Geachte heren - Joke van der Zwaard

Een alternatieve tekst voor de Open Brief in Volkskrant 29-1-07
Geachte heren,
Nederland heeft veel minder probleemwijken dan u misschien op basis
van krantenberichten en televisiereportages denkt. Vooral de
afgelopen weken was er een wedstrijd aan de gang wie het meest
dramatische beeld van de achterstandswijken in Nederland kon
schetsen. De huidige demissionaire minister van VROM, Pieter
Winsemius, deed een forse openingszet onder de alarmerende kop:
‘Als we niks doen, wordt het rampspoed’. In 140 wijken is het mis,
zegt de minister, en in veertig wijken dreigt de vlam in de pan te
slaan. In tien jaar tijd zou er jaarlijks een tot anderhalf miljard moeten
worden geinvesteerd om het tij te keren. Hij dreigde de
woningcorporaties met sancties als zij niet meer van hun
maatschappelijk vermogen zouden inzetten. De corporaties
antwoordden met een even dramatisch gebaar: zij ‘snellen de arme
wijken te hulp’, kopte NRC-Handelsblad. De kwaliteitskrant vergat te
vermelden, dat die arme wijken een zeer groot deel van hun bezit
vetegenwoordigen.
Wat doen wij?
Wij, (lokale) bestuurders van gemeenten, woningcorporaties, scholen,
politie, maatschappelijke instellingen en bewonersorganisaties zijn al
geruime tijd bezig om te investeren in sociale en fysieke verbeteringen
in achterstandwijken over geheel Nederland. En niet zonder succes.
Wij hebben geleerd de problemen precies te definiëren en zorgvuldig
te benoemen en hebben geïntegreerde en creatieve oplossingen
gevonden om de situatie in heel wat wijken duurzaam te verbeteren.
Wat daarbij steeds meer een struikelblok is, zowel voor beheerders en
investeerders, als voor de huidige en potentiële bewoners is het
negatieve imago en de slechte reputatie van deze wijken. Wij kunnen
verbeteren wat wij willen, maar worden voortdurend voor de voeten
gelopen door personen en instanties die iedere keer maar weer
roepen, dat het niet beter maar slechter gaat en dat er Amerikaanse
(tot voor kort) of Franse (tegenwoordig) toestanden dreigen. Wij
begrijpen dat deze dramatische kreten bedoeld zijn om meer middelen
te genereren voor de vernieuwing van deze wijken. Toch verzoeken wij
u op deze ongenuanceerde oproepen geen acht te slaan. Sterker nog,
wij zouden het op prijs stellen als u iets aan deze Nederlandse
toestanden zou doen door duidelijk te maken dat er voldoende
middelen ter beschikking zijn, maar alleen voor plannen, gebaseerd op
een zorgvuldige en genuanceerde analyse van de problemen, die
voortbouwen op succesvolle initiatieven in de afgelopen tijd.
Wat gaan wij doen?
Elke grote of kleine stad heeft minstens een wijk waar veel
verschillende problemen samenkomen. Dat zijn wijken met een groot
aantal goedkope huurwoningen. Deze wijk vervullen een belangrijke
functie in de stad. Voor veel mensen betekenen zij een opstap naar
een beter bestaan. Tegelijk concentreren zich in deze wijken
problemen die samenhangen met werkloosheid, discriminatie,
gebrekkige kwaliteit van het onderwijs, onvoldoende ondersteuning
van nieuwkomers, het inkrimpen van de leefwereld van ouderen, het
aan hun lot overlaten van verslaafden en psychiatrisch gehandicapten.
Om die problemen op te lossen zijn gerichte investeringen nodig, in
het onderwijs en in de inburgeringstrajecten om het aanwezige talent
van mannen, vrouwen en kinderen aan te boren en te benutten, om
zorg- en ondersteuningsstructuren uit te bouwen voor ouderen en
mensen met een handicap, om projecten te organiseren voor
verslaafden en goed-geleide woonprojecten op te zetten voor
jongeren, niet nadat maar voordat ze in aanraking komen met
criminaliteit. Nog steeds wonen veel mensen met diverse opleidingsen inkomensniveaus met plezier in deze wijken. Bewoners die hun
levensomstandigheden willen verbeteren, staan echter voor de keuze
om in de wijk te investeren of te vertrekken. Die keuze valt te vaak
negatief uit voor de wijk. Differentiatie van het woningbestand is niet
voldoende. Er zijn gerichte investeringen nodig in de kwaliteit van de
openbare ruimte en in voorzieningen voor onderwijs, cultuur en sport
met een stedelijke uitstraling en aantrekkingskracht. Winkeliers en
ondernemers moeten verleid worden attractieve winkels, cafes en
restaurants te beginnen die voor verschillende groepen, ook van
buiten de wijk aantrekkelijk zijn.
Wat verwachten wij van het kabinet?
Met de genoemde ingredienten willen wij een op de specifieke wijk
toegesneden pakket samenstellen, waarmee niet alleen achterstanden
worden weggewerkt, maar de wijk verandert in een wijk die
aantrekkelijk is voor vele groepen, zowel nieuwkomers als
gevestigden, succesvollen als minder geslaagden. Daartoe hebben wij
uw hulp nodig. Dus vragen wij van u: luister niet langer naar die
dramatisch en stigmatiserende oproepen, maar maak geld vrij voor
goed onderbouwde plannen, die de kansen voor mensen in de
achterstandwijken daadwerkelijk vergroten.
Arnold Reijndorp
Joke van der Zwaard