1 Beschrijving 2 Risico`s 3 Regelgeving

Preventiefiche
N°PBM001 01/2016
MM/YYYY
Handbeschermingsmiddelen
1 Beschrijving
In deze fiche komt de bescherming van de handen op bouwwerven aan bod.
De fiche geeft een overzicht van de risico’s, de regelgeving die van kracht is in
België en de preventiemaatregelen.
2 Risico’s
De handen van bouwvakkers worden de hele dag door zwaar op de proef
gesteld en moeten dan ook beschermd worden om ervoor te zorgen dat de
werknemer in goede gezondheid blijft en zijn taken met een maximum aan
comfort kan uitvoeren.
Er kunnen veel risico’s optreden: mechanische risico’s (snijwonden en
letsels door snijdende instrumenten, verbrijzeling en andere verwondingen
door de behandeling van ruwe, zware, puntige, ... voorwerpen of materialen);
chemische risico’s (gebruik van producten zoals ontkistingsoliën, vetten,
oplosmiddelen, cement, zuren, basen, ... die een giftige, bijtende of irriterende
werking kunnen hebben op de huid); thermische risico’s (overmatige hitte of
koude, risico op brandwonden tijdens het asfalteren van daken en wegen,
laswerken. Verwondingen door de koude kunnen optreden bij werken aan
airco-installaties en werken in de winterperiode).
3 Regelgeving
Voor de regelgeving verwijzen we naar het koninklijk besluit van 13 juni
2005 betreffende het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s)
(Belgisch Staatsblad van 14 juli 2005).
De werkgever is verplicht om de risico’s te identificeren en
preventiemaatregelen te nemen. Als deze maatregelen niet volstaan, moeten
er PBM’s gebruikt worden. De PBM’s moeten voldoen aan bepaalde eisen
(geschikt zijn voor het risico; beantwoorden aan de heersende
omstandigheden op de arbeidsplaats; afgestemd zijn op de vereisten met
betrekking tot de ergonomie, het comfort en de gezondheid van de
werknemer; geschikt zijn voor de drager; op elkaar afgestemd zijn als er
meerdere PBM’s tegelijk gebruikt worden). De werkgever moet de PBM’s
gratis ter beschikking van de werknemers stellen. Bij de keuze van de PBM’s
moet hij een beoordeling maken van het PBM dat hij van plan is te gebruiken
en moet hij het advies vragen van de preventieadviseur, de preventieadviseurarbeidsgeneesheer en het CPBW. De werkgever bepaalt de omstandigheden
waaronder de PBM’s gebruikt moeten worden. De werkgever heeft ook
verplichtingen inzake de aankoop en het gebruik van PBM’s. Hij moet zijn
werknemers opleiden en informeren over het gebruik van PBM’s.
Constructiv streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, rekening houdend met de huidige stand van de regelgeving en de techniek. De organisatie kan echter niet
aansprakelijk worden gesteld voor de gepubliceerde informatie. De raadgevingen in deze preventiefiche ontslaan de lezer niet van de verplichting om de geldende regelgeving na te leven. De
reproductie van teksten en illustraties is toegestaan mits de uitdrukkelijke toestemming van Constructiv en duidelijke bronvermelding.
Constructiv
Koningsstraat 132 bus 1  1000 BRUSSEL
t +32 2 209 65 65  f +32 2 209 65 00
www.constructiv.be  [email protected]
1/4
Bijlage II-5 van dit koninklijk besluit verplicht het gebruik van
beschermingshandschoenen of -wanten onder andere voor de volgende
werknemers:
a) werknemers die gevaar lopen dat hun handen in contact komen met
giftige, bijtende of prikkelende stoffen;
e) werknemers tewerkgesteld in de riolen en andere instellingen voor de
afvoer van vuil water of afvalstoffen, aan de reiniging met de hand van de
goten of van de vertakkingen of aan andere bewerkingen waarbij de
handen in contact komen met bovenbedoeld water of afvalstoffen;
f ) werknemers die tewerkgesteld worden aan elk ander werk waarbij de
handen in contact komen met stoffen die besmettende kiemen kunnen
inhouden;
h) werknemers die tewerkgesteld zijn aan het las- of snijwerk van metalen
met de elektrische lichtboog en alle bewerkingen waarbij lampen met
elektrische lichtboog of andere bronnen van ultraviolette stralen worden
gebruikt;
i) werknemers tewerkgesteld aan werkzaamheden waarbij de blootstelling
aan chemische en biologische agentia, die een risico voor de gezondheid
kunnen bieden, technisch niet kan vermeden worden;
j) werknemers die aan kankerverwekkende en mutagene agentia kunnen
blootgesteld worden;
k) werknemers tewerkgesteld aan het hanteren van hete massa’s;
l) werknemers die scherpe, snijdende, stekende, brandende of bijzonder
ruwe voorwerpen of materialen moeten behandelen of werkzaamheden
verrichten waarbij hun handen zijn blootgesteld aan kwetsende projecties
of aan projecties van gloeiende stoffen;
m) werknemers tewerkgesteld aan de ontzanding van gietwerk of aan het
afbijten van om het even welke voorwerpen door het bestralen met zand of
met metaalkorrels of aan het gieten van gesmolten metaal.
Al deze situaties moeten erg zorgvuldig geanalyseerd worden en bij het
overwegen
van
de
gepaste
maatregelen
moeten
collectieve
preventiemaatregelen voorrang krijgen op PBM’s.
3.1 Normen
PBM’s voor handbescherming moeten onder andere voldoen aan de volgende
normen:
■
NBN EN 420: Beschermende handschoenen - Algemene eisen en
beproevingsmethoden
■
NBN EN 388: Beschermende handschoenen tegen mechanische
gevaren
■
NBN EN 374-1: Beschermende handschoenen tegen chemicaliën en
micro-organismen - Deel 1: Terminologie en prestatie-eisen
■
NBN EN 374-2: Beschermende handschoenen tegen chemicaliën en
micro-organismen - Deel 2: Bepaling van de weerstand tegen
indringen
■
NBN EN 374-3: Beschermende handschoenen tegen chemicaliën en
micro-organismen - Deel 3: Bepaling van de weerstand tegen
permeatie van chemicaliën
Constructiv streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, rekening houdend met de huidige stand van de regelgeving en de techniek. De organisatie kan echter niet
aansprakelijk worden gesteld voor de gepubliceerde informatie. De raadgevingen in deze preventiefiche ontslaan de lezer niet van de verplichting om de geldende regelgeving na te leven. De
reproductie van teksten en illustraties is toegestaan mits de uitdrukkelijke toestemming van Constructiv en duidelijke bronvermelding.
Constructiv
Koningsstraat 132 bus 1  1000 BRUSSEL
t +32 2 209 65 65  f +32 2 209 65 00
www.constructiv.be  [email protected]
2/4
■
NBN EN 407: Beschermende handschoenen tegen thermische
gevaren (hitte en/of vuur)
■
NBN EN 12477: Beschermende handschoenen voor lassers
■
NBN EN 511: Beschermende handschoenen tegen koude
■
NBN EN 421: Beschermende handschoenen tegen ioniserende
straling en radioactieve besmetting
4 Preventiemaatregelen
4.1 Eigenschappen van beschermende handschoenen
De keuze van beschermende handschoenen wordt gemaakt op basis van de
risicoanalyse. De handschoenen moeten niet enkel aangepast zijn aan de uit
te voeren taak, maar ook aan de werknemers (maat en comfort), zodat ze
zeker gedragen worden. Er bestaan geen handschoenen die geschikt zijn voor
elke situatie. Er moet rekening gehouden worden met de (mechanische,
chemische, thermische, ...) risico’s en de materialen die aangepast zijn aan
deze risico’s, moeten geselecteerd worden.
Keuze in functie van de materialen:
■
Leer: dit materiaal bezit meerdere eigenschappen waardoor leren
handschoenen vaak gebruikt worden in de bouwsector: het is bestand
tegen slijtage en comfortabel, want het neemt zweet op. Er worden
twee soorten leer gebruikt, namelijk volnerfleder (bovenste laag van
de huid, stevig, bestand tegen slijtage, soepel, bestand tegen oliën en
ondoordringbaar) en halfgelooid leder (onderste laag van de huid,
grovere structuur, biedt bescherming tegen vonken en gesmolten
metaaldeeltjes). Het leer kan gecombineerd worden met textiel.
Specifieke behandelingen en het gebruik van additieven kunnen
bepaalde eigenschappen van het leer verbeteren (ondoorlatendheid,
thermische weerstand). Toch moet er rekening mee gehouden worden
dat leren handschoenen gelooid kunnen zijn met chroomzouten, die in
combinatie met vochtigheid en zweet huidaandoeningen kunnen
veroorzaken.
■
Natuurlijke textielvezels: katoen wordt vaak gebruikt in combinatie
met leer, waarbij het bovenste deel van de handschoen uit katoen
gemaakt is en het gedeelte dat de handpalm bedekt, uit leer bestaat.
Dit zorgt voor een lagere kostprijs en een betere verluchting. Katoen
wordt ook gebruikt als voering om de handschoen comfortabel te
maken. Het neemt zweet op en is ademend.
■
Synthetische materialen: worden gebruikt omwille van hun
mechanische eigenschappen, maar ook als bescherming tegen de
indringing van vloeistoffen en tegen schadelijke chemische stoffen.
Enkele gebruikte synthetische materialen zijn pvc (vloeistofdicht,
bestand tegen slijtage, bestand tegen zuren, slechte weerstand tegen
organische oplosmiddelen); pva (polyvinylalcohol, goede weerstand
tegen koolwaterstoffen, maar geen weerstand tegen water en zuren),
natuurlijk en synthetisch rubber (goede grip, bestand tegen slijtage en
snijden, maar geen weerstand tegen koolswaterstoffen. Neopreen,
butyl, nitryl, ...).
Constructiv streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, rekening houdend met de huidige stand van de regelgeving en de techniek. De organisatie kan echter niet
aansprakelijk worden gesteld voor de gepubliceerde informatie. De raadgevingen in deze preventiefiche ontslaan de lezer niet van de verplichting om de geldende regelgeving na te leven. De
reproductie van teksten en illustraties is toegestaan mits de uitdrukkelijke toestemming van Constructiv en duidelijke bronvermelding.
Constructiv
Koningsstraat 132 bus 1  1000 BRUSSEL
t +32 2 209 65 65  f +32 2 209 65 00
www.constructiv.be  [email protected]
3/4
4.2 Markering
De handschoenen moeten een markering dragen met de volgende
elementen:
■
CE-markering
■
Naam van de fabrikant
■
Naam van het product
■
Maat
■
Verwijzing naar de norm volgens welke de handschoen gemaakt werd
■
Pictogrammen die het risico aanduiden waartegen de handschoen
bescherming biedt, aangevuld met een cijfer of een letter die het risico
gedetailleerder omschrijft, bijvoorbeeld voor mechanische risico’s:
weerstand tegen afschuring 1 tot 4, weerstand tegen snijden 1 tot 5,
weerstand tegen scheuren 1 tot 4, weerstand tegen perforatie 1 tot 4
(hoe hoger het cijfer, hoe sterker de weerstand). Hiernaast vindt u
enkele voorbeelden van pictogrammen.
4.3 Raadgevingen – Onderhoud
■
Raadpleeg de gebruiksaanwijzing vooraleer het PBM te gebruiken.
■
Controleer de handschoenen voor gebruik op eventuele
beschadigingen (scheurtjes, gaten, enz.) en op ondoorlatendheid. Als
de handschoenen beschadigd zijn, moeten ze vervangen worden.
■
Was uw handen vooraleer handschoenen te gebruiken.
■
Rook of drink niet met handschoenen aan.
■
Leef de instructies voor het onderhoud van de handschoenen na.
■
Gebruik eventueel een handcrème om uw handen te hydrateren en te
beschermen tegen barstjes.
■
Zorg voor een persoonlijk gebruik van de handschoenen.
■
Het is belangrijk dat de werknemer handschoenen gebruikt die de
juiste maat hebben om zich te verzekeren van een bepaalde
behendigheid en een bepaald comfort.
■
Handschoenen in een synthetisch materiaal zorgen voor meer zweet;
in dat geval wordt aangeraden om onderhandschoenen in katoen te
dragen om het zweet op te nemen en het comfort te verhogen. Wissel
regelmatig van handschoenen om ze afwisselend te laten drogen.
5 Referenties en nuttige documentatie
Navb dossier 131, Persoonlijke beschermingsmiddelen in de bouwsector.
Constructiv streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, rekening houdend met de huidige stand van de regelgeving en de techniek. De organisatie kan echter niet
aansprakelijk worden gesteld voor de gepubliceerde informatie. De raadgevingen in deze preventiefiche ontslaan de lezer niet van de verplichting om de geldende regelgeving na te leven. De
reproductie van teksten en illustraties is toegestaan mits de uitdrukkelijke toestemming van Constructiv en duidelijke bronvermelding.
Constructiv
Koningsstraat 132 bus 1  1000 BRUSSEL
t +32 2 209 65 65  f +32 2 209 65 00
www.constructiv.be  [email protected]
4/4