Superbroeikas met ijskap

Superbroeikas mét ijskap
www.kennislink.nl, jan/feb 2008
In de broeikaswereld van 91 miljoen jaar geleden, toen het veel warmer was dan nu, zijn aanwijzingen voor
een ijskap gevonden.
De afgelopen decennia slonken ijskappen en gletsjers door de stijgende wereldtemperatuur. Een broeikaswereld hoeft echter
niet zonder ijskappen te zijn. Onderzoek toont ijskappen op de polen rond 91 miljoen jaar geleden aan. Het was toen warmer
dan tegenwoordig. André Bornemann en collega-wetenschappers van onder andere het NIOZ op Texel publiceerden dit nieuws
in het tijdschift Science.
Krijt
De Krijt periode (65-145 miljoen jaar geleden) staat bekend als een warme periode, warmer dan tegenwoordig. 91,2 miljoen jaar
geleden was het 5-9°C warmer in de tropische oceanen dan tegenwoordig met temperaturen van 35°C voor het
oppervlaktewater. Tot nu toe namen wetenschappers aan dat er onder deze omstandigheden geen ijskap zou kunnen ontstaan.
IJsbergen belanden in zee waar ze langzaam smelten.
Kouder
Isotopenmetingen aan zuurstof, een maat voor de oceaantemperatuur én voor de hoeveelheid ijs op de polen, geven aan dat het
91,2 miljoen jaar kouder werd. Het materiaal voor de isotopenmetingen komt van mariene eencelligen, de foraminiferen, die
verzameld zijn in het westen van de Atlantische Oceaan bij Suriname. Zowel op de bodem levende (benthische) als
planktonische foraminiferen zijn gebruikt. Een andere, nieuwere methode (TEX86) bevestigt het kouder worden echter maar
gedeeltelijk. Dat komt omdat deze methode alleen de oceaantemperatuur reconstrueert.
Foto van de foraminifeer Hedbergella delrioensis, die gebruikt is voor de studie. De breedte van de foto is ongeveer 0,2 mm. Bron:
Forster et al., 2007. Paleoceanography 22, PA1219, doi:10.1029/2006PA001349.
IJskap
Het verschil in deze twee methoden is te verklaren met de aanwezigheid ijskappen. De koude periode duurde 200,000 jaar
waarna de temperatuur weer steeg. Deze periode met ijskappen sluit aan op de zeespiegeldaling van 40 meter uit een eerder
onderzoek in Rusland. Het ijs (water) wordt namelijk aan de oceanen onttrokken. De ijskap zou 60% van het de huidige ijskap
op Antarctica bedragen.
Ook de planktonische foraminifeer Marginotruncana sinuosa is gebruikt. B is een zijaanzicht. Het maatstreepje = 0,05 mm. Bron:
André Bornemann
Voor het afsmelten voor de ijskap op Antarctica zou nog een temperatuursstijging van circa 8°C nodig zijn volgens eerder
onderzoek. Zonder ijskappen zitten we dus voorlopig nog niet, gelukkig.