken werken, ze ervaren dat een geschreven tekst constant blijft,
ze krijgen inzicht in de opbouw van verhalen…. en dat helpt hen allemaal om in het lager onderwijs
beter voorbereid aan het leesonderwijs te beginnen.
– Leesplezier: Voorlezen voedt bij kinderen het gevoel dat lezen leuk is. Voorlezen kan zo een
blijvende positieve associatie bij kinderen teweegbrengen. Die positieve associatie is van het grootste
belang: onderzoek toont aan dat kinderen die tussen 10 en 15 jaar regelmatig in hun vrije tijd voor hun
plezier lezen, betere schoolresultaten behalen.
– Cognitieve ontwikkeling: Veel prentenboeken en voorleesverhalen bevatten passages waarin geteld
en geredeneerd wordt. In veel verhalen moeten kinderen bepaalde conclusies trekken of verbanden
leggen tussen verschillende stappen in het verhaal. Veel verhalen draaien om de gevolgen van
bepaalde acties. Dat geeft kinderen sterke stimulansen om hun denkvermogen te ontwikkelen.
– Mondelinge taalvaardigheid: Voorlezen geeft vaak aanleiding tot korte gesprekjes over het verhaal
en het boek. Kinderen krijgen zo de kans om te praten over hun gevoelens, verwachtingen en beleving.
Ze krijgen in zulke gesprekken ook feedback op de betekenis en begrijpelijkheid van hun uitingen. Zo
worden kinderen al doende vlotter en spreekvaardiger.
Hoe vroeger er wordt begonnen met voorlezen aan jonge kinderen en hoe frequenter dat
gebeurt, hoe sterker de effecten van voorlezen op de algemene taalvaardigheid en begrijpendleesvaardigheid van kinderen, zo toont een meta-analyse van Dunst e.a. (2015).
Voorlezen is krachtvoer voor ontwikkeling: niet alleen ouders, maar ook kinderverzorgsters in
de kinderopvang, jeugdmonitoren op speelpleinen, begeleiders van vrijetijdsbesteding,
grootouders en allen die kinderen omringen doen er goed aan om regelmatig naar een verhaal
of prentenboek te grijpen, en daarmee niet te stoppen als het kind in het eerste leerjaar leert
lezen. Voorlezen is voor elk kind een voorrecht!