Dienst op zondag, 24 januari 2015 ter gelegenheid van World

Dienst op zondag, 24 januari 2015
Doopsgezinde Gemeente
Arnhem
ter gelegenheid van World Fellowship Sunday
ds. Paul F. Thimm
2015.01
Gaan voor vrede en vertrouwen
in Gods licht
Aansteken van de kaars
Openen van de bijbel
Welkom
Zingen lied 274: Wij komen hier ter ere van uw nam
Bemoediging en Groet
Inleiding World Fellowship Sunday (Doopsgezinde Wereldbroederschapszondag)
Zingen lied 969: In Christus is noch west noch oost
Gebed
Bijbellezing: Matteüs 6:9-13
Zingen lied 756:1 t/m 6: Laat komen, Heer, uw Rijk
Bijbellezing: Matteüs 13:44-46
Zingen “Zoek eerst het koninkrijk van God”
Preek
Lieve gemeente!
I.
In het evangelie volgens Matteüs verwijst Jezus 50 keer naar het Koninkrijk van God of
preciezer gezegd “Koninkrijk der hemelen”. Want het evangelieboek dat Matteüs schreef,
was voor christenen met joodse achtergrond geschreven. En joden gebruiken uit eerbied
liever het woord “hemel” dan het woord “God”.
50 maal “koninkrijk der hemelen” – zo centraal is dit thema blijkbaar voor Jezus, in zijn
levenswerk en missie.
In de bergrede, die voor Doopsgezinden zo belangrijk is, gaat het om het Koninkrijk van
God. In het Onze Vader bijvoorbeeld bidt Jezus uitdrukkelijk voor het komen van dat
Koninkrijk op aarde.
En in het tweede evangeliegedeelte met de twee kleine gelijkenissen over Gods koninkrijk,
omschrijft Jezus hoe onmisbaar en kostbaar dat koninkrijk is. De schatvinder doet er alles
aan om die schat te krijgen. De koopman heeft er alles voor over voor die ene buitengewone
parel. Zo gaat dat als je gegrepen wordt door God en zijn invloed in de wereld en in je leven.
Maar: “Wat in hemelsnaam houdt dat in - dat Koninkrijk der hemelen?”
“Wat ter wereld is het Koninkrijk van God?”
Als predikant heb ik theologie gestudeerd, maar ben ik er nog steeds mee bezig. En ik moet
toegeven, dat ik dat niet zo’n makkelijke vraag vind. Wat is het Koninkrijk van God?
Laat ik toch proberen een persoonlijk antwoord te geven. Koninkrijk van God is voor mij en
beeld om iets uit te drukken van Gods goede invloed in onze wereld en in ons eigen leven.
En ik geloof dat die positieve invloed in en door mensen werkt. – Altijd en overal waar iets
van vrede en vertrouwen tussen mensen groeit, waar liefde en gerechtigheid een kans krijgt,
daar – geloof ik – is Gods koninkrijk te merken.
Vandaag wil ik drie voorbeelden aanhalen – volgens mij zijn het teken van Gods koninkrijk, al
zal niet iedereen dat zo noemen. Deze voorbeelden spreken me aan en raken mij, omdat ze
zeggen: “Soms denk je het een hopeloze ellende is in de wereld. Maar vergis je niet. Als je
oog en oor voor hebt, dan kun je hier en daar kleine en grote sporen van Gods aanwezigheid, van Gods “nieuwe wereld” merken – meer dan je soms doorhebt. En dat geeft mij de
moed om te blijven hopen op een betere wereld.
Zusters en broeders, misschien kunnen die drie voorbeelden een bescheiden antwoord
geven op die vraag: Waar ter wereld is het Koninkrijk van God? Misschien dat ze ons helpen
te ontdekken, hoe dat koninkrijk van God is – ook vandaag de dag: verrassend, inspirerend,
onverwacht, bemoedigend, buitengewoon heilzaam en niet te stuiten.
Graag zal ik straks in de Open Ruimte horen, wat die verhalen in jullie oproepen. Dus ik
nodig jullie uit om met die verhalen mee te denken.
II.
Het eerste voorbeeld las ik in de weekkrant voor jongeren “7 days” (van 23 jan.2015, p.13
door Sytse Wilman) met de titel “Van kemphanen naar vredesduiven”. Het gaat over het
bijzondere intiatief van Mohannad (Palestijn van 17) en Ido (Israëlier van 18):
“Toen ze elkaar net leerden kennen, was het contact tussen Ido en Mohannad moeizaam.
‘Sinds vorig jaar zitten we samen op school’, vertelt Ido. ‘Ik heb me opge-geven voor United
World Colleges (UWC), een internationale onderwijsorganisatie met vijftien scholen die
jongeren over de hele wereld samenbrengt om zich bezig te houden met vrede en een
duurzame toekomst. Ik werd geselecteerd en kwam zo op UWC Maarstricht terecht.
Hoe ik Mohannad heb leren kennen, is een vreemd verhaal. In het begin hebben we weinig
gepraat. Ik had het idee dat hij me ontweek. (…) Op een dag deden we een spel met alle
studenten, je moest een touwtje geven aan iemand die je beter wilde leren kennen. Ik koos
daar Mohannad voor uit.’
‘It’s the string that broke down the wall’, zegt Mohannad. ‘Ik had al een tijdje het idee voor
een parlement, waar zowel Israëlische als Palestijnse jongeren in zouden moeten
samenwerken. Ik vroeg Ido om met me samen te werken. De conferentie van dit weekend is
een eerste stap naar zo’n jeugdparlement.
Ik heb veel van onze samenwerking geleerd. Eerst dacht ik dat onze volken niet samen in
één land konden leven. Nu denk ik van wel.’
(…) ’Het moeilijkste was om eerlijk tegen elkaar te zijn en af en toe te accepteren dat je het
oneens bent met elkaar. Nog steeds zijn we het nog niet overal over eens. Maar over het
belangrijkste wel: dat we vrede willen en dat dit ook echt kan.’
Mohannad: ‘Het gaat erom dat we allemaal mensen zijn die een veilige plek willen om te
leven.’
Zes maanden werkten de jongens om het vredescongres van dit weekend op poten te
zetten. Belangrijke gasten werden uitgenodigd om een speech te komen houden, zoals Hans
van Sponeck, oud-assistent-secretaris-generaal van de VN.
‘Verschillende leerlingen uit conflictgebieden gaan samen workshops geven. Jongeren uit
bijvoorbeeld India en Pakistan of Marokko en West-Sahara, die net als wij normaal
gesproken tegenover elkaar staan.’
‘Ze vertellen allebei hun kant van het verhaal en willen zo kennis verspreiden en de
deelnemers bewust maken van wat er aan de hand is. Daarna gaan ze iets actiefs doen,
zoals brieven schrijven aan vluchtelingen of posters maken.’
De school is zo enthousiast over het idee van de twee vrienden dat de conferentie misschien
wel elk jaar gehouden gaat worden, ook op andere scholen.
‘Dat zou te gek zijn’, vindt Mohannad. ‘Ik wil hier sowieso mee verder. Als ik straks weer
thuis ben, ga ik door met het koppelen van Palestijnen en Israëli’s en het opzetten van het
gezamenlijk jeugdparlement.
Ido: ‘Ik moet als ik terug ben eerst drie jaar in militaire dienst. Maar ik ga Mohannad zeker
helpen om het allemaal te organiseren. Kijk, we zijn niet naïef. We verwachten echt niet dat
we op een dag wakker worden in de perfecte wereld. Maar het kan wel veel beter worden
dan het nu is en daar gaan we hard aan werken.’
III.
Het tweede voorbeeld dat ik vandaag met het thema “Wat ter wereld is het Koninkrijk van
God?” wil verbinden is een van drie verhalen dat ons zijn aangereikt door Doopsgezinden uit
Noord-Amerika. Het gaat over de vredesorganisatie met de naam “ReconciliAsian” – een
naam speels samengesteld uit het woord “reconciliation” en Asian - dus Aziatische verzoening.
Het echtpaar Hyun en Sue Hur zijn van Zuid-Koreaanse komaf. Zij groeiden op in Koreaanse
kerken. Op een gegeven moment raakten ze zeer geïnteresseerd in de vredestheologie en
de praktische toepassing daarvan bij de spanningen van hun samenleving in Los Angeles,
California. Hoe meer ze over de Doopsgezinden leerden, hoe meer ze zich geroepen
voelden om een gemeente te beginnen met aandacht voor Koreaanse Immigranten en
Amerikanen met Koreaanse achtergrond.
Dit was eerst erg moeilijk: want “Anabaptisten” en “Mennonieten” waren in de Koreaanse
cultuur vrij onbekend en wekten achterdocht en wantrouwen op. Door de spanningen tussen
Noord- en Zuid-Korea wordt elke organisatie of groep die verbonden is met een “vredesbeweging” verdacht van Communisme. Dit werkte dus niet in het voordeel van het vredesproject Hyun en Sue Hur. Zij wisten wel dat ze aan hun Koreaanse gemeenschap iets te
bieden hadden op het gebied van conflictoplossing.
In 2012 kreeg echtpaar Hur het idee om cursussen en workshops aan te bieden voor
Koreaanse immigranten en Koreaanse Amerikanen waarin ze rechtstreeks iets van Doperse
theologie en praktische vaardigheden van vredestichten konden ervaren. Dit werd in
samenwerking met en theologisch Seminarie opgezet, omdat die formule veiliger aanvoelde.
Zo konden de Hurs stap voor stap contacten aanknopen en vertrouwen winnen. De deelnemers konden beleven wat vredestichten praktisch betekent. De Southwest Mennonite
Conference zette een ondersteuningsteam op om voor de financiën te zorgen zodat hun
werk door kon gaan. Zo heeft hun organisatie met de nieuwsgierig makende naam
“ReconciliAsian” en hun huisgemeente een bijzondere opdracht in het licht van het koninkrijk
van God toegespitst om een groep van de samenleving die ze bereiken.
Dat lijkt een beetje op de cursussen “verbindend communiceren” die leden van de
Doopsgezinde gemeente van Almere al jaren aanbieden aan bedrijven en verenigingen om
mensen te trainen in het anders en beter omgaan met spanningen en conflicten. Bedrijven
maken heel dankbaar gebruik van zulke cursussen voor hun werknemers.
IV.
Als laatste en derde voorbeeld wil ik herinneren aan onze Doopsgezinde Gemeente in
Arnhem.
In de voorbereidende gesprekken in de werkgroep Gemeentezijn die ons nieuwe beleidsplan
heeft samengesteld, bleek dat vrede en duurzaamheid thema’s zijn die in de toekomst in
onze gemeente bijzondere aandacht verdienen.
In de aanbeveling 4 staat bijvoorbeeld:
“Vrede en vertrouwen zal in alle facetten van de gemeente terug te zien zijn. Er zal zowel
directe en indirecte aandacht voor moeten zijn tijdens de zondagse dienst, kringen, het
gebed, in het gemeente nieuws...
Ook in het concrete werk van de gemeente - dienst aan de wereld - is altijd aandacht voor
vrede en vertrouwen [nodig].
Over 5 jaar zal bij iedere activiteit de aandacht voor vrede en vertrouwen aanwijsbaar
moeten zijn. Vrede en vertrouwen zijn dan ingebed in alle facetten van de gemeente.”
Dat klinkt pretentieus en opdringerig, maar ik denk dat het meer een dringende aanwijzing is
van “laten we dit niet uit het oog verliezen” en “laten we doorgaan met deze geloofthema’s
vrede en duurzaamheid. We hebben die cursussen met Maarten van de Werf gehad over
“geweldloos of verbindend communiceren”.
En daarom hebben we ook Marius van Hoogstraten uitgenodigd om op 21 februari a.s. hier
in de Waalse kerk ons een iedereen in Arnhem en omgeving die dat wil om met ons te
praten over zijn ervaringen in Berlijn. Marius is namelijk lid van de Doopsgezinde gemeente
in Berlijn en werkt daar in het Vredesbureau. Eén van zijn activiteiten is het organiseren van
de interreligieuze dialoog tussen christenen en moslims in de stad. Het Vredesbureau in
Berlijn viert dit jaar zijn tienjarig bestaan en wordt financiëel gedragen door de meer doopsgezinde gemeenten in Duitsland.
Zo kunnen we leren van elkaar en van broeders en zusters in andere landen, hoe we vredesgemeente kunnen zijn in onze tijd in het spoor van Jezus Christus. Hij heeft ons geroepen
om zijn volgelingen te zijn en de vrede en rechtvaardigheid van zijn koninkrijk uit te dragen
met creativiteit, moed en vertrouwen. Amen.
Muziek
Open ruimte met Mededelingen
Herdenken van br. Reinier Stam (30 okt. 1927 – 22 jan. 2015)
Gebed en Onze Vader
Collecten
Zingen lied 993: Samen op de aarde
Zegen en zingen “Gezegend gaan wij nu van hier”